Spór o pierwszeństwo
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Spór o pierwszeństwo |
Pochodzenie | Klejnoty poezji staropolskiej |
Redaktor | Gustaw Bolesław Baumfeld |
Wydawca | Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie |
Data wyd. | 1919 |
Druk | Drukarnia Naukowa |
Miejsce wyd. | Warszawa |
Źródło | Skany na Commons |
Inne | Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI Cała antologia |
Indeks stron |
FRANCISZEK ZABŁOCKI.
SPÓR O PIERWSZEŃSTWO.
(Z KOMEDJI: SARMATYZM).
GURONOS.
Jakem Guronos, szlachcic, jak z dziadów podczaszy, SKARBIMIR.
Ależ... GURONOS.
Niech każdy odda, co przystoi komu! SKARBIMIR.
Czyż?... GURONOS.
Trzeba, abyśmy się lepiej zrozumieli. Co stanowi lustr domu? Dawność parenteli! SKARBIMIR.
Któż wątpi? Jesteś waćpan, jak trzeba, szlachcicem, GURONOS.
Otóż to, sąsiedzie, SKARBIMIR.
Dom waćpana w zacne ludzie plenny, GURONOS.
Dodajmy: dom wielki, wojenny, SKARBIMIR.
Wszystko to dawną jego świetność zabezpiecza. GURONOS.
Jeżeli sławne w Rzymie imię Fabijuszów, SKARBIMIR.
Słyszałem tyle razy od waćpana... GURONOS.
To mi Po naszym Sędziwojów wonczas dom był wtóry SKARBIMIR.
I to słyszałem. GURONOS.
Otóż z tego Bartłomieja SKARBIMIR.
I tom miał honor słyszeć mało tysiąc razy, GURONOS.
Aby się tamta dowiedziała strona, SKARBIMIR.
Może mniej roztropna... GURONOS.
Z tych Andrzej pierworodny wziął Różą z Konopna... SKARBIMIR.
Zacny mój podczaszycu! Wiem, w jakiej jest cenie GURONOS.
Mój dom, ale nie nasze! Proszę do kościołów SKARBIMIR.
Jabym zaś radniejszy GURONOS.
Krwie niczyjej nie chciałbym. SKARBIMIR.
Przecie... GURONOS.
Przecież, przecież SKARBIMIR.
Więc rada przyjacielska?... GURONOS.
Przyjaciel i rada — SKARBIMIR.
A prawo na najazdy? GURONOS.
Oj, gdyby to nie te SKARBIMIR.
Miałem honor już mówić: jeśpan podkomorzy GURONOS.
Czy dla nas podkomorzy to, co burmistrz w mieście? SKARBIMIR.
Wiem to, że dawniej równym bywał wojewodzie; GURONOS.
Burdaż to interes honoru? SKARBIMIR.
Toż to jest rzecz honoru, aby z fraszki lada GURONOS.
Otóż to polityzmy, to grzeczności wasze, Dobrodzieju! to rozum był w dawnym Sarmacie! (1784.)[1]
|
- ↑ Spór o pierwszeństwo. Komedja Zablockiego p. t. „Sarmatyzm“ jest satyrą na staroszlachecką („sarmacka“) pychę herbową i wynikające z niej często niezgody całych rodów szlacheckich.
Podczaszy — urząd, a potem już tylko tytuł dworski: podsiada — siada bliżej (na miejscu bardziej honorowem); lustr — blask, świetność; parenteli — pokrewieństwa, rodu; mauzolea — grobowce: statut — księga ustaw: antenaty — przodki: kozera — przyczyna; lactans — ssący: schodził (dom) — kończył się, wygasał: sociam vitae (łaciń.) — towarzyszkę życia; swady — wymowności: sterilis (łaciń.) niepłodny, bezdzietny; monumentów, grabsztynów, mauzołów — pomników, nagrobków, grobowców: jasyrem — niewolą (tatarską): wetując — odwzajemniając; kord-cenzor — szabla-opiekunka, mistrzyni; mores (łaciń.) — obyczaje, zasady obyczajności: bałamutnie — bałamuctwa; bassamteremtete — zaklęcie węgierskie: podkomorzy — wyższy urzędnik sądowy: imperative (łaciń.) — w formie rozkazu: ex quo (łaciń.) — odkąd: krysy — rany cięte od szabli: polityzmy — politykowanie, ceremonje; krzyżową sztuką — sztuką szermierską, pojedynkową: impreza — zamysł, zapęd: ile kiedy — ile że, ponieważ.