[387]SPIS
słów w tej księdze użytych, których teraz albo wcale nie używamy, albo w inném znaczeniu
Acz jeżeli.
Ać (w ms. „acz“) niech.
Albo = albo i albowiem.
Aliż aż.
Awo oto.
Aza czy, może.
Bezlisz? (Wulg. w tém miejscu nimis,) obacz przelisz.
Bezmiłość bezbożność (impietas).
Bębennik bęben (? ten co bębni?)
Będący przyszły, który będzie.
Białka placek, bułka.
Biél (rzecz. żeński) zboże, żyto, mąka (far).
Biernia podatek, danina.
Biodra (rzecz. żeński) biodro, łono (femur).
Blikawy jednooki, luscus.
Bliz, także blizu, blisko.
Bliz ku blisko ku.
Blizkość pokrewieństwo.
Bliźni krewny.
Bochniec bochen.
Boczyć się (przeciw komu) buntować się.
Bogosławić, bogosławienie = błogosławić.
Brać się (dokąd) wyruszyć.
Brona brama.
Bronka krata.
Brzezień (z czesk.) nazwa miesiąca marca.
Brznieć (tak stale zamiast brzmieć).}}
Bujać swywolić.
Bydlić mieszkać gdzie.
Bydlący mieszkający, mieszkaniec, krajowiec.
Bydliciel mieszkaniec.
Bydło (raz jeden użyte w znaczeniu dzisiejszém).
Byle (rzecz. nijaki) chwast, zielsko, łodyga.
Cesta (st.sł. цҟста, czes. cesta) droga.
Cewa céwka, rurka, trzcina, pręt.
Ciecierza przepiórka, coturnix.
Cielesieństwo spółkowanie płciowe.
Cielnie cieleśnie.
Cień = cien, i gaj.
Cieść, genit. ćcia, teść.
Ćcia (rzecz. żeń.) teściowa, świekra.
Cirpiedliwość (cirpiętliwość?) cierpliwość.
Cirpiętliwy cierpliwy.
Ciężce ciężko, przykro.
Ciężka (żona) ciężarna.
Cka deska, tablica.
Cudz obcy, cudzy.
Cudzokrain (rzecz, męski) cudzoziemiec.
Cudzokrajny cudzoziemski.
Ćwirdza, ćwierdza obóz, namiot, twierdza.
Czaszka kielich, puhar, scyphus.
Czeladna mać pani domu, mater familias.
Czeladnica familia, rodzina.
Czeladnik familia, także członek familii.
Czeladź familia, rodzina.
Czerwieniec karmazyn.
Cześć (czasem „część“) mylnie zamiast cesta,
droga. („Poczestny“ zam. pocestny = podróżny].
Czesza czasza.
Czso co.
Czuć czuwać. Czucie czuwanie, straż, vigilia.
Czucie jutrzenne = vigilia matutina, Wulg.
Czyrw i czyrzw, robak, czerwiec.
Czysło liczba
Czyść (cztę, czetl, czciony) czytać.
Czyszczony rzezaniec.
Chęć (może choć lub chuć, w ms. „chąć“) smak.
Chotny chętny, zdolny, sposobny.
Chopić się czego)(czego) chwycić co, czepić się czego
[388]
Chrobak robak.
Chromota kulawość, okulawienie.
Chrona, schrona przytułek.
Chroślina roślina.
Chowatedlnica schowanie, zbrojownia.
Chwacić się (czego) uchwycić za co.
Chwatający (wilk) drapieżny.
Dca córa.
Dębien, genit. dębna, nazwa miesiąca kwietnia (z czesk.)
Dobrowoleństwo (Wulg. „libertas“) wolność.
Dobyć nabyć.
Dobytczy, a, e (adject.) bydlęcy.
Dobytczy ród bydło, bydlęta.
Dobytczę bydlętko, bydlę.
Dobytek bydło.
Dojąd, jak długo, dopóki.
Dół dolina.
Dośpiel lekko uzbrojony, expeditus.
Dostojen, niedostojen godzien, niegodzien.
Doufać, doufanie ufać, ufność.
Doufale (przysłów.) poufale.
Drab (rzecz. żeń.) drabka, drabina.
Dracz zdzierca, łupieżnik.
Droby wnętrzności.
Drug druh, przyjaciel.
Drugie po drugi raz.
Drustwa (liczba mn.) przewagi, waleczność.
