Zielnik lekarski/9
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z9.png)
D. — lub B. — Największa z naszych roślin baldaszkowych, dochodząca do 1½ m a niekiedy do 2 m wysokości. Kłącze krótkie i grube. Korzenie grube, pionowe, mało rozgałęzione, z zewnątrz brunatne, wewnątrz krótkie i grube, białe i gąbczaste. Łodyga sinawo-zielona, gładka, walcowata, wewnątrz pusta. Liście duże, podwójnie pierzaste, gładkie, z wierzchu ciemno, pod spodem sinozielone, na lekko omszonych ogonkach. Baldach ogromny, prawie kulisty. Kwiaty żółto-zielonawe. Nasiona jajowate, płaskie, obwiedzione błonką, brunatne. Smak: z początku słodkawy, następnie ostry, korzenny, gorzki, w rodzaju piżma. Zapach bardzo aromatyczny, korzenny, przyjemny.
ROŚNIE dziko w miejscach górzystych, wilgotnych, pokrytych lasami.
UPRAWIA SIĘ w położeniu trochę zacieniowanym, na gruncie pulchnym, próchniczno — wapiennym, głębokim i przepuszczalnym. Siać w drugim roku po nawożeniu wprost w grunt. Nasiona muszą być świeże, gdyż prędko tracą siłę kiełkowania. Odległość roślin 50 cm. Wymaga częstego okopywania.
KWITNIE w lipcu.
ZBIERA SIĘ korzeń w jesieni drugiego lub na wiosnę trzeciego roku. Po wykopaniu należy korzeń oczyścić z ziemi i resztek liści, wymyć, pokrajać podłużnie i suszyć w przewiewnym miejscu, np. na strychu. Można też suszyć w piecu po chlebie. Przechowywać w suchym miejscu i w zamkniętych naczyniach.
SKŁADNIKI: olejek lotny, żywica, mączka (inulina), gorzknik wyciągowy, kwas kozłkowy (walerianowy) i dzięglowy, anglicyna.
DZIAŁANIE: napotne, moczopędne, przeciwgnilne, osłaniające, wzmacnia nerwy, czyści krew, pobudza działalność organów trawienia.
UŻYWA SIĘ: korzenia suszonego i ziela (działa słabiej), w odwarze lub nastoju: na ziołowe poduszeczki, do kąpieli, aromatycznych klizm, przy osłabieniu żołądka i kiszek, kolkach, wzdęciu, anemii, zaflegmieniu dróg oddechowych, padaczce, odrze, płonicy (szkarlatynie), jako środek wzmacniający nerwy.
W przemyśle korzeń arcydzięgla używa się do nadawania zapachu i smaku wódkom i likierom; młode, soczyste łodygi smażone w cukrze są ulubioną we Francji konfiturą.
CENA: 100 kg korzenia (Radix Angelicae) 175—250 zł.
