Barcie i kłody w Polsce/Wykaz terminów dotyczących barci i kłód
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Barcie i kłody w Polsce |
| Wydawca | Polskie Towarzystwo Zootechniczne |
| Data wyd. | 1937 |
| Druk | Drukarnia Techniczna Sp. Akc. |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Adior — patrz odenek, stań.
Barć, drzewo bartne (barciowe), dzianek — żywe drzewo, w którego pniu zrobione jest pomieszczenie dla pszczół w kształcie dziupli.
Barć pisana — barć z nakłodzonym klejmem.
Barta, serka — rodzaj siekiery używanej przez bartnika.
Bartniaczek — mała kłoda-stojak.
Bartnica — patrz pieśnia.
Bezdenek — ul w kształcie dzwonu, pozbawiony dna.
Bliźniak, dwojak — kłoda z dwiema dzieniami.
Chmal — kołek wbity w drzewo bartne przeciwdziałający obsuwaniu się leżaja podczas pracy przy barci.
Chobot — końcowa część leziwa.
Denczak — dziuplanka ustawiona na okrągłym denku.
Deska wylotowa — patrz siodełko.
Dłuziec — patrz dłużyca.
Dłużnia — otwór barci lub kłody służący do jej obsługi; patrz też dłużyca.
Dłużyca, dłuziec, dłużnia, płacha, zatuła, zatwór, zdłuż, zdłużka — deska zamykająca dłużnię.
Drzewo bartne (barciowe) — patrz barć.
Drzewo zastawne — patrz stojło.
Dupa — patrz nogi.
Duplanka — patrz dziuplanka.
Dwojak — patrz bliźniak.
Dwojnica — barć z dwiema dzieniami.
Dzianek — patrz barć.
Dzianie — wyrabianie dzieni.
Dzianka — patrz dzień.
Dzień, dzienia, dzianka, barć — wydrążenie wewnątrz barci lub kłody.
Dziuplanka, duplanka — ul nierozbieralny zrobiony z okrąglaka w kształcie rury drewnianej pustej wewnątrz.
Dzwon — patrz samobitnia.
Głowa — górna część dzieni.
Główczak — dziuplanka z wprawionym u góry zagłówkiem, u dołu otwarta, ustawiona wprost na ziemi.
Jarczos, jarkul — patrz oczkas.
Klejma, klejmo, klejno, znamię bartne — znak wycięty na barci stwierdzający do kogo barć należy.
Klucz — hak drewniany, służący do przymocowania kłody na stojle.
Kluczka — patrz kozioł.
Kładzie, podkłady — kawałki drewna, na których ustawione są ule.
Kłoda — ul nierozbieralny zrobiony z okrąglaka, w którym z boku wydrążone jest zagłębienie, służące jako pomieszczenie dla pszczół.
Kłodzić — wycinać klejmo.
Kolebka, koszałka — pułapka na niedźwiedzie w kształcie pomostu odskakującego od pnia w chwili, gdy na nim niedźwiedź siądzie.
Korzennik — stawka nie zamieszkała jeszcze przez pszczoły.
Koszałka — patrz kolebka.
Kozioł, koziołek, kluczka, kruczek, kumarogis — hak drewniany stanowiący część leziwa.
Krążki — kawałki drewna, służące do przykrycia kłody.
Król — kłoda, w której wydziane są ponad dwie dzienie.
Królowa — barć, w której wydziane są ponad dwie dzienie.
Kruczek — patrz kozioł.
Kule — pałki służące jako oparcie dla nóg podczas wydziewania barci.
Kumarogis (lit.) — patrz kozioł.
Laski, snozy — pręty lub cienkie deseczki podtrzymujące plastry w ulu.
Lągło — część leżaja.
Leziwo, powrozy — przyrząd służący bartnikowi do włażenia na drzewo.
Leżajo — część leziwa.
Leżak — ul zrobiony z okrąglaka i ustawiony w pozycji poziomej.
Ławka — patrz łaźbień.
Łaźbień, ławka, siadanka, siedlanka — deska stanowiąca część leziwa i służąca jako siedzenie podczas pracy przy barci.
Nogi, dupa, pięta — dolna część dzieni.
Obleża, oblina (plur.) — sosna (barć) z pojedyńczą dzienią.
Obwieszanka — gładkie dyle lub deski, którymi obite jest drzewo bartne lub stojło, a które uniemożliwiają niedźwiedziowi wbicie pazurów w pień.
