Pomoc:Klasyfikacja tekstów ze względu na strukturę



Podział tekstów ze względu na strukturę wewnętrzną stosowany na Wikiźródłach

i. bez rozdziałów
ii. tylko z rozdziałami
iii. z tomami i rozdziałami
iv. tomami, częściami i rozdziałami
v. zbiory opowiadań, tomiki wierszy itp.
vi. zbiory opowiadań (itp.) z rozdziałami
vii. zbiory opowiadań (itp.) z częściami i rozdziałami
viii. zbiory cykli utworów
ix. zbiór tekstów podzielony na części
x. słowniki – z licznymi hasłami, podzielone czysto technicznie na litery lub tomy

Idea spłaszczania struktury

edytuj

Często struktura oryginalna, może (a nawet powinna być) uproszczona. Robimy to w dwóch wypadkach:

  1. Gdy rozdziały (na najniższym poziomie podziału) są na tyle krótkie, że wydzielanie ich nie ma sensu. Po prostu czytelnikowi łatwiej się zorientować w tekście (oczywiście przy zachowanych nagłówkach, wytłuszczeniach), gdy widzi ciąg dalszy na jednej stronie a nie co kilka zdań przechodzi do następnego „rozdziału”
  2. Gdy na najwyższym poziomie mamy do czynienia z serią wydawniczą (np. wielotomowe wydawnictwo dzieł wybranych danego autora) (szczególnie jeśli nie mamy z jakichś względów całej serii – zaznaczamy to jednak w polu pochodzenie w szablonie {{Dane tekstu}}
  3. Gdy struktura na pewnym poziomie nie wnosi nic do podziału
    • Podział na tomy przy zachowanej ciągłej numeracji rozdziałów (tu można powiedzieć, że podział na tomy wynika raczej z ograniczeń edytorskich, introligatorskich niż merytorycznych powodów)
    • Podział na części (księgi lub tp.) przy zachowanej ciągłości numeracji rozdziałów (np. Księga pierwsza obejmuje rozdziały 1–7, księga druga 8–11 itd.). Tu można zachować podział, ale uproszczenie może być wskazane ze względów technicznych i może po prostu być praktyczniejsze.

Jeśli w tekście występuje numeracja rozdziałów, zazwyczaj staramy się z niej korzystać, czasem jednak, gdy ze względów technicznych na przykład chcemy zredukować jeden z poziomów, można przy tworzeniu podstron korzystać z nazw rozdziałów (oczywiście lepiej, gdy są unikalne[1])
Innym argumentem jest też wygoda czytelnika, niemerytorycznie złożony piętrowy spis treści jest nieczytelny i mylący. Część rozdziałów może być w danym momencie niewidoczna dla użytkownika co utrudnia znalezienie danego fragmentu. Z drugiej jednak strony, hierarchiczny dobrze przemyślany przez autora czy redaktora spis może umożliwiać łatwiejszą nawigację przy dużej liczbie rozdziałów.

Krótki (zazwyczaj) tekst niepodzielony na rozdziały.

Przykłady: ElektraOstatni z SiekierzyńskichKlejnoty ciotki KlotyldyKopalnia srebra (Lagerlöf, 1910)O odkryciach i wynalazkachBolesław Śmiały (rapsod)[2]

Pewne trudności może nastręczać sytuacja, gdy właściwy tekst jest poprzedzony wstępem innego autora:

Piękny dzień
Piękny dzień/Wstęp
Piękny dzień/treść

lub:
Piękny dzień
Piękny dzień/Wstęp
Piękny dzień/Piękny dzień


Należy tu oczywiście zwrócić uwagę, że autorem takiej „wstawki” nie jest autor głównego tekstu, powinno to mieć odzwierciedlenie w polu autor i pochodzenie[3].

Przykład: Obrona Sokratesa (tłum. Maszewski)[4]Pieśń o Rolandzie (tłum. Boy, 1932)[5]Daniel[6]

Technicznie będzie to typ II.

