Śpi czy też czuwa? jeszcze kark się pali
Od płomienistej pocałunków fali W miejscu, gdzie krew się skłębiła wzburzona...
Zbyt piękna, iżby nie całować dalej.
Lecz choć me usta wciąż jeszcze namiętnie
W nią się wpijają, spokój w każdem tętnie, Nawet powieki nie drgną; śród jej łona
Krew sen głęboki rozpalił doszczętnie.
Oto jest, patrzcie, owa rozkosz świata,
Pod której władztwem dawne były lata, Która, gdziekolwiek powiedzie ją droga,
Porami czasu, jak plewą, zamiata.
O Panie! wielki jesteś i prześwięty!
Lecz patrz: ten włos jej w jaki pukiel spięty! Twój pocałunek dał zbawienie ziemi,
Lecz spojrzyj: ust jej wspanialsze ponęty!
Cudna, zaprawdę! Cóż ci, Chryste Boże,
Ona zrobiła? Te jej wargi hoże
Od warg Twej matki czyż nie piękniejszemi?
Nic dziś słodszego dla mnie być nie może.
Tu, na Horselu, cóż za straszna spieka!
Jakiś niepokój ogarnia człowieka, Ciężkie, dyszące palą się niebiosy,
Krew staje w żyłach, jak wstrzymana rzeka.
O Wenus! ciało mej duszy spoczywa
Na niej, jak suknia, — moja miłość żywa, — Czują mą miłość członki jej i włosy
I ta powieka, co oczy jej skrywa.
Senne me serce w słodkich ręku dzierży,
A zaś w jej głowach, gdy tak błogo leży, Miłość w cierniowej stanęła koronie,
Blada, jak piana na piaskach wybrzeży;
Wrząca, jak bryzgów fala, co się ściele
Na kotłujące, syczące topiele Żądzy, przez morskie wyrzucana tonie;
Tu ona stoi, jak tkacz przy swem dziele.
Krosna jej w ruchu; każda nić się mieni,
Skąpana w barwach wyschniętej czerwieni; Czółenko biega; ona swojej przędzy
Z włosów zniszczonych głów tkać się nie leni.
Miłość ni smutna ni wesoła; przędzie,
Śpiąc, i śpi, przędząc; aż gotowa będzie Jej tkań; i wtedy, zdjęte z szpul, co prędzej
Włókna się strzępią, w szybkim rwą się pędzie.
Noc spływa w ogniach na ziemię; tułaczą
Swą drogą nisko ciężkie gwiazdy znaczą; Jak ich płomienie, drży me ciało, pełne
Godzin, co, śpiesząc w dal, ni śpią ni płaczą.
Oby mym członkom stał się Bóg łaskawy!
Oby spoczęły tam, gdzie fale trawy Wełnią się w kwiatów woniejących wełnę,
Lub gdzie morzami kroczy wiew złotawy.
Oby Bóg sprawił, aby z mego łona
Czerpała pokarm dąbrowa zielona! Oby pieczęci snu mi nie naruszył!
Obym najlichszy był śród zmarłych grona!
Oby me oczy przemienił w zwierciadła
Ślepe i stępił uszy; nakształt radła Połamanego, ciało me rozkruszył,
Poraził usta, nim skarga z nich padła!
Ach! gdyby-ż miłość była li jak płomię,
Zycie li mianem w swych cierpień ogromie, Śmierć mniej bolesną od żądzy —: ten cały
Świat gdyby-ż nie był tem, czem jest widomie.
Wszędy jest cząstka śmierci... Na człowieka —
Tak każdy mówi — lat niewiele czeka: Drobina czasu i — dni uleciały;
Tchu odrobina i — dech już ucieka!
Dzieło rąk naszych przepada pomiędzy
Jutrznią a słońcem; człowiek zginął prędzej, Niż pomrok pierzchnął przed światłem — a! chwila,
I świat zapomniał o dni naszych przędzy!
Obym jak dusze wszystkie był — mój Boże! —
Jak liść na drzewie jakiemś, jak rogoże, Jak człek, co w nocnych trudach się wysila,
Jak kości ludzkie, które zjada morze!
Tam między ludźmi pewnie zima: słyszę
Przez złote kraty bram, jak w nocną ciszę
Wichr szumiącemi skrzydłami uderza,
Jak gdzieś po szybach znaki deszczem pisze.
Jeźdźcy ze zimna przyśpieszają biegu;
Lasy i drogi pod brzemieniem śniegu; Gromada dziewcząt, rozśpiewana, świeża,
Przędzie, podobna do lilij szeregu.
