[66]D.
Daba, rodzaj płótna chińskiego.
Dabin, p. Tabin.
Dacha, wierzchnia suknia, ze skóry sporządzona.
Daga, dah (niem. Degen), sztylet, puginał.
Daj, bodaj.
Dajać, dawać.
Dajbyś, bogdajbyś.
Dajczer, dajczmanek, [67]Niemiec, Niemiaszek.
Dak, więc, przeto, zatym.
Dale, dalej.
Dalecze, dal, oddalenie.
Dałmucja, dałmocjum, dalmatyka (ubiór kościelny djakonów).
Dałoman, dolman.
Damaszczyna, damaszczyzna, damascena (odmiana śliwyśliwy).
Damaszek, adamaszek.
Dank (z niemniem.), 1) nagroda zwycięstwa; 2) hołd, podziękowanie, dzięki; 3) pierwszeństwo, prym, wyźszośćwyższość, zaszczyt; Dank dawać komu, przyznawać pierwszeństwo.
Danny, 1) pochodzący z daniny, danniczy; 2) dający chętnie.
Daraj, pstra kitajka turecka.
Dard, darda, rodzaj toporka na długim drzewcu, jako broń, włócznia, oszczep, pocisk.
Dardzista, żołnierz, uzbrojony w dard.
Darmicą, za darmo.
Darmohardy, hardy bez powodu.
Darmoleg, darmolęg, próżniak, piecuch, ospalec, leniwiec.
Darmomówny, gadatliwy.
Darmopłoch, tchórz, człowiek bojaźliwy.
Darmopych, darmopyszek, człowiek pyszniący się bez przyczyny.
Darmosilny, daremnie wysilający się.
Darmostaj, darmostój, próżniak, gap.
Darmostraw, darmostrawca, darmozjad.
Darmoswar, człowiek, kłócący się o byle co, kłótnik.
Darmotrawca, marnotrawca.
Darmozwad, p. Darmoswar.
Darować, w znacz. obdarować, obdarzyć.
Darski, dziarski.
Darznąć, (dar-znąć), ośmielić się, odważyć się, targnąć się.
Darznie, śmiało, zuchwale.
Daszeczki, ozdoba stroju kobiecego.
Datły, daktyle.
Dawczyna, dawczyni.
Dawić, dławić.
[68]Dawki, dławiący.
Dażka, p. Daga.
Dąbnik, dąbr, dąbrowa.
Dąpiec, kij dębowy.
Dbać, w znacz. ufać.
Dca, córa, córka.
Dchenie, tchnienie, oddech.
Debać, dybać.
Debra, debrz, mały wąwóz, jar.
Defalka, defalkata, potrącenie, obniżenie.
Defensor (łac.), obrońca.
Deferencja (łac.), uległość, uniżoność.
Deferować (ł.), przedstawić, podać; ulegać, poddawać się; być obowiązanym, ubiegać się o co.
Deka1. Deka, dek, przykrycie, pokrowiec.
Deka2. Deka, p. Daga.
Dekonfektor, cukiernik.
Delijunak, junak, zuch.
Delika, p. Delja.
Delinować, kreślić, rysować.
Delja, delija, delijka, delika, opończa, płaszcz.
Deljuna, deljura, delura, delutka, deljutka, zwierzchnia suknia bez rękawów, ferezja, szuba.
Demanda (franc.), żądanie.
Demaszkować, damaskować, zdobić deseniem w kształcie żyłek.
Demesz, demeszka, damascenka, głownia szabli damaszkowanej, szabla w Damaszku zrobiona.
Demonjak, opętaniec, szaleniec.
Denegować (łac.), odmawiać.
Denność, dna, artrytyzm, zapalenie stawów.
Depaktować, zdzierać, pobierać opłatę niesłusznie albo za wysoką.
Depczycześć, niedbający o dobre imię.
Depta, deptacz, ten co depcze.
Derbisz, derwisz, mnich mahometański.
Derdołek, drobny szlachcic.
Deresz, 1) wino cierpkie, kwaśne; 2) koń sierści białej pomiesz. z żótłążółtą.
Derewnia, derewienka, 1) drwalnia, 2) wieś.
Derewnictwo, drewnictwo, leśnictwo, dozór nad lasami.
[69]Derha, dera, okrycie na konia, koc.
Derobaniec, drabant, żołnierz ze straży przybocznej.
Derus, 1) zdzierus, zdzierca; 2) obdartus.
Descens, ściekanie, odpływ humorów w ciele.
Deskultoryczny, dorywczy.
Despectwo, godność despoty, t. j. panującego u Rumunów i Serbów.
Despot, deszpot, dysput, despota.
DospotycyzmDespotycyzm, despotyzm.
Desprymować, uciskać, gnębić.
Destrjer (franc.), koń od parady.
Destynować (łac.), przeznaczać, wyznaczać.
Destytucja, złożenie z urzędu.
Destytuować (z łac.), złożyć z urzędu, uwolnić od obowiązków.
Desultor (z łac.), przeskakujący z jednego konia na drugiego.
Deszczarnia, cysterna, studnia do zbierania wody deszczowej.