Typ II

edytuj

W pustyni i w puszczy
W pustyni i w puszczy/Przedmowa
W pustyni i w puszczy/Wstęp
W pustyni i w puszczy/Rozdział 1
W pustyni i w puszczy/Rozdział 2
W pustyni i w puszczy/Rozdział 3
W pustyni
W pustyni i w puszczy/Rozdział 23
W pustyni i w puszczy/Rozdział 24
W pustyni i w puszczy/Zakończenie

Przykłady: Doktór MuchołapskiJan bez ziemiPół dnia w życiu modnych małżonków

Gdy właściwy tekst jest poprzedzony wstępem lub zakończony posłowiem, powinno to być należycie odzwierciedlone w strukturze:

Pierwszy śnieg
Pierwszy" śnieg/Od tłumacza
Pierwszy" śnieg/Rozdział I
Pierwszy" śnieg/Rozdział II
Pierwszy" śnieg/Rozdział III
Pierwszy" śnieg/Rozdział IV

Należy też zwrócić uwagę, że autorem takiej „wstawki” nie jest autor głównego tekstu, powinno to mieć odzwierciedlenie w polu autor i pochodzenie.

Formalnie rzecz biorąc będzie to typ V, niemniej jednak ze względów praktycznych należy go traktować jak typ II.

Samo słowo rozdział nie jest tu istotne, mogą to być akty (w dramacie), pieśni, części, księgi...

Przykłady: W zwierciadlanym domu[7]Bohaterowie (Carlyle, 1892)[8]Raj utracony[9]Luzyady[10]Kazania sejmowe[11]Niebezpieczne związki[12]Przedwiośnie (Żeromski)[13]Rozmyślania (Marek Aureliusz)[14]Achilleis[15]

W dramatach często mamy krótki rozdział Osoby wydzielany ze struktury, inne rozwiązanie to wciągnięcie go do strony głównej, tak jak to zazwyczaj robimy z dedykacjami.

Przykłady: Otello (Shakespeare, tłum. Paszkowski, 1925)[16]Wesele (Wyspiański)[17]

Również jako ten sam typ (II) traktować należy następującą strukturę:
Cztery pory roku
Cztery pory roku/Przedmowa
Cztery pory roku/Wiosna
Cztery pory roku/Lato
Cztery pory roku/Jesień
Cztery pory roku/Zima
Cztery pory roku/Posłowie

Przykłady: Rzecz wyobraźniO pracy (Kraszewski, 1884)

Tak więc w nazwach rozdziałów nie musi się powtarzać jakiś element, nie musi być numeracji. Kluczowy jest brak samodzielności poszczególnych części, np. kolejność akcji, tożsamość bohaterów itp. Jeśli części byłyby samodzielne, mielibyśmy przypadek V.

W rozdziałach (fragmentach większego utworu), którego to rozdziału samodzielne funkcjonowanie nie ma sensu, w infoboksie nie należy podawać tytułu rozdziału, ale tytuł właściwego kompletnego tekstu. Odwołanie do strony całości ma zazwyczaj postać: „Cały tekst”.

W przypadku gdy istnieje w oryginale numeracja rozdziałów a mają one dodatkowo swój tytuł lepszym rozwiązaniem jest używanie numerów (arabskich, rzymskich czy liczb porządkowych) a nie nazwy rozdziału. Ułatwia to zazwyczaj orientację w tekście i nawigację przy pomocy szablonów.