W rozlanej cieniów i zapachów fali
Dusza się moja w wszystkich zmysłach żali; Noc piersi moje swym oddechem parzy,
Na mą bezsenność sen spogląda z dali.
Tam, gdzie wyrasta pasmo wzgórz ponure,
Gdzie morskie drogi pną się popod chmurę — Wszędy śmierć widać, a sen na tej twarzy
Rozwiał swe włosy. Tam swych ust purpurę
Zlewając wzajem, leżą kochankowie;
Owocu życia słodkie chłoną zdrowie, A mnie głód trawi i pożera spieka;
Że zna ten owoc, warga ma nie powie.
Słodki-li owoc mego pożądania
Tej, co się wargą na wargą mą słania; Jak kwiat na kwiacie, tak ci jej powieka
Na jej źrenicach leży, gdy, z kochania,
Moja na moich niby żar na żarze.
I tak leżymy, nie jak z Śmiercią w parze Sen, śród całunków, oddechów rozkoszy.
Nie jak przy żonie mąż, w słodkim rozgwarze
Miłosnych zakląć, gdy ona pieszczoty
I swe całunki zamienia w tęsknoty Nienasyconych ust, gdy żądza płoszy
Żądzą, a w oczach płacze uśmiech złoty —
Nie! jako dusze leżym, w dawnym czasie
Stracone za to, że były w jej krasie Rozmiłowane; z wargą na jej oku,
Bez trosk, zasnąwszy, usłyszały zasię.
Jak syki wężów w jej włosach szeleszczą!
Korzenie czasu zlewa krew ich, deszczom Równa; z ich kości, nerwów, z krwi potoku
Ona ból stwarza, dan rozkosznym dreszczom.
W kwieciu skąpane jej komnaty, w woni
Róż; a ten pas jej, dyadem na skroni, Naramienniki, pereł rząd olbrzymi!..
Swą stopą wino umarłych na błoni
Śmierci wyciska... W nawach jej kościoła
Żądz się niesytych spopielają zioła, Słodyczą miodu w jej ustach się dymi
Miłość spalona! Lir tęsknota woła
Głośno w jej uszach; jej łoże to głuchy
Dźwięk; jej portale — muzyka; łańcuchy Z śmiechów, łez, jęków zamykają bramy —
Z łez, co w swej kaźni silne wiążą duchy.
Tu legł Adonis, zabity; w kajdany
Z ciała i krwi go zakuła; krajany Srogą jej wargą, krzykiem krwawej plamy
Krzyczy w jej uszach ten rycerz wybrany.
Zabija wszystkich, prócz mnie, co ku tobie
Lepić się muszą, miłości, w tej dobie I aż po koniec wszystkich dni, aż morza
Wstrząsną się źródła, aż świat legnie w grobie —
Mnie, com jest dusza najbardziej upadła
I zapomniana, którą sycą jadła
Wzdyć niesycące, dla której w przestworza
Śmiech ślą płomienny piekielne widziadła!
Ach! twoja piękność!.. Gorzką jest mi dusza
Przez ust twych słodycz; me ciało się wzrusza, Drży, niby woda, ni płaczących ludzi
Serce, co patrzy, jak ból je rozkrusza.
Gdyby-ż mi zgniotła dłoń snu zróżowiona
Owoce śmierci na uściech, a ona, Śmierć, gdyby-ż chciała — niech ją Bóg pobudzi! —
W słodki sok dla mnie snu rozdeptać grona!
Dla dni niewiele uciech się odmieni,
Lecz się zmieniają melodye przestrzeni, Gdy z strun jej drżących wiatr dobywa granie;
Smutki śpiewają w dróg rozstajnych cieni.
Dzień tu rozdwaja dzień i noc tu dzieli
Noc; w mych się oczach mrok, by jasność, ścieli; Dla ciebie, nie wiem, czy jest ciemny, Panie,
Ten strop, czy złotem światłem się weseli.
Tak! jakby na mnie spadła ciężka kula
Grubego piasku, co morze zamula, Stężały we mnie wszystkie krwi przewody —
Nie zdrój, lecz bagno serce me otula.
Głód mam febryczny w żyłach; przed godziną
Widziałem pierś jej to białą, to siną, Kiedym jej słodkie wyciskał jagody,
Teraz — me ślady jakżeż prędko giną!
Spali me usta — już się dotknąć boję!
Ty wiesz, o Panie, jakie gorzkie zdroje Krótkiej rozkoszy grzech nam daje; Boże,
Jaka w tem słodycz, wiedzą moce twoje!
