Wikiźródła

Pomoc:Metryka dokumentu

Wstęp edytuj

Przy pomocy szablonu {{Dane tekstu}} formalnie opisujemy widoczny tekst oraz go linkujemy z innymi stronami projektu.
Natomiast szablon {{Dane tekstu}} nie jest technicznie konieczny do budowy e‑booka. Ściśle rzecz biorąc pobierana jest z niego okładka i tytuł e-booka.

Funkcje metrykalno­‑ się częściowo nachodzą:
  • strony autora
  • części tekstu (główna (tytuł), „nadrzędny” (pochodzenie))
  • indeksu
  • skanów na Commons
  • okładki na Commons
Jedynie linki nawigacyjne (bez formalnego opisu dokumentu) tworzą pola:
  • poprzedni
  • następny
Poniżej podany jest opis poszczególnych argumentów szablonu. Nie są wymienione wszystkie – te można znaleźć w dokumentacji szablonu.

Terminologia edytuj

Opisując argumenty szablonu {{Dane tekstu}} lub {{Dane tekstu2}} wygodnie jest myśleć o nich jak o polach formularza (np. karty katalogowej). Stąd używane jest tu takie nazewnictwo.

Opis pól edytuj

Autor edytuj

Pole autor (| autor = ) służy do wskazania autora dokumentu (utworu).
  • gdy mamy jednego autora danego tekstu napiszemy po prostu | autor = Imię Nazwisko lub w przypadkach bardziej skomplikowanych[1] ewentualnie | autor = [[Imię Nazwisko|Pseudonim]]
  • w przypadku tekstu anonimowego | autor = Anonimowy
  • w przypadku kilku autorów | autor = {{ListaAutorów|Imię Nazwisko; Imię2 Nazwisko2; Imię3 Nazwisko3; ...}}
  • wyjątkowo w przypadku bardzo wielu autorów | autor = Zbiorowy
Należy zauważyć, że w polu tym są tworzone automatycznie lub manualnie linki do stron autorów

Tytuł edytuj

W polu tytuł (| tytuł = ) podawany jest tytuł samodzielnego utworu (patrz poradnik Samodzielność części tekstu )
  • w przypadku tekstów podzielonych na części, rozdziały będzie to zarazem pierwsza część nazwy strony
dla Ciekawa książka/Rodział siódmy będzie to | tytuł = [[Ciekawa książka]]
dla Zajmująca historia (Kowalski, 1923)/Rodział ósmy będzie to | tytuł = [[Zajmująca historia (Kowalski, 1923)|Zajmująca historia]]
  • w tym wypadku można użyć konstrukcji | tytuł = [[{{ROOTPAGENAME}}|Tytuł jak w tekście]]}}, co ma zaletę, że na każdej z podstron będzie niezmienny kod[2]
Tworzone są tu linki do głównej części tekstu.
  • w przypadku przedmów, wstępów nie należących do tekstu głównego (szczególnie jeśli są innego autora) w tym polu wpiszemy nazwę tej części (np.: | tytuł = Objaśnienia albo | tytuł = Wprowadzenie ); nie ma tu potrzeby tworzenia linków (bez nawiasów kwadratowych).
  • w przypadku tekstów niepodzielonych na części (typ I wg Klasyfikacja tekstów ze względu na strukturę) nie ma potrzeby tworzenia linków (bez nawiasów kwadratowych) a tytuł powinien wyglądać tak, jak widoczny w tekście:
    • dla ‏Ciekawa książka‏ – | tytuł = Ciekawa książka
    • dla ‏Zajmująca książka (Kowalski, 1923)‏ – | tytuł = Zajmująca książka
  • w przypadku zbiorów samodzielnych tekstów (typ V-IX) tytułem będzie tytuł samodzielnego utworu
przydatny może tu być kod {{#invoke:string|replace|{{ROOTPAGENAME}}| %b()||plain=false}} np.: ‏Zajmująca książka (Kowalski, 1923)‏ → ‏Zajmująca książka‏[3]
Pole Tytuł jest używane przy generowaniu e‑booka w charakterze tytułu.