Deszkiepcja, deszkiept, despekt.
Deszpot, p. Despot.
Detaszować (franc.), wyprawić, odkomenderować oddział wojska.
Detraktor (z łac.), ten, co szarpie czyją sławę, zazdrosny obmówca.
Dewinkować, zobowiązywać.
Dezertaty, dezerty, dobra ziemskie, opuszczone przez właścicieli.
Deżdż, (dżdżu), deszcz.
Dębczyna, dębiec, dębel, dębczak, młody dąb.
Dębien, dębień, kwiecień.
Dębikufel, pijak, opój.
Dębny, 1) mający kolor liści dębowych; 2) dobrze wyprawiony.
Dębowiec, dębczak.
Dębrze, las, bór.
Dęstować (z niemniem. dünsten), dusić (mięso).
Diszak, siekiera, tasak.
Djacisco, djaczysko, pogardl. djak, dziak, kleryk w kościele wschod.
Djasek, djabeł.
Dłabić, dławić.
Dłabikura, dławikura, ten, co dusi kury.
[70]Dławipacierz, nabożniś, świętoszek.
Dłazić, p. Dłażeć.
Dłażeć, dłażyć, deptać nogami, wytłaczać, uciskać, gnieść. Dłażyć się, przykrość sobie wyrządzać.
Dłoniatonogi, płetwonogi.
Dłonisty, dłoniasty, dłoniowaty, wielki jak dłoń.
Dłubjoch, dłubiuch, łyżeczka do dłubania w uszach.
Długochwostek, sikora ogoniasta.
Długocierpliwy, długo znoszący cierpliwie.
Długoczekanie, wyczekiwanie, powolność.
Długoduszny, p. Długocierpliwy.
Długoląg, człowiek wybujałego wzrostu.
Długopłajca, ten, co płaci długi.
Długopomny, 1) długo pamiętający; 2) godny długiej pamięci.
Długopotomny, mający długi szereg potomków.
Długoroczny, długoletni.
Długosierczy, mający długą sierść.
Długostajny, ciągnący się przez wiele staj.
Długoszyjawy, długoszyjny, mający długą szyję.
Długoświatność, powolność.
Długowieki, długowieczny.
Długowielej, bardzo długo.
Długowięzitość, wysoki wzrost.
Długowięzny, długowięzy, wysokiego wzrostu.
Długożytny, długożywny, długożywotny, żyjący długo.
Dłustwo, dług.
Dłuża, długość, dłuż.
Dłużebnik, dłużnik.
Dłużec, dłużce, dłużca, długa linka, przywiązana do pęt, rzemień długi.
Dłużnik, w znacz. wierzyciel.
Dłużyć, obdłużać, długów nabawiać, dłużyć się, zadłużać się, długi zaciągać.
Dma, podmuch.
Dmidzban, pijak, opój.
Dna, zapalenie stawów, artrytyzm.
Dnawy, artrytyczny.
Dob, (dobi), doba.
[71]Dobaczać się, dobaczawać się, domyślać się, dopatrywać się.
Dobotek, dobytek.
Dobramyśl, ochota, dobry humor, uczta, biesiada, bankiet.
Dobrek, człowiek dobry i miły.
Dobrobierca, ten, co otrzymuje dobrodziejstwo.
Dobroczyn, dobry uczynek.
Dobroczysty, bardzo dobry.
Dobrość, dobrota, dobroć.
Dobrodawca, dobrodziej, dobroczyńca.
Dobrodrustwo (dobrodrużstwo), pochop, zapał; popędliwość, zapalczywość.
Dobrodziewstwo, dobrodziejstwo.
Dobromówca, ten, co mówi dobrze o bliźnich.
Dobronienawidnik, człowiek nienawidzący dobra.
Dobropamiętny, pamiętający o dobrym.
Dobropłodny, wydający dobre owoce.
Dobropływanie, dobra żegluga.
Dobroprawie, dobre prawodawstwo.
Dobroród, szlachetne pochodzenie.
Dobrorzeczenie, dobrorzeczeństwo, błogosławieństwo.
Dobrorzeczliwy, dobrze o kim mówiący, przychylny.
Dobrorzeczyć, błogosławić.
Dobrosławić, błogosławić.
Dobrosławny, 1) błogosławiący; 2) błogosławiony.
Dobrośniedny, dobry do jedzenia, jadalny.
Dobrotny, dobrotliwy.
Dobrowierny, prawowierny.
Dobrowoleński, chętny, przychylny, życzliwy.
Dobrowoleństwo, dobrowolstwo, życzliwość, przychylność.
Dobrowonny, pachnący.
Dobruchać, uspokajać, ułagadzać.
Dobrzeczynność, dobroczynność,dobroczynność.
Dobrzesławić, błogosławić.
[72]Dobrzesławny, błogosłasławionybłogosławiony.
Dobrzyć, czynić dobrym, polepszać.
Dobrzyniec, brat dobrzyński, należący do zakonu Braci dobrzyńskich.
Dobytczę, zwierzę domowe, bydlę.
Dobytczy, dobytkowy, bydlęcy.
