Czary (Szymonowic, 1921)

<<< Dane tekstu >>>
Autor Szymon Szymonowic
Tytuł Czary
Pochodzenie Sielanki (1614) i inne wiersze polskie
Redaktor Jan Łoś
Wydawca Polska Akademia Umiejętności
Data wyd. 1921
Druk Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Inne Całe Sielanki
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały zbiór
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
Sielanka piętnasta.
Czary.
Żona.

Już to trzecia noc, jako doma niemasz mego:
Jakoż się ja domyślać nie mam czego złego?
Trudno dobrze rozumieć: nie wiem, czym się bawi.
Mocny żołądek, ktory żal[1] takowy strawi.

Przynieś Testyli, przynieś rzeczy zgotowane,
5

Niech przynamniej ucieszę tym serce stroskane.
Jeśli chciał z domu biegać, nie żenić się było;
Ja się gryzę, i jemu będzie też niemiło.
I ta się nie ucieszy, ktora mi go psuje:

Kto komu szkodzi, niech się na szkodę gotuje.
10

Świadczę tobą, księżycu, że mię żal przywodzi
Do tego: zły postępek złym się oddać godzi.
Nie ma do mnie przyczyny[2]: wziął mię w dobrym domu.
Wziął[3] mię z dobrą pomocą, nie ma ze mnie sromu,

Ma ze mnie gospodynią, ma ze mnie i żonę,
15

Ma i sługę, a przedsię chęci me wzgardzone.
Przysięgo, mści się nad nim! Kto Boga nie widzi
Nad sobą, nie dziw, że się przyjacielem brzydzi.
Kto Boga nie zna, kto o sumnienie nie stoi,

Niechaj się z piekła kogoś surowszego boi.
20

Wiem, że to grzech jest wielki; wiem, że wszelkie czary
Szkodliwie; ale żal moj nie ma żadnej miary.
Niech już idzie. Testyli, jużeś się wrociła?
Potrzeba, abyś, co ja rozkażę, czyniła.

Syp to proso na rynkę, i nad węglem trzymaj,
25

W drugiej ręce miej wachlarz, i ogień poddymaj,
A przymawiaj: Jako się proso w rynce puka,
Niechaj tak mojej paniej mąż jej własny szuka.
Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,

Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.
30


Daphnis mi serce pali: ja na jego głowę.
Palę to ususzone liście jesionowe;
Jako liście spłonęło, ani zostawiło
Popiołu, bodaj się w nim serce tak paliło.

Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,
35

Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.

Wosk ten na ogniu topię: jako się wosk topi,
Jako ziemia mięknieje, kiedy ją deszcz skropi,
Tak on niechaj się poci, tak niechaj topnieje,

A z cnotliwej małżonki niechaj się nie śmieje.
40

Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,
Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.

Kręcę wrzeciono; jako wrzeciono się kręci.
Bodaj go tak kręciły moje szczere chęci;

Bodaj pokoju nie miał, aż się do mnie stawi,
45

Niech go to we śnie trapi, niech trapi na jawie.
Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,
Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.


Tę podwijkę[4] trojakim węzłem zawięzuję,

Zawięzuję i warkocz: niechaj on tak czuje
50

Myśli swe powiązane; ani ich odplotę,
Aż się pokaje[5] i złą porzuci robotę.
Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,
Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.

W tym garncu jest niedoperz żywy zalepiony,
55

Wstaw go na ogień; jako się on z każdej strony
W garncu piecze, tak się niech piecze serce jego.
Bym mogła, przydałabym ognia piekielnego.
Przywiedźcie mi do domu męża, może czary,

Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.
60


Te zioła, temi zioły wiedmą[6] się zstawała
I oknem na ożogu precz wylatywała
Sąsiada moja Baucys. Pal te wszystkie zioła:
Jeśli jednemu wytrwa[7], wszystkim nie wydoła.

Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary.
65

Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.

Mam facelit[8] od niego; jeszczem panną była,
Tańcował ze mną, głowa mu się zapociła;
Otarszy, rzucił na mię; został tak nie prany:

Uczynię mu, że z niego pocieką pijany[9].
70

Przywiedźcie mi do domu męża, możne czary,
Przywiedźcie! bowiem żal moj nie ma żadnej miary.

Warz kaszę na podołku. Dobra się rzecz zstała:
Bez ognia na podołku kasza nam wezwrzała[10].

Biegać mu! czy się mylę? psi około płota
75

Szczekają, i ktoś bije jakoby we wrota.
Folguj z tą kaszą, folguj! psi szczekać przestali:
On jest! koniecznie[11] on jest! węchem go poznali.
Będzie lepszy karany. Witać się go godzi,

Ale mu kęs wytrwajmy[12], aże się ochłodzi.
80

Zbiegał się; dobrze tak nań; kto nie chce po woli
Czynić, co nań przystoi, musi po niewoli.
Jeszcze ognia nie zgaszaj, jeszcze możne czary,
Pomożcie mi! niech moj żal nie będzie bez kary.

Pal te żyły, a mow tak: kurczycie się żyły.
85

Bodaj się tej łotryni członki tak kurczyły,
Jako się ta nieboga w sercu swym skurczyła,
Ktorej ona własnego męża omamiła.
Pomożcie mi krzywdy mej mścić się, możne czary,

Pomożcie! niechaj moj żal nie będzie bez kary.
90


Wlecz tę szmatę przez drogę, a mow: niech heclicy[13]
Tak zdrajczyną[14] paniej mej włoczą po ulicy,
Niech w jej piersiach ogniste kleszcze utapiają,
Niech jej plugawe[15] mięso sobakom miotają.

Pomożcie mi krzywdy mej mścić się, możne czary,
95

Pomożcie! niechaj moj żal nie będzie bez kary.

Sowo, ty hukasz w lesie, a hukasz daremnie!
A co łotryni robi; ma to być tajemnie?
Niechaj tak za nią wszyscy głosem twym hukają,

Niechaj ją wszetecznicą wszyscy[16] nazywają.
100

Pomożcie mi krzywdy mej mścić się możne czary,
Pomożcie! niechaj moj żal nie będzie bez kary.

Spluń trzykroć, a przeklinaj: jako ślina pada
Na ziemię, niech na jej twarz krosta tak wysiada[17],

Niech ją wrzody oblęgą, niech z siebie robaki
105

Zbiera, a w gnojach lega z lichemi żebraki.
Zaidzwoniło mi w uchu. Dosyć, możne czary:
Zdrajczyna pewnie moja nie będzie bez kary.

Podźmy, gościa[18] witajmy; pilno mu znać było

O jednym bocie przybiegł; acz mi nań nie miło,
110

Ale mi go żal przedsię. Gdy mi się tu zstawił,
Radam mu z serca, choć mi barzo go zakrwawił.






  1. zał.
  2. przyczyny nie ma do mnie — nie zawiniłam względem niego
  3. Wziąl.
  4. podwijka — chustka na głowę
  5. pokajać się — uczuć żal za popełnioną winę
  6. wiedma — czarownica
  7. wytrwać czemu — oprzeć się
  8. facelit — chustka
  9. pijana — piana
  10. wezwrzeć — zagotować się
  11. koniecznie — nakoniec, wreszcie
  12. wytrwać — poczekać
  13. Heclicy — hycle, oprawcy
  14. zdrajczyna — zdrajczyni
  15. pługawe.
  16. wszysci.
  17. wysiadać (o kroście) — wysypać się
  18. goście.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autorów: Szymon Szymonowic, Jan Łoś.