Podtytuł edytuj

To pole podtytuł ((| podtytuł = ) jest często pomijane, jest używane, gdy tytuł jest uzupełniany jakimś dodatkiem, nie tworzymy tu odnośników

Pochodzenie edytuj

Pole pochodzenie (| pochodzenie = ) używa się, gdy mamy do czynienia z publikacją typu zbiór opowiadań, antologia, seria wydawnicza itp. bądź przy rozdziale istotnie różnym od pozostałych (np. przedmowa tłumacza, dodatek, nie będący treścią utworu itp.) oraz gdy utwór był publikowany w periodyku. W innych wypadkach pole jest pomijane. Pole pochodzenie formatujemy kursywą.
Przydatny jest tu szablon {{tfi}}, który na podstawie nazwy indeksu znajduje nazwę strony tekstu głównego.
Link („klikowalny”) jest tworzony do dokumentu, który mamy na Wikiźródłach.[4]

Tłumacz edytuj

Pole tłumacz (| tłumacz = ) jest wypełniane jedynie, gdy tekst jest tłumaczeniem. Dane są wpisywane tak, jak w polu autor.
Linki do strony autora (tłumacza) są tworzone automatycznie lub ewentualnie przy pomocy nawiasów kwadratowych.

Tytuł oryginalny edytuj

Dla tekstów będących tłumaczeniem wstawiamy w polu tytuł oryginalny kursywą tytuł oryginalny utworu (| tytuł oryginalny = ). Tytuł oryginalny fomatujemy kursywą.

Ilustrator edytuj

Pole ilustrator (| tłumacz = ) jest dość często pomijane. Ponieważ nie tworzymy zasadniczo stron (w przestrzeni Autor:) dla ilustratorów a jedynie dla autorów i tłumaczy, to przy wypełnianiu tego pola nie tworzymy linku, obok imienia i nazwiska autora można podać w nawiasie rok urodzenia i śmierci.

Część edytuj

Jeśli utwór jest podzielony na części można wypełnić pole część (| część = ). Jest ono jednak w praktyce bardzo często pomijane. Ewentualnie można użyć kodu typu: {{#ifeq:{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1|2}}|całość||{{#invoke:string|replace|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1|2}}|[^ ]* (.*)$|%1|plain=false}}}} (patrz poradnik Podstrony, aspekty techniczne, taki kod jest stały dla każdej z podstron)

Tom edytuj

Pole tom (| tom = ) jest również z reguły pomijane. Zasady użycia jak dla pola część.

Rozdział edytuj

Pole rozdział (| rozdział = ) jest również z reguły pomijane. Zasady użycia jak dla pola część.

Rok wydania edytuj

Pole rok wydania (| rok wydania = ) jest dość istotne, pozwala przyporządkować daną stronę do określonego wydania. Podawane jest jako rok lub data dzienna. Ewentualnie zakres np. | data wydania = 1890–1891 , lub | data wydania = ok. 1917 . Dobrym źródłem informacji jest strona tytułowa tekstu, wpis w katalogu biblioteki narodowej lub innej biblioteki naukowej.

Wydawca edytuj

Nazwa wydawcy (wydawnictwa) jest podawana w polu wydawca (| wydawca = ). Dobrym źródłem informacji jest strona tytułowa tekstu, wpis w katalogu biblioteki narodowej lub innej biblioteki naukowej.

Druk edytuj

Nazwa drukarza, drukarni jest umieszczana w polu druk (| druk = ). Dobrym źródłem informacji jest strona tytułowa tekstu, wpis w katalogu biblioteki narodowej lub innej biblioteki naukowej.

Miejsce wydania edytuj

Oznaczenie miejsca wydania jest umieszczane w polu miejsce wydania (| miejsce wydania = ). Dobrym źródłem informacji jest strona tytułowa tekstu, wpis w katalogu biblioteki narodowej lub innej biblioteki naukowej.

Źródło edytuj

W polu źródło (| źródło = ) umieszcza się link do skanów przechowywanych na Commons. W przypadku, gdy cały indeks jest oparty na jednym pliku będzie to:
  • | źródło = [[commons:File:Nazwa pliku wraz z rozszerzeniem|Skany na Commons]]
Gdy indeks jest oparty na wielu plikach należy je na Commons ująć w jedną kategorię i podlinkować następująco:
  • | źródło = [[commons:Category:Nazwa kategorii|Skany na Commons]]
We wszystkich tekstach utworzonych na podstawie danego indeksu najlepiej jest wtedy wpisywać jednolity link do kategorii.
W tym polu mamy zatem link prowadzący na Commons.