Drzewie i drzewiej pierwéj, dawniéj, rychléj, prius.
Drzewiejszy dawniejszy.
Dwojć (?) dwa razy.
Dwoje (dwojeć) podwójnie.
Działo robota, dzieło, budowla.
Działać budować, także uprawiać (ziemię).
Dzianica tkanina, opona, płachta.
Dziedzinne prawo (jus agrorum) prawo dotyczące gruntów, gruntowe.
Dziedziski, a, e (przymiot) dziedziczny.
Dzielnik rzemieślnik, sztukmistrz.
Dzierżadło pętlica, „ansa“ Wulg.
Dzierżeć posiadać, mieć, wstrzymać.
Dziesiątek dziesięcina.
Dziesiętyna dziesięcina.
Dziewstwo panieństwo, dziewictwo.
Dzisi, a, e dzisiejszy.
Dźwirze, gen. dźwirzy, drzwi.
Eż aż.
Fała chwała.
Fatając pospiesznie.
Gamba hańba.
Gańba hańba.
Ganiebność hańba, haniebność.
Garbowaty garbaty.
Garlica turkawka.
Gasidło szczypce do gaszenia świecy.
Gąść (gędę, gędł) grać na jakim instrumencie.
Gdyż gdy, kiedy.
Gdyżkoli kiedykolwiek.
Gędźba instrument muzyczny, granie.
Gędźce (l. mn.) „cithara“ Wulg. (l. poj. gędziec?)
Ględać (czego) starać się o co.
Gniewiwość gniew.
Goda przypadek. Na godę = przypadkiem.
Godzić się nadawać się do czego, godzić się.
Gorlić się gniewać się, być gorliwym, występować namiętnie.
Gość gość, obcy, przychodzień.
Gościny, a, e (przym.) obcy, cudzoziemski.
Gościństwo wychodztwo, pobyt za granicy.
Gospodnowy, gospodnów pański.
Gospodzin pan. (II. przyp. gospodzina i gospodna).
Grawka? „stylus“ (do pisania) Wulg.
Grędzi (rzecz. w licz. mn.) mostek u zwierzęcia, Wulg. „pectusculum“.
Gruszewie (to, rzecz, nijaki), lasek grusz.
Guślić wróżyć.
Guślnik wróżbiarz.
Gzło koszula.
Gzło włosiane włosiennica.
Harnasz zbroja.
Harnaszowany uzbrojony.
Ić (ide,) = iść.
Igrać grać.
Igrzywy lekkomyślny, płochy.
Imieć mieć.
Imienie mienie
Inądy gdzie indziéj.
Iny, ina, ine inny.
Ist, isty (przymiot) pewien, prawdziwy, sam.
Iż, iże, iżto. iżtoć = który,
Iże że, iż (spójnik).
Jacy kto, gen. jacy kogo itd. byle kto.
Jał ściągnięte z jechał.
[389]
Jała, jęli = jechała, jechali.
Jaw (wyjaw) = jechaw, wyjechaw.
Jastkolica jaskółka.
Jaże, jażto, jażtoć = która.
Jedla jodła.
Jedli (z czeska) — jechali [imiesł. od jadę].
Jednacz (plur. jednaczowie) sędzia, arbiter.
Jedną raz jeden.
Jedy gdy, kiedy (przysłówek względny).
Jedwo ledwo.
Jedziny jedyny
Jedzine jedynie, tylko.
Jeli = jechali (ściagn).
Jen, jenżeto, jenże który.
Jena, jeno zamiast jedna, jedno.
Jeną to samo co jedną.
Jenąż, aliści, wtém, na raz, nagle.
Jenie jedzenie.
Jenorożec nosorożec (rhinoceros, Wulg.).
Jeże, jeżeto które.
Jęctwo niewola, ergastulum.
Jęt niewolnik, jeniec.
Jęta niewolnica, branka.
Jutro rano.
Kaganiec świecznik.
Kako jak? jakże?
Kakokole jakkolwiek.
Kam dokąd, gdzie.
Kamoś gdzieś
Karcić się sprzeczać, kłócić się.
Kaźń rozkaz, przykazanie, „disciplina“ W.
Kilkokroć, kielkokroć ilekroć
Kiławy wypękły.
Kłamać (kim) żartować sobie z kogo, durzyć.
Kmieć starzec, „vetulus“ W.
Kobosa cymbały, kobza.
Kobyłki (licz. mn.) szarańcza.