Dobytny, mogący być zdobytym.
Dochcip, dowcip.
Dochlustać, dodać razów, wychłostać, nabić.
Dochłostać, dochłościć, dokuczyć chłostą.
Dochwatki, p. Dochwytka.
Dochwatny, chwilowo wolny od zajęcia.
Dochwytka, dochwytki, dochwatki, w wyraż. w dochwytkę, w dochwytki, w dochwatki: dorywczo, naprędce.
Docip, dowcip.
Docinkać, dociąć, dokuczyć.
Doczasny, doczesny.
Doczcić, doczytać.
Doczynić, doczyniwać, dokończyć roboty, dokonać; dorobić.
Doczyść, doczcić, doćcić, (doczci, doczetł albo doczedł), doczytać.
Dodziać, dodziewać komu, podziałać na kogo, podniecić kogo.
Dodziałać, dodziaływać, dokonać.
Dodzienny, jednodniowy.
Dodzierżawać, dotrzymywać, zachowywać.
Dofołdrować, dobić się, uzyskać, odzyskać.
Dogarać, dogorywać.
Dogarki, resztki, pozostałe po pożarze.
Dogoda, dogodzenie, przysługa.
Dogodliwy, dogodny.
Dogorzały, spalony ze szczętem.
Dograbek, dograbianie, zbieranie reszty siana grabiami.
Dograbolić się, dogramolić się.
Dograwać, dogrywać.
Dogrześć, dogrzebać.
Dohad, duhad (z białor.), w wyraż. na d. = na domysł, na niepewne.
Doigrać, doigrawać, doigrywać, igrać do końca.
Doiskać, doiskiwać, [73]szukać do końca, doszukać się.
Doiszczyć, uiścić.
Dojachać, dojechać.
Dojąd, dokąd, dopóki.
Dojć, dojść.
Dojela, dopóki.
Dojowny, dojny.
Dojrzały, dojrzany, widoczny.
Dojutraszek, dojutrek, 1) człowiek, mający jutro umrzeć; 2) odkładający wszystko do jutra, kunktator.
Dojutrzny, mający trwać tylko do jutra, przemijający, znikomy.
Dojźrzeć, dojzreć, dojzrzeć, dojźreć, dozdrzeć, dojrzeć.
Dokarmiwać, dokarmiać, karmić do końca.
Dokazować, dokazywać.
Dokądkoli, dokądkolwiek.
Dokidać, dorzucić, docisnąć.
Dokonały, doskonały, zupełny.
Dokonawać, dokonywać.
Dokończywać, dokończać.
Doksologja modlitwa, chwaląca Boga.
Doksozofja, mniemana mądrość.
Doktorowski, doktorski.
Doktorz, doktor.
Dokuczny, dokuczliwy.
Dokuka, dokuczka, dokuczanie, naleganie.
Dokupno, zapłata.
Dokupny, sprzedajny, kupiony, przekupny.
Dokurczyć, dokuczyć.
Dole, dolina.
Doległość, dolęgłość, dolegliwość.
Dolicznik, liczba, którą należy doliczyć, aby otrzymać określoną sumę.
Dolik, dowód, poszlaka dowodna.
Dolizna, dolina.
Dolman, krótki płaszczyk huzarski.
Dolotny, dorywczy, dopadkowy.
Dołamać komu, dać się we znaki, dogorać.
Dołaman, p. Dolman.
Dołęga, dołęka, 1) moc, siła, gwałt, przemoc; 2) dostatek, zapas; 3) doświadczenie; 4) człowiek silny, dzielny.
Dołężliwy, dołężny, zdolny, zdatny, silny, mocny.
[74]Dołoma, dołoman, p. Dolman.
Dołoń, rodzaj sukni.
Dołożliwy, dołożny, dokładny, należyty.
Dołożyć, dokładać kogo, przekonać; d. komu = dowieść; d. czego = potwierdzić; d. się kogo = poradzić się kogo, zasięgnąć od kogo wiadomości.
Dołuba, dno rydwanu.
Dołupić komu, wytłuc kogo.
Doma1. Doma, w domu, u siebie; d. być = być przy zmysłach.
Doma2. Doma, dach płaski.
Domaczy, domowy, niedziki, swojski, łaskawy.
Domak, domowy, domownik; krajowiec; domator, zasiedziały w domu; człowiek prywatny.
Domalegaj, domator, piecuch.
Domarad, tęsknica za domem, nostalgja.
Domczek, dom, domik.
Domężna, panna na wydaniu.
Domieszkać się, doczekać się.
Domieścić, domieszczać, przyjąć do mieszkania, umieścić; domieszczać, kogo czego nabawić.
Domiszczko, dom, domek.
Domnić się, domniwać się, domnimawać się, domniemać się, domniemywać się.
Domniemawacz, domnimacz, ten, co się domniemywa; znawca.
Domostróż, stróż domowy.
Domostwo, gospodarstwo domowe.
Domowiec, domowit, przyjaciel domu.
Domowny, domowy.
Domyślawać się, domyśliwać się, domyślać się.
Doniekąd, do jakiegoś czasu.
