Boska komedja (Dante, 1909)

catalàčeštinaDeutschEnglishespañolfrançaisfrançaisfrançaisfrançaisitalianoitalianoitalianoitalianoעבריתLatinaLiguremagyarBoska Komedia (Stanisławski)portuguêsromânăрусскийslovenščina

>>> Dane tekstu >>>
Autor	Dante Alighieri
Tytuł	Boska komedja
Wydawca	Gebethner i Wolff
Data wyd.	1909
Druk	W. L. Anczyc i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Tłumacz	Edward Porębowicz
Tytuł orygin.	Divina Commedia
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii
Galeria grafik w Wikimedia Commons

›››

Przedmowa Piekło Czyściec Raj

[7]

DANTE ALIGHIERI

---

BOSKA KOMEDJA

PRZEŁOŻYŁ

EDWARD PORĘBOWICZ

WYDANIE NOWE, PRZEROBIONE

WARSZAWA

NAKŁAD GEBETHNERA I WOLFFA

KRAKÓW. — G. GEBETHNER I SP.

1909

---

[717]

PRZEGLĄD TREŚCI.

---

Str.

Przedmowa 

 str. I—XXVI

Piekło.

I.  

Wstęp. Las ciemny. Góra rozkoszy. Trzy bestje. Pomoc Wirgiliusza. Chart. Prawa droga 

 29

II.  

Otucha. Trzy niewiasty. Zejście do piekieł 

 34

III.  

Brama piekielna. Przedsionek. Kara dusz biernych: biegną za chorągiewką, kąsane od mszyc i robaków. Acheron. Łódź Charona 

 39

IV.  

Koło I. Przedpiekle. Dusze niewiniątek. Zacny gród. Dusze cnotliwych mężów starożytności: dolą ich jest beznadziejna tęsknota do Boga. Uczczenie Wirgiliusza 

 43

V.  

Koło II. Zmysłowi ponoszeni wichrem. Minos, sędzia piekielny. Semiramis, Kleopatra, Dido, Franczeska i Paolo. Litość Dantego 

 49

VI.  

Koło III. Żarłocy i opilcy pod strażą Cerbera, karani zimnym deszczem i gradem. Ciacco. Wróżba nieszczęść Florencji 

 54

VII.  

Koło IV. Skąpi i rozrzutni pod strażą Plutusa, toczą głazy w strony przeciwne. Fortuna. — Koło V. Styks. Gniewliwi grzęzną w bagnisku 

 58

VIII.  

Przewoźnik Flegiasz. Filip Argenti. Gniew Dantego. Gród Disa. Przekora szatanów 

 62

IX.  

Opowieść Wirgiliusza. Trzy furje. Poseł niebieski. — Koło VI. Kacerze zamknięci w rozpalonych trumnach 

 67

X.  

Farinata degli Uberti. Cavalcante. Cesarz Fryderyk II 

 71

XI.  

Papież Anastazy. Podział niższego Piekła. Teorja lichwy 

 76

XII.  

Koło VII. Gwałt wielorakiego rodzaju pod strażą naczelną Minotaura. Krąg 1. Gwałtownicy przeciw bliźniemu pod strażą Centaurów, pławią się w Flegetoncie, rzece krwi. Tyrani, mężobójcy, rozbójnicy: Dionyzy, Ezzelino, Attyla, Rinierowie 

 80

[718]

XIII.  

Koło VII, krąg 2. Gwałtownicy przeciw sobie (samobójcy), zaklęci w drzewa. Piotr delle Vigne 

 85

XIV.  

Koło VII, krąg 3. Gwałtownicy przeciw Bogu (bluźniercy), leżą pokotem w deszczu ognistym. Kapaneusz. Kolos kreteński. Źródło rzek piekielnych 

 90

XV.  

Gwałtownicy przeciw naturze, biegają sieczeni deszczem ognistym. Brunetto Latini 

 95

XVI.  

Trzej Florentczycy. Wodospad. Sznur Dantego. Gerion 

 99

XVII.  

Gwałtownicy przeciw sztuce (lichwiarze), siedzą sieczeni deszczem ognistym. Magnaci florenccy. Zlot na karku Geriona 

 104

XVIII.  