Jest-ci to grzech ten, który dusze wali
W otchłań?.. Jam przecie wierzył, że ocali Moja się dusza, nim ją stopa zmoże
Obuta w rozkosz, która ogniem pali.
Kiedy ma dusza chwyta dech, przez mury
Śmierci żelazne spoglądam w ponury Przybytek piekła, gdzie koniec miłości,
Gdzie bólu tylko nie milkną tortury.
Tutaj królewskich widzę nagość twarzy
I śpiewających przy lutni pieśniarzy; A przyjaciółmi tych nieszczęsnych gości
Grób i robactwo, któremu tu plaży.
Tu są rycerze silnych rąk; tu ninie
Siedzą zielonych, plennych ziem kniahinie, Zbladłe, zczerniałe, w proch strącone szary,
Bez szaty li pyłem okryte. Tu ginie
Wszystko; tu każdy na wieki przeklęty;
Nadzy i smutni, piją tylko męty Z winnic rozkoszy, które im do czary
Wygniotły stopy z ognia. Niepojęty
Widzą tu urok warg, srogiego własta,
Który narody poraził i miasta; Przez nią dziś ogień więzi je piekielny,
Przez nie dziś dla niej żar piekieł wyrasta.
Tu od lotosu słodsza siedzi pani
— Za jej całunek świat rzucono w dani — Ze złotą żmiją u piersi; tu dzielnej
Semiramidy blade usta rani
Krwawa czerwoność ostatniej pieszczoty —
Usta, rozwarte jak, z żernej ochoty,
U tygrysicy; włos jej, niby grzywa,
Ciężki, w kosztowne zaplecion klejnoty.
Tak! czerwień grzechu błyszczy na ich twarzy,
Lecz z moim żaden z grzechów się nie zważy — Z tych, dzięki którym winną się okrywa
Pianą tłokarnia... Z innych jam żniwiarzy,
Wybraniec Chrysta jestem, rycerz Boga,
A nie poganin ślepy, co, gdzie droga, Nie wie: czas dla mnie już przeminął mgławy,
Boju nastała chwila jasna, błoga.
Czują dech bitwy, słyszą szczęk oręży,
Trzask dzid i łuków; widzą, jak się tęży, Jak tańczy w rękach święty miecz; śród wrzawy
Rycernych szyków, śród złotych pawęży
Jak się przeciska dźwięk, jak blask przewija,
Niby ta cudna srebrnogłowa żmija, Co, tchu łyknąwszy, praży się i tuli,
Giętka, by warga, gdy się w wargę wpija
Pocałunkami; miecz mój, jak me oczy:
Błyszczy ich ogniem, skry płomienne toczy, Ciemne, czerwone, blade, jak koszuli
Śmiertelnej połysk; szermierz we krwi broczy,
Oddycha żarem, surowo się śmieje,
W twarzy mu płoną zwycięskie nadzieje, Puls rozhukany tak, że go ogłusza,
Serce z radości skacze w tę zawieję.
Dajcie pomyśleć chwile!.. Wiem, to sprawy
Błogie — przed laty!.. Dziś ich błogość w łzawy Zdrój się zmieniła — tak! dziś płacze dusza!..
Lat dziesięć mija, gdy Ren niebieskawy
Szumiał pode mną błękitnemi piany;
Wiatr kołyszący winnice i łany Traw, do mej krwi się wdzierał z swą rozkoszą,
Przenikał ciało, któremu nieznany
Świeży był powiew; pędziłem po błoni
Sam, precz od ludzi, zakochan w ustroni; Patrząc, jak cugle kładą się i wznoszą
W rytmicznej pieśni, z dźwiękiem ich harmonii
Pieśń mą zlewałem, aż jej rytmów siła
Przeszła w żelazo; a w tyle pędziła Trójka mych wrogów między mną a słońcem —
Wilków to białych moc się rozwściekliła.
W barwnych kubrakach leżą, wraże płody;
Jednemu z łotrów włosy ryżej brody Krwią poczerniłem, uradowan końcem
Jego żywota: już do mej zagrody
Nocą nie wróci!.. Jakaś białogłowa,
Którą on biłby, tonie w łzach... Bądź zdrowa! Po łotrach pjanych szkoda twej żałoby!
Zresztą — twój żal się długo nie dochowa.
