Biblia Królowéj Zofii/Judith

<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Biblia Królowéj Zofii
Wydawca	Nakładem ks. Jerzego Henryka Lubomirskiego
Data powstania	XV w.
Data wyd.	1871
Druk	Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich
Miejsce wyd.	Lwów
Tłumacz	zbiorowy
Inne	Cały tekst Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[373]

JUDITH.

(III, 3).^[a]

...y stada owcza y koza y konska y wyelbló̗dowa, y wszitek nabitek nasz, y czelyadzi nasze, w tvem opatrzenyu só̗. To wszitko bó̗dz pod twim prawem. Mi takesz y sinowye naszi slugy twe gesmi. Przidz k nam panye pokoynye, a poziuay sluszbi naszey, iako syó̗ lyubycz bó̗dze tobye. Tedi Olofernes zgedze z gori z gesczcy a s wyelvkó̗ moczó̗, y obezrzi wszelke myasto y wszelkego przebiwaió̗cego na zemy. A ze wszelkich myast wezmye sobye pomocznyki, mó̗sze silne a wiborne ku boiu, a tak wyelyki strach wszem kraynam przipadnye, ysze bidlyó̗ci we wszitkich myescyech ksyó̗szó̗ta, y wszitci poczcziui^[1] pospolu s pospolytim lyudem wichodzily przecyw gemu, przimuió̗cz gy s koronamy y s swyetedlnyczamy, vodzó̗cz tance s pysczci y z bó̗bennyki^[2]. A wszako to czinyó̗cz, ukrutnoscz syercza gego ukroczicz nye mogly, bo myasta gich zborzil, a gich lugy poró̗byl. Bo bil gemu krol Nabuchodonozor przikazal, abi wszitki bogy zemske zatracyl, toczusz abi on sam bogem nazwan bil ot tich narodow, ktorzezbi* mogl Olofernowó̗ moczó̗ sobye poddacz. Tedi Olofernes przeiaw Syrió̗ Sobal, y wszitkó̗ Appamyam a wszitkó̗ Mezopotamyó̗, przyial ku Ydumeyskym do zemye Gabaa. y pobral gych myasta, a tu myeszkal za trzidzescy dny, w ktorich dnyoch zgednacz przikazal wszitkó̗ woyskó̗ moci swey.

IIII.

Tedi usliszawszi to sinowye israhelsci, gisz bidlyly w zemy Iuda, wzbaly syó̗ barzo gego oblycza. Tak isze strach y groza padnye na gich misl, abi tegoz nye uczinyl Ierusalemu y koscyolowy bozemu, czso bil uczinyl gynim myastom y koscyolom gych. Y poslaly po wszey Samary wszó̗di w okol az do Iericho, a osadzily wszitki wyrzchi na gorach. A muri^[3] otoczily swe wyesnyce, a swyozó̗ do nych uzitki ku potrzebye na walkó̗. A takesz Elyachym kaplan pysal ku wszem, ktorzi bidlyly w Ezdrelon, gesz lezi przecyw wyelykemu polyu podle Dotaym, y wszitkim, przes ktoreszbi mogla woyska cyó̗gnó̗cz, abi osyedly gori, przes gesztobi droga, wyodla ku Ierusalem, a tuki strzegly, gdzeszbi mogla nawó̗sszsza droga myedzi goramy bicz. Y uczinyly sinowye israhelsci, iako gym [374]przikazal bil kaplan bozi Elyachim. Y wzwolal wszitek lyud ku panu wyelykó̗ pylnoscyó̗, a ponyzily swich dusz w poscye, samy y gich zoni. Y oblekly syó̗ kaplany w cylycya, a swre dzecy skladly przecyw koscyolowy bozemu, a oltarz bozi przikrily cylycyum. Y wzwolaly ku panu bogu israhelskemu genim duchem, abi gich$||$ nye poddawal w plyon, ny gich dzatek, ny gych zon na rozdzelenye, a gych myast na wigladzenye, a gich swyó̗tinye na pokalenye. Tedi Elyachim, wyelyki kaplan bozi, zchodziw wszitek Israhel, cyeszil ge swó̗ rzeczó̗, rzekó̗cz: Wyedzcye to, yszecz usliszal pan prozbi wasze, acz trwaió̗cz setrwacye w poscyech waszich y w modlytwach w vydzenyu bozem. Wzpomynaycye na Moyszesa, slugó̗ bozego, gen Amalech ufaió̗cego w swó̗ syló̗ y w swó̗ mocz y w swó̗ woyskó̗ y w swe scziti y w swe wozi y w swe geszczce, nye zelyazem boiuge, ale swyó̗timi modlytwamy, modlyó̗cz syó̗ bogu, pobyl. Takez porazeny bó̗dó̗ wszitci nyeprzyiacyele israhelsci, acz setrwacye w tem uczinku, ktoriscye poczó̗ly. A tak ku gego napomynanyu, modlyó̗cz syó̗ bogu, trwaly przed oblyczim bozim, tak yze y cy, gisz obyeti ofyerovaly bogu, obleczeny só̗cz w czylycyum, ofyerowaly poswyó̗tne rzeczy bogu, a bil popyol na glowach gich. A ze wszego syercza swego modlyly syó̗ bogu, abi nawyedzil Israhelske.

