Zielnik lekarski/90
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z90.png)
K. — Krzew dorastający do 4 m wysokości. Gałęzie naprzemianległe, smukłe; kora ciemnobrunatna (za młodu zielonawa) z białymi plamkami. Liście nagie, jajowate podłużne, krótko zaostrzone, całobrzegie. Kwiaty drobne, zielonawo-białe, zebrane po 2 lub 3 w kątach liści. Jagody niejadalne, kuliste, wielkości grochu, z początku zielone, potem czerwone, w końcu lśniąco-czarne o soczystym miąższu i 2—3 jasno-szarych nasionach. Smak mdły, ściągający; zapach nieprzyjemny.
ROŚNIE dziko w wilgotnych lasach, nad brzegami rzek, strumieni, na mokrych łąkach.
UPRAWA. Rozmnaża się z siewu lub z rozrywania starych krzaków, rozsadzanych w rok lub dwa na stałe miejsce. Zadowalnia się każdą glebą, również i piaszczystą, byle wilgotną; na suchej rośnie bardzo powoli, na wilgotnej, próchnicowej bujnie.
KWITNIE w maju i czerwcu; po raz drugi w sierpniu i wrześniu.
ZBIERA SIĘ korę z młodych gałązek na wiosnę przed wystąpieniem liści. Odziera się, kraje w paski, potem sieka poprzecznie i suszy w przewiewnym miejscu, w temperaturze do 30°. Owoce zbiera się w jesieni.
SKŁADNIKI: Gorzknik żywiczny, żółty barwnik (frangulina), klejowata substancja wyciągowa, cukier, sole jabłczanowe, kwas siarczany.
DZIAŁANIE (w małych dawkach) łagodnie, bezboleśnie rozwalniające.
UŻYTEK. Odwar kory pije się w razie uporczywego zaparcia (obstrukcji), lecz zawsze w małych dawkach. Stosować należy conajmniej dwuletnią korę, im świeższa bowiem, tym łatwiej wywołuje mdłości i wymioty. Przyjmować po pół szklanki odwaru przygotowanego z 30 do 40 gr kory w pół litrze wody. Odwar zaleca się również przy hemoroidach, wodnej puchlinie, chorobach wątroby i śledziony (pić po łyżce stołowej trzy razy dziennie).
Jagody kruszyny są również środkiem rozwalniającym, lecz słabszym.
Odwar ze świeżej kory używa się do okładów przy niektórych chorobach skórnych, jak liszaje, grzybki i t. p.; można też w tych przypadkach stosować okłady z kory, zwilżonej octem.
W weterynarii proszek z kory, prażony w maśle, stosuje się jako środek na świerzb u psów i owiec.
Liście są dobrą paszą dla owiec i kóz, kwiaty zaś są chętnie odwiedzane przez pszczoły.
W przemyśle używa się drzewa kruszyny do wyrobów galanteryjnych i gwoździ szewckich.
CENA: 100 kg kory (Cortex Frangulae) 20—30 zł.