Realizacja:

Niniejszą strukturę można zrealizować na kilka sposobów:

  1. Na stronie głównej mogą znajdować się proste linki do rozdziałów Przykład: Pan Major
  2. Na stronie głównej może być utworzony spis treści Przykład: Zamek w Karpatach
  3. Na stronie głównej może być transkludowany spis treści Przykład: Gwiazda Południa

Typ III

edytuj

W pustyni i w puszczy
W pustyni i w puszczy/Tom I
W pustyni i w puszczyTom II/Przedmowa
W pustyni i w puszczyTom II/Wstęp
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 1
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 2
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 3
W pustyni
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 23
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 24
W pustyni i w puszczy/Tom II
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 1
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 2
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 3
W pustyni
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 15
W pustyni i w puszczyTom II/Rozdział 16
W pustyni i w puszczyTom II/Zakończenie


Np. Dziecię Starego MiastaSprawa ClemenceauKomedjanciJesienią (Kraszewski, 1886)Dekabryści

W Wojnie światów mamy podział na księgi i rozdziały, w Panna Maliczewska (Zapolska, 1912) na akty i sceny[18] — tak więc określenie poszczególnych fragmentów (tomy, części, księgi, rozdziały, ustępy, akty, sceny) nie ma żadnego znaczenia.

W Boskiej komedii mamy z kolei podział na trzy nienumerowane części (niesamodzielne): Piekło, Czyściec, Niebo i głębszy podział na numerowane pieśni. Jest to ten sam typ III:

W ramach „spłaszczania” struktury, można zrezygnować z podziału na tomy, gdy numeracja rozdziałów jest zachowana i podział na tomy wynika raczej z wymagań edytorskich (drukarskich, introligatorskich).
Przykład: Goffred abo Ieruzalem Wyzwolona
Tak samo możemy postąpić, gdy „księgi” dzielą tematycznie tekst, ale zachowana numeracja rozdziałów pozwala na pominięcie tego etapu w hierarchii.
Przykład: Profesor Przedpotopowicz
Technicznie mamy tu typ II.

Tak jak i w przypadku typu II, gdy istnieje w oryginale numeracja części czy rozdziałów a mają one dodatkowo swój tytuł lepszym rozwiązaniem jest z reguły używanie numerów (arabskich, rzymskich czy liczb porządkowych) a nie nazwy rozdziału. Ułatwia to zazwyczaj orientację w tekście i nawigację przy pomocy szablonów.

Realizacja:
Powyższą strukturę można zrealizować na kilka sposobów.
1. Niektóre aspekty nie mają znaczenia lub wynikają z uwarunkowań technicznych

  • summary na stronie głównej

2. Niektóre aspekty są typowo techniczne:

  • linki do rozdziałów
    • realizowane jako krótkie odnośniki I  II  III  IV  V  VI
    • realizowane jako specjalnie utworzony na stronie głównej i rozdziałach spis treści
    • realizowane jako transkludowany z przepisanej strony książki spis treści

3. Innym aspektem jest rozwijalność spisu treści w wynikowym e-booku.




Rozwijalny spis treści


części
główna    
proste odnośniki zrobiony spis treści transkludowany spis treści
proste odnośniki Ładny chłopiec Katedra Notre-Dame w Paryżu Wicehrabia de Bragelonne
zrobiony spis treści Kara Boża idzie przez oceany Sędziwój Jak winszować?
transkludowany spis treści Śmiech. Studyum o komizmie Dante (Jellenta)[19] W ludzkiej i leśnej kniei




Nierozwijalny spis treści


proste odnośniki Wykolejeniec
zrobiony spis treści Złoty trójkąt
transkludowany spis treści Granice opodatkowania
mieszany spis treści Błękitno-purpurowy Matuzalem




Nierozwijalny spis treści z linkami na stronie głównej tylko do pierwszego poziomu


Jest to raczej tylko techniczna „sztuczka”. Na stronie głównej (indeksującej) widoczne są linki do drugiego poziomu, co daje efekt „lekkości” strony. Zarazem cały spis treści e-booka jest widoczny naraz. Technicznie jest to osiągnięte przez podanie wszystkich podstron i pod-podstron na stronie głównej jednak w obrębie konstrukcji {{summary|widoczny=nie|...}}.

Przykład: Legjony


Na podstronach nie można wtedy linków umieszczać wewnątrz {{summary|...}} ponieważ w spisie treści poszczególne pozycje by wystąpiły podwójnie.




