Antologja literatury francuskiej/Merimée
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Merimée |
| Pochodzenie | Antologja literatury francuskiej |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1922 |
| Druk | Drukarnia Ludowa w Krakowie |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  Cały tekst Całość jako: EPUB • PDF • MOBI
|
| Indeks stron | |
W pełni Romantyzmu, w epoce gdy Balzac, Wiktor Hugo i Jerzy Sand kształtują powieść francuską, każdy nadając jej inne piętno, ale jako wspólną cechę mając szerokość ram, jakich potrzebują dla swego obrazu, zjawił się pisarz, który, rozmyślnem ograniczeniem się, zagęszczeniem, doskonałym objektywizmem, zbliża się do tradycyj klasycznych. Jestto Prosper Merimée (1803—1870). Za młodu, uprawiał z niepospolitym talentem mistyfikację literacką, przeciwstawiając romantycznej rozlewności paradoksalną oschłość scenicznego wyrazu, lub dworując sobie dyskretnie z tak drogiego Romantykom egzotyzmu i „kolorytu lokalnego“. Tak powstaje Teatr Klary Gazul, zbiorek komedji, rzekomo pisany przez hiszpańską aktorkę, oraz Guzla, cykl utworów (nieistniejącego) „ilyryjskiego barda Maglanowicza“, przełożony jakoby i opatrzony uczonym komentarzem przez Meriméego. Utwór ten zwiódł sędziwego Goethego, oraz Puszkina, który przetłumaczył szereg utworów z tego zbiorku na język rosyjski. Z żartów tych wyłoniła się niebawem własna fizjognomja pisarza: kilka tomów nowel i opowiadań daje mu trwałe miejsce w literaturze francuskiej.
Meriméego łączyła osobista przyjaźń i wspólność wielu poglądów literackich ze Stendhalem; istotnie, między tymi dwoma pisarzami zachodzi niejakie podobieństwo duchowe; ale, podczas gdy oschłość Stendhala jest raczej maską, kryjącą namiętną i romantyczną fizjognomję autora, u Meriméego oschłość ta jest bardziej istotnym wyrazem jego natury. Merimée przytem jest bardziej artystą; utwory jego, starające się zamknąć temat w najmniejszej ilości stronic i przy największej oszczędności słowa, są arcydziełem kompozycji. Merimée opowiada tak, jak wytworny causeur najlepszego towarzystwa; bez podnoszenia głosu, bez nieumiarkowanych gestów, bez mieszania do akcji uczuć i zapatrywań opowiadającego, umie on, samem uszeregowaniem faktów, wydobyć w całej pełni efekt, który zamierzył. Efekt ten byłby nieraz dotkliwy i brutalny, gdyby go nie łagodziła zawsze miara i smak artysty.
Literaturę uprawiał Merimée nawpół jako rozrywkę; urzędowo był konserwatorem zabytków, archeologiem i historykiem. Bliskie stosunki łączyły go z dworem Napoleona III. Najcelniejsze jego utwory literackie, to Kronika z czasu Karola IX, Kolomba, Karmen (opowiadanie, z którego powstało libretto popularnej opery), oraz drobne nowele (Tamango, Wazon etruski, Mateo Falcone), wśród których przytoczone w całości Wzięcie reduty należy do najgłośniejszych i najlepiej może uwydatnia „metodę“ artystyczną Meriméego.
Godnem uwagi jest, iż Merimée był pierwszym, który przekładami swemi (Puszkin) i pracami krytycznemi zwrócił uwagę Francji na mocne i świeże walory rodzącej się literatury rosyjskiej.