Koło VIII. Złe doły. Jar 1. Uwodziciele, ćwiczeni knutami djabelskimi. Caccianimico, Jazon. — Jar 2. Pochlebcy, nurzają się w kale ludzkim. Aleksy Interminelli. Thais 

 108

XIX.  

Złe doły, jar 3. Świętokupcy, sterczą w dnie jaru, głowami na dół, płomień pali im podeszwy. Papież Mikołaj III. Gniew Dantego 

 113

XX.  

Złe doły, jar 4. Wróżbici, stąpają z głowami przekręconemi. Wróżkowie starzy i nowożytni. Założenie Mantui 

 118

XXI.  

Złe doły, jar 5. Oszuści, pławią się we wrzącej smole. Starosta lukezański. Groteska 

 122

XXII.  

Ciampolo. Brat Gomito. Michał Zanche. Zabawa i bitka djabelska 

 127

XXIII.  

Złe doły, jar 6. Ucieczka Wirgiliusza i Dantego. Obłudnicy, stąpają ubrani w płaszcze i kaptury ołowiane, zewnątrz złocone. Bracia Ucieszni. Kaifasz. Brat Katalan 

 132

XXIV.  

Złe doły, jar 7. Złoczyńcy, gryzieni od wężów, rozpadają się w popiół i znowu powstają. Vanni Fucci 

 137

XXV.  

Kakus. Metamorfozy pięcipięciu złoczyńców florenckich 

 142

XXVI.  

Złe doły, jar 8. Źli doradcy, chodzą otuleni płomieniem. Ulysses i Diomedes. Opowieść śmierci Ulyssesa 

 148

XXVII.  

Gwido z Montefeltro. Walka św. Franciszka z szatanem o duszę 

 153

XXVIII.  

Złe doły, jar 9. Szerzyciele waśni, kaleczeni mieczem djabelskim. Mahomet, Brat Dolcino, Piotr z Medycyny. Curio. Mosca. Bertran de Born 

 157

XXIX.  

Geri del Bello. — Złe doły, jar 10. Fałszerze: Fałszerze metali, pokryci wrzodami. Griffolino i Capocchio 

 162

XXX.  

Fałszerze osób, biegają wściekli, gryząc sąsiednie duchy. Gianni Schicchi. Mirra. — Fałszerze pieniędzy, wzdęci wodną puchliną cierpią na nieukojone pragnienie. Mistrz Adam. Hrabiowie Romeny. — Fałszerze mowy, wstrząsani nieustanną febrą. Sinon trojański 

 167

[719]

XXXI.  

Zejście do koła IX. Studnia, strzeżona, przez olbrzymów. Nemrod, Efialt, Anteusz 

 172

XXXII.  

Koło IX. Zdrajcy wtopieni w lód. Oddział 1. Kaina, Zdrajcy krewnych. Hrabiowie Mangony. Camicion de Pazzi. — Oddział 2. Antenora. Zdrajcy ojczyzny. Bocca degli Abati. Gniew Dantego. Buoso da Duera. Ugolino 

 177

XXXIII.  

Opowieść śmierci Ugolina. — Oddział 3. Ptolomea. Zdrajcy przyjaciół. Brat Alberigo. Branca d’Oria. Strącone do piekieł dusze ludzi jeszcze żywych 

 182

XXXIV.  

Oddział 4. Giudecca. Zdrajcy dobroczyńców. Lucyfer. — Oddział ostatni: paszcza Lucyfera. Zdrajcy majestatu: Judasz, Brutus i Kassjusz. — Wyjście na światło gwiazd w półsferze południowej 

 187

Czyściec.

I.  

Wezwanie do Muz. Cztery gwiazdy. Katon z Utyki 

 253

II.  

Przedczyściec. Wysepka. Anioł — przewoźnik. Gromada duchów. Casella 

 258

III.  

Dusze zmarłych w klątwie kościelnej, bawią w Przedczyścu 30 razy tak długo, jak trwało wyklęcie. Król Manfred 

 262

IV.  

Piętro I. Opieszali, bawią w Przedczyścu tyle lat, ile żyli na świecie. Belacqua 

 267

V.  

Piętro 2. Opieszali zmarli śmiercią gwałtowną. Jakób del Cassero. Buonconte da Montefeltro. Pia de’ Tolomei 

 272

VI.  