Koli (przyrostek do różnych wyrazów) kolwiek.
Konać się kończyć, skończyć się.
Końce raz użyte w znaczeniu okien, pewnie myłka zamiast o okońce.
Kopije (to, rzecz, nijaki liczb. pojed.) kopija, lanca, pocisk.
Korczak garnek, dzban.
Kow (o kruszcu, np. z dobrego kowu) = vom guten Schlag.
Kowadło kruszec, „metalluma“ Wulg.
Koźlec i kozielec, (gen. kozielca) kozieł.
Kraczaj krok.
Kradmo (przysłówek) pokryjomu, skrycie.
Kradzież (ten, rzecz. męski) kradzież
Kradziestwo = kradzież.
Krążec i krążek gałka, kulka.
Krczyca i kryczyca czupryna, włosy, „coma“ Wulg.
Kromia oprócz.
Kropia kropla
Kruty mocny, silny.
Kryczyca obacz krczyca.
Krzywota krzywda.
Księski, a, e (przymiot.) kapłański.
Księstwo kapłaństwo.
Kupia cena kupna.
Kupidło cena kupna, wartość rzeczy.
Las gaj
Laska berło.
Lecz — lecz = czy — czy, sive — sive.
Lecz bądź — lecz bądź = czy jest — czy..., czyby był — czyby...
Lekarstwa wonności, pachnidła, aromata.
Lektwarze, losamo, pigmenta.
Lektwarznica naczynie do lektwarzy.
Lepak znowu.
Leść, genit. Iści (rzecz. żeń.) podstęp, obłuda.
Letni (np. czas) roczny.
Libra (srebra) = talentum.
Lifa lichwa.
Lisica prasa do wyciskania winogron.
List liść.
Lubić się komu, podobać się.
Łaczność głód, pragnienie pokarmu.
Łaczen, łaczny, a, e łaknący, głodny.
Łagwica łagiew, naczynie do wody itp.
Łazacz, łazak, explorator, szpieg.
Łazęka (czy łazęk?) szpieg.
Łączysko łuk.
Łokieć, licz. mn. łokty, gen. łokiet — łokieć, ramię, brachium.
Łomić rzucać kim, potrząsać, exagitare.
Łono cześć wstydliwa, veretrum.
Łów zdobycz.
Łszcząc, łszczący lśniący, błyszczący się.
(Budny używa łsnąć w tém znaczeniu).
Łuczać (z procy) rzucać, ciskać.
Ług gaj, lucus.
Łużny, przymiotn od ług: gajowy, lucus.
Macierznik „illuvies fecundarum“ Wulg. (Deuteron. XXVIII, 57).
[390]
Mamzer znajdek, z nieprawego łoża.
Marcha ciało nieżywe, trup, ściérw.
Marlina trup.
Martwić uśmiercać.
Mastność tłustość, tłuszcz.
Matać się chwiać się, tłuc się.
Medł mdły (forma rzeczownikowa).
Męchyrz pęchérz.
Męszczyński męski.
Miasto miejsce.
Miązdra błonka (np. na jaju).
Mienić wspomnieć.
Mienić się znaczyć co.
Mierżęczka okurzenie, gniew, indignatio.
Mieśćce miejsce.
Mieśćski miejski.
Mieszczanin współobywatel.
Mieszkać zaniedbywać, odkładać, zwłóczyć.
Mirżęczka, obacz mierżęczka.
Młoćba młocka, młócenie.
Młodziec młodzieniec.
Młodzienica dziewczyna.
Mnie mniéj.
Mnieć mniemać.
Modlebny bałwochwalczy.
Modlewnia, Leopolita: ubłagalnica, ołtarzyk, miejsce do modlenia się (oraculum).
Modlitewnica = modlewnia.
Modła posąg, bałwan, idolum.
Motowięzy (motowęzy?) taśmy, sznury, „vittae“ Wulg.
Mucha genitalia (Genes. IX).
Mytnik najemnik.
Mzda nagroda, cena, okup.
Naczarli (liczba mn. imiesłowu zapewne od naczyrć (źródłosł. czr), lub od naczarnąć) = naczerpnęli
Naczyrać (frequent) naczerpywać, czerpać.
Nadobie strój, sprzęt.
Nadole dolina.
Nadół (rzecz. męsk.) dolina.
Nadwyża nadwyżka, zbyteczność, przesada.
Naimać (najmać?) najmować.
Nalazek wynalazek, wymysł.
