Encyklopedyja powszechna (1859)/Apis
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Apis |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Apis, bożek egipski, czczony w Memlis pod postacią byka, wyobrażał duszę Ozyrysa. Egipcyjanie wierzyli, że Apis rodził się z jałowicy, zapłodnionej przez promień słońca lub księżyca; musiał on być koniecznie maści czarnej, z białym na czole czworokątem, z figurą orła na grzbiecie, różnemi innemi na innych częściach ciała plamami, dwoistym kolorem włosów w ogonie i z guzem w kształcie chrabąszcza pod językiem. Apis w świątyni Ptaka (Hefestosa) w Memfis miał poświęcony sobie oddzielny dziedziniec, mnóstwo kapłanów do swojej usługi i mieszkanie złożone z dwóch przepysznych kolumnad. Ofiarowano mu byki czerwone; pojono go z oddzielnej studni i corocznie przyprowadzano mu jałoszkę, znaczoną również w sposób przepisany. Wybór miejsca jego pobytu, jego przechadzki, nawet apetyt, uważane były za wyrocznie. Apisowi nie było wolno żyć dłużej nad lat 25; jak tylko doszedł tego kresu, kapłani w tajemniczy sposób topili go w świętej studni, choć lud wierzył, że się sam w niej utopił; po czem uroczyście chowano go w świątyni, przy obchodzie pogrzebowym zupełnie bachicznym, bo kapłani odziani byli w skóry pantery i uzbrojeni w pręty, podobne do tyrsów. Śmierć Apisa okrywała cały Egipt żałobą, dopóki w miejsce jego nie znaleziono nowego; następcę sprowadzano do domu położonego ku wschodowi; tam przez cztery miesiące karmiono go mlekiem, później, podczas nowiu księżyca, orszak uroczysty odprowadzał go do Nilopolis, gdzie pozostając przez dni 40 usługiwanym był wyłącznie przez nagie kobiety. Nareszcie na przepysznym okręcie odwożono go do Memfis. Teofaniję Apisa, t. j. rocznicę jego wynalezienia, obchodzono corocznie podczas wezbrania Nilu siedmiodniowemi tańcami, processyjami i t. d.; najuroczyściej jednak obchodzono rocznicę jego urodzin. Maneton twierdzi, że cześć Apisa zaprowadzoną była w Egipcie pod drugą dynastyją Tynitów; dwudziestopięcioletnie jego życie odnosi się do takiegoż okresu astronomicznego, który według kalendarza egipskiego powtarzał w tymże dniu te same fazy księżyca, któremu Apis głównie był poświęcony.