V.

A powyedzano Olofernowy, ksyó̗szó̗cyu ricerstwa Asyrskego, ysze sinowye israhelsci prziprawyaly syó̗ ku bronyenyu, osadziwszi drogy w gorach. Tedi Olofernes wyelykim roznyewanym zapalyw syó̗ w vyelyki gnyew, y zwola wszitka ksyó̗szó̗ta Moabska a wogewodi Amonske, y rzecze k nym: Powyedzcye my, ktori gest to lyud, gen gori osyadl. albo ktora a kaka a kako wyele myast gich, a takesz ktora gest mocz gich, a kako gich gest wyele. albo kto gest krolem gich ricerstwa, a przecz tako mymo wszitki gyne, gisz bidlyó̗ na wschod sluncza, cy wzgardzily mnó̗, a nye wiszly naprzecywo nam w drogó̗, abi nas przyió̗ly s pokogem? Tedi Achior, vogewoda wszech sinow Amonyczskich, otpowye, rzekó̗cz: Racziszly myó̗ sliszecz, panye moy, powyem cy prawdó̗ przed twim oblyczim o tem lyudu, gysz bidly po gorach. nye winydzecz krziwe slowo z ust mich. Lyud s pokolenya Kaldeyskich gest. Ten napyrwey bidlyl w Mezopotany*. a yze nye chcyely naslyadowacz bogow swich przodkow, gisz bily w zemy kaldeyskey: a tak nyechawszi duchownich obiczaiow swich przodkow, geszto w naslyadowanyu wyele bogow czinyly, genego boga nyebyeskego só̗ naslyadowaly, gensze gym y przikazal, abi wiszly ottó̗d, a bidlyly w Charan. A gdisz glod bil po wszey zemy, weszly do Egypta, a tu we cztirzech sstoch lecyech tak syó̗ rozmnozily, yze gich wyelykoscz nye mogla zlyczona bicz. A gdisz ge nó̗dzil krol$||$^[b] Egypski, dzalem swich [375]myast biotu poddal ge: wolaly ku bogu swemu, y ranyl bog gich zemyó̗ rozmaytimy ranamy. A gdisz ge wignaly Egypsci ot syebye, przestala rana od nych. Potem chcyely ge k swey lobocye nawrocycz. A gdisz ony ucyekaly, bog nyebyeski otworzil gym morze, tako yze s obu stronu stalo morze iako muri twarde, a cyto suchó̗ nogó̗ po dnu morskem przeszly. na ktoremze myesczczu gdisz ge woyska przes lyczbi Egypskich scygala, tak gest wodamy zatopyona, isze z nych nyzadni ziw nye ostal, genbi ten uczinek zwyastowal bó̗dó̗cim. A gdisz wiszly z Rudnego morza, puscza gori Syna ge potkala, na nyeyzeto nygdi nye mogl bidlycz any sin czlowyeczi, gdi otpocziwal. Tu gym gorzne studnyce ku pycyu oslodzoni, a za czterdzescy lyat uzitkow poziwaly z nyeba. A kó̗dikoly syó̗ obrocyly przes ló̗cziska y przes strzal y przes sczita y przes myecza, bog gich boiowal za nye a wzdi zwycyó̗zil. A nye bil nyzadni, ktobi temu lyudu przekazal(?)^[4] geno gdisz otstó̗pyl ot sluszbi pana boga swego. Bo kilkokolykrocz modlyly syó̗ gynim bogom, kromye boga swego: tilekrocz poddany w lup a w myecz a w poganbyenye. A kilekolykrocz kaialy syó̗, zaluió̗cz ysze otstó̗pyly ot sluszbi pana boga swego: dal gym bog nyebyeski mocz ku obronye. A takesz krolya kananeyskego, y iebuzeyskego, a pharazeyskego, y etheyskego, a eweyskego y amoreyskego, y wszitki moczne w Ezebonye pobywszi, zemye gych y myasta ony só̗ obdzerzely. A doió̗d nye zgrzeszily w vydzenyu boga swego, bilo s nymy wszitko dobre, bo bog gich nyenawydzi grzecha. A takesz nyedawno przed tymy lyati, gdisz bily stó̗pyly z drogy, ió̗sz dal gym bog, abi po nyey chodzily: pogubyeny bily walkamy ot wyelya narodow, a wyele z nych wyedzeno* z zemye swey. A nynye syó̗ nawrocyly ku panu bogu swemu, z rosproszenya swego, gim bily rosproszeny, sebrany só̗ó̗ w gednotó̗, y weszly na to wszitko pogorzee, a lepak wdadnó̗ Ierusalem, tu gdze gest swyó̗tinya swyó̗tich. Przeto iusz panye moy, popitay syó̗, gestly ktori grzech gich znamyenyti w vydzenyu boga gich: tedi przespyecznye wzidzmi k nym, bo bog gich poddaw podda* ge tobye, y bó̗dó̗cz poddany pod iarzmo moci twrey. Gestlycz nye nyzadnego roznyewanya lyudu temu przed panem bogem gich: nye bó̗dzem mocz$||$ przecywycz syó̗ gym, bo gich bog obrony ge, y bó̗dzem w poganbyenyu wszey zemy. Y stalo syó̗, gdisz Achior przestal mowyenya slow swich: roznyewaly syó̗ wszitci wyelyci panowye Olofernovy, a mislyly gy zabycz, rzekó̗cz geden ku drugemu: Kto gest ten, gen movy, bi sinowye israhelsci mogly przecywycz syó̗ krolyovy Nabuchodonozorovy y woyskam gego? wszako só̗ lyudze przes odzenya y przes sili y przes domislu umyenya^[5] ku boiu. Abi Achior poznal syó̗, yze [376]namy klama: pocyó̗gnyem na gori. a gdiz zgymany bó̗dó̗ gich moczny, tedi takesz s nymy Achior myeczem porazon bó̗dze, abi wyedzal wszelki narod, yze Nabuchodonozor gest bog zemski, a kromye gego nye gynego.

