Zielnik lekarski/95
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z95.png)
K. — Krzew o łodydze i gałęziach pokrytych kolcami. Liście różnorodne, pierzasto-złożone trój- lub pięciodzielne, pod spodem biało-mszyste. Kwiaty białe, czasami czerwonawe. Owoce po dojrzeniu lśniąco-czarne, złożone z licznych pesteczek obsiadłych naokoło stożkowatego osadnika. Smak liści ściągający, dojrzałych jagód mile słodki; jagody mają przyjemny zapach herbaciany.
ROŚNIE w lasach, zwłaszcza na skrajach, na miedzach, urwiskach, przy drogach.
UPRAWA. Sadzi się w lesie, w jesieni młode krzaki lub podsiewa nasiona. Wymaga wilgoci. Ze względu na gęstwinę gałęzi, najlepiej przywiązywać młode pędy, by ułatwiać sobie następnie zbiory.
KWITNIE od czerwca do września.
ZBIERA się liście od maja do końca września, korzenie w lutym i marcu.
SKŁADNIKI: W liściach i owocach garbnik i kwasek; nasiona zawierają dużo części mineralnych. Jeżyna wyrasta najbujniej na ziemi obfitującej w margiel, w którym głęboko zapuszcza korzenie. Stąd można wnioskować, że wydobywa z gleby i przerabia wapno.
DZIAŁANIE jest zarazem żywiące i przeczyszczające krew, przeciwgnilne; działanie korzenia z lekka rozwalniające.
UŻYTEK. Liście, zwłaszcza młode, przyjmowane w odwarze, stanowią ceniony środek przy rozwolnieniu, krwawej biegunce, kaszlu, chrypce, zaflegmieniu dróg oddechowych i blednicy; podobnie działa odwar niedojrzałych suszonych jagód; dojrzałe jagody zmniejszają rozwolnienie. Lud używa ich jako środka moczopędnego. Dla poprawy mdławego smaku można dodawać nieco nostrzyka (n. 66).
Herbata z liści (15 do 20 gr na litr wody) stosowana jest do płukania ust i gardła i przepłukiwania ran oraz na okłady przeciw liszajom i wyrzutom. Dr Walser radzi zaparzyć trzy szczypty młodych listków, postawić odwar przez noc i wypić nazajutrz na czczo.
Mieszanka z młodych listków jeżynowych z poziomkowymi i z macierzanką (tymiankiem) lub dziurawcem (Hypericum) stanowi znakomitą ziołówkę (herbatę), która może zastąpić herbatę chińską, działającą jak wiadomo, rozdrażniająco.
Według Biegańskiego sok z jeżyn działa przeciwgorączkowo; powoduje łagodniejszy przebieg choroby. Dawać dzieciom po łyżeczce, a starszym po łyżce stołowej.
Korzenie działają moczopędnie. Podług Boerhauego, odgotowane z miodem, dają doskonały środek na wodną puchlinę, działający zarazem rozwalniająco.
W przemyśle używa się owoców do barwienia tkanin. Krzak nadaje się do żywopłotów.
CENA: 100 kg liści (Folia Rubi fruticosi) 50—60 zł.