Rozwijalny spis treści ze wszystkimi częściami i rozdziałami na stronie głównej


Ten efekt można znowu osiągnąć przez podanie jedynie drugiego poziomu wewnątrz {{summary|widoczny=nie|...}}. Na stronie głównej jest widoczny pełny spis treści a jednocześnie spis treści jest rozwijalny.

Przykład: Gehenna


Typ IV

edytuj

Wyprawa w dalekie kraje
Wyprawa w dalekie kraje/Księga I
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 4
Wyprawa w
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część druga
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 4
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 5
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część trzecia
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie kraje/Księga II
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część druga
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część trzecia
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część czwarta
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie kraje/Księga III
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część pierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część druga
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część trzecia
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część czwarta
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 2
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część ierwsza/Rozdział 3
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Część piąta
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 1
Wyprawa w dalekie krajeKsięga III/Częśćierwsza/Rozdział 2

Jest to stosunkowo rzadka struktura.

Dość często można tę strukturę „spłaszczyć”, np. gdy rozdziały w częściach są numerowane po kolei.

Ze względu na ograniczenia eksportera nie można utworzyć podwójnie rozwijalnego menu. Możliwe są trzy rozwiązania.

  • 3-0 tj. na stronie głównej są linki do wszystkich trzech poziomów (nierozwijalny spis treści)
Przykład: Żyd wieczny tułacz (Sue, 1929)
  • 2-1 na stronie głównej są linki do pierwszych dwóch poziomów, trzeci poziom jest w linkowanych pod-podstronach
Przykład: Człowiek śmiechu • Latarnia czarnoxięzka[20]
  • 1-2 na stronie głównej są linki do następnego poziomu, drugi i trzeci poziom jest w linkowanych podstronach
Przykład: Nędznicy

Nowele (Nowak, 1918)
O pewnym księciu, co się bał wyruszyć na wojnę
O księżniczce, co czekała na swego księcia
O psie, co zagryzał koty
O kocie, co spał całymi dniami
O myszach, co harcowały kiedy chciały

Charakterystyczne jest tu to, że dany kawałek tekstu stanowi samodzielny utwór (jakąś umownie przyjmowaną całość). Na przykład cytując go możemy napisać w Janku Muzykancie Sienkiewicz opisał losy uzdolnionego chłopca. Albo też w Ciotce Danucie Jan Brzechwa proponuje zabawę językową ze zwrotem „robić na drutach”. Jest to utwór na tyle samodzielny, że rezygnujemy z podawania tytułu całego zbioru czy tomiku (np. Nowele, Poezje, Utwory wybrane). Pewnymi pytaniem naprowadzającymi jest, czy utwory będą kompletne, gdy zostaną wyjęte z tego zbioru, czy mogą być umieszczone w innej kolejności... Szerzej problem samodzielności utworu jest omawiany w poradniku Samodzielność części tekstu.

W przestrzeni głównej taki utwór nie powinien być więc podstroną i powinien mieć przypisaną kategorię autora (ew. także tłumacza). Oraz dobrze by miał kategorię określającą jaki to rodzaj literatury (nowela, opowiadania, reportaż itp.)

Jeszcze dobitniej jest to widoczne, gdy autorem każdego z utworów jest inna osoba. Wtedy znajduje to oczywiście swoje odzwierciedlenie w polu Autor=

Podobnie z odwołaniem do strony całości: „Cały tekst” sugeruje, że jest to pojedynczy utwór; dla zbiorów utworów powinno być więc nie tekst ale raczej: tomik / cykl / zbiór / antologia czy coś podobnego.


Przykłady: Historje manjakówCzerwony ślub i inne opowiadania

W typie V i VI często się zdarza, że jedna z części nazywa się tak, jak cały zbiór. Zalecanym rozwiązaniem jest wtedy dodanie w nawiasie wyróżników odpowiednio np. (zbiór) i (autor, rok) oraz strony ujednoznaczniającej ("disambigu").