Benincasa. Guccio Tarlati. Fryderyk Novello. Pierre de la Brosse. O odpuście kar czyścowych. Sordello. Inwektywa Dantego przeciw Italii i Florencji 

 277

VII.  

Dolina kwiecista. Prawo czyścowe wzbraniające podróży nocą. Książęta żądni chwały ziemskiej: Cesarz Rudolf, Król Ottokar czeski, Filip III. król francuski, Henryk nawarski, Piotr III aragoński, Karol andegaweński, Henryk III, król angielski, Wilhelm VII, hr. Montferratu 

 282

VIII.  

Modlitwa wieczorna. Aniołowie, stróże doliny. Nino Visconti. Wąż. Konrad Malaspina 

 287

IX.  

Sen Dantego. Łucja zanosi go przed bramę czyścową. Anioł-klucznik. 7 P. 

 291

X.  

Taras I. Pycha. Duchy kają się, dźwigając duże głazy. Rzeźby na cokole. Przykłady pokory: Marja, Król Dawid, Trajan 

 296

XI.  

Parafraza modlitwy »Ojcze nasz«. Omberto di Santa Fiore. Oderisi d’Agubbio. Marność sławy. Provenzan Salvani 

 301

[720]

XII.  

Rzeźby na posadzce kamiennej. Przykłady pychy ukaranej: Lucyfer, Bryjareusz, Nimrod, Niobe, Saul, Arachne, Roboam, Almeon, Sennacheryb, Cyrus, Holofernes, Troja. — Anioł pokory. Pierwsze błogosławieństwo 

 306

XIII.  

Taras II. Zazdrość. Pokutnicy siedzą okryci włosienicami, wsparci jedni o drugich, z oczyma spiętemi drutem. Przykłady miłości: Marja, Orestes. Słowa Chrystusa. Sapia z Sieny 

 311

XIV.  

Guido del Duca. Rinier da Calboli. Dolina Arna. Stan Romanii. Przykłady zazdrości ukaranej. Kain, Aglauro 

 316

XV.  

Anioł miłosierdzia. Drugie błogosławieństwo. Podział dóbr duchowych. — Taras III. Gniewliwi, otuleni mgłą gęstą. Przykłady łagodności: Marja, Pizystrat, św. Szczepan 

 321

XVI.  

Marco Lombardo. O wolnej woli. Przyczyny zepsucia rodu ludzkiego 

 326

XVII.  

Przykłady gniewu ukaranego: Progne, Haman, Amata. Anioł pokoju. Siódme błogosławieństwo. Teorja miłości. Podział Czyśca 

 331

XVIII.  

Taras IV. Lenistwo. Pokutnicy biegną bez wytchnienia. Istota miłości. Źródło grzechu. Opat od św. Zenona. Przykłady lenistwa ukaranego: Żydzi pomarli na puszczy; Towarzysze Eneasza 

 336

XIX.  

Sen Dantego. Anioł skwapliwości. Trzecie błogosławieństwo. — Taras V. Chciwstwo i rozrzutność. Pokutnicy leżą twarzą do ziemi. Papież Hadrjan V 

 341

XX.  

Przykłady ubóstwa i szczodrobliwości; Marja, Fabrycy, Mikołaj, Hugo Kapet. Inwektywa przeciw Kapetyngom. Przykłady chciwości ukaranej: Pigmalion, Midas, Achan, Safira, Heliodor, Polynestor, Krassus. Drżenie góry czyścowej 

 346

XXI.  

Stacjusz. Przyczyna drżenia góry. Stacjusz i Wirgiliusz 

 351

XXII.  

Anioł sprawiedliwości. Czwarte błogosławieństwo. Grzech Stacjusza i nawrócenie. Duchy starożytnych w Piekle. Taras VI. Obżarstwo i opilstwo. Duchy cierpią głód i pragnieniepragnienie. Drzewo mistyczne. Przykłady wstrzemięźliwości: Marja, niewiasty rzymskie, Daniel, ludzie złotego wieku, św. Jan Chrzciciel 

 356

XXIII.  

Forese Donati. Inwektywa przeciw niewiastom florenckim 

 361

XXIV.  

