Tętniące serce/Część II/XVI
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Tętniące serce |
| Podtytuł | Powieść |
| Rozdział | Cesarz |
| Wydawca | Wydawnictwo Polskie |
| Data wyd. | 1922 |
| Druk | Poznańska Drukarnia i Zakład Nakładowy T.A. |
| Miejsce wyd. | Lwów — Poznań |
| Tłumacz | Franciszek Mirandola |
| Tytuł orygin. | Kejsarn av Portugallien |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Pierwszej niedzieli września mieli zebrani na nabożeństwo w swartsjoeńskim kościele wierni widowisko, które musiało ich w niezmierne wprawić zdumienie.
W kościele tym jest wielki, szeroki chór, przecinający w poprzek całą nawę, a na pierwszej ławce tegoż chóru od niepamiętnych czasów zwykli zasiadać dostojnicy okoliczni, panowie po lewej, zaś panie po prawej stronie.
Nie było nigdy wzbronione siadać tam innym zwyczajnym śmiertelnikom, bo kościół bez żadnych różnic dostępny był zawsze i jest wszystkim wiernym, ale nie przyszłoby naturalnie do głowy biednemu wyrobnikowi zajmować miejsca pośród możnych tego świata.
Dawnemi czasy Jan cieszył się bardzo, widząc siedzących tam pięknie ubranych, dostojnych, wykształconych, bogatych ludzi. Tejże nawet samej niedzieli uznawał z całą gotowością, że właściciel huty duwneńskiej, porucznik z Löwdali i inżynier z Borgu są to ludzie wspaniali, na których warto popatrzyć. Ale czemże byli oni wobec wspaniałości, jaką miano teraz zobaczyć. Czyż mógł się ktoś spodziewać, że na ławce w kościele tym zasiędzie prawdziwy cesarz?
I oto naprawdę zasiadł dziś potężny mocarz w pierwszej ławce małego, wiejskiego kościółka. Siedział na samym przedzie, na pierwszem miejscu, opierając ręce na wysokiej lasce o srebrnej gałce z wysoką czapką z zielonej skóry na głowie, a na piersiach jego połyskiwały złotem i srebrem dwie wielkie, orderowe gwiazdy.
Gdy zabrzmiały organy, poruszył się na swem miejscu cesarz i zaczął śpiewać. Cesarz winien śpiewać w kościele głośno i wyraźnie, nawet wówczas gdy nie umie znaleźć odpowiedniego tonu i nie trzyma się melodji. I tak radują się ludzie, słysząc jego głos.
Panowie, siedzący obok cesarza, zwracali się raz po raz i spoglądali na niego. Nie było w tem nic dziwnego, albowiem dopiero pierwszą mieli sposobność znajdować się przy tak wielkim dostojniku.
Musiał, coprawda, zdjąć czapkę z głowy, ale zrobił to jak się tylko dało najpóźniej. Cesarz wiedział, że tak uczynić należy, chciał jednak, by wszyscy nasycili się widokiem jego czapki.
Ludzie, znajdujący się na dole, w nawie, również tej niedzieli ciągle podnosili głowy ku chórowi. Zdawało się, że więcej myślą dzisiaj o cesarzu, niż o kazaniu.
Trzeba im to było przebaczyć. Niewątpliwie uspokoją się, gdy nawykną do obecności cesarza w kościele.
Przypuszczać należy, że zdumieli się widząc owo nagłe wywyższenie znanego sobie dobrze, biednego Jana. Powinni jednak zrozumieć, że przecież ojciec cesarzowej, sam musiał zostać cesarzem, inaczej sprawy załatwić nie było sposobu.
Gdy Jan po nabożeństwie wyszedł na plac kościelny, przystąpiło doń zaraz kilku znajomych, ale nie mógł się z nimi rozmówić, bo kościelny Svartling nadbiegł szybko i poprosił go imieniem proboszcza do zakrystji.
Jan, wszedłszy do zakrystji z kościelnym, zastał proboszcza zatopionego w żywej rozmowie z posłem Karolem Karlsonem. Był obrócony do wchodzących plecami i siedział w fotelu o wysokiem oparciu. Proboszcz widocznie zmartwiony był czemś i rozgniewany. Głos mu drżał tak, iż zdawało się, że wybuchnie płaczem.
— Dwie dusze, powierzone mej pieczy, poszły na zatratę i moją to jest winą! — mówił w podnieceniu.
Poseł starał się pocieszyć plebana.
— Przecież ksiądz proboszcz nic winien temu złu, które panuje po wielkich miastach! — perswadował.
Ale proboszcz nie dał się uspokoić. Ukrył w dłoniach swą piękną, młodzieńczą twarz i zapłakał.
— To prawda! — rzekł — Ale czyż czuwałem, jak należy, nad młodą, ośmnastoletnią dziewczyną, czyż uczyniłem co trzeba, by nie rzuciła się w zepsuty świat? Czyż starałem się pocieszyć ojca, któremu córka była wszystkiem, który nią tylko żył?
— Ksiądz proboszcz niedawno jest w tej gminie! — zauważył poseł — Zarzut ten dotyka raczej nas, którzy znamy stosunki lepiej. Któż mógł jednak przypuszczać, że się to wszystko źle skończy? Wszakże młodzi muszą iść w świat? Większość z pośród nas również losy w świat pognały, a jednak nie źleśmy na tem wyszli.
— Pomóż mi wielki Boże! — zawołał proboszcz — Oświeć mnie, bym z nim mówił, jak trzeba! Naucz jak przytrzymać jego rozsądek, który ulata!
Kościelny stojący obok Jana krząknął, a proboszcz obejrzał się szybko.
Zerwał się z fotelu i ujął dłoń Jana w obie dłonie.
— Drogi Janie! — zaczął.
Był to wysoki mężczyzna o jasnych włosach i pięknem obliczu. Nikt nie mógł się oprzeć tkliwemu spojrzeniu jego niebieskich oczu, pełnych współczucia i życzliwości. Ale w tej sytuacji nie pozostawało Janowi nic innego do uczynienia, jak sprostować pomyłkę proboszcza, to też dokonał tego niezwłocznie.
— Mój dobry proboszczu, niema tu żadnego Jana. Stoi przed panem cesarz Jan, władca Portugalji, a kto mnie nie chce zwać właściwem imieniem, z tym nie mam nic do gadania.
Powiedziawszy to, zaszczycił Jan proboszcza lekkiem, cesarskiem skinieniem głowy, włożył czapkę i obrócił się na pięcie.
Pozostali w zakrystji, spoglądali z przerażeniem za odchodzącym, który otwarł drzwi i za chwilę znikł im z przed oczu.