Nasze sprawy (zbiór)
Niesamowita niespodzianka
Głupi przypadek
Wyszło jak zawsze
Cztery krzesła i komoda
Nasze sprawy (opowiadanie)


oraz strona ujednoznaczniająca:
{{disambig}}
* [[Nasze sprawy (zbiór)|Nasze sprawy]] – zbiór opowiadań [[Autor:Jan Kowalski|Jana Kowalskiego]]
* [[Nasze sprawy (Nowak, 1887)|Nasze sprawy]] – opowiadanie z powyższego zbioru


Rozwiązanie to jest obecnie zalecane, jako bardziej rozwojowe – pojawi się kiedyś inny tekst o tym samym tytule, unikniemy zmiany nazwy i braku spójności w nazewnictwie a także zgodne z praktyką wstawiania w charakterze wyróżnika przyrostka (autor, rok).

Przykłady: Kwiat Magnolji (zbiór)Łzy Chrystusowe (zbiór)


Oraz typ V, gdzie opowiadania/nowele są poprzedzone przedmową; a więc mamy układ:

Wszystkie drogi
Wszystkie" drogi/Przedmowa
Między młotem a kowadłem
Jak wczoraj tak i jutro
Wszystko dobre, co się dobrze kończy

lub taki:

Wszystkie drogi
Jan Kowalski i jego twórczość
Między młotem a kowadłem
Jak wczoraj tak i jutro

Wszystko dobre, co się dobrze kończy


Przykład: Nowele obceO człowieku, który chciał być królem (zbiór)Morderstwo na Rue Morgue (zbiór)

Typ VI

edytuj

Wśród zwierząt
Zabawy z psem
Zabawy" z psem/I
Zabawy" z psem/II
Zabawy" z psem/III
O rudej wiewiórce
O rudej" wiewiórce/I
O rudej" wiewiórce/II
O rudej" wiewiórce/III
O rudej" wiewiórce/IV
Zielona żaba
Zielona" żaba/I
Zielona" żaba/II

Mamy zatem zbiór samodzielnych utworów podzielonych głębiej na rozdziały.

Przykłady: Ostatnie dni świata (zbiór)Małżeństwo. Być albo nie być. Tułacze

W tytule zbioru (Wśród zwierząt) czasem znajdziemy redakcyjne dodatki wikiźródeł (np. zbiór, nowele).
Często jest tak, że któraś z części nie ma rozdziałów i wtedy hierarchia jest w tej części prostsza nieco.
Znowu jest tu istotne, że dana część jest samodzielna lub nawet mogła być napisana przez innego autora.
Bywa również, że mamy w tekście wstęp lub zakończenie dotyczące całego zbioru.
Wyglądałoby to wtedy w ten sposób:

Wśród zwierząt (zbiór)
Wśród zwie"rząt (zbiór)/Wstęp
Zabawy z psem
Zabawy" z psem/I
Zabawy" z psem/II
Zabawy" z psem/III
O rudej wiewiórce
Zielona żaba
Zielona" żaba/I
Zielona" żaba/II

Przykłady: Liote (nowele)Czerwony kogut (zbiór)Nowele (Czechow)[21]Wywczasy MłynowskieWybór dramatów

Typ VII

edytuj

Zbiór samodzielnych utworów podzielonych na części i rozdziały (akty i sceny).

