Zielnik lekarski/99
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z99.png)
K. — Półkrzew, w krajach południowych wiecznie zielony, dorastający od 50 do 100 cm wysokości. Korzeń zdrewniały, słabo rozgałęziony. Gałęzie czworokątne, brunatne, omszone. Liście naprzeciwległe, jajowato-podługowate, zwężające się przy szypułce, szaro-zielone. Kwiaty fioletowe, rzadziej białe. Kielich dzwonkowaty, przypłaszczony, owłosiony. Korona dłuższa od kielicha, owłosiona. Jagody wielkości grochu, czarne. Smak jagód słodkawo-gorzkawy, liście o posmaku ściągająco-chłodzącym. Woń liści mocno balsamiczna.
ROŚNIE dziko w południowej Europie, po słonecznych pagórkach.
UPRAWA. Rośnie w ogrodach i w doniczkach, jako roślina ozdobna (do środkowej Europy wprowadzona za Karola Wielkiego). Uprawiana, jako roślina miododajna (daje dużo dobrego miodu) i lecznicza. U nas na zimę obumiera, lecz z wiosną wypuszcza świeże pędy. Potrzebuje położenia ciepłego (zacisznego) i słonecznego, dobrej, pulchnej ziemi, wapiennej, miernie wilgotnej, nawożonej przed paru laty przegniłą mierzwą (kompostem); zimą w pierwszym roku chronić przed wymarzaniem, przykrywając suchym obornikiem. Sieje się na wiosnę w rozsadniku, a potem wysadza w pole, gdy rośliny będą miały 10 cm w odstępie 30 cm. Nie lubi nawożenia świeżym obornikiem.
KWITNIE w czerwcu i lipcu.
ZBIERA SIĘ młode liście, jak długo odrastają, zanim powstaną pąki kwiatowe; suszy się w cieniu, w miejscu przewiewnym, rozkładając cienką warstwą i przechowuje w zamkniętych naczyniach.
SKŁADNIKI: Olejki lotne (zawierające tlen), gorzknik wyciągowy, garbnik, żywica.
DZIAŁANIE: ściągające, moczopędne, przeciwgnilne, wiatropędne, lekko pobudzające, przeciwpotne.
UŻYTEK. Naparu z liści (10 gr na litr wody) używa się wewnętrznie przeciw nocnym gruźliczym potom, biegunce, wszelkiego rodzaju przeziębieniom, kaszlom, cierpieniom wątroby i nerek; liście szałwii (zmieszane do połowy z piołunem) zalecane są na pobudzenie trawienia i przy rozwolnieniu.
Zewnętrznie używa się do płukania ust i gardła przy gniciu i oboleniu dziąseł (zwłaszcza po wyrwaniu zęba), zapaleniach gardła. W stanach zapalnych gardła płucze się je herbatą z szałwii z miodem.
Na owrzodzenia przykłada się gotowane ziele szałwii. Przeciw astmie zaleca się wciąganie dymu szałwii. Działa uspokajająco na pszczoły, to też pasiecznicy pocierają liśćmi szałwii ręce, ubranie i siatkę na głowie.
CENA: 100 kg liści szałwii (Folia Salviae concisa): 200 zł.
