Zielnik lekarski/81
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z81.png)
B. — Kłącze krótkie, o licznych, długich korzonkach. Liście wydłużno-lancetowate, równolegle unerwione, tępo piłkowane, gładkie. Kwiaty brunatno-białe, osadzone w formie kłosa, z początku jajowatego, później walcowatego. Brak łodygi. Rozróżniamy prócz lancetowatej jeszcze 3 gatunki babki, rosnące u nas, a mianowicie: Babka większa, albo zwyczajna (Plantago major), Babka średnia (Pl. media) i Babka piaskowa (Pl. arenaria). Jednakże babka wąskolistna jest najskuteczniejsza w lecznictwie. Owoc — torebka z dwoma czarnymi nasionami. Smak początkowo słodkawy, następnie gorzkawo-słony, zapachu nie ma.
ROŚNIE dziko przy drogach, na łąkach, pastwiskach, miedzach, w rowach.
UPRAWIANA szczególnie w Anglii, śród koniczyny na paszę dla owiec. W trzecim roku po nawożeniu siać na wiosnę (w kwietniu) lub jesienią, rzutem wprost do gleby raz przeoranej i zawlec broną. Udaje się na ziemi piaszczystej, suchej, zresztą rośnie na każdej glebie.
Jeżeli siew wzejdzie zbyt gęsto, przerzedzić.
KWITNIE od maja do września.
ZBIERA SIĘ liście od kwietnia, po zmyciu deszczem i obeschnięciu. Suszy się w cieniu, w przewiewnym miejscu.
SKŁADNIKI: Gorzknik wyciągowy, dużo kwasu garbnikowego, śluz, sól kuchenna, siarka, sole alkaliczne.
DZIAŁA dodatnio na wszystkie błony śluzowe, czyści krew.
UŻYTEK. Nastój lub odwar z liści (30 do 60 gr na litr wody) pije się przy wszelkich chorobach dróg oddechowych, przy zadawnionych nieżytach (bronchicie) i zaflegmieniu płuc (jako wykrztuśnik), przy przewlekłych zaburzeniach w trawieniu, biegunkach, nieżycie (katarze) żołądka, nieżycie (katarze) kiszek i pęcherza, zimnicy (na zimnicę doskonały jest sok wyciśnięty ze świeżych liści).
Wewnętrznie sok z liści lub pogniecionego ziela używa się do okładów na rany w stanie zapalnym oraz ranki po ukąszeniu owadów.
Nastój z liści (60—80 gr liści na litr wody, można też dodać cokolwiek spirytusu), jest wybornym środkiem do płukania ust i gardła, do mycia głowy przeciw łupieżowi itp. Słabszy nastój (30—50 gr liści na litr destylowanej wody) używa się do płukania oczu przy zapaleniu spojówek.
Zupełnie młode listki babki używa się razem z liśćmi brodawnika, pokrzywy i ogórecznika do kuracji wiosennych, jako sałatę lub herbatę.
W Rumunii powszechnie używają liści babki na sałatę, zwłaszcza w czasie postu. Z babki, rosnącej na wybrzeżach morskich, wydobywają sodę. Nasienie jedzą chętnie zięby, kanarki i t. d.
CENA: 100 kg siekanki babkowej, t. j. ziela drobno siekanego (Herba plantaginis lanc. conc.): 50—60 zł.
Dla użytku leczniczego domowego najlepiej zbierać zapas tego ziela corocznie i to listków młodych, nie podziurawionych, gdyż w handlu mniej zważają na dobroć ziela, zwłaszcza, gdy ma być posiekane.
- ↑ Planta = stopa; nazwa nadana ze względu na podobieństwo dolnych naziemnych listków (zwłaszcza u babki wielkiej), do stóp ludzkich.
Indianie nazywają tę roślinę „stopą lub śladem białych“, gdyż uważają, że babka rośnie wszędzie gdzie Europejczyk raz tylko stąpnął nogą. Istotnie po każdym osiedleniu się białego w leśnej okolicy Północnej Ameryki babka (Plantago major) ukazuje się i pozostaje, chociaż kolonista przeprowadził się dalej.
