Pan Tadeusz (wyd. 1921)/Galeria

←Epilog

Pan Tadeusz • Ilustracje autorstwa Michała Elwiro Andriolliego (1881) • Adam Mickiewicz

←Epilog

Pan Tadeusz Ilustracje autorstwa Michała Elwiro Andriolliego (1881) Adam Mickiewicz

• 
  Wtem ujrzała młodzieńca i z rąk jej wypadła
  Suknia, a twarz od strachu i dziwu pobladła.
• 
  Teraz ręce przy boku miał, w tył wygiął łokcie,
  Spod ramion wytknął palce i długie paznokcie,
  Przedstawiając dwa smycze chartów tym obrazem.
• 
  Czasem do Litwy kwestarz z obcego klasztoru
  Przyszedł, i kiedy bliżej poznał panów dworu,
• 
  Przerwał je starzec, trzęsąc wzniesioną prawicą:
  Nie masz zgody, Mopanku, pomiędzy Soplicą
  I krwią Horeszków! W Panu krew Horeszków płynie
• 
  Ogórków chcesz Waść? - krzyknął. - Oto masz ogórki.
  Wara, Panie, od szkody, na tutejszej grzędzie
  Nie dla Waszeci owoc, nic z tego nie będzie.
• 
  Wtem pomiędzy ich usta mignęła znienacka
  Naprzód mucha, a za nią tuż Wojskiego placka.
• 
  Dziewczyna powiewała podniesioną w ręku
  Szarą kitką, podobną do piór strusich pęku;
  Nią zdała się oganiać główki niemowlęce
• 
  W ręku ogromna laska: tak pan Sędzia kroczy.
  Schyliwszy się i ręce obmywszy w strumieniu,
  Usiadł przed Telimeną na wielkim kamieniu
• 
  Gość niespodziany, szybko wpadając - gajowy;
  Nie zważał nawet, że czas właśnie obiadowy,
  Podbiegł do Pana; widać z postawy i z miny,
  Że ważnej i niezwykłej jest posłem nowiny.
• 
  Chwalicie mą tabakę, Mości Dobrodzieje,
  Obaczcież, co się wewnątrz tabakierki dzieje.
• 
  Natenczas Wojski chwycił na taśmie przypięty
  Swój róg bawoli, długi, cętkowany, kręty
• 
  Zosia w porannym stroju i z głową odkrytą
  Stała, trzymając w ręku podniesione sito;
  Do nóg jej biegło ptastwo; stąd kury szurpate
• 
  Zosia kładnie pończoszki białe, ażurowe,
  I trzewiki warszawskie białe, atłasowe;
• 
  Lecz Hrabia krzesłem w środku zagrodził im drogę
  I na tym szańcu słabym utwierdziwszy nogę:
  Wara! - zawołał. - Sędzio! nie wolno nikomu
  Krzywdzić sługę mojego w moim własnym domu;
• 
  W środku na snopie zboża ekonom usiadłszy,
  Nudzi się, kręci głową, roboty nie patrzy,
  Pogląda na gościniec, na drogi rozstajne,
• 
  Odmyka klamkę - pusto jak w zaklętym gmachu;
  Dobywa pozew, czyta głośno oświadczenie.
• 
  Patrzy, na koniec cała trzódka białopucha
  Bieży do starca, liśćmi kapusty znęcona,
  Do nóg mu, na kolana skacze, na ramiona;
• 
  Wnet Gerwazy (to on był) przez tłum się przecisnął
  Na środek izby, wkoło Scyzorykiem błysnął,
  Potem, w dół chyląc ostrze na znak powitania
• 
  Hrabia siedział na dzielnym koniu, w czarnym stroju;
  Na sukni orzechowy płaszcz włoskiego kroju,
• 
  W końcu wszyscy przez długą zaścianku ulicę
  Puścili się w cwał, krzycząc: Hajże na Soplice!
• 
  Widzi rzecz dziwną! Sędzia i Robak na ziemi
  Klęczeli objąwszy się i łzami rzewnemi
  Płakali, Robak ręce Sędziego całował
• 
  Tymczasem Telimena wpadła między konie,
  Wyciągnęła ku Hrabi załamane dłonie:
  Na twój honor! - krzyknęła przeraźliwym głosem,
  Z głową w tył wychyloną, z rozpuszczonym włosem -
• 
  Wjazd tłumny, dziwny. Przodem, niby laufer, bieży
  Ogromny, czarny baran, a łeb mu się jeży
  Czterema rogami, z których dwa jako kabłąki
• 
  Trzech jezdnych padło rannych, jeden trupem leży.
  Padł koń Hrabi, spadł Hrabia; Klucznik krzycząc bieży
  Na ratunek, bo widzi: jegry na cel wzięli
• 
  Godzinę całą trwały tajemne rozmowy,
  Aż je przerwał kapitan Ryków temi słowy,
  Rzucając na stół kiesę ciężką dukatami
• 
  Sędzia spełnił Robaka rozkazy
  I usiada na łóżku przy nim; a Gerwazy
  Stoi, łokieć przytwierdza na główni rapiera,
• 
  Rwąc pnie, siekąc gałęzie. Żubr, brodacz sędziwy,
  Zadrżał we mchu, najeżył długie włosy grzywy,
• 
  Stał ułan jak słonecznik w błyszczącym kołpaku
  Strojnym blachą złocistą i piórem koguta;
  Przy nim dziewczę, w zielonej sukience jak ruta
• 
  Wojski przez okno kuchni, ponad starców głowy
  Wytknąwszy głowę, milczkiem słuchał ich rozmowy
• 
  Lecz jenerał Kniaziewicz, wzrostem najsłuszniejszy,
  Pokazało się, iż był w ręku najsilniejszy.
  Ująwszy rapier, lekko jakby szpadę dźwignął
• 
  Już z rozkazu Sędziego pleban stał na stole
  I ogłaszał włościanom Tadeusza wolę.
• 
  Jankiel z przymrużonemi na poły oczyma
  Milczy i nieruchome drążki w palcach trzyma.

Poloneza czas zacząć. - Podkomorzy rusza
I z lekka zarzuciwszy wyloty kontusza,
I wąsa podkręcając, podał rękę Zosi,