Donieść, donosić, czego albo czemu, wystarczyć, dorównać, podołać, mierzyć się.
Doniżyć, zniżyć do reszty, pognębić.
Donużyć, donużać, domęczyć, domordować.
Dooki, dotknięty zezem zbieżnym.
Dopier, dopierno, dopierz, dopirko, dopirto, dopiro, dopiero; dalej a dalej, nadto.
[75]Doplonić, zagarnąć w niewolę, złupić do reszty.
Dopłonić, dokończyć płoni czyli przerębli.
Dopomagać kogo, wspomagać; dopomagać czego = brać w czym udział; dopomagać się, domagać się czego, upominać się o co.
Doprawować, doprawić, domówić, omówić do końca.
Doprosiciel, proszący, ubiegający się o co.
Doprządać, doprzęść, kończyć przędzenie.
Dopsować, dopsuć, popsuć do reszty.
Dopustny, dopuszczalny.
Dopuszczać komu, pozwalać.
Dopytawać, dopytywać.
Dopytki, badanie, śledztwo.
Dorazić, dorażać, 1) porazić, dobić; 2) dokuczyć, dopiec; 3) dokonać; 4) wyrazić do końca.
Doraźliwy, 1) przeraźliwy; 2) dotkliwy, bolesny.
Dordzały, dojrzały.
Doręcze, doręcz, dorędzie, w wyraż. na doręczu, na dorędziu = na podorędziu, pod ręką.
Doręcznik, podręcznik, książka podręczna; notatnik.
Doręczny, podręczny.
Dorobnik, ten, co się dorobił.
Doroczy, doroczny.
Dorosłek, dorostek, wyrostek, młodzieniec dorastający.
Dorostnąć, dorosnąć.
Doroszczenie, dorośnięcie.
Dorwały, dorwany, pochwycony szczęśliwie.
Dorwy, w wyraż. w dorwy: dorywkami.
Doryda, dorynda, kobieta sentymentalna, pełna pretensji.
Dorzały, dojrzały.
Dorządzić się, ściągnąć na się kłopot.
Dosichmiast, p. Dotychmiast.
Dosić, dość, dosyć.
Dosiela, dotąd.
Dosięgły, dosiężny, dosięgalny.
Doskakować, doskakiwać.
Doskonać, dokonać.
Doskonalacz, doskonalec, [76]ten, co doprowadza coś do doskonałości.
Doskonalstwo, doskonałość.
Doskonały, mający lata, przepisane przez prawo.
Doskończyciel, p. Doskonalacz.
Doskórzyć, dokuczyć, dopiec.
Doskuczyć, doskrzeć, do skwarzyćdoskwarzyć, doskwierzyć, dokuczyć, dopiec, uprzykrzyć się.
Dostały, dojrzały.
Dostarczność, dostatek, zasób.
Dostatczać, dostarczać.
Dostatczek, dostatek.
Dostawca, ten, co dostał.
Dostawić, wystawić, narazić.
Dostępić, dostąpić.
Dostojeć, dostać, (dostoję).
Dostojeńszy, dostojniejszy.
Dostruchan, p. Roztruchan.
Dosuć, dosypać, dolać.
Dosuży, dzielny, zdolny.
Dosyćczynić, zadośćuczynić komu, zadowolić kogo.
Dosyćuczynność, zadośćuczynienie.
Dosypować, dosypywać.
Dosytek, sytość.
Doszłość, dojrzałość.
Doszto, doszło (do tego).
Dości, dość, dosyć.
Dościp, dowcip.
Dość, dojść.
Dośćczynić, zadośćczynić.
Doślepić, całkiem oślepić.
Dośmiardać, dośmiardnąć, dośmierdnąć, zacuchnąć się do reszty.
Dośmiewać, ostatecznie się ośmielać, śmieć.
Dośpiać, dospiać, dojrzeć, stać się dojrzałym, zdążyć, nadążyć; d. komu dopiec; dośpiewać łuk, naciągać; chwycić.
Dośpiały, dośpieły, dojrzały, wystały.
Dośpiech, stawienie się na czas.
Dośpiel, lekko uzbrojony.
Dośpieszyć, zdążyć.
Dośrzedni, dośrodkowy.
Doświaczczenie, doświadczenie.
Doświadczeniec, empiryk, opierający się wyłącznie na doświadczeniu.
Doświadczeństwo, empiryzm, posługiwanie ś. wyłącz. doświadczeniem.
[77]Doświadczywać, doświadczać.
Doświarczenie, doświadczenie.
Dotchnąć, dotknąć.
Dotegodniowy, trwający do tego dnia.
Dotrzymawać, dotrzymywać.
Dotychmiast, dosichmiast, 1) dotychczas; 2) dopóty, potąd.
Dotyczać, dotyczyć.
Dotyczny, dotykalny.
Dotyskiwać, dotyskować, bardzo utyskiwać.
Doufać, całkiem ufać.
Doufale, z ufnością.
Dowadzać, dowadzić komu, zadać komu cios, wyrządzić szkodę.
Dowaga, waga rzetelna.
Dowarek, 1) dowarzanie; 2) dojrzewanie.