Gorzka ta miłość, w troską przebogata
We wszystkich krajach; race kurczem splata, Jak z serc wyciska, łzy z ócz, kopie groby — —
Stygmat na skroniach nieszczęsnego świata,
By trądu znamię na czole człowieka,
Co śladem pyłu i krwi precz ucieka Do swojej nory; jak trucizną żmija,
Wzdyć jadowitszą, gdy wonnego mleka
Zabójczych ziół się napije, tak wonie
Miłość rozsiewa w swym złowróżbnym gonie;
Miód tych zapachów przeciężkich zabija
Wszelaką duszę, gdy się schyli po nie.
Jako wędrowiec pośród leśnych chaszczy
Wraz się na zapach niezwykły ułaszczy, Idący z pastwisk pantery, i zasię
W ślad jego śpiesząc, ginie w żarnej paszczy,
Tak i my, śpiesząc miłości tropami,
Która nas wonią jadowitszą mami, Giniem od razu — by ów na popasie
Słodkiego zwierza: piekło jest przed nami!
Dzisiaj, gdy ciężkie umierają chwile
Jedna po drugiej, kiedy wspomnień tyle Rośnie i rośnie, — dziś myślą o kresie
Tego wszystkiego, co nęci tak mile:
O końcu wojny, o długim pokoju,
W liście zdobiącym czoła pełne znoju, O tem, jak szczęk się po turniejach niesie,
O letnich pieśni rozśpiewanym zdroju.
Miłości-m śpiewał nieznane mi moce:
„O, w jej uśmiechu większy wdzięk migoce, Niż w Magdaleny łzach lub drobnem piórze,
Co padło z skrzydeł gołębich, sieroce.“
Śpiewałem „uśmiech, co całunek kradnie,
Ból krwawych pulsów, rozkosz, która zdradnie Rozwiera oczy oślepłe, te duże
Oczy, gdzie miłość swemi usty władnie;
„Usta, lepiące się do lic, aż one
Tym samym spłoną ogniem, rozpalone Od pocałunów, co, zraniwszy, koją,
Zanim twe oczy zasną, uciszone
„Ofiarą“... Oto, com śpiewał... A dalej:
„Tu i tam miłość — wie to Bóg — się pali; Ten i ów znajdzie w niej nagrodą swoją,
A ja com zyskał? Oto świat mnie chwali!
„Czczy to li powiew, który każdą z twarzy
Ludzkich swem tchnieniem bez wyboru darzy; Listek wawrzynu-m zyskał — zmiąć go trzeba,
Nim się go wplecie we włosy pieśniarzy...“
I tak niejedną przegoniłem zorzę,
Czując, że spotkać mnie li smutek może; Mijając zdroje, chłonące blask nieba,
Winnice, wiatrem kołysane zboże,
Docwałowałem na Horsel. Przez liście
Bzu olbrzymiego bujne-m ujrzał kiście Traw — w trawie Ona! Szła naga, z włosami,
Spływającemi do kolan rzęsiście.
Szła pośród kwiatów i śród traw, wspaniała —
Wszystka jej krasa tuż przede mną stałam Uroda członków, która grzechem mami,
Grzechem, niestety! panem mego ciała.
O tak! niestety!.. Smutek wszystkiem włada...
Ty, ust posępny pocałunku! Blada Wyrasta z ciebie żałoba i mąka!
Wy, piersi! Troska przy was się układa,
Od pocałunków czerwieni czerwona!
Ślepą jam wargą szukał twego łona I wraz mnie dusić poczęła twa ręka,
Kark mi ścisnęła kosa rozpleciona!
Tak! wielką rozkosz zrodziła mi tłusta,
Przeżyzna gleba grzechu! Wstań! me usta
Zamknij całunkiem, by zmilkły! Postradał
Zmysły, kto słyszał, jak słodką rozpusta!
Lecz wnet zwątliły mnie płone komnaty
I szept leniwych godzin, i skrzydlaty Gołąb daremnie dziób mi w usta wkładał —
Miłość bezpłodne rzucała mi kwiaty...
I spojrzał na mnie Bóg, gdy w ciepłe ręce
Brałaś mą szyję; ulżył strasznej męce, Z duszy zdjął więzy... i ruszyłem dalej,
Jak nagi ślepiec, którego dziecięce,
Stargane zmysły łowią płacz i śmiechy,
Lecz, zkąd i czemu, nie wiedzą; pociechy Spragniony, tłumnej dopędziłem fali —
Śpieszą do Rzymu, by zmyć z siebie grzechy...
Jechałem razem, milcząc; snadź mnie wiodły
Czary po drogach krzyżowych — tak bodły Blaski słoneczne me oczy; zdumiony
Słyszałem, śpiewy pielgrzymów i modły.
