Zielnik lekarski/89
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z89.png)
O. — Dochodzi do 40 m wysokości; może dożyć tysiąca lat. Korzenie głęboko zachodzące w ziemię. Gałęzie rozpościerają się prawie poziomo. Liście odwrotnie jajowate, z głębokimi wrębami, krótko- lub długoszypułkowe (zależnie od gatunku). Owoc (żołędź), spoczywa w półkulistej osłonce (miseczce), łuszczkowatej na zewnątrz. Kora młodych gałęzi gładka, pnia porozrywana, popielatej barwy. Smak żołędzi i kory cierpki, ściągający, gorzki; — liści ślazowato-słodkawy.
ROŚNIE w borach, po brzegach rzek, w górach.
UPRAWA. Lubi glebę żyzną, najlepiej gliniastą. Rozmnaża się z żołędzi, w jesieni.
KWITNIE na wiosnę jednocześnie z ukazywaniem się liści (w kwietniu i maju).
ZBIERA SIĘ korę z młodych gałązek na wiosnę, kiedy łatwo odstaje od drzewa; żołędzie w jesieni, kiedy same opadają z drzew. Suszy się w piecach po chlebie.
SKŁADNIKI KORY: Kwas garbnikowy i dębiankowy, krystaliczna substancja wyciągowa (kwercyna), czerwień dębowa, żywica miękka, tłuszcz woskowaty, guma, pektyna, cokolwiek cukru, dużo fosforanu, jabłczanu wapniowego i talku. Składniki ŻOŁĘDZI (prażonych): dużo skrobii, kwas dębiankowy, kwercyna, guma, olej przypalony, cukier.
DZIAŁANIE mocno ściągające; wzmacnia naczynia krwionośne.
UŻYTEK. Odwar kory (30 gr na litr wody) pije się przy biegunce, zołzach (skrofułach), krzywicy (angielskiej chorobie), zbyt częstym oddawaniu moczu, krwotokach, pluciu krwią, wrzodach żołądkowych i krwotokach z żołądka, chorobach dróg moczowych i nadmiernym miesiączkowaniu.
Jako środek zewnętrzny stosuje się odwar do: płukania ust (przy zapaleniach dziąseł) i gardła, przemywania pochwy przy białych upławach, kąpieli nożnych przy cuchnącym poceniu się nóg, lewatyw i kąpieli nasiadowych przy wypadaniu odbytnicy i hemoroidach, okładów przy obrzmieniach gardła i gruczołów. Kąpiele z odwarem z kory dębowej są godne polecenia przy krzywicy i zołzach (skrofułach).
Prażone żołędzie, stosowane na kawę, działają skutecznie przy krzywicy i zołzach u dzieci, oraz przy obrzęku śledziony u dorosłych. Sproszkowane żołędzie z miękkim jajkiem działają skutecznie przy biegunce i cierpieniach pęcherza. Używa się w tym celu również miseczek żołędziowych.
Rozgniecione liście dębowe lub sproszkowana kora działają ściągająco na świeże rany. Odleżałe miejsca goją się, jeżeli smarować je maścią z odwaru korzenia z wazeliną, lanoliną lub innym tłuszczem.
W przemyśle dąb używany jest do garbowania skóry i do wyrobów stolarskich. Galasówki pojawiające się na młodych żołędziach, skutkiem nakłucia przez błonkówkę, stosowane są do farbowania i do wyrobu atramentu. Pożyteczne są również w lecznictwie, gdyż sproszkowane i posypane na rany powstrzymują tworzenie się t. zw. dzikiego mięsa.
CENA: 100 kg kory dębowej (Cortex Quercas) 20—30 zł.