VI.

I stalo syó̗, gdisz przestaly mowyenya swego: roznyewaw syó̗ Olofernes, rzekl ku Achiorovy: Przeto yzesz nam prorokowal, rzekó̗cz, yze lyud israhelski obranyon* bó̗dze bogem swim: ia tobye ukazó̗, yze nye gest gyni bog, geno Nabuchodonozor. Kedysz ge pobygemi wszitki iako genego czlowyeka: tedi s nymy y ti myeczem Asyrskim zagubyon bó̗dzesz, a wszitek Israhel s tobó̗ zagynyenym pomynye. A skusysz, yze Nabuchodonosor gest pan wszey zemy. a tedi myecz mego ricerstwa przędzę twe boki, a przeklot só̗cz, myedzi rannimy Israhelskimy padnyesz, a nye odetchnyesz, az s nymy y zgynyesz. A gestly proroczstwo swe mnysz prane: nye zmyeny syó̗ oblycze twe, a groza, iasz twarz twó̗ posyadla, otydzi ot cyebye, acz mnysz, yze ta slowa ma nye mogó̗ syó̗ wipelnycz. Ale abi wyedzal, yze s nymy spolu tego doydzesz: owa w tó̗ godzinó̗ temu lyudu bó̗dzes przitowarziszon, yze gdisz godne mó̗ki od myecza mego przimó̗, ti podobney pomscye podlyó̗szesz. Tedi przikazal Olofernes slugam swim, abi popadnó̗cz Achiora, y wyedly gy do Betkulyey a daly gy w ró̗ce sinom israhelskim. A wszó̗wszi gy sludzi Olofernoui, braly syó̗ po polyoch. Ale gdisz syó̗ prziblyzily ku goram: wiszly przecyw gym cy, gysz s proce luczaió̗. A ony syó̗ odwrocywszi od boku gori, prziwyó̗zaly Achiora ku drzewu za ró̗ce y za nodze, a tak swyó̗zanego vycynamy nyechawszi go tu, wrocyly syó̗ ku panu swemu. Potem sinowye israhelsci sczedwszi z Betulyey, przigely k nyemu, gegosz rozwyó̗zawszi, wyedly do Betulyey. A postawywszi gy poszrzod lyuda tego, ió̗ly syó̗ gego pitacz, prze ktoró̗bi vynó̗ Asyrsci swyó̗zanego gego tu nyechaly. A w tich dnyoch bilesta tu dwye ksyó̗szó̗cy: Ozias, sin Mycha s poko$||$^[c]lenya Symeonowa, a Charmi, gen slowye Gotonyel. A tak stoió̗ przed starszimy Achior y przede wszemy, pocznye powyadacz wszitko, czso bil mowyl ku opitanyu Olofernowu, a kako lyud Olofernow prze takó̗ rzecz chcyal gy zabycz, a kako Olofernes roznyewaw syó̗ prze takó̗ rzecz, kazal gy Israhelskim dacz, abi, gdiszbi sini israhelske przemogl, tedibi takesz y samego Achiora mó̗kamy rozmaytimy kazal zagubycz. przeto yze bil rzekl: Bog nyebyeski gest obroncza gich. A gdisz to wszitko Achior wimovyl, wszitek lyud padnye na swa oblycza, modlyó̗cz syó̗ bogu, a pospolytim narzekanym y placzem genostaynye swe proszbi przelewaly, rzekó̗cz: Panye boze nyeba y zemye, wezrzi na gich pichó̗, a wzglyó̗dny na naszó̗ pokoro, a twarzi twich swyó̗tich obezrzi, a ukasz, yze ti nye opusczasz w cyó̗ [377]ufaió̗cich, a tyste*, gisz w syó̗ ufaió̗ a w swey syle syó̗ chelpyó̗, ponyzasz. A tak dokonawszi placzu, a przes czali dzen modlenye lyud^[6] ku bogu wipelnywszi, ió̗ly syó̗ cyeszicz Achiora, rzekó̗cz: Bog oczczow naszich, gegoszesz ti mocz zwyastowal, on obdarzicyel (?) tobye da za otplató̗, abi ti drzewyey gich zagynyenye uzrzal, nyzly nasze. A gdisz pan bog dobrowolenstwo da slugam swim, bó̗dz s tobó̗ takez pan myedzi namy. a iako syó̗ tobye bó̗dze lyubycz, tak s twimy se wszemy bó̗dzesz przebiwacz. Tedi Ozias dokonaw radi, poymye gy do swego domu y ucziny wyelykó̗ vyeczerzó̗. A wezvaw wszech kaplanow, spolu wipelnywszi post, pokarmyly syó̗. A potem wszitek lyud bil zwolan, a przes czaló̗ nocz w koscyele syó̗ modlyly, proszó̗c pomoci od boga israhelskego.

