Kiermasy na Warmji/Bractwo Opatrzności Boskiej w Bartęgu
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Kiermasy na Warmji |
| Data wyd. | 1923 |
| Druk | „Gazeta Olsztyńska“ |
| Miejsce wyd. | Olsztyn |
| Źródło | skany na commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Bractwo to, założone dawnemi czasy, odnowione brewem Ojca św. Klemensa XI. 30. czerwca 1710 r. dla królewskiej kaplicy w Gdańsku itp., ma ten cel:
1) żeby członkowie jego w rozmyślaniach swoich wdzięcznie rozważali cudowne drogi Opatrzności Boskiej we własnem życiu człowieka, mianowicie niezasłużone łaski płynące z błogosławieństwa Kościoła katolickiego,
2) żeby w nieszczęściach, utrapieniach i cierpieniach się zupełnie oddać woli Opatrzności Boskiej,
3) wychwalać Opatrzność Boską gorliwemi ćwiczeniami uczynków miłosiernych,
4) codziennie odmawiać 3 Ojcze nasz i w końcu dodać: Chwała Bogu Ojcu, który mnie stworzył, chwała Synowi, który mnie odkupił, chwała Duchowi św., który mnie oświeca i ku dobremu nakłania; chwała Trójcy przenajświętszej, Bogu naszemu po wszystkie wieki. Amen.
Na polskiej Warmji tylko w Bartęgu zaprowadzono to bractwo niedzieli XIV po Świątkach, a w poniedziałek po niej Mszę z odpustem sabatinum, stąd tak wielka frekwencja.
Pięć niedziel bractwa są; szósta po Świątkach, czwarta w październiku, druga po Trzech Królach, czwarta w poście i niedziela przed Wniebowstąpieniem Pańskiem, w których różnych odpustów się dostępuje za siebie i za dusze w czyścu — a odpust zupełny w dzień wstąpienia do bractwa i w godzinę śmierci.
Najwięcej się przyczynił do rozpowszechnienia tego odpustu w Bartęgu X. Tomasz Grem 1776 do 1810, później kanonik przy kolegjacie w Gutsztacie.
Za jego staraniem Ojciec św. Pius VI. nadał Bractwu odpowiednie odpusty i przywileje dla Bartęga 14. 2. 1780.
Uprzywilejowany ołtarz Opatrzności Boskiej w Bartęgu po stronie ewangelji zbudowany przez tegoż proboszcza z francuskiego drzewa orzechowego jak ołtarze w Świętolipce, mieści w środku cudowny stary obraz: wzruszające oko Boskie w trójkącie między jasnemi strzałami i 4 aniołami z napisem polskim u góry: „Bóg patrzy i opatruje“, u dołu: „Bóg patrzy i opatrzy“.
W starej księdze Bractwa zapisany jest X. biskup Szembek, wielu kanoników, księży i świeckich ludzi za członków.
Największy konkurs odpustowy był po pierwszych misjach, urządzonych przez OO. Jezuitów na Warmji przeciw piciu gorzałki po roku 1850 za czasów plebana X. Franciszka Kwaśniewskiego, ongi kapelana na dwornego i tłumacza pieśni misyjnej: Seelig, himmlisch ist das Leben, życie już błogosławione (1850—83).
W r. 1917 podczas wojny światowej odnowiono za plebana X. Otona Langkała to bractwo i na nowo zapisano do dziś przeszło 2000 członków z pośród szeregów księży i pobożnego ludu.
Z parafii bartęskiej pochodzi sporo zakonnic, zakonników i księży, jak:
1) X. Walenty Tolksdorf urodź, w Bartęgu r. 1816, święcony r. 1845, umarł w Olsztynie 1905, dla swych prac na Mazurach jako pierwszy proboszcz po reformacji w Lesinach pod Szczytnem i różnych doorodziejstw wyrządzonych w swem długiem życiu katolickim Mazurom „patrjarchą mazurskim“ zwany.
2) X. Walenty Barczewski ur. w Jondorfie 1856, święcony podczas walki kulturnej w Eichstaedt w Bawarji 1883, ongi polski kapelan w Świętolipce, w Biskupcu, później proboszcz w Wielbarku i Opaleńcu na Mazurach, od r. 1894 proboszcz w Brunswałdzie na Warmji.
3) X. Jakób Majska urodz. 1874 w Tomaszkowie, święcony we Fromborku 1899, ongi w Mikołajkach, obecnie proboszcz w Szenwizie na Powiślu.
4) Wilhelm Sznarkowski, ur. w Dorotowie 1887, święcony na kapłana 1913, obecnie jest proboszczem w Dźwierzutach (Mensguth) na Mazurach.
Wszyscy czterej odprawili swe prymicje w kościele bartęskim.
Na odpust Opatrzności Boskiej w Bartęgu dążyli jako sąsiedzi z filadelfji X. proboszcz Juliusz Dinder z Gryźlin, późniejszy arcybiskup gnieźnieńsko-poznański i ks. kuratus Paweł Jedzink z Olsztynka, późniejszy regens i biskup sufragan w Poznaniu.
Bractwo Opatrzności Boskiej wywiera ogromny wpływ duchowny na całą ludność warmijską i dostarcza wielu pracowników we winnicy Pańskiej.
Istniało także przy kościele w Biskupcu bractwo Opatrzności Boskiej jeszcze w r. 1738 i nast., z biegiem czasu atoli zaginęło. Daje o tem świadectwo książeczka 132-stronna, drukowana w Brunsberku z pozwoleństwem przełożonych (cum facultate superiorum) w drukarni Collegii Societatis Jesu, anno 1738 z tytułem: Klucz do niezmiernego Opatrzności Boskiej skarbu. Albo odpust, który Klemens XII. Papież Rzymski kongregacji w kościele Biskupieckim nadał, I. O. Xiążę Imć Krzysztof Szembek, Biskup Warmiński i Sambiński S. R. I. P. T. P. P. aprobował.
Nakładem W. Im Pana Stanisława, Michała Hoziusza, Pana dziedzicznego na Raszęgu, Nassach, Albrichtsdorfie etc I. K. Mci Kapitana, Fundatora kongregacji Opatrzności Boskiej.