Bonagiunta z Lukki. Papież Marcin IV. Ubaldino. Bonifacy dei Fieschi. Margrabia forlezyjski. Wspomnienie Gentukki. »Słodki styl nowy«. Wtóre drzewo mistyczne. Przykłady opilstwa ukaranego: Lapitowie i Centaury; żołnierze Gedeona. Anioł wstrzemięźliwości 

 366

[721]

XXV.  

Teorja gieneracji. Połączenie duszy z ciałem. Ciała pozorne duchów. — Taras VII. Zmysłowi, oczyszczają się w ogniu. Przykłady czystości: Marja, Dyjana 

 371

XXVI.  

Przykłady zmysłowości ukaranej: Sodoma i Gomorra, Pazyfaë. — Gwido Guinicelli. Marność sławy ziemskiej. Arnaut Daniel 

 376

XXVII.  

Anioł czystości. Szóste błogosławieństwo. Dante przechodzi przez ogień. Sen. Widzenie Lii. Posłannictwo Wirgiliusza skończone 

 381

XXVIII.  

Raj ziemski. Las. Rzeka Lete. Matylda. Przyroda Raju 

 386

XXIX.  

Pochód mistyczny 

 391

XXX.  

Beatrycze. Zniknięcie Wirgiliusza. Beatrycze czyni wyrzuty Dantemu 

 396

XXXI.  

Spowiedź Dantego. Skrucha. Zanurzenie w rzece Lete. Wtóra piękność Beatryczy 

 401

XXXII.  

Pochód. Drzewo wiadomości złego i dobrego. Uśpienie i ocknienie Dantego. Dramat symboliczny: orzeł, lis, smok, olbrzym i zalotnica. Przemiana Wozu 

 406

XXXIII.  

Przepowiednia Beatryczy. Dante pije z wód rzeki Eunoë. Gotowość do wzlotu na gwiazdy 

 412

Raj.

I.  

Wstęp. Wezwanie do Apollina. Wzlot do sfery ognia. Przeczłowieczenie. Porządek wszechświata. O przyrodzonem dążeniu duszy ludzkiej ku niebu 

 485

II.  

Pierwsze niebo Księżyca. Duchy tych, co nie wytrwali w ślubach. Teorja plam księżycowych. O wpływie aniołów na naturę ciał niebieskich 

 490

III.  

Duchy przezierają przez świetlną masę księżycową. Piccarda Donati. Stopień ubłogosławienia. Cesarzowa Konstancja 

 495

IV.  

Siedziba świętych. O antropomorfizmie. O powrocie dusz na gwiazdy. O łamaniu ślubów 

 499

V.  

O ofierze zastępczej. Wzlot do drugiego nieba. Radość dusz objawiająca się łyskaniem 

 504

VI.  

Drugie niebo Merkurego. Duchy dobroczynne. Żywot cesarza Justyniana. Dzieje Orła rzymskiego. Inwektywa przeciw stronnictwom włoskim. Romeo di Villanova 

 509

VII.  

Czy śmierć Chrystusa była aktem sprawiedliwości? O tajemnicy Odkupienia. O istotach skazitelnych i nieskazitelnych 

 514

VIII.  

Trzecie niebo Wenery. Duchy miłosne krążą zagrzane kochaniem. Karol Martel. Przyczyna odmienności charakterów i uzdolnienia u ludzi 

 519

[722]

IX.  

Wróżba przemilczana. Cunizza da Romano. Przepowiednia nieszczęść Marchii Trevigiańskiej. Folquet z Marsylii. Raab. Zgromienie chciwstwa Florencji i Rzymu 

 524

X.  

Czwarte niebo Słońca. Doktorowie Kościoła. Duchy wirują zatulone w światłość. Ład stworzenia. Pierwsza girlanda świętych: Św. Tomasz z Akwinu, Albert W., Gracjan, Piotr Lombardczyk, Salomon, Dionyzy Areopagita, Paweł Orozjusz, Boecjusz, Izydor, Beda, Ryszard z Saint-Victor, Sigier z Brabantu 

 529

XI.  

Marność zabiegów ziemskich wobec rozkoszy niebiańskich. Św. Tomasz opowiada żywot św. Franciszka. Zepsucie zakonu Dominikanów 

 534

XII.  