Doważny, mający należytą wagę.
Dowcip, talent, zdolności.
Dowcipnik, mędrek, człowiek przemądrzały.
Dowiadać się, dowiadować się, dowiadywać się.
Dowiarek, człowiek łatwowierny.
Dowiarstwo, dowier, dowierzanie, łatwowierność.
Dowiedować się, dowiadywać się.
Dowier, p. Dowiarstwo.
Dowierca, wierzyciel.
Dowiernoręctwo, wierność lennika względem suzerena.
Dowierny, dowierzający, łatwowierny.
Dowinić się, 1) dopuścić się; 2) zasłużyć na karę.
Dowinienie, przewinienie, przestępstwo.
Dowiniony, obwiniony, winny.
Dowora, dostęp, przystęp; sposobność; powód, pretekst.
Dozdrzeć, dojrzeć.
Doznać, w znacz. dojść, przekonać się, poznać.
Doznawacz, doznawca, badacz.
Dozobać, dokończyć dziobania.
Dozornik, dozorca.
Dozorstwo, urząd dozorcy.
Dozór, przezorność.
Dozys, doza, dawka (lekarstwa).
Dozyskować, otrzymywać, odzyskiwać.
[78]Doźdrzeć, doźreć, doźrzeć, dojrzeć.
Doźrzały, dojrzały.
Doźrzenieć, dojrzeć.
Dożałować się, osiągnąć drogą procesu sądowego.
Dożdać, doczekać.
Dożera, 1) kłopot, trud, męka; 2) człowiek dokuczliwy.
Dożonąć, dogonić.
Dożyczyć dożyczać, dożyczać, użyczyć, udzielić, pozwolić.
Dożyły, dożyty, podeszły w latach.
Drab, drabik, piechur, żołnierz pieszy, pachołek.
Drabinkarz, karjerowicz.
Drabny, drabiniasty.
Drabotliwy, prędko i wiele mówiący.
Drabować, 1) jechać kłusem; 2) przetrząsać, przerzucać.
Dracz, zdzierca, łupieżca.
Dracza, łupiestwo.
Dragan, dragon.
Draganek, szewron, galon na rękawie, oznaczający lata służby żołnierza.
Dragant, tragant, sok, klej z koźlego ciernia.
Dragnie, raźnie, dzielnie, należycie.
Drajszlag, bieg koński przyśpieszony.
Draka, bójka, bijatyka.
Dranie, darcie.
Drapić, drapać, rozdzierać.
Drapież, drapieżstwo, drapieżyna, drapiestwo, łupiestwo.
Drapieżyć, łupić, rabować.
Drapny, drapieżny.
Drapsić, dreptać.
Draźnięta, sutki.
Drażdże, drzazgi, trzaski.
Drąchnąć, p. Dręchnąć.
Drągowe, rogatkowe, myto płacone przy rogatce.
Drążkowy, właśc. jeżdżący drążkami czyli kałamaszkami; ubogi, podrzędny, nieznaczny.
Drążnik, 1) strażnik przy bramie miejskiej w czasie morowego powietrza; 2) tokarz.
Drążny, drągowy.
Drelink (z niem. Dreiling), miara wina = 30 wiader.
Drepsić, dreptać, chodzić drobnym krokiem.
Dresz, dreś, dreść, dreszcz.
Drez, dreszcz.
Dreznar, tokarz.
Dręchnąć, więdnąć, żółknąć ze starości.
[79]Drętki, drętwy, cierpki.
Drgęga, chorobl. drżączka u koni.
Drjacznik, fabrykant albo sprzedawca drjakwi.
Drjakiew, dryjakiew, lekarstwo, maść, odtrutka, wszelkie lekarstwo przeciw truciźnie.
Drobiec, drobne zwierzę domowe.
Drobieżny, drobny, nieznaczny.
Drobię, p. Drobiec.
Drobiozg, drobioździk, drobiazg.
Drocz, dreszcz.
Drodzy, drogi.
Drogokupny, drogo kosztujący, kosztowny.
Drogomylny, mylący drogę, sprowadzający z właściwej drogi.
Drogosłany, wysłany drogiemi tkaninami.
Drogostny, bardzo drogi.
Drogotkany, wytkany kosztownie.
Drojki, drójki, ckliwy, słodki, mdły.
Droszcz, dreszcz.
Drożdża, drożdże.
Drożdżeć, gęstnieć.
Drożny, stosowny, właściwy, należyty, godziwy.
Drożyć, drążyć, wydrążać.
Drób, 1) odrobina, drobiazg; 2) pospólstwo, motłoch; 3) ptastwo domowe.
Dróżyć, drążyć, wydrążać.
Druczeć, ćwierkać, świergotać.
Drugant, p. Drygant.
Drugdy, czasem, podczas, niekiedy.
Drugdzie, gdzieniegdzie, gdzieindziej.
Drugie, znowu.
Druginaćcie, dwunasty.
Drugolubstwo, miłość bliźniego.
Drugubica, p. Dryga.
Drustwo, męstwo, waleczność.
Druzga, trzaska.
Druzgać, druzgotać.
