Ludowe nazwy miejscowe w powiecie Brzeskim w Galicyi/VI
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Ludowe nazwy miejscowe w powiecie Brzeskim w Galicyi |
| Pochodzenie | Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie, 1895, 1896, 1897, 1903, 1904 |
| Redaktor | Antoni Kalina; Karol Potkański, Seweryn Udziela |
| Wydawca | Towarzystwo Ludoznawcze |
| Data wyd. | 1895-1904 |
| Druk | „Drukarnia Polska“; Drukarnia Ludowa; Drukarnia W. A. Szyjkowskiego; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Miejsce wyd. | Lwów; Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
VI. Gmina Borowa.
A. Wieś Borowa.
„Borowa po tem sie nazywá, ze na tem miejscu były duze lasy, zwane borami, a w tych lasach rosło tyz duzo borówek“.
B. Przysiółki i osady.
1. Budzyń, najstarsza osada, która dała początek gminie, składa się z kilku zagród. Pierwsi osadnicy, którzy lasy zaczęli korczować i uprawiać na rolę, stawiali sobie zrazu budy na mieszkanie; od tych bud pochodzi nazwa tej pierwotnej osady Budzyń i gruntów w tej miejscowości Budziska. Inni wywodzą nazwę Budzyń od chłopa Budzynia, który tu mieszkał niegdyś i grunt posiadał.
2. Na roli, również stara osada. Była to jedna rola, na której siedział niegdyś jeden zamożny gospodarz; dziś na tem miejscu jest sześciu gospodarzów, „ale ich w cały wsi ludzie nazywają, ze są na roli.“
3. Nowa wieś, „potem sie nazywá, ze powstała przed niedáwnemi casy. Pirwy stáły tu krzáki, ludzie je wykopali, pobudowali sie na tem miejscu i wyrobili ziemie na orne pole“.
C. Zagrody.
1. Rakówka, bo należała pierwej do gospodarza nazwiskiem Rak.
2. Myszkówka, od właściciela chłopa nazwiskiem Myszka.
3. Karolówka od właściciela chłopa, któremu było na imię Karol.
4. Wilczuszówka, zagroda blisko lasu. Na polach, należących do tej zagrody, (zwanych także Wilczuszówką), miały się kiedyś dawno schodzić gromadami wilki, a ludzie wykopywali wielkie jamy, do których wilki wpadały i tam ginęły z głodu, albo je ludzie zabijali.
D. Ogrody.
O. pod Potockiem „bo tam miéská chłop Potocek.
E. Role.
a) Pola.
1. Chaupnisko, „bo tam dáwno stała chaupa“.
2. Gliniki przy Klocku, „nazywá sie po tem, ze má glebe gliniastą, i od chłopa, zwanego Klockiem, który nie zyje. S tego pola bierze się gline na rózną potrzeb“.
3. Górka, „bo lezy na górce“.
4. Na Barańskiem, „bo tam dáwni paśli barany“.
5. Na budzisku, „bo tam dáwno stáły budy (p. w. B. lp. 1).
6. Na chaupniskach, „bo tam dáwno stáły chaupy“.
7. Nad chaupą, „bo go (scil. pole) má gospodárz nad chaupą“.
8. Nad chaupą w górze, „bo lezy w górze nad chaupą“.
9. Nad dębiną pańską, „bo lezy nad polem dworskiem, na którem rosła dáwni dębina“.
10. Nad groblą, „bo jes w tem miejscu jakoby obwałowane, gdzie miáł być dáwni stáw do młujna (młyna)“.
11. Nad gruską, „bo jes nad duzą gruską, co rośnie samá w polu“.
12. Nad krzakami, „bo się ciągnie ponad krzákami“.
13. Nad lasem, bo jes nad lasem“.
14. Nad Majchrzykiem, „bo tam miéská chłop Majchrzyk“.
15. Nad rówienką, „bo lezy nad polem równem, zwanem na rówience“.
16. Nad stawkiem, „bo lezy nad stawkiem“.
17. Nad studnią, „bo lezy nad studnią“.
18. Na górce, „bo lezy na górce“.
19. Na lemiérzu, „bo dáwni na tem miejscu pálili węgle“.
20. Na łazie, „bo tam dáwni były łazy (ścieżki)“.
21. Na łące, bo jes z łąki wyrobione“.
22. Na pagórku, „bo lezy na pagórku“.
23. Naprzeciw skały, „bo lezy naprzeciw skały“.
24. Na przygórzu, „bo jes na przydolinie“.
25. Na rówience, j. w. D. lp. 15.
26. Na wierzchowinie, „bo wiérzchem, górą sie ciągnie“.
27. Od granicy Hrabiego, „bo lezy przy grontach jednego chłopa, co go nazywają Hrabią, a nazywają go po tem Hrabią, bo má wielgie wole“.