VII.

Potem Olofernes drugego dnya przikaze swim woyskam, abi cyó̗gly przecyw Betuly. A bilo pyeszich XX a sto tysyó̗czow, a gezczczow XXII tisyó̗czow, kromye tich prziprawnich mó̗zow, gisz bily zgymany a przywyedzeny z wloscy y z myast wszelkego wyeku. Cy syó̗ wszitci prziprawyly ku pobycyu przecyw sinom israhelskim. Y przidó̗ po stronye gori az na sami wyrzch, gen patrzy do Dotaym, ot myasta, geszto slowye Belma, az do tego myasta, gezto slovye Celmon, gesz lezi przecyw Ezdrelon. Tedi sinovye israhelsci uzrzawszi gich wyelykoscz, padly na zemyó̗, sipyó̗c popyol na swe glowi, gednostaynye syó̗ modlyó̗c, abi bog israhelski ukazal swe mylosyerdze nad svim lyudem. A wszó̗wszi na syó̗ odzenya swa boió̗wa* y obsadzily wó̗skoscy drog$||$ myedzi goramy, a tu bidlyly strzegó̗cz tich drog we dnye y w noci. Potem Olofernes zgezdziw wszó̗di w okol, naydze studnyce na poludnye* stronye przed myastem, z nychze gest woda wyedzona do myasta. y przikazal przecynacz ruri wodne. Ale bili nyedaleko od muru gyne studnyce, z nychze kradmo wodi nacziraly ku ochlodzenyu syercz swich wyó̗cey, nyszly ku pycyu. Ale sinowye Amonowy a Moaboui przistó̗pywszi ku Olofernoui, rzekly: Sinowye israhelsci nye ufaió̗cz w kopye any w strzelbó̗, ale gori bronyó̗ gich, a pagorki ge ogradzaió̗. przeto radzi na wyrzch osadzaió̗ syó̗. A przeto chceszly ge przes boia przemocz: polosz stroszó̗ u studnye, acz z nych nye byerzó̗ wodi. a tak przes myecza zgubysz gee, bocz snadz ustanó̗cz w praci, podadzó̗ tobye myasto swe, gegosz mnymaió̗, bi nye moglo dobito bicz, yze gest na gorze posadzono. Y zlyubylo syó̗ to slowo Olofernoui y wszem gego raczczam, y ustani na wsze stroni w okol stroze nad studnyczamy. A gdisz ta strosza trwala za trsydzescy^[7] dny, przeschnó̗li cysterni y zgromadzenye wod wszitkim bidlyó̗cim w Betuly, tak yze nye bilo we wszem myescye, ot[378]kó̗d bi syó̗ napyly do sitoscy za geden dzen. ale pod myaró̗ dawano lyudzem vodó̗ na koszdi dzen. Tedi sebrawszi syó̗ ku Oziaszoui wszitci mó̗zowye y zoni, mlodzenci y robyenci, a wszitci pospolu, genim glosem rzekly: Só̗dz to pan myedzi namy a myedzi tobó̗, yzesz nam tak wyele zlego uczinyl, nyechczó̗cz mowycz pokoynye z Asyrskimy. a przeto nas bog poddal pod gich ró̗ce. A iusz nye, ktobi wspomogl, gdisz zgynyem przed gych oczima w pragnyenyu a w pogynyenyu wyelykem. A iusz zgromadzcye wszitki, ktorzi só̗ w myescye, abichom syó̗ dobrowolnye podaly Olofemrnowy. Bo lepyey gest, abichom zywy só̗cz ió̗cy, chwalyly boga, nyszly zmarszi od nyedostatku wodnego, bily dany w poszmyech wszemu lyudu, doió̗d wydzimi zoni nasze y dzecy nasze, mró̗c przed naszima oczima. Prziziwami na swyadeczstwo dzisz nyebo y zemyó̗ y boga oczczow naszich, gen syó̗ nad namy mscy podle grzechow naszich, yze chcemi, abiscye iusz podaly myasto w ró̗ce ricerstwu Olofernowu, a tak bó̗dz skonczenye nasze krotke od myecza, nyszbi syó̗ przedluzilo w pragnyenyu pycya. A gdisz to powyedzely: sstal syó̗ placz y krziczenye wyelyke we wszem sebranyu myedzi wszemy za dlugó̗ chwylyó̗, tak yze za wyele godzin gednim glosem wolaly ku panu bogu, rzekó̗cz: Zgrze$||$^[d]szilysmi panye s oczczi naszimy, nyeprawyesmi uczinyly, grzechsmi uczinyly. Ale yzesz ti dobrotlywi, smyluy syó̗ nad namy, a w twem byczu (biczu) pomscy nad naszimy grzechi, a nye poddaway wiznawaió̗cich cyó̗ lyudu, gensze cyebye nye zna. abi nye rzekly myedzi pogani: Gdze gest gich bog? A gdisz iusz só̗cz utrudzeny tym wolanym, a tim placzem zemdleny, przestaly bily: tedi Ozias powstaw, ano syó̗ gemu lyce slzamy polewaió̗, rzekl: Bracya, myeycye dobró̗ misl, a za tichto pyó̗cz dny poczekaymi smylowanya od boga, azalycz swey myerszó̗czki ukrocy, a da slawó̗ swemu gymyenyu. A gestly za tich pyó̗cz dny nye przidze nam pomocz: uczynymi podle waszich slow, gezescye mowyly.