Przed nami białych wzgórz przeklęte łęgi
To opadały, to rosły, jak kręgi Piekieł, widzialne temu, co opony
Mroku dostrzega wśród świetlnej potęgi
Dnia; — szatan wydął te szczyty tchem burzy
Swojego gniewu; mimo to, w podróży Przez śmierć i piekło, dotarliśmy wreszcie
Aż tam, gdzie grzesznym litość Boga płuży —
Do Rzymu... Wszyscy padli na kolana
Przed tym, któremu, ni Bogu, jest dana Moc świętych kluczy; na wszystkich w tem mieście
Spłynęła przezeń łaska ze krwie Pana.
I ja ukląkłem, mówiąc: „Chrystusowa
Krew wielce słodka, lecz mocy nie chowa, By zmienić skórą pantery, murzyna
Wybielić ciało... Chyli się ma głowa,
„Bom wielce zgrzeszył! Plułem w lice Boga,
Więc dla mnie rózga Jego bardziej sroga. Dłoń Jego cięższa, w oczach mych zaczyna
Krwawiej się mienić Jego płaszcz... Przemnoga
„Liczba przewinień moich, więc i piekła
Żary siedemkroć gorętsze“... Tak rzekła Ma warga przed nim. Zapowiedź mi łaski
Dał, lecz otucha z niej mi nie pociekła.
Ha! prawie nie wiem, żem to rzekł... Gdy zwarły
Usta się moje, słyszałem — tak zmarły Przed chwilą człowiek słyszy piekieł wrzaski —
Jak mi się w duszą straszne słowa wżarły:
„Póki pastorał ten, pozbawion liści,
W kwiat nie porośnie wonny — bez zawiści Mówią-ć — nie szukaj ty litości bożej!
Prędzej zbawienie twoje się nie ziści.“
Tak! jeśli nagie pnie zakwitną wiosną,
Ma coś być tem, czem nie jest? W przeradosną Gałąź gdy suchy ten się kij przetworzy,
Dobre-ż owoce z grzechów mych wyrosną?
Nie! choćby owoc zeschłe dały kłody,
A morze w słodkie zmieniło się wody, Na pniu tym martwym, na mej grzesznej duszy
I na mem ciele, liść nie wzrośnie młody.
Oddźwięku tutaj Bóg się nie dosłucha.
Na Jego dźwięki dusza moja głucha;
Niechaj On wszystkie we mnie żyły wzruszy,
Miłość li znajdzie, której obcą skrucha...
Smutny wróciłem do dom, niezbyt wiele
Niosąc pociechy, a oto wesele Miłość mi daje, piękniejsza od Boga,
Serce mej duszy, przed duszą na czele!
Piękna — i dla mnie, piękna, jak w godzinę,
Gdy, naga, morską rzucała głębinę, Ogniem płoniła rozpleniona droga,
Gdy ten kwiat ognia brnął przez fale sine.
Wzięła mnie w uścisk; tak się z wargą moją,
Jak dusza z ciałem, te jej wargi spoją, Lubieżnym pełne uśmiechem; gorący
Letnich południ zapach dan jest zwojom
Sypkich jej włosów — ziem dalekich wonie,
Które królowie czarni, kiedy spłonie Żądzą rozkoszy duch ich kochający,
Depcą na kwietnym miłości zagonie...
Trwóg zapomniałem i zgryzot; daleki
Od wszelkich modłów i dziękczynień, spieki Kraśnej jej twarzy czułem, co żądliwie
Przylgnęły do mnie, jak płomienne rzeki
Ognia, chłonące ciało i odzienie —:
W takim, się ogniu na wieczny przemienia Płomień, gdy umrą... Cóż z tego? Nie żywię
Ten, komu obcem jest to żarne tchnienie.
Jakiż się żywot zrówna z twym żywotem?
Poznać, miłości, gorycz twą i potem Być odepchniętym przez Boga! Ach! komu
Jest to nieznanem, czyż się z szczęściem złotem
W pustych niebiesiech, przed bożem obliczem,
Spotka? Największa rozkosz będzie niczem Wobec rozkoszy, którąśmy w tym domu
Ciężkiego serca mieli, świętym zniczem
Umarłych godzin żyjący!.. Po granie
Trąby, choć ciało z duszą się rozstanie, My nierozdzielni! Trzymam ciebie dłonią,
W mych oczach woli twojej panowanie.
Ni pieczęć, z wszystkiej przylepiam się mocy
Do ciebie, skryty przed ludźmi, aż z procy Boskiej świat legnie, gdy nad morza tonią
I ponad lądem zagrzmią trąby nocy...
• PDF 
• MOBI 
Artykuł w Wikipedii