Nalicz? ob. Reg. I, 30.
Nałokietnica brasoleta, manele.
Namiastek potomek, zastępca.
Napełnić wypełnić, wykonać.
Naposledziéj najpóźniéj, na samym końcu.
Narod naród, i pokolenie, generatio.
Narosdno? pewnie naróżno = osobno, oddzielnie.
Narzazek nacięcie, „incisura“ Wulg.
Nasile (rzecz, nijaki) gwałt, obelga, „calumnia“ Wulg.
Nasilnik gwałciciel, „violator“.
Naśladować iść w ślady czyje, być powolnym komu.
Nastrój instrument, przyrząd.
Naszczykać (frequent. od szczknąć, uszczknąć) narwać, np. kłosów, kwiatów.
Natemiesce (pewnie na tém mieście?) natychmiast.
Nauczony = sługa kościelny = Lewita.
Nausznice zausznice, kolczyki.
Nawój wał tkacki (ob. Linde)
Nątrz wnątrz, wewnątrz.
Nie (z przypadkiem II) = nie jest, nie ma (czego).
Niechać = niechaj, niech.
Niechaj mię = pozwól mi...
Niechać zostawić, pozwolić (überlassen).
Nieczyścić znieczyścić, fornicari.
Nieczystota bezwstydność, grzeszność.
Niedostateczny biedny.
Niekaki niejaki, pewny.
Nikakie i nikakiej bynajmniéj, żadną miarą, w żaden sposób.
Niemóc (infin.) niedomagać, chorować.
Niemowę, niemowiątko niemowlę.
Niemy grzech nefas.
Niepodobny = który się nie podoba, więc lichy, podły, „vilis“ WulgWulg.
Niepowolenie zgwałcenie, gwałt.
Nieprzyjacielskie (przysłówek) po nieprzyjacielsku.
Niesromieźliwość lubieżność, splamienie się, „coinquinatio“.
Niesromieźliwy sprosny, lubieżny, procax.
Niestatczony niewystarczający, niedostateczny.
Nieumiejętność niewiadomość.
Niewiasta 1, synowa (nurus). 2, kobieta. 3, „zła niewiasta“ nierządnica.
Niewolstwo niewola.
Nieżeli = jeżeli nie. (Nieżeli bych = jeżelibym nie...).
Nieżyt (w ms. Niżyt) ból, wrzód.
Niżaden, niżadny, żaden.
Nosznia pochwa (od miecza itp).
Nbiata, także obieta ofiara.
Obiata pokojna „hostia pacificorum“ Wulg.
Obiatować i obietować ofiarować.
Obelżeć się polepszyć się, ulżyć się.
[391]
Obiecie (to, rzeczown. zbiorowy rodz. nij.) ofiary.
Obieta obacz obiata.
Obietny ofiarny.
Obietować obacz obiatować.
Obietczyć lekkim zrobić, wypróżnić.
Obłudzować łudzić, oszukiwać.
Obroba listwa, lisztwa.
Obrzym (ὄβριμος) olbrzym.
Obuw (rzecz. żeński) obuwie, trzewiki.
Obyczajny zwyczajny, zwykły.
Obykł, a, o zwykł, a, o.
Obyknąć i obwyknąć zwyknąć.
Obwieliczyć wielkim, sławnym zrobić, „magnificere“.
Obwyknąć obacz obyknąć
Oćczyzna ojcowizna.
Oczepka garść zboża, wiązka, manipulus.
Oczrzedz (rzecz. żeński) obacz otrzedz
Odpoczynać odpocząć.
Odzienie 1, zbroja. 2, szaty, przyodziewek. (w odzieniu = armati, uzbrojeni).
Odziewnica niejsce gdzie się chowa odzienie, „vestibulum“.
Oganić sromotę = wyrządzić sromotę.
Ogłodać (cz. teraźń. ogłodzę) obgryść.
Okasać się zakasać się, accingi.
Okieńce (to, rzecz. rodz, nij.) okno.
Okieniec okno.
Okołek okrąg.
Okono okno (także pewnie okoniec).
Okrasa strój.
Okrasić się ustroić się, wystroić się.
Okrzeźwieć = otrzeźwieć, przyjść do siebie.
Omyliło (? rzecz. nij.) omyłka. [z omyliła = „per errorem“. Wulg.].
Ondzie 1, tam, daleko, gdzie indziéj. 2, w innym czasie.