Druga girlanda świętych. Św. Bonawentura opowiada żywot św. Dominika. Nagana Franciszkanów. Pierwsi uczniowie św. Franciszka — Hugo z Saint Victor. Piotr Mangiadore. Piotr HiszpanHiszpan. Prorok Natan. Św. Jan Chryzostom. Św. Anzelm. Donatus, Raban Maurus, Joachim de Flore 

 538

XIII.  

Pląsy i śpiewy 24 świętych. O mądrości Salomona, Adama i Chrystusa. O stopniach doskonałości u stworzeń. Sądy ludzkie i sądy boże 

 543

XIV.  

Jasnota ciał wniebowziętych po zmartwychwstaniu. Trzecia girlanda świętych. — Piąte niebo Marsa. Męczennicy za wiarę, iskrząc się tworzą z siebie ramiona krzyża zawieszonego w przestrzeni 

 548

XV.  

Cacciaguida, pradziad poety. Florencja starożytna 

 553

XVI.  

Przodkowie Dantego. Stare i nowe rody florenckie 

 558

XVII.  

O wiedzy rzeczy przyszłych. Przepowiednia tułactwa Dantego 

 564

XVIII.  

Zapatrzenie w Beatryczy. Duchy świecące w Krzyżu: Jozue, Machabeusz, Karol W., Roland, Wilhelm, Renouart, Goffryd, Robert Gwiskard. — Szóste niebo Jowisza. Książęta mądrzy i sprawiedliwi wypisują sobą ogniste wersety i tworzą figurę orła cesarskiego. Inwektywa przeciw chciwości kleru 

 569

XIX.  

O niezbadanych wyrokach Opatrzności. Inwektywa przeciw władcom występnym 

 573

XX.  

Książęta sprawiedliwi: Dawid, Trajan, Ezechiasz, Konstantyn, Wilhelm sycylijski, Ryfeusz. O zbawieniu przez wiarę i miłość 

 578

XXI.  

Siódme niebo Saturna. Duchy kontemplatywne, wstępują po drabinie ognistej. Tajemnica przeznaczenia. Piotr Damian. Zgromienie przepychu prałatów 

 584

XXII.  

Św. Benedykt, Makary, Romuald. O zepsuciu klasztorów. Wezwanie poety do konstellacji Bliźniąt. Spojrzenie w dół po systemie planetarnym 

 589

XXIII.  

Ósme niebo gwiaździste. Duchy tryumfujące. Tryumf Chrystusa. Uśmiech Beatryczy. Zastępy wojsk niebieskich. Tryumf Marji 

 594

[723]

XXIV.  

Modlitwa Beatryczy. Św. Piotr egzaminuje Dantego z wiary. Błogosławieństwo 

 599

XXV.  

Poeta spodziewa się wrócić do ojczyzny. Św. Jakób egzaminuje Dantego z nadziei. Św. Jan rozprasza legendę o swem rzekomem wniebowzięciu za życia 

 604

XXVI.  

Św. Jan egzaminuje Dantego z miłości. Adam. Grzech pierworodny. Język pierwszych rodziców. Czas mieszkania w Raju 

 609

XXVII.  

Hymn dziękczynny. Gniew św. Piotra i świętych. Spojrzenie ku bryle ziemskiej. — Dziewiąte niebo kryształowe. Hierarchie anielskie. Natura pierworuchu. Dante gromi chciwość rodu ludzkiego 

 614

XXVIII.  

Punkt świetlny — symbol Boga. Symbole 9 sfer anielskich 

 619

XXIX.  

Stworzenie Aniołów. Dlaczego, kiedy, jak? Inwektywa przeciw kaznodziejom. Liczba aniołów 

 623

XXX.  

Empireum. Bóg. Aniołowie. Święci. Rzeka światłości. Róża mistyczna. Tron cesarza Henryka 

 628

XXXI.  

Pożegnanie Beatryczy. Św. Bernard 

 634

XXXII.  

Układ Róży mistycznej. Marja. Święci starego i nowego zakonu 

 639

XXXIII.  

Modlitwa do M. B. Widzenie Boga. Widzenie i zrozumienie tajemnicy Trójcy św. Koniec 

 644

[8]

---

KRAKÓW. — DRUK W. L. ANCZYCA I SPÓŁKI.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Dante Alighieri i tłumacza: Edward Porębowicz.