Okładka edytuj

Pole okładka (| okładka = ) wypełniamy, gdy istnieje okładka dla danej strony. Dotyczy to głównej strony tekstu i strony /całości. Pomija się je więc dla rozdziałów, części, tomów ale też, gdy okładka nie prezentuje się zachęcająco (np. artykuł z gazety). Pole to jest uwzględniane jako okładka e-booka.
  • | okładka = Nazwa pliku np.:
  • | okładka = Jan Kowalski Ciekawa książka.jpg
  • | okładka = Jan Kowalski Zabawne wiersze.djvu

Strona z okładką edytuj

Pole strona z okładką (| strona z okładką = ) uzupełnia informację z pola okładka. Używane jest tylko dla plików wielostronicowych (.djvu i .pdf). Podawany jest numer strony, na której się znajduje okładka.
  • | okładka = Jan Malinowski Nudne opowiadania.pdf
  • | strona z okładką = 7

Strona indeksu edytuj

Pole strona indeksu (| strona indeksu = ) przechowuje nazwę strony indeksu, czyli adres (bez nawiasów kwadratowych), na podstawie którego jest utworzony tekst. Podanie nie jest wymogiem technicznym jest jednak kluczowe z punktu widzenia zasad Wikiźródeł – oparcia na rozszerzeniu proofread. Więcej informacji można znaleźć w poradniku Indeks jako centralny element na Wikźródłach.

Poprzedni edytuj

W polu poprzedni (| poprzedni = ) podany jest link do poprzedniej części utworu, jest on tworzony automatycznie z nazwy (adresu) strony wpisanej w tym polu a widoczny w formie trzech znaków mniejsze (<<<).
W przypadku tekstu typu I (wg Klasyfikacja tekstów ze względu na strukturę) z pomijane[5]. Nazwa strony poprzedniej przy czytaniu na ekranie komputera lub urządzenia mobilnego jest podawana bez nawiasów kwadratowych. Dla nazw podstron typu Ciekawa książka/Rodział siódmy, gdzie nazwa poprzednika może zostać łatwo wydedukowana, można użyć szablonu {{PoprzedniU}}. Więcej informacji o kolejności stron nawigowalnych można znaleźć w poradniku Nawigacja w przeglądarce między częściami tekstu.

Następny edytuj

W polu następny (| następny = ) podany jest link do następnej części utworu, jest on tworzony automatycznie z nazwy (adresu) strony wpisanej w tym polu (bez nawiasów kwadratowych) a widoczny w formie trzech znaków większe (>>>).
Zasadniczo wszystkie uwagi jak w argumencie poprzedni. Dla nazw podstron typu Ciekawa książka/Rodział siódmy, gdzie nazwa następnika może zostać łatwo wydedukowana, można użyć szablonu {{NastępnyU}}.

Wikipedia edytuj

W polu wikipedia (| wikipedia = ) można umieścić nazwę strony na Wikipedii (bez nawiasów kwadratowych).

Inne edytuj

Pole inne (| inne = ) służy zasadniczo jedynie podaniu linków do pobierania e-booków. Obszerny opis można znaleźć w poradniku Strony całości. Przy użyciu szablonu {{Całość}} tworzony jest link do strony /całości a poniżej linki do e-booka w różnych formatach. Dopóki nie istnieje jeszcze strona całości linki nie są widoczne.

