Słownik etymologiczny języka polskiego/środa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
środa, środek, środowisko; pośród i śród, wśród; średni, średniówka, średnica; pośrednik, pośredniczyć; środowy; śródziemny, śródmieście, śródwieczerz; liczne odmiany postaci, nawet rsioda i rsiodek w 16. wieku, np. w Janczarze; dawniej zawsze z rz: śrzoda, śrzedni, śrzodek; z t wstawionem: strzoda, postrzodek. Pień ten sam co w sierce, p. serce (tam sĭrd-, tu serd-; ruski pełnogłos, sereda, cerk. srěda). Wedle niem. Mittwoch nazwał Słowianin dzień tygodnia środą, t. j. ‘środkiem’, już w 8. wieku (p. o nazwach pod Tydzień), licząc dnie od niedzieli. Typu serd- Litwa nie ma, jest on wyłącznie słowiański. Odmiana śrz-, żrz-, w sr-, żr-, u nas stała (p. srebro, żródło); proste to ułatwienie wymowy. Pierwotne znaczenie części ciała (por. serce) przeniesione u Słowian wyłącznie (Litwin już tego nie zna) na określenie miejsca. U wszystkich Słowian tak samo: czes. strzeda, ‘środa’, strzed, ‘środek’, i strzida, ‘klasa, ulica’, strzidati, ‘odmieniać’, strzídmý, ‘mierny’.