VIII.

I stalo syó̗, gdisz ta slowa usliszala Iudith wdowa, iasz bila dzewka Merari, sina Adorowa, sina Iozephowa, sina Ozie, sina Elay, sina Iannor, sina Gedeonowa, sina Raphaymowa, sina Achitobowa, si^a Melchiasowa, sina Emanowa, si^a Mathanye, sina Salatielowa, si^a Symeonowa, sina Rubenowa, a gey mó̗z bil Manases, gen umarl we dnyoch znyva ió̗czmyenego, bo stal nad zenci, gysz snopi wyó̗zaly na polyu, a prziszedszl wyó̗dro wyelyke na gego glowó̗, a urazilo gy, y umarl gest w Betuly myescye swem, a pochowan gest tu s oczci swimy. Y bila Iudith zona gego ostala wdowó̗ iusz trsy lyata a szescz myesyó̗czow. A na swyrzchnyem podnyebyenyu swego domu uczinyla sobye tayni pokoyk, w nyemsze s swimy dzatkamy zawarszi syó̗, przebiwala, [379]maió̗cz na swich lyó̗dzwyach gzlo wlosyane, poscyla syó̗ po wsze dny ziwota swego, kromye dnyow sobotnich a dnyow novego myesyó̗cza a swyó̗tkow domu israhelskego. A bila vyelmy iasnego wezrzenya^[8], geyzeto mó̗z bil odumarl w bogaczstwye wyelykem, a czelyadz oplwytó̗, a gymyenye stada wolow a stad owczich pelno. A ta bila myedzi wszemy naslawó̗tnyeysza, yze syó̗ bala boga barzo, a nye bil nyzadni, ktubi mowyl o nyey zle slowo. Przeto gdisz ona usliszala, yze Ozias slyubyl podacz myasto po pyó̗cy dnyoch nyeprzyiacyelyom: poslala ku kaplanom Chamri^[9] a Charmi. abi prziszly k nyey. A gaisz przidó̗, rzecze k nyma: Ktore gest to slowo, gemuz powolyl Ozias, abi podal myasto Asyrskim, acz w pyó̗cy dnyoch nye przidze pomocz nam? Y kto gescye wi, gisz pokuszacye pana boga? Bo taka rzecz mylosyerdza boszego nye obdzersza, ale wyó̗cey gnyew wzbudza , a roznyewanye zanyecza.$||$ Ulozylyscye wi ten czas mylosyerdzu bozemu, a podle waszey woley ustawylyscye gemu dzen. Ale ysze gest pan bog cyrpyedlywi, pokaymi syó̗ tego, a smylowanya gego se slzamy poszó̗daymi. Bo bog nye przeczi^[10], iako gyni czlowyek, any iako sin czlowyeczi ku gnyewyvoscy syó̗ zapalya. A przeto ponyszmi przed nym nasze dusze, a w duchu skruszonem a ponyszonem sluszó̗cz gemu a placzó̗cz, powyemi panu, abi podle swey woley s namy uczinyl swe mylosyerdze. Abi iako syó̗ zamó̗cylo syerce nasze w gich pisze, tako takesz s pokori naszey abichom oslawyeny bily. bosmi nye naslyadowaly grzechow naszich oczczow, gisz ostawszi boga swego, modlyly syó̗ bogom czudzim, prze ktorito grzech podany só̗ó̗ pod myecz a w lup y w poganbyenye swim nyeprzyiacyelyom. Ale mi nye wyemi gynego boga, kromye pana boga naszego. Przeto czekaymi w pokorze ucyeszenya naszego, bo on pomscy naszey krwye w udró̗czenyu nyeprzyiacyol naszich, a ponyszi wszech narodow, ktorzikoly powstanó̗ przecyw nam, a ucziny ge przes czcy pan bog nasz. A przeto nynye vi bracya, gyszescye kaplany w lyudu bozem, z was zalezi zbawyenye gych dusz, ku wimowye waszey syercza gich podzwygnycye, abi wspomynaly na to, ysze gich oczczowye pokuszeny, abi dolyczono^[11] na nych, w prawdzely naslyadowaly boga swego. Maió̗ pamyó̗tacz, kako ocyecz nasz Abram, pokuszon a przes wyelke zamó̗tki opatrzon bó̗dó̗cz ustawyczen, przyiacyelem bozim uczinyon gest. Takesz Izaak, takez Iacob, takez Moyzes, y wszitci, ktorzi syó̗ bogu lyubyly, przes wyelyke zamó̗tki szly a obezrzany só̗ wyerny. Ale cy, ktorzi só̗ pokuszenya bozego z boiazny nye przyioly, ale swó̗ nyecyrzplywoscyó̗ a ganyenye* swego szemranya ukazaly przecyw panu bogu, y zagubyeny od zagubycyelya, a od robakow^[12] [380]só̗ zgynó̗ly. A przeto mi nye mscymi syebye nad tim, czso cyrzpymi, ale przilyczaió̗cz naszim grzechom, ta ista zamó̗cenya przimuymi za mnyeysza biczowanya boza, iako slugy gego, ktore karze, wyerzó̗cz temu, ysze ku naszemu polepszenyu to syó̗ nam przigodzilo, ale nye ku zatracenyu. Y rzekly k nyey Ozias a kaplany: Wszitka slowa, iazesz mowyla, prawa só̗, a nye w twich rzeczach ny genego pochibyenya. A przeto iusz modl syó̗ za nas$||$^[e] bogu, bosz ti zona swyó̗ta a boió̗cza boga. Y rzekla Iudith: Iako znacye, ysze czsom mogla movycz, z boga gest, takesz to, czsom umyenyla uczinycz, gestly z boga, skuszcye, a za to proscye boga, abi pewnó̗ uczinyl radó̗ mó̗. Stanyecye v broni myesczskey tey noci, a iacz winydó̗ s swó̗ sluszebnyczó̗. a proscye, iakoscye rzekly, ysze w pyó̗cy dnyoch sezrzi bog na swoy lyud israhelski. A nye chczó̗, biscye wi spitaly uczinka mego. a dokó̗d wam nye ukaszó̗, nycs gynego nye bó̗dz, gedzine modlytwa za myó̗ ku panu bogu naszemu. Y rzeknye Ozias, kaplan iudzski: Gydzi w pokoiu, a pan bó̗dz s tobó̗ na pomstó̗ naszich nyeprzyiacyol. A wrocywszi syó̗, odeszly.