28. Pod chaupą, „bo lezy pod chaupą“.
29. Podedrogą, „bo tak jes“.
30. Pod gościeńcem, j. w. E. lp. 29.
31. Pod granicą „bo jest pod granicą wsi“.
32. Pod granicą w dołkach, „bo lezy przy granicy wsi i tam bardzo dolno“.
33. Pod Iskrą, „bo tam podle (obok, w sąsiedztwie) siedziáł chłop, nazywáł sie Iskra“.
34. Pod Jankosiem, „bo tam miéská chłop Jankoś“.
35. Pod lasem, „bo lezy pod lasem“.
36. Pod miedzą, „bo lezy przy miedzy nizy“.
37. Pod śliwiną, „bo tam stoją śliwy“.
38. Pod wygonem, „bo tam jes wygon, którem bydło pędzą na paswisko“.
39. Pole długie za górą, „bo sie ciągnie długo za górą“.
40. Pole wielgie nad Borzykoskiem, „bo jes duze i granicy z grontem chłopa Borzykoskiego, który zyje“.
41. Przed chaupą, „bo tak lezy“.
42. Przed śliwiną, „bo tak lezy“.
43. Przed studnią na łazach, „bo tam były łazy i jes studnia“.
44. Przy górce, „bo lezy przy niewielgi górce“.
45. Przy górze, j. w. E. lp. 24.
46. Przy górze pod Zelaznem, „bo jes w takiem połozeniu, a granicy od chłopa, którego od wielgi skąpości Zelaznem nazywają“.
47. Przy Klocku, j. w. E. lp. 2.
48. Rówienka od pańskiego, „bo granicy s pańskiem grontem“.
49. Równia, „bo jes równá jak stół“.
50. W dębinie na pagórku, „bo tam stáły dáwni dęby i jes przy pagórku“.
51. W dołkach, „bo tam jes dolina, a dáwni były doły powyrabiane od wody“.
52. W górce pod granicą księzą, „bo jes granica od grontów plebańskich“.
53. W młuńcyskach, „bo w tem miejscu miáł być młujn, ale tego nikt nie pamiętá“.
54. W pagórku, „bo jes na górze“.
55. W paryji, „bo jest w paryji“.
56. Za chaupą, „bo tak lezy“.
57. Za drogą, tak samo.
58. Za górą, tak samo.
59. Za górą w lesie, „bo lezy za górą pośród lasu“.
60. Zákrętek, bo jes na zákręcie drogi“.
61. Za stodołą, „bo tak sie ciągnie“.
b) Stajonka.
62. Kącina, „bo jes w kącie“.
63. Stajonko od Ciérniákowego, „bo lezy przy groncie chłopa, co się názywa Ciérniák, juz ten chłop nie zyje“.
64. Krzemienice u liski, „bo má gront krzemienny i tam obok stoją krzáki liscyny“.
65. Nad studnią, j. w. E. lp. 17.
66. Pod granicą księzą, „bo tam granicą gronta plebańskie“.
67. Pod studnią, „bo tak jes“.
68. Pod stodołą, tak samo.
69. Przed studnią, t. s.
70. Przy łazku, „bo tam był z krzáków wyrobiony łazek“.
71. W granicach, „bo jes od granicy gminy Dzierżanin“.
72. Za paryją, „bo lezy za paryją“.
73. Za stodołą, tak samo.
F. Łąki.
1. Dolina od Dudkowego, „bo lezy przy polu gospodárza, co sie nazywá „Dudek“.
2. Łąka gniada, „bo taká na ni tráwa rośnie, co wyglądá gniado“.
3. Łąka od Jadámowego, „bo granicy s polem chłopa, co mu na jimie Jadám — wołają na niego po jimieniu“.
4. Łąka na bagnie, „bo jes bagno“.
5. Łąka na budzisku, „bo tam dáwno stała buda (por. E. lp. 5).
6. Łąka nad Klimkiem, „bo lezy nad osiedlem (zagrodą) chłopa Klimka“.
7. Łąka na Martykówce, „bo była własnością chłopa Martyki, terás jes w innych rękach“.
8. Łąka na równi, „bo jes rówienka“.
9. Łąka od Gąski, „bo tam siedzi chłop Gąska“.
10. Łąka pod granicą, „bo tak lezy“.
11. Łąka pod krzakami, tak samo.
12. Łąka w dolinie, „bo jes dolina“.
13. Łąka w dołkach, j. w. E, lp. 51.
14. Łąka w paryji, j. w. E. lp. 55.
G. Pastwiska.
1. Nad Klimkiem, j. w. F. lp. 6.
2. Paswisko nad rzéką, „bo lezy nad rzéką“.
3. Paswisko na tamty stronie, „bo go niejako oddzielá rzéka i jes za nią“.
4. Paswisko pod granicą księzą, „bo tam granicą gronta plebańskie (por. E. lp. 66).
H. Krzaki.
1. K. nad budziskiem, „bo tam nizy miała stać buda, który nikt nie pamiętá“.
2. K. nad Klimkiem, (por. F. lp. 6 i G. lp. 1).
3. K. nad pańską dębiną (por. E. lp. 9).
4. K. na łazie, „bo tam dáwni były łazy“, (por. E. lp. 20).
5. K. na łazie nad Tomasem, „bo tam miéská chłop Tomas“.
6. K. pod Fularą, „bo tam miéská gospodárz Fulara“.
7. K. pod łąką, „bo tak stoją“.
8. K. pod Tomasem, j. w. H. lp. 5.
9. K. za stodołą, „bo tam stoją“.
