Zielnik lekarski/93
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z93.png)
K. — Pospolity krzew dorastający od 1 do 3 m wysokości o tęgich, sierpowatych kolcach. Liście nieparzysto-pierzaste, ząbkowane, o pięciu listkach. Kwiaty różowe, jasno-czerwone lub prawie białe. Owoce jajowatego kształtu, mięsiste; czerwone, wypełnione białymi pestkami. Smak słodko-gorzkawy (miąższu: kwaskowato-słodki); zapach miły.
ROŚNIE dziko w zaroślach, pod płotami, po pastwiskach, miedzach i nieużytkach.
UPRAWA. Lubi glebę żyzną, pulchną, gliniasto-piaszczystą, dość głęboką i wilgotną. Sieje się z nasion wprost na miejsce przeznaczenia.
KWITNIE w czerwcu i lipcu; owoce ZBIERA się dopiero w październiku, listki kwiatowe i pączki w czerwcu i lipcu. Kwiaty suszy się w cieniu i miejscu przewiewnym. Owoce przecina się, wyjmuje pestki i suszy w piecu po chlebie.
SKŁADNIKI. W owocach: kwas jabłeczny, cukier, guma. W kwiatach: olejek lotny, kwas garbnikowy i dębiankowy, guma.
DZIAŁA lekko ściągająco, moczopędnie.
UŻYTEK. Odwar z owoców lub samych pestek (1 łyżka na filiżankę herbaty) stanowi herbatę moczopędną; używa się ją z dobrym skutkiem przy cierpieniach nerek, wątroby, pęcherza, na kamienie nerkowe i żółciowe.
Na krztusiec gotować owoce w wodzie (1 cz. na 3 części wody) z cukrem lodowatym i dawać po łyżeczce.
Odwar z liści zaleca się na kurcze żołądka, na choroby narządu oddechowego i biegunkę.
Nastój z owoców róży działa pobudzająco i wzmacniająco zwłaszcza na osoby starsze. Robi się w następujący sposób: 1 litr potłuczonych owoców oraz 500 gr białego cukru lodowatego zalewa się 3 litrami dobrej żytniówki lub mocnego wina (np. Sherry), stawia w ciepłym miejscu, a po tygodniu zlewa i przecedza.
Inny sposób: 1 litr pogniecionych owoców zalewa się 1 litrem wina, stawia się w ciepłym miejscu, a po 2 tygodniach zlewa i filtruje. Do wyciągu dolewa się 500 gr cukru rozpuszczonego w 1 i ½ l wody.
Z róży polnej wyhodowano różę ogrodową czyli centyfolię, królowę kwiatów o pięknym zapachu i wspaniałych barwach. Kwiaty róży są cenione tak w lecznictwie jak w przemyśle. Słynne są plantacje róż w Bułgarii w żyznej dolinie rzeczki Tunczy, między miastami Stara Zagora i Kazamlik. Najlepszy olejek różany wydobywa się z róży damasceńskiej (R. damascena) i róży piżmowej (R. moschata).
W gospodarstwie domowym używa się owoce róży na cukierki, powidła, marmelady oraz na przyprawę do potraw.
CENA: 100 kg wydrążonego owocu róży (Fructus Cynosbati) 150—200 zł.