Oczkas, jarczos, jarkul — długi, cienki klin zwężający światło oka oraz podtrzymujący plastry.
Oczko — patrz oko.
Ocznik — środkowa część dzieni naprzeciwko oka.
Odenek, adior, oder, odra, podkur, połatka, ter, werek — pomost z dranic przeciwdziałający dostaniu się niedźwiedzia na drzewo bartne lub stojło.
Oder, odra — patrz odenek, stań.
Ogacenie — zaopatrzenie ula przed zimnem.
Oko, oczko, wylot — otwór ula, przez który pszczoły wydostają się na zewnątrz.
Ostroga, ostrowa — patrz ostrzewa.
Ostrzeszek — daszek przy płocie, pod którym ustawia się ule.
Ostrzewa, ostroga, ostrowa — rodzaj prymitywnej drabiny zrobionej z chojaka z gęstymi krótkimi sękami.
Pachać — zarzucać leziwo dokoła pnia drzewa celem zrobienia strzemienia.
Paka — ul z grubych desek o budowie podobnej do kłody-stojaka.
Pasieka — toczek wraz z ustawionymi na nim ulami.
Pień — ul wraz z rojem i budową.
Pieśnia, piesznia, bartnica — dłuto na długiej rękojeści, służące do wydziewania dzieni.
Pięta — patrz nogi.
Plecy — ściana dzieni przeciwległa dłużni.
Płacha — patrz dłużyca.
Podcin — drzewo przeznaczone na barć z odrąbanym wierzchołkiem (ogłowione).
Podkłady — patrz kładzie.
Podkłod — drzewo nakłodzone, w którym ma być wydziana barć.
Podkur — patrz odenek.
Połatka — patrz odenek.
Powrozy — patrz leziwo.
Pszczoły — wyraz używany niekiedy jako synonim barci, ula lub pasieki.
Rozkozłać się — odwiązać sznur z kozła celem spuszczenia się na ziemię po ukończeniu pracy przy barci.
Samobitnia, dzwon — kawał drewna lub kamień zawieszony na drzewie bartnym, utrudniający niedźwiedziowi dostanie się do barci.
Serka — patrz barta.
Siadanka, siedłanka — patrz łaźbień.
Siodełko, deska wylotowa — mała deseczka przybita pod okiem.
Ślepnia, ślepiot — patrz świepietnia.
Śniat, śnit — patrz śniot.
Śniot, śniat, śnit — deska, przykrywająca od zewnątrz dłużycę.
Snozy — patrz laski.
Socha — podstawa z dylów, na której ustawia się kłody.
Spice — kawałki drewna przybite z jednej strony do stojła a z drugiej do kłody.
Stań, adior, oder, odra — rusztowanie ustawione wokół drzewa, na którym ustawione są kłody.
Stawka — stojło wraz z ustawionymi na nim kłodami.
Stojak — kłoda ustawiona w pozycji pionowej.
Stojło, drzewo zastawne — drzewo, na którym ustawione są kłody.
Stręp — drzewo bartne z odłamanym przez wiatr lub piorun wierzchołkiem.
Styk — rozwidlona tyczka, używana niekiedy do zakładania leżaja na chmal.
Strzemię — pętla leziwa, w którą bartnik wstawia nogę podczas włażenia na drzewo.
Świepietnia, świepiot, ślepnia, ślepiot — dziupla naturalna, w której osiadł dziki rój.
Szpilki — kołki, do których przymocowuje się ogacenie barci.
Ter — patrz odenek.
Toczek — miejsce, gdzie ustawione są ule.
Ul — sztuczne pomieszczenie dla pszczół z wyjątkiem barci.
Uzysk, użyszcze — początkowa część leziwa.
Werek — patrz odenek.
Wiecha — kolące gałązki zatknięte między śniotem i dłużycą, utrudniające dostęp do dzieni ptakom owadożernym.
Wylot — patrz oko.
Zadziatek, zadziałek — barć z niewykończoną dzienią.
Zaleszczenie — umocowanie lasek w dzieni.
Zasuwa — klinik służący do umocowania żłobka.
Zatuła — patrz dłużyca.
Zatwór — patrz dłużyca.
Zdłuż, zdłużka — patrz dłużyca.
Zjazd — spuszczanie się z drzewa bartnego za pomocą leziwa i leżaja.
Znamię bartne — patrz klejmo.
Żłobek — połówka rozpiłowanej poprzecznie dłużycy.