IX.

A gdisz ony odeszly, weszla Iudith do przebitka swego, a oblekszi syó̗ w cylycyum, nasuwszi popyolu na swó̗ glowó̗, a padszi na zemyó̗, wzwola ku panu bogu, rzekó̗cz: Panye boze oczcza mego Symeona, genszesz gemu dal myecz ku obronye przecyw czudzokraynom, gysz bily nasylnyci w swey nyesromyszlywoscy, obnaziwszy byodró̗ panyenskó̗ na poganbyenye: y podalesz zoni gich w plyon, a dzewki gich w ió̗czstwo, a wszitek gich plyon w rozdzal slugam twim, gisz gorlyly syó̗ prze zakon twoy: proszó̗ panye boze moy, wspomoszi my wdowye. Bosz ti sam uczinyl wszitko pyrwe, a ti cyó̗szke przigodi, gesz nas potkali, tisz wimiszlyl, a to syó̗ stalo, czsosz ti chcyal. Bo wszitki drogy twe gotowi só̗, a twe só̗di w twey opatrznoscy poloszilesz. Wezrzi nynye na stani Asyrske, iakosz raczil wezrzecz na stani Egypske, gdi po twich slugach w odzenye^[13] byezely, ufaió̗cz w swe wozi y w swe geszczce y w vyelykoscz boiowmykow. A tisz vezrzal na gich zastó̗pi, a czmi ge znó̗dzili. Dzerszala gló̗bokoscz nogy gich, a wodi ge wszitki pokrili. Takesz syó̗ sstan y tym, panye, gisz ufaió̗ w swó̗ wyelykoscz y w swe wozi y w sve spustki y w swó̗ strzelbó̗ y w sve wlocznye, a nye wyedzó̗, yszesz ti sam bog nasz, gen trzesz boge przecywne ot poczó̗tka, a pan gest gymyó̗ tobye samemu. Wzwyedz (wzwiedź) ramyó̗ twe, iakosz ot poczó̗tka czinyl, porasz gych mocz sylnó̗ moczó̗ twó̗. Acz gich mocz padnye w twey gnyewywoscy, gysz slyubuiu*, ysze chczó̗ rozruszicz twó̗ swyó̗cz, a poganbycz stanek twego gymyenya, a skazicz myeczem swim rog oltarza twego. Uczin panye, abi picha gego wlostnim [381]myeczem gego, glowa^[14] bila scyó̗ta. acz bó̗dze ió̗t sydlem swich oczu, na myó̗ wzglyó̗$||$dnó̗w, a uderzisz gy laskó̗ warg mich. Day my panye ustawycznoscz na mey miszly, abich gym pogardzila, a wszitkó̗ mocz gego abich przewrocyla. Bo to bó̗dze pamyó̗cz gymyenya twego, gdisz ró̗ce zenske gy porzucyta. Bo nye gest syla twa w sebranyu lyuda, panye, any w syle konskey wolya twa, any syó̗ tobye piszny lyubyly ot poczó̗tka. ale pokornich a cychich zawszgy syó̗ tobye lyubyla modlytwa. Boze nyebyeski, stworzicyelyu wod, a panye wszego stworzenya, uslisz myó̗ nó̗dznó̗ tobye syó̗ modlyó̗czó̗ a w twe mylosyerdze ufaió̗czó̗. Wspomyen panye na slugó̗ twó̗, a day slowo w ma usta, a syerce mego umislu posyl, abi dom twoy w poswyó̗cenyu twem ostal, acz wszitci narodowye poznaió̗, yszesz ti bog, a nye gest gyni kromye cyebye.