Drużbart, dawna gra w karty.
Drużny, przyjazny, zgodny.
Drużyć, drużbić, drużbować, być drużbą na weselu.
Drwiarz, drwinkarz.
Drwieć, drewnieć.
Dryga, drygubica, drugubica, sieć na jesiotry.
[80]Drygant, drugant, 1) stadnik, ogier; 2) dobry koń, rumak, rączy ogier; 3) bałamut, lowelas.
Drygliwy, drgający, drżący.
Dryja (z niem. drei), 1) trójkąt; 2) trzy oczka na kostce do gry; 3) trójka koni.
Dryjakiew, p. Drjakiew.
Dryś, p. Drygant.
Dryzdaczka, biegunka.
Drzasnąć się, przestraszyć się, zlęknąć się.
Drzastwisty, p. Dziarnisty.[1].
Drzastwo, p. Dziarno.
Drzaździsty, chropowaty.
Drzażdż, drzażdże, drzazgi; p. Drażdże.
Drząstwisty, p. Dziarnisty.[1].
Drząstwo, p. Dziarno.
Drzążdż, trzaski i gałęzie, naniesione wodą.
Drzemota, drzemiączka, śpiączka.
Drzenny, (dr-zenny), rdzenny.
Drzeń, (dr-zeń) rdzeń.
Drzewiany, drewniany.
Drzewie, drzewa, zarośle.
Drzewie, drzewiej, prędzej, pierwej, wprzód, rychlej, przedtym, dawniej.
Drzewiejszy, dawniejszy, dawny.
Drzewnieć, drewnieć.
Drzewno, drzewienko, drewno.
Drzewstwo, drzewa, zarośle.
Drzon, rdzeń drzewa.
Drzwiany, drzwiowy, należący do drzwi.
Drżliwy, skłonny do drżenia.
Duana, cło, komora celna.
Dub, duby smalone, niedorzeczności.
Dubiec, dębczak, kij dębowy.
Dubiel, głupiec, prostak.
Duch, w znacz. tchnienie.
Ducha, 1) czapka nocna, szlafmyca; 2) jasiek.
Ducha, p. Duga.
Duchem, szybko.
Duchna duchniczka, wielka poduszka.
Duchnąć, dmuchnąć, zadąć.
Duchnik, człowiek nierządny.
Duchowieństwo, duchowość.
Duchownik, 1) ojciec duchowny, spowiednik: 2) [81]duchowidz, zwolennik spirytyzmu.
Duchwałość, ufność, zaufanie.
Duczaja, trąbka, róg myśliwski.
Duczajka, mały dołek w ziemi.
Dudkować, 1) dudać, grać na dudach; 2) błaznować, robić głupstwa; 3) nadskakiwać, pochlebiać; 4) głupieć ze strachu.
Dudzić, trudzić, turbować.
Dufać, ufać.
Dufale, w zaufaniu.
Dufały, 1) ufny, hardy, pewny siebie; 2) poufały, zaufany.
Dufanie, ufność.
Dufliwy, p. Dufały.
Dufnomowny, pewny siebie.
Dufny, ufny.
Duga, ducha, duha, 1) kabłąk nad chomątem w uprzęży jednokonnej; 2) tęcza.
Dugiena, dogiena, guwernantka, ochmistrzyni.
Duhad, p. Dohad.
Dukać, duknąć, 1) skrzeczeć, rzechotać (o żabie), stękać, narzekać; 2) dukwieć, dulczeć, ślęczeć, fałdów nad czym przysiadywać.
Dukaton, dukat, czerwony złoty.
Dukwiarski, pedantyczny, drobiazgowy.
Dukwiat, dukwiący, ślęczący nad czym.
Dukwieć, p. Dukać.
Dulić, palić dulca czyli papierosa.
Duma, myśl, zdanie; z dumy czyjej, zdaniem czyim.
Dumkać, p. Dukać.
Dumnik, dumca, dumiec, człowiek dumny, pyszałek.
Dumnowładca, człowiek dumny z władzy, ambitny.
Dunąć, dmuchnąć, chuchnąć; uciec, drapnąć.
Dupla (łac.), podwójna.
Duplan (z łac. duplus = podwójny), sukno podwójnej szerokości.
Dupło, dziupla, wypróchniały otwór w drzewie.
Dupnieć, próchnieć z wewnątrz, stawać się pustym.
[82]Dur, 1) odurzenie, obłęd, 2) środek odurzający, trucizna.
Dura, dziura.
Durniać, nazywać kogo durniem.
Durować, błaznować, robić głupstwa.
Durzeć, wpadać w odurzenie, w osłupienie.
Duszejka, duszka.
Duszetratny, p. Duszozgubny.
Duszewny, duszebny, duszny, tyczący się duszy.
Duszka, pani duszka, miłośnica, kochanka, metresa.
Duszkoby, duszkożby, oby, gdyby, bodajby.
Duszkoż kogo, o gdyby tu był!
Duszman (tur.), ciemięzca, gnębiciel.
Duszniczek, kaftan spodni.
Dusznik, wróg duszy, djabeł.
Duszobójca, duszorozbójca, zabójca duszy, gorszyciel.
