Zielnik lekarski/94
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z94.png)
K. — Krzewinka. Dosięga w ojczyźnie swej, Europie południowej, 2 m wysokości, u nas, uprawny w ogrodach i doniczkach, około 1½. Korzeń zdrewniały o licznych korzonkach. Łodygi rozgałęzione, pokryte pękającą skórką. Gałęzie brunatno-zielone, w młodości pokryte szarym kutnerem. Ma długie, skórkowate liście, lancetowate, tępe, całobrzegie, gruczołowate, z wierzchu ciemnozielone, pod spodem biało-omszone. Krótkoszypułkowe kwiaty wyrastają w gronach w kątach liści; korona dwuwargowa, błękitnawa lub biała o dolnej wardze ciemno-poplamionej. Smak kamforowo-cierpki, gorzko-korzenny; zapach przenikliwy, przypominający kamforę.
UPRAWA. Lubi ziemię pulchną i silnie podmierzwioną, miernie wilgotną, położenie słoneczne, potrzebuje dużo ciepła. Rozmnaża się z nasion. Siać w marcu w inspekcie i w maju przesadzić w grunt. Na zimę plantację przykryć liśćmi.
KWITNIE od marca do maja.
ZBIERA SIĘ kwiaty podczas kwitnienia, liście również później; suszy się w cieniu i w miejscu przewiewnym.
SKŁADNIKI: Olejek lotny (rozmarynowy), gorzknik, kwas garbnikowy, żywica.
DZIAŁA napotnie, moczopędnie, rozwalniająco, pobudza i wzmacnia nerwy; olejek rozmarynowy działa odkażająco.
UŻYTEK z kwiatów i ziela (liści). Wydobywany z liści olejek rozmarynowy (Oleum Rosmarini) zażywa się po 3—5 kropel w wodzie ocukrzonej na dolegliwości żołądkowe i wzdęcia; zewnętrznie stosuje się do nacierania przy bolesnych kurczach, porażeniach, osłabieniu nerwów i ścięgien; używa się też do maści na parchy. Olejek rozmarynowy stosuje się wreszcie jako wonna doprawa do kąpieli.
Spirytus rozmarynowy można sporządzić samemu. Zalewa się suszone i podrobione liście spirytusem (4 części spirytusu na 1 cz. liści). Spirytus ten stosuje się z dobrym skutkiem do nacierań przy porażeniach, gośćcu (reumatyzmie) i na porost włosów.
Z 3 cz. spirytusu rozmarynowego i 1 cz. spirytusu lawendowego sporządza się t. zw. wodę węgierską, stosowaną jako środek upiększający (do twarzy) i na pobudzenie porostu włosów. Maść rozmarynowa używa się do nacierania na wzmocnienie nerwów.
Wino rozmarynowe sporządza się w sposób następujący: w litr dobrego białego wina sypie się garść liści, pozostawia dobrze zakryte przez dobę i następnie przecedza. Wino to wzmacnia żołądek i działa moczopędnie; zalecam je na wodną puchlinę. Pić codziennie po 2—3 kieliszki.
Herbata z liści (3 szczypty na filiżankę) działa podobnie jak olejek.
Gałązki rozmarynowe z kwieciem w naparze (10 gr na litr wody) stanowią dobry środek na katar oskrzeli (bronchit).
Suszone liście rozmarynu używane są jako przyprawa do rosołów i pieczeni, do marynowania ryb i peklowania mięsa.
CENA: 100 kg liści (Folia Rosmarini) 100—150 zł.