Śmieszne komedie
ŚmiePierwsze koty za płoty
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Osoby
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Akt I
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena I
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena II
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena III
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Akt II
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena I
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena II
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Akt III
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena I
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena II
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena III
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Akt IV
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena I
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena II
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena III
ŚmiePierwsze ko"ty za płot/Ak"t I/Scena IV
ŚmieDo trzech razy sztuka
ŚmieDo trzech"razy sztu/Osoby
ŚmieDo trzech"razy sztu/Akt I
ŚmieDo trzech"razy sztu/Ak"t I/Scena I
ŚmieDo trzech"razy sztu/Ak"t I/Scena II
ŚmieDo trzech"razy sztu/Akt II
ŚmieDo trzech"razy sztu/Ak"t I/Scena I
ŚmieDo trzech"razy sztu/Ak"t I/Scena II
ŚmieDo trzech"razy sztu/Ak"t I/Scena III
ŚmieKto się śmieje ostatni
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Osoby
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Akt I
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena I
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena II
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Akt II
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena I
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena II
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena III
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Akt III
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena I
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena II
ŚmieKto się śmie"je ostatni/Ak"t I/Scena III

Jak poprzednio, może się zdarzyć, że w którymś z utworów układ jest prostszy.

Bardzo rzadki typ, ponieważ tak głębokiego podziału wymagają zazwyczaj dłuższe teksty a takie nie trafiają do zbiorów.

Przykład: Teatr Gabryeli Zapolskiej

Zapewne w tym wypadku możliwa by była rezygnacja z podziału aktów na sceny („spłaszczenie”) w Żabusi, jednak redaktor doszedł do wniosku, być może ze względu na to, że sceny są dość długie, że taki podział lepiej odzwierciedla strukturę utworu.

Ze względu na ograniczenia eksportera mamy tu układ 1-2, tj. na stronie głównej mamy linki do dwóch utworów znajdujących się w zbiorze, dwa utwory zawierają linki (pierwszy dwupoziomowy, drugi jednopoziomowy).[22]

Typ VIII

edytuj

Układ Zbiór – Samodzielne Cykle – Samodzielne utwory:


Utwory poetyckie (Kowalski, 1923)
Utwory poet Pod skałą
Utwory poet Pod ska Polana
Utwory poet Pod ska Wysoki dąb
Utwory poet Pod ska Wierzba
Utwory poet Pod ska Zachód słońca
Utwory poet Pieśni ślepego grajka
Utwory poet Pod ska Oj, da dana, da dana
Utwory poet Pod ska Heleno moja, Heleno
Utwory poet Pod ska Kwiecie wiosenny
Utwory poet Słońce wysoko na niebie
Utwory poet Pod ska W dzień deszczowy
Utwory poet Pod ska Tęcza kolorowa
Utwory poet Pod ska Jaskółki latają wysoko

Charakterystyczne jest tutaj, że uznajemy, że zarówno cykl, jak i pojedynczy utwór mają swoją samodzielność, a jednocześnie poziom pośredni (cykle) nie jest tylko wyróżnikiem logicznym i nie chcemy go pomijać.

Przykłady: Pieśni (Oppman)[23]Pieśni Heinego[24]

Typ IX

edytuj

Rozprawy o poetach
Rozprawy"o poetach/I. Adam Mickiewicz
Rozprawy o poetach/Adam MiPierwsze wiersze
Rozprawy o poetach/Adam MiOkres paryski
Rozprawy o poetach/Adam MiOda do młodości — oryginalna czy plagiat?
Rozprawy o poetach/Adam MiPan Tadeusz poematem kryptokatastroficznym
Rozprawy"o poetach/II. Adam Naruszewicz
Rozprawy o poetach/Adam NaruszewDydaktyka w odach poety
Rozprawy o poetach/Adam NaruszewPostać królowej Jadwigi
Rozprawy"o poetach/III. Juliusz Słowacki
Rozprawy o poetach/Juliusz SłowacGrabiec jako archetypiczny władca Polski
Rozprawy o poetach/Juliusz SłowacOkres krzemieniecki

Jeśli przyjmiemy, że zbiór rozpraw jest ułożony przez kogoś (autora lub redaktora) i podzielony na części układ ten jest logiczny i uzasadniony, to tytuły działów są niesamodzielnymi częściami zbioru, w nie są ujęte samodzielne teksty.

