Słowo o wyprawie Igora/IV

	<<< Dane tekstu >>>
Autor	anonimowy
Tytuł	Słowo o wyprawie Igora
Rozdział	IV
Redaktor	Aleksander Brückner
Wydawca	Biblioteka Narodowa; im. Ossolińskich
Data wyd.	1928
Druk	W. L. Anczyc i Spółka
Miejsce wyd.	Kraków
Tłumacz	Julian Tuwim
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst; Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI
	Indeks stron
	Artykuł w Wikipedii

›››

IV.^[1]

Były wieki Trojana, przeminął czas Jarosława.
Były wojny Olega, Olega Światosławica,
Kuł on mieczem niezgodę, strzały po ziemi rozsiewał
I otrąbił wyprawę w tmutorokańskiem grodziszczu.

Słuchał onej pobudki wielki Wsewołod przed laty,

5

Uszy przed nią zatykał Włodzimierz, kniaź w Czernihowie.
Pognał Borys za sławą, ale ją śmiercią okupił:
Poległ wiciądz dorodny, syn Wiaczesława waleczny,
Padł za krzywdę Olega, krwią zrosił łączkę zieloną.

A z tej łączki zielonej, z nad smutnej rzeki Kajały^[2],

10

Kniaź Jaropełk rodzica wiózł na węgierskich rumakach,
Syn wiózł zwłoki ojcowe do świętej Zofji w Kijowie.
Siał kniaź Oleg niezgody i zbierał je, Biadosławic^[3]!
Żywot wnuków Dadźbożych^[4] ginął śród waśni i swaru,

Rzadko wtedy na Rusi wołali w polu rataje,

15

Ale kruki żarłoczne często na trupach krakały,
Często wrony skrzeczały, węsząc zdaleka padlinę.
Tak to ongi bywało, za dawnych bitew i wojen,
Lecz nikt jeszcze o takiej rzezi nie słyszał okrutnej.

↑ IV. Przerwa w opowiadaniu o bitwie-klęsce, jaką Połowcy wnukom Olegowym zadadzą, wywołana prawem kontrastu, skoroż właśnie ich dziadek Oleg z Połowcami się kumał, ich najwięcej na zgubę Rusi nawodził, o co go kroniki najżywiej oskarżają. Skrzywdzili wprawdzie stryjowie Olega, wygnali go po śmierci ojca Światosława z Włodzimierza wołyńskiego; uciekł on do Tmutorokania i z księciem Borysem i Połowcami napadł Czernihów; na niwie Nieżatinej przyszło do bitwy; zginął tu chełpliwy Borys i nieprawy wielki książę kijowski Izjasław; Oleg uciekł powtórnie do Tmutorokania (dalszych jego wypraw z Połowcami nie wymieniamy; aż do śmierci w r. 1115 Ruś niepokoił); zwłoki Izjasława syn Światopołk do Kijowa odprowadził. O tej to bitwie z r. 1078 opowiada Słowo, ale w szczegółach odmiennie od kroniki; może i pamięć zawiodła autora. Na wiadomość o ruchach Olegowych w Tmutorokaniu wzdrygali się wielki książę (po Izjasławie) Wsewołod i syn jego Włodzimierz (Monomach), obaj wtedy w Czernihowie. Uwiezienie zwłok odnoszą inni wydawcy niesłusznie do bitwy z r. 1096.
↑ w. 10. Nazwa rzeki Kajały znowu alegoryczna: kajali się nad nią za pychę Borys, a za krzywdę Izjasław.
↑ w. 13. Oleg przezwany, zamiast Światosławicem, Biadosławicem (w oryginale Goresławicz), bo takiej odmiany, gry słów, chętnie używano, np. nazwy nieszczęsnej Rogniedy w Goresławną, grodu Perejasławia w Goresław.
↑ w. 14. Żywot wnuków Dadźbożych, t.&nbsjp;j. Rusi, przezwanej wyżej «Strybożymi wnukami». Cały ten ustęp o zagubie Rusi dla waśni książęcej naśladował pisarz pskowskiego Apostoła z r. 1307: «...tego roku były walki książąt itd. Przy tych książętach siało się i rosło swarami, ginęło życie nasze, między książętami były rozterki, a skróciły się ludziom ich wieki»; dosłowność niemal wynika z tekstu oryginalnego (np. «w książęcych rozterkach wieki się ludziom skracały»), wolniej oddanego przez tłumacza.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie tłumacza: Julian Tuwim.

[1] IV. Przerwa w opowiadaniu o bitwie-klęsce, jaką Połowcy wnukom Olegowym zadadzą, wywołana prawem kontrastu, skoroż właśnie ich dziadek Oleg z Połowcami się kumał, ich najwięcej na zgubę Rusi nawodził, o co go kroniki najżywiej oskarżają. Skrzywdzili wprawdzie stryjowie Olega, wygnali go po śmierci ojca Światosława z Włodzimierza wołyńskiego; uciekł on do Tmutorokania i z księciem Borysem i Połowcami napadł Czernihów; na niwie Nieżatinej przyszło do bitwy; zginął tu chełpliwy Borys i nieprawy wielki książę kijowski Izjasław; Oleg uciekł powtórnie do Tmutorokania (dalszych jego wypraw z Połowcami nie wymieniamy; aż do śmierci w r. 1115 Ruś niepokoił); zwłoki Izjasława syn Światopołk do Kijowa odprowadził. O tej to bitwie z r. 1078 opowiada Słowo, ale w szczegółach odmiennie od kroniki; może i pamięć zawiodła autora. Na wiadomość o ruchach Olegowych w Tmutorokaniu wzdrygali się wielki książę (po Izjasławie) Wsewołod i syn jego Włodzimierz (Monomach), obaj wtedy w Czernihowie. Uwiezienie zwłok odnoszą inni wydawcy niesłusznie do bitwy z r. 1096.

[2] w. 10. Nazwa rzeki Kajały znowu alegoryczna: kajali się nad nią za pychę Borys, a za krzywdę Izjasław.

[3] w. 13. Oleg przezwany, zamiast Światosławicem, Biadosławicem (w oryginale Goresławicz), bo takiej odmiany, gry słów, chętnie używano, np. nazwy nieszczęsnej Rogniedy w Goresławną, grodu Perejasławia w Goresław.

[4] w. 14. Żywot wnuków Dadźbożych, t.&nbsjp;j. Rusi, przezwanej wyżej «Strybożymi wnukami». Cały ten ustęp o zagubie Rusi dla waśni książęcej naśladował pisarz pskowskiego Apostoła z r. 1307: «...tego roku były walki książąt itd. Przy tych książętach siało się i rosło swarami, ginęło życie nasze, między książętami były rozterki, a skróciły się ludziom ich wieki»; dosłowność niemal wynika z tekstu oryginalnego (np. «w książęcych rozterkach wieki się ludziom skracały»), wolniej oddanego przez tłumacza.

[1]

[2]

[3]

[4]