Zielnik lekarski/116
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z116.png)
B. — Bylina o grubym, na palec, pełzającym korzeniu z licznymi nitkowatymi korzonkami. Łodygi pojedyńcze, proste, okryte brunatno-czerwonymi łuszczkami. Liście przyziemne, prawie okrągłe, wierzchołkowe nieco zwężone, przy szypułce sercowate (podkówkowate) rozwijają się dopiero po okwitnieniu; mięsiste, zielone, z wierzchu gładkie, pod spodem szaro-mszyste. Kwiatogłówki pełne, żółte, o cylindrycznym, czerwonawym, okrywkowym kielichu. Zapach słaby, świeżych kwiatów miodowy; smak gorzki, lekko ściągający.
ROŚNIE dziko na ziemiach gliniastych, nad brzegami strumieni i rzek, na nasypach, po miedzach, zazwyczaj gromadnie.
UPRAWIA SIĘ łatwo. Mnoży się z nasion (zaraz po dojrzeniu) lub z rozłogów (w tymże czasie). Żadnej opieki nie wymaga. Na jesieni można poprószyć nawozem np. obornikiem ale nie jest to konieczne.
ZBIERA SIĘ liście od kwietnia, gdy są już zupełnie wykształcone. Suszyć w cieniu i miejscu przewiewnym, rozpościerając cienko na papierze lub płótnie.
SKŁADNIKI: Gorzknik wyciągowy, żelazisto-zieleniący garbnik, śluz, mangan, dużo siarki, wapń.
DZIAŁA rozmiękczająco, wykrztuśnie, napotnie, osłaniająco, pobudza błony śluzowe.
UŻYTEK. Herbata z liści, lub też z liści i kwiatogłówek (5 do 10 gr na ćwierć litra wody) jest doskonałym środkiem na kaszel, ułatwia odrzucanie flegmy (nazwa od łacińskiego: tussis — kaszel), leczy nieżyt narządu oddechowego i przewlekłe nieżyty wszelkich błon śluzowych. Działa łagodząco przy gruźlicy, przynosząc chorym ulgę. Proszek z liści (pół łyżeczki dziennie) jest również skutecznym lekiem na wymienione cierpienia. Sok, wyciśnięty z liści i zmieszany ze świeżym mlekiem i miodem stosuje się (na czczo) przy chorobach narządu oddechowego.
Zewnętrznie używa się liści do chłodzących okładów na otwarte wrzody, różę na twarzy, przy krwawej biegunce; wrzody ropne należy najpierw przemyć odwarem, a następnie zrobić okład zwilżoną odwarem watą pod ceratką. Wywaru z liści używa się do okładów na obrzmienia lub wrzody podbrzuszne i t. p. Sok z liści goi zołzowate obrzmienia (skrofuły). Na zołzy można również używać herbatę z podbiału. Dr Walser radzi w tym celu mieszać podbiał z liśćmi orzecha włoskiego (dodać nieco wina czerwonego).
Podbiał wchodzi w skład t. zw. ziółek piersiowych (Species pectorales) sprzedawanych w aptekach.
CENA: 100 kg liści podbiału (Folia Farfarae) 30—40 zł; kwiecia (Flores Farfarae) 150—250 zł.