X.

I stalo syó̗, gdisz przestala wolacz ku panu, wstala s tego myasta, na nyemsze leszala rozpostarszi syó̗ przed panem. Y zavolala sluszebnyce swey, y seszla do domu y zrzucy s syebye cylycyum, a swlyokszi s syebye odzew wdowski, omila swe cyalo a pomazala syó̗ myrró̗ nalepszó̗, a rosczosawszi * wlosi glowi swey, wstauila czepyecz^[15] na glowó̗ swó̗, y oblekla syó̗ w rucho ucyeszenya swego, a obula nogy swe w trzevyce, y wzdzege naloketnyce a lylye a nausznyce y pyrseyenye, y wszemu gynimy okrasamy okrasyla syó̗. Geyze takesz bog przidal krasi, bo wszitka ta ozdoba nye z nyeczistoti, ale se czsnoti bozey pochadzala. a przeto pan wszitkó̗ tó̗ krasó̗ na nyey roszirzil, abi nyeprzirownanó̗ krasó̗ wszech oczima bila ukazana. Y wlozila na swó̗ sluszebnyczó̗ lagwyczó̗ vyna, a banyó̗ oleia, a kubek, a szele, a syr, a chleb, y brala syó̗ przed syó̗. A gdisz prziszla ku bronye myesczskey, naydze Oziasza a ksyó̗szó̗ta myesezske. Gysz gdi ió̗ opatrzily, lyó̗kszi syó̗, podziuily syó̗ barzo krasye gey, a wszako nyczego gey nye opitaly. Wipuscyly ió̗ precz z myasta, rzekó̗cz: Bog oczczow naszich day tobye swó̗ myloscz, a wszitkó̗ radó̗ syercza twego swó̗ moczó̗ posyl, acz syo tobó̗ oslawy Ierusalem, a bó̗dz gymyó̗ twe w lyczbye swyó̗tich a sprawyedlywich. Y otpowyedzely, ktorzi tu bily, wszitci genim glosem: Bó̗dz tak, bó̗dz tak! Przeto Iudith modlyó̗cz syó̗, winydze precz bronó̗, ona y sluszebnycza gey. Y stalo syó̗. gdisz szla z gori, na dnyu, potkaly syó̗ s nyó̗ stroszowye Asyrsci y ustanowyly ió̗, rzekó̗cz: Odkó̗d syó̗ byerzesz, a dokó̗d ydzesz? Ona otpovye: Dzewkacyem szidowska, a przetom$||$^[f] ucyekla od gych oblycza, bocyem poznala bó̗dó̗czó̗ rzecz, ysze bó̗dó̗ wam podany w plyon, przeto ysze wzgardzily wamy, a nye chcyely syó̗ wam podacz dobrowolnye, abi nalezly myloscz w vydzenyu waszem. A prze tó̗ prziczinó̗ umislylam sobye, rzekó̗cz: [382]Poydó̗ przed oblycze ksyó̗szó̗cya Oloferna, a powyem gemu gićh taynó̗ radó̗, a ukaszó̗ gemu, ktoró̗ przistó̗pó̗ moglybi gich dobicz, tak abi z gego zastó̗pa nyzadni mó̗sz nye zagynó̗l. A gdisz usliszó̗ cy mó̗szowye slowa gey, patrzily na gey twarz, a bila groza w gich oczu, bo syó̗ dziuyly gey krasye barzo. Y rzekly k nyey: Zachowalasz duszó̗ swó̗, yszesz takó̗ radó̗ nalyazla, abi szla ku panu naszemu. A to gyscye wyedz, gdisz stanyesz przed gego oblyczim, dobrze tobye ucziny, a bó̗dzesz namyleysza w gego syerczu. Y wyedly ió̗ ku stanu Olofernowu, y opowyedzely ió̗. A gdisz weszla przed oblycze gego, natichmyast bil ió̗t od swat oczu Olofernes. Y rzekó̗ k nyemu gego sluszebnyci: Kto gest ten, genbi nye chcyal boiowacz przecyw lyudu szidowskemu, gdisz tak krasne zoni maió̗? A uzrzawszi Iudith Oloferna, a on syedzi pod podnyebym, gesz bilo udzalano z zlotoglowa a z zlota y z zmaragda a s kamyenya nadroszszego setkanym. A gdisz na gego twarz wezrzala, poklonyla syó̗ gemu, padszi na zemy, y wzwyedly ió̗ wzgoró̗ sludzi Olofernowy s przikazanya pana swego.

XI.