Duszozgubny, duszotratny, duszetratny, gubiący duszę.
Duszyca, biedna dusza.
Dutepasy, zwątpienie, desperacja.
Dużać się, walczyć z kim, pasować się z kim, mocować się z kim.
Duże, dużo, mocno, silnie.
Dużeć, większym, silniejszym się stawać.
Dużej, bardziej, silniej; prędzej.
Dużność, dużość, wielkość, siła, moc.
Dużorosły, wysoki, olbrzymi.
Duższy, większy, silniejszy.
Duży, silny, krzepki.
Dwadziestność, podatek, wynoszący dwudziestą część dochodu.
Dwadziestoczęstny, stanowiący dwudziestą część.
Dwanasne, podwunaste.
Dwoja, p. Dwój.
Dwojcy, 1) dwa razy; 2) drugi raz.
Dwojeć, dwa razy.
Dwojenaście, dwanaście, dwanaścioro.
Dwojgo, dwojko, dwoje.
Dwojżon, dwużeniec.
Dwonogi, dwunożny.
Dwoostrzy, mający dwa ostrza, obosieczny.
[83]Dwopióry, mający z obydwu stron pióra.
Dworaźny, dwurazowy.
Dwormistrz, marszałek dworu.
Dwornie, 1) grzecznie, układnie, zręcznie; wspaniale, elegancko, okazale; 2) ciekawie.
Dwornik, podstarości folwarczny.
Dworno, 1) wielkim dworem, wystawnie, okazale; 2) p. Dwornie.
Dworny, 1) dworski; dworna pani = dworka, dworzanka; dworny rok = sądzenie spraw przez sąd królewski; wina dworna = kara pieniężna, płacona dworowi; 2) wytworny, elegancki, grzeczny, układny.
Dworogaty, dwurogi.
Dworownik, żartowniś, szyderca.
Dworstwo, 1) życie dworskie; 2) grzeczność, układność; 3) żart, koncept, dowcip.
Dworzyć komu, umizgać się do kogo, nadskakiwać komu; 2) używać fortelów.
Dworzystość, dworzyszcze, 1) jednostka gospodarstwa kmiecego; 2) plac pod budowę domu.
Dwój, dwoja, podwójny.
Dwójrządca, monarcha rządzący w dwuch państwach.
Dwójżon, dwużeniec.
Dwudziestność, podatek, wynoszący dwudziestą część dochodu.
Dwudźwierny, dwudrzwiowy, mający dwoje drzwi.
Dwuimiony, dwuimienny.
Dwujętny, który można ująć z dwu stron.
Dwukoleśny, dwukołowy.
Dwułokietny, dwułokciowy.
Dwusiednia, wóz bojowy na dwie osoby.
Dwuwykładny, dwuznaczny.
Dwuzwy, mający dwojakie nazwisko.
Dwużon, dwużeniec.
Dybik, dokuczanie; dać albo napędzić komu dybiku = dać się we znaki.
Dygdyk, p. Tyftyk[2].
Dymnica, wydma, pagórek z nawianego piasku.
Dyndyrz, niedźwiednik, [84]wodzący niedźwiedzia.
Dyngnus, okup, kontrybucja.
Dypsas, wąż jadowity.
Dyrektor, nauczyciel do mowy.
Dyskurs, dyszkurs, rozmowa.
Dysput, despota.
Dyszkiepcja, despekt.
Dyszkurować, rozmawiać, rozprawiać; gawędzić.
Dywdyk, p. Tyftyk.[1].
Dyzgust, niechęć; zły humor; zniewaga, despekt.
Dzber, ceber.
Dziać komu, nadawać imię.
Dziadkowizna, dziadowizna, spadek po dziadku.
Dziak, p. DjaciskoDjacisco.
Dziakiel, dziakieł, dziakla, dziakło, dawny podatek na Litwie.
Dziakon, djakon.
Dzialny, dzielny, działowy, armatni.
Działać, w zn. budować.
Działać się, czynić się, mianować się.
Działawać, działywać, często działać.
Działo, 1) dzieło; 2) armata.
Działować, p. Działawać.
Dziamdzia, rozlazły w mowie.
Dzianet, dzienet, dżamet, piękny koń, rumak, koń hiszpański, a. włoski.
Dzianica, dzianka, 1) szata dziana czyli wyszywana; 2) nocna kamizelka, kaftanik nocny.
Dziardyn (włos.), ogród, piękny ogród.
Dziarno, piasek gruboziarnisty, żwir.
Dziarstwisko, miejsce zasypane żwirem.
Dziarstwo, p. Dziarno.
Dziąsna, dziąsło.
Dzicko, dziecio, dzieć, dziecko.
Dzie, powiada, rzecze.
Dzieciński, dziecięcy.
Dzieciobiorka, akuszerka.
Dziecki, dziecięcy.
Dziecki, dzieczski, 1) zajęty, aresztowany; 2) komornik, egzekutor sądowy.
Dzieckować, dzieczkować, fantować, zajmować.
Dzieckowny, zajmujący, zagrabiający.
Dziectwo, dziecięctwo, wiek dziecięcy.
[85]Dzieczkować, p. Dzieckować.
Dzieczski, p. Dziecki.
Dzieczyzna, dziecięctwo, wiek dziecięcy.
Dziedzica, dziedziczka.
Dziedzicki, dziedziczny.
Dziedzierzysty, mocny, silny, tęgi.
Dziedzina, w znacz. dziedzictwo, spadek.
Dziedzinny, dziedziczny.
Dziedzizna, dziedzina.
Dziejodziw, czyn godny podziwu.
Dziela, dla.
Dzielca, dzielczy, ten, co dzieli.
Dzielczość, podzielność.
Dziel-dziel, częścią-częścią, jużto-jużto, bądź-bądź.
Dzielen, dzielący się, należący do podziału.
Dzielnik, dzilnik, działacz, sprawca.
Dzielny, 1) dzielący; 2) podzielny.
Dziełaciel, działacz, sprawca.
Dziełać, działać.
Dzienet, p. Dzianet.
Dzień, dzienia, dzienie, dzienno, barć w drzewie żywym wyrobiona, ul leśny.
Dzieńdzierzysto, zwinnie, zręcznie.
Dzierg, węzeł, pętla.
Dzierzki, (dzier-zki) dziarski.
Dzierżadło, rączka do trzymania naczynia.
Dzierżak, rękojeść, trzonek.
Dzierżawać, sł. częstotl. od dzierżyć, dzierżeć.
Dzierżeć, dzierżyć, trzymać, zachowywać; dzierżeć o kim: sądzić, mniemać.
Dziesięcinnik, ten, co pobiera dziesięcinę.
Dziesięcion, dekalog, dziesięcioro bożego przykazania.
Dziesięciory, dziesięciokrotny.
Dzietwa, dziatwa urządzanie dzieni czyli ulów w drzewach.
Dziewczy, dziewczyn, panieński, dziewczęcy.
Dziewiątynaćcie, dziewiątynasfydziewiątynasty, dziewiętnasty.
Dziewierz, dziewior, 1) brat męża, szwagier; 2) ojciec męża, świekier.
[86]Dziewięćdziesty, dziewięćdziesiąty.
Dziewięćsił, dziewięsił, dziewięsioł, olbrzym.
Dziewior, p. Dziewierz.
Dziewka, dzieweczka; córka, panna.
Dziewosław, starający się o rękę, konkurent, zalotnik.
Dziewstwo, dziewictwo.
Dzięk, dzięka, wdzięczność; przez dzięki: mimowoli, z musu, gwałtem, (miej go dzięk: wdzięcznym ci za to dobre).
Dziękowny, dziękczynny.
Dzikawiec, człowiek dziki, srogi.
Dzikczejszy, dzikszy.
Dzilnik, p. Dzielnik.
Dziło, dzieło.
Dzinga, p. Dzynga[1].
Dzinia, tkanina.
Dzińsia, dziś.
Dzioł, rodzaj tańca.
Dzion, ul słomiany, koszka.
Dziora, dziura.
Dzirżantny, p. Dzirżętny.
Dzirżewca, dzierżawca.
Dzirżętny, mający moc obowiązującą, prawomocny.
Dzisi, dzisiejszy.
Dzisie, dziś.
Dzisiedniowy, dzisiejszy.
Dziśtegodniejszy, dzisiejszy.
Dziomdziać, jeść powoli.
Dziopa, 1) dziewczyna, dziewka, podlotek; 2) chusta na głowę.
Dziurla, przyrząd jakiś używany do tańca.
Dziwer, deseń na stali damasceńskiej.
Dziwerować, damaskować, demeszkować (stal).
Dziwisz, dziwak, cudak.
Dziwoczek, dzikie zwierzątko, dziczek, dziwolążek.
Dziwok, ptak drapieżny jeszcze nieugłaskany, a do łowów układany.
Dziwoki, dziki.
Dziwować komu, dziwić się, mieć za złe; przypisywać.
Dziwowid, rzecz dziwna, dziwowisko.
Dziwowrony, dziwnie czarny, wzbudzający podziw swą czarnością.
Dziwy, dziki.
Dzwonka ruszyć, przypomnieć rzecz niemiłą.
[87]Dzwyrze, drzwi.
Dźwiarstwo, p. Dziarno.
Dźwienaćcie, dwanaście.
Dźwierze, dźwirz, dźwirze, drzwi.
Dźwirki, dźwierki, drzwiczki.
Dżamet, p. Dzianet.
Dżamid, dżamja, meczet.
Dżaur, dżawr, giaur, niewierny, chrześcijanin (u mahometan).
Dżber, ceber.
Dżdżawy, dżdżysty.
Dżdżewnica, dżdżownica, woda deszczowa, deszczówka.
Dżdżyć, spuszczać deszcz, lub padać jako deszcz.
Dżeryd, spisa.
Dżus, gach, kawaler.
Dżwier, p. Dziwer.
Dżygun, dzigun, dawny taniec.
• PDF 
• MOBI 
Błąd autorów; odwołanie do hasła, które w tym słowniku nie istnieje.