Należy zwrócić uwagę, że podstrony strony głównej są przy eksporcie uwzględniane i nie muszą być ujmowane w szablon {{summary}} (patrz poradnik: Mechanizm działania eksportera ).

Przykład: Szkice i opowiadania historyczno-literackie[25] • Akta Babińskie[26]

W przypadku słowników, leksykonów mamy stosunkowo specyficzną sytuację. Z jednej strony mamy dużą liczbę haseł. Hasła nie są samodzielne, zawsze na przykład cytując napiszemy patrz Radom w Leksykonie miast polskich. Z drugiej strony umieszczenie spisu wszystkich haseł na jednej stronie jest nieporęczne. Można tu zachować oryginalny podział na tomy leksykonu lub, jeszcze lepiej, na stronie głównej tekstu dać linki do pierwszych liter haseł a poszczególne hasła w hierarchii poniżej.
Nie można jednak przyjąć, że hasło Radom jest częścią jakiegoś wirtualnego tomu lub części R, dlatego powinien być podstroną leksykonu.

Leksykon miast polskich
Leksykon mia"st polskich/A
Leksykon miast polskichLeksykon miast polskich/Aleksandrów Kujawski
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Aleksandrów Łódzki
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Aleksandrów Kujawski
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Alwernia
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Andrychów
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Annopol
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Augustów
Leksykon mia"st polskich/B
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Babimost
Leksykon miast polskichLeksykon miast polskichBa
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Bytów
Leksykon mia"st polskich/C
Leksykon miast polskich/
Leksykon mia"st polskich/R
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Rabka Zdrój
Leksykon miast polskichLeksykon miast polskichBa
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Radom
Leksykon miast polskichLeksykon miast polskichBa
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Rzgów
Leksykon mia"st polskich/S
Leksykon miast polskich/
Leksykon mia"st polskich
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Żabno
Leksykon miast polskichLeksykon miast polskichBa
Leksykon miast polskichLeksykon mia"st polskich/Żywiec


Przykład: Słownik etymologiczny języka polskiego

Typ mieszany

edytuj

W trakcie omawiania poszczególnych typów, prezentowane były z reguły możliwie „czyste” przykłady. W praktyce czasem, na szczęście rzadko, musimy budować strukturę tekstu w sposób indywidualnie dopasowany do potrzeb.

Przykład: Antologia bajki polskiej

Tekst składa się ze wstępu, rozdziałów z krótkim omówieniem twórczości autora i głębiej (niezależnymi) tekstami danego autora, na końcu zaś mamy dodatek z życiorysami pisarzy.

Na początku motywacja, co do tego, jak traktować poszczególne części tekstu. 1. Wstęp jest niewątpliwie częścią książki, jak zwykle w takich wypadkach mamy więc strukturę:

Antologia bajki polskiej
Antologia bajki polskiej/Słowo wstępne

2. Krótkie omówienia poszczególnych autorów są z pewnością stworzone na potrzeby antologii i są swoistym wstępem do niezależnych utworów omawianych autorów, mamy więc:

Antologia bajki polskiej
Antologia bajki polskiej/Biernat z Lublina
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMW nadzieję wiela mała nie opuszczaj
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMZłemu nie czyń dobrze
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMRad tego niechaj, czego mieć nie możesz
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMKto lecie proznuje, zimie poczuje
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMW nierówniu towarzystwa niemasz
Antologia bajki polskiej/Mikołaj Rej
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMNa niepewne jednanie
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMChłopa co do pana nie puszczono
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMCo miedźwiedzia skórę szacowali

3. Na końcu mamy dodatek Krótkie życiorysy polskich bajkopisarzów. Jest on stworzony na potrzeby tej antologii, w szczególności wymienia autorów, których teksty były użyte, zatem należy uznać, że jest częścią Antologii. Poniżej w hierarchii mamy owe biogramy autorów. Daje to nam strukturę:

Antologia bajki polskiej
Antologia bajki polskiej/Krótkie życiorysy polskich bajkopisarzów
Antologia bajki polskiej/Krótkie życiorysy polskich bajkopisarzów/Biernat z Lublina
Antologia bajki polskiej/Krótkie życiorysy polskich bajkopisarzów/Mikołaj Rej

W pierwszym wypadku mamy typ II (co powyżej często było wskazywane, jednak przy klasyfikacji pomijane); istotniejsze jest, że w części drugiej mamy typ IX, w części trzeciej typ III. Istotne jest tutaj tylko to, że należy rozpoznać typ danej części tekstu i właściwie go potraktować. Cała reszta, przy znajomości warsztatu, ułoży się sama.






  1. Nawet wtedy można dodać jakieś rozróżnienie (np. I, II).
  2. struktura tekstu została spłaszczona, ponieważ rozdziały są bardzo krótkie
  3. Pole pochodzenie w {{Dane tekstu}} używa się, gdy mamy do czynienia z publikacją typu zbiór opowiadań, antologia, seria wydawnicza itp. bądź przy rozdziale istotnie różnym od pozostałych (np. przedmowa tłumacza, dodatek, nie będący treścią utworu itp.).
  4. Zalecanym tytułem byłby raczej Obrona Sokratesa (Platon, 1885)
  5. Struktura tekstu została również spłaszczona, ponieważ rozdziały są bardzo krótkie.
    Zalecanym tytułem byłby raczej Pieśń o Rolandzie (Bédier, 1932)
  6. Po właściwym, niepodzielnym tekście, następuje dodatkowo "Objaśnienie"
  7. Rozdziały, numeracja słowna.
  8. podział na odczyty
  9. Poemat podzielony na Pieśni, przedmowa innego autora
  10. Poemat podzielony na Pieśni, przedmowa innego autora
  11. Podział na kazania ze wstępem innego autora
  12. Podział na listy
  13. Podział na części
  14. Podział na księgi.
    Zalecanym tytułem byłby raczej Rozmyślania (Marek Aureliusz, 1937).
  15. Podział na sceny, brak podziału na akty.
  16. Podział na Osoby i Akty częściej praktykowany.
    Zalecanym tytułem byłby tu raczej Otello (Shakespeare, 1925).
  17. Osoby na stronie głównej, podział na Akty – również możliwy choć zdaje się rzadziej stosowany.
    Zalecanym tytułem byłby tu raczej Wesele (Wyspiański, 1901).
  18. Częściej w dramatach mamy schemat II, tj. tylko podział na akty, bez podziały na sceny, zależy to zapewne od liczby i długości scen oraz osobistych preferencji redaktora Wikiźródeł.
  19. Zalecanym tytułem byłby raczej Dante (Jellenta, 1922).
  20. W tym wypadku posłużono się trikiem, linki do dwóch pierwszych poziomów są na stronie głównej, widoczny jest jedynie poziom bezpośrednio niżej. Realizowane jest to przy pomocy parametru |widoczny=nie w szablonie {{Summary}}.
  21. Zalecanym tytułem byłby raczej Nowele (Czechow, 1905).
  22. Możliwy jest też teoretycznie inny układ (3-0 lub 2-1), ale wydaje się mniej naturalny.
  23. Zalecanym tytułem byłby raczej Pieśni (Oppman, 1894).
  24. Tutaj dodatkowo Przedmowa jako niesamodzielna część tekstu.
  25. Na stronie tytułowej są widoczne wszystkie tytuły (oba poziomy), jednak spis treści jest piętrowy. Osiągnięto ten efekt przez nieujmowanie spisu treści w szablon {{summary}}. Części tekstu głównego (np. Rozprawy o poetach/Adam Mickiewicz są eksportowane ponieważ początek nazwy strony jest zbieżny z nazwą strony głównej tekstu, na drugim poziomie zastosowano szablon {{summary}}.
  26. Zachowany jest tu podział na zeszyty, formalnie jest to wydawnictwo ciągłe.