Tedi Olofernes przemowy k nyey: Bó̗dz dobrey misly, a nye lyó̗kay syó̗ w syerczu twem. bom ia nye chcyal nygdi uszkodzicz mó̗sza, ktorikoli chcyalbi sluszicz krolyovy Nabuchodonozorovy. A lyud twoy, bi bil mnó̗ nye wzgardzil, nye wzwyodlbich kopya swego przecyw gemu. A iusz powyedz my, prze ktoró̗ przyczinó̗ odeszlasz od nych, a zlyubylo syó̗) tobye k nam przidz? Otpowye Iudith: Przymy slowa swey sluszebnyce, bo posluchnyeszly slow mich, swyrzchowanó̗ rzecz ucziny pan s tobó̗. Bo ziw gest Nabuchodonozor, krol zemski, y gego mocz ziwa gest, iasz gest w tobye ku skaranyu y ku polepszenyu wszego lyuda bló̗dnego. bo nye tilko lyudze sluszó̗ gemu przes cyó̗, ale y zwyerzó̗ta polna poddani só̗ gemu. Bo gest tak wznyesyon domisl twego rozumu po wszech narodzech, a ukazano gest lyudu wszego swyata, yszes ti geden sam dobri, a moczni we wszem krolewstwye Nabuchodonozorovye, a kaszn twa po wszech wloscyach gest ogloszona. Any gest to tayno, czso movyl Achior, any to gest nyewyadomo, ysze syó̗ gemu to stanye, czsosz ty$||$ przikazal nad nym uczinycz. Bo to gest gysto, ysze nasz bog tak roznyevan grzechi naszimy, ysze wskazal lyudu swemu przes proroki swe, ysze ge chce poddacz gich nyeprzyiacyelyom prze gich grzechi. A przeto wyedzó̗cz to sinowye israhelsci, ysze pana boga swego roznyewaly: strach twoy spadl na nye. A nad to glod ge poscygl, a od nyedostatku wodi myedzi umarlimy só̗ polyczeny. A iusz syó̗ o to radzó̗, abi zbyly bidla swa, a pyly gich krew. a poswyó̗tne rzeczi boga swego, gichsze przikazal pan nye dotikacz syó̗ ze zbosza, wyna y oleia, to wszitko umyenyly naloszicz na walkó̗ a stranicz, gegoszbi [383]syó̗ nye myely any ró̗kama dotikacz. A przeto, ysze to czinyó̗, gesz gest zle, bó̗dó̗ dany na zatracenye. A ia, dzewka twa, poznawszi to ucyeklam od nych, a poslal myó̗ bog, abich ti rzeczi tobye zwyastowala. Bo ia, dzewka twa, naslyaduió̗ boga mego zawszgy, y nynye u cyebye só̗cz. Przeto przyiay my, dzewce twey, acz wichodzó̗cz modlycz syó̗ bó̗dó̗ bogu, a powye my, kedi gym nawrocy gych grzech. a iacz prziszedszi zwyastuió̗ tobye, tak ysze ia dowyodó̗ cyó̗ naposzrzod Ierusalem, a bó̗dzesz myecz wszitek lyud israhelski, iako owce gesz pastirza nye maió̗, a nye wszczeka ny geden przecyw tobye. Bo to mnye powyedzano zgednanym boszim a yze syó̗ bog roznyewal na nye. Przeto ia gesm poslana bogem ti rzeczi zwyastowacz tobye. Y zlyubyla syó̗ ta wszitka slowa Olofernowy y slugam gego, a dziwovaly syó̗ wszitci mó̗droscy gey. Y mowyl drugy ku drugemu: Nye takey zoni na zemy w wezrzenyu, w krasye y w umisle swich slow. Y rzekl k nyey Olofernes: Dobrze uczinyl bog, gen cyebye wislal s tego lyuda, abi gy ti podala w nasze ró̗ce. A przeto, ysze dobre twe slyubyenye^[16], uczinyly mnye to bog twoy: bó̗dze takesz on y moy bog, a ti bó̗dzesz wyelyka w domu Nabuchodonozorowye, a gymyó̗ twe bó̗dze ogloszono we wszey zemy.

XII.

Tedi kazal gey wnydz tu, gdze bilo slozenye gego skarbow, a tam gey kazal bidlycz, a roskazal czsobi gey myano* dano bicz z gego stolu. Otpowye Iudith, rzekó̗cz: Nynye nye bó̗dze^[17] mocz gescz s tego, czso my przikazugesz dawacz, abi nye prziszedl na myó̗ gnyew bozi. ale s tego bó̗dó̗ gescz, czsom s sobó̗ przinyosla. Olofernes rzecze: A gdisz to wszitko sznyesz, czsosz s sobó̗ przinyosla, czsosz tedi tobye uczinymi? Y rzekla Iudith: Zywa gest dusza twa, panye moy, ysze nye strawyó̗ tego wszego, dzewka twa, az y ucziny pan w mey ró̗ce...||

Tu kart wiele wydartych, i na tém koniec textu w kodexie szaroszpatakim.

Karty kodeksu szaroszpatackiego

1. Karta kodeksu nr 180
2. Karta kodeksu nr 181
3. Karta kodeksu nr 182
4. Karta kodeksu nr 183
5. Karta kodeksu nr 184
6. Karta kodeksu nr 185

1. honorati. W.
2. „in tympanis et tibiis.“ W.
3. (VI. przyp., muris).
4. insultaret. W. Pewnie przekarzał?
5. sine peritia artis pugnae.
6. Populorum. W.
7. W Wulg. viginti.
8. eleganti aspectu. W.
9. Miało być: Chabri.
10. Comminabitur. W.
11. ut probarentur. W.
12. a serpentibus.
13. Armati. W. Więc pewnie myłka zamiast: odzieniu.
14. Tego słowa nie ma w Wulg.
15. Mitram imposuit. W.
16. promissio, ślubienie.
17. Miało być: nie będę.,

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: zbiorowy i tłumacza: zbiorowy.