Pieśń o Frydruszu

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Mikołaj Sęp Szarzyński
Tytuł	Pieśń o Frydruszu
Podtytuł	który pod Sokalem zabit od Tatarów roku pańskiego 1519
Pochodzenie	Klejnoty poezji staropolskiej
Redaktor	Gustaw Bolesław Baumfeld
Wydawca	Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie
Data wyd.	1919
Druk	Drukarnia Naukowa
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  Cała antologia Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[101]

MIKOŁAJ SĘP SZARZYŃSKI.

PIEŚŃ O FRYDRUSZU.

KTÓRY POD SOKALEM ZABIT OD TATARÓW

ROKU PAŃSKIEGO 1519.

Umysł stateczny i w cnotach gruntowny
Kto ma od Boga, żywie świętym rowny;
Nietylko wytrwa głos szczęścia surowy,
Ale i łaską wzgardzić jest gotowy.

Tysiąc przykładów! Ale dostateczny
Słów moich świadek sam Frydrusz serdeczny;
Który to sprawił, że sie mniej wstydamy
Blizny, prze upór co nieszczęścia mamy.

Na Sokal wojska gdy już płaczliwego
Ostatek uwiódł od rąk okrutnego
Pohańca, wolny—serce nielękliwe
Odkrył, te słowa mówiąc pamiętliwe:

„Farbę Bugowej, widziałem, krew wody
Nasza zmieniła, prócz pohańskiej szkody
Skryły sie pola pod zacnemi ciały,
A mnie, niestetyż, kto w te zagnał wały?

[102]

„Bojaźń wyrodna w serce me nie wchodzi,
Lecz, mogąc pomóc, żywiąc, umrzeć szkodzi,
Choc miejsce wzywa, i dusza uczciwa
Krwią, ciałem, zbroją sławę kupić chciwa.

„Ale jeszcze trwa ten targ! otwórz bronę,
Otwórz, już mię wstyd mieć mur za obronę!
Niechaj przypłaci pohaniec zdradliwy,
Że tył mój widział, gdym zbrojny i żywy!“

To rzekłszy, jako z działa śmiertelnego
Kamień, płomienia gwałtem siarczystego
Z hukiem wyparty. jako przez wiatr rzadki
Leci przez ciała, dając im upadki:

Tak mężny Frydrusz, gniewy szlachetnemi
Zapalon, z zamku z krzyki rycerskiemi
Wypadł, i przeszedł zastęp niezliczony,
Swą i tatarską prawie krwią zjuszony.

Tam zaś, by tygrys, gdy swe baczy dzieci
Miedzy myśliwcy, choć tysiąc strzał leci,
Wpada w pośrodek, nie o ratunk dbając,
Ale o pomstę, szkodzi, i konając:

Taki był on mąż, widząc swój lud zbity,
Drugi związany; aż go znamienity
Duch ze krwią odbiegł. Padł. Krzyknął bezbożny
Zastęp i więźnie. Lecz był okrzyk rożny...

O cny rycerzu! Nietylko szczęśliwie
Duch twój z wielkiemi bohatyry żywie:
I tu, dokąd Bug ciche wody swoje
Niesie do Wisły, dotąd imię twoje

Trwać będzie w ustach ludu rycerskiego;
I rzecze człowiek serca wspaniałego:
„Z lepszem ojczyzny szczęściem, wieczny Panie,
„Bacz mi naznaczyć tak prędkie skonanie!“

(Około 1570)^[1].

1.  Pieśń o Frydruszu. O bitwie pod Sokalem patrz: Przypisy do fraszki „Na sokalskie mogiły“. Frydrusz — Fryderyk Herbort, który zginął w tej bitwie nad Bugiem. Szarzyński śmierć Frydrusza przedstawił w tej dumie rycerskiej według opisu Marcina Bielskiego, kronikarza.
    Głos szczęścia — głos losu; serdeczny — mężny, bohaterski (jak w wyrażeniu: „nabrać serca“ t. j. odwagi); że sie mniej wstydamy i t. d. — mniej wstydzimy się klęski, poniesionej pod Sokalem; farbę Bugowej, widziałem, krew wody nasza zmieniła — swobodne (na wzór poetów łacińskich) przestawienie wyrazów: „widziałem, krew nasza zmieniła farbę Bugowej wody“; prócz pohańskiej szkody — bez szkody (klęski) dla pohańców; żywiąc — żyjąc: targ t. j. wahanie się; bronę — bramę; więźnie — krzyknęli i jeńcy Polacy, znajdujący się wśród Tatarów.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Mikołaj Sęp Szarzyński.