Szablon Dane tekstu2 edytuj

Szablon {{Dane tekstu2}} pozwala na automatyzację i centralne przechowywanie danych na poziomie tekstu podzielonego na części. Można obserwować, że pola szablonu {{Dane tekstu}} w ramach jakiegoś tekstu się pokrywają. (Na przykład wszystkie rozdziały książki ‏Ciekawa książka‏ będą miały te same dane w takich polach jak tytuł, autor, tłumacz, wydawca, druk, rok wydania, miejsce wydania itd. Zakładając użycie dedykowanych szablonów {{PoprzedniU}} i {{NastępnyU}} będzie to również dotyczyło większości rozdziałów.[6]
Technicznie rzecz biorąc, szablon {{Dane tekstu2}} wywoływany bez argumentu | referencja = ... zachowuje się jak szablon {{Dane tekstu}}. Podanie w parametrze referencja strony, z której jest pobierana („zaciągana”) zawartość poszczególnych pól (argumenty szablonu {{Dane tekstu}}) pozwala na przechowywanie danych w jednym miejscu i uproszczenie kodu.
Logikę działania szablonu można zobrazować następującym przykładem:

Na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏ mamy następujący kod:
  {{Dane tekstu2
    | referencja = Ciekawa książka
      ⋮
  }}
  • jeśli na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏ podany jest argument | tytuł = XY  , to jest on używany jako tytuł XY
  • jeśli na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏ podany jest argument | referencja = Ciekawa książka  , to szablon szuka odpowiedniej wartości na stronie określonej przez argument | referencja = ... (a więc ‏Ciekawa książka‏ )
    • jeśli na stronie ‏Ciekawa książka‏ podany jest argument | _tytuł = YX  , to YX jest używane jako argument tytuł na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏
    • jeśli na stronie Ciekawa książka nie ma argumentu | _tytuł = ...  , jest natomiast | tytuł = XX  , to XX jest używane jako tytuł na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏
    • jeśli nie ma na stronie ‏Ciekawa książka‏ ani | _tytuł = ...  , ani | tytuł = ...  , to jest on przyjmowany jako argument pusty.

Szablon Nagłówek edytuj

Szablon {{Nagłówek}} jest przestarzały. Nie stosujemy go już w nowych projektach. Stare wystąpienia w miarę możliwości zmieniamy na {{Dane tekstu}}/{{Dane tekstu2}} (modernizujemy).

W praktyce edytuj

Najłatwiej zacząć biorąc za przykład układ jakiejś innej strony zawierającej szablon {{Dane tekstu}}/{{Dane tekstu2}}. Niniejszy tekst jest pomyślany bardziej w charakterze referencji – miejsca, gdzie można znaleźć informacje w przypadku wątpliwości.
Dobrym punktem wyjścia dla znalezienia przykładów utworów o podobnym układzie jest poradnik Klasyfikacja tekstów ze względu na strukturę.
Szablon {{Dane tekstu2}} w stosunku do {{Dane tekstu}} stanowi jedynie techniczne ułatwienie i może być stosowany zamiennie.
Przykłady:





  1. ↑ Na przykład, gdy tekst jest sygnowany pseudonimem.
  2. ↑ Więcej o magicznych słowach i podstronach można znaleźć w poradniku Podstrony, aspekty techniczne.
  3. ↑ Więcej informacji i podobne konstrukcje można znaleźć w poradniku Podstrony, aspekty techniczne.
  4. ↑ A więc w przypadku periodyków wpiszemy zwykły tekst a nie link w nawiasach kwadratowych.
  5. ↑ Może jednak być potrzebne w przypadku wstępów itp., co jednak przesuwa tekst formalnie kierunku tupu II.
  6. ↑ Na stronie ‏Ciekawa książka/Rozdział siódmy‏ szablon {{PoprzedniU}} generuje nazwę ‏Ciekawa książka/Rozdział szósty‏ zaś szablon {{NastępnyU}} generuje oczywiście nazwę ‏Ciekawa książka/Rozdział ósmy‏ .




Części tekstu • Klasyfikacja tekstów ze względu na strukturę • Nawigacja w przeglądarce między częściami tekstu • Samodzielność części tekstu • Mechanizm działania eksportera • Odnośniki wewnętrzne w tekście • Graficzno‑wizualne wyróżnienia części tekstu • Transkluzja przy pomocy tagu pages • Formatowanie bloków tekstu • Metryka dokumentu • Budowa strony w przestrzeni głównej • Strony całości • Tytuły tekstów, nazwy stron • Tworzenie stron powyżej limitu transkluzji
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Pomoc:Metryka_dokumentu&oldid=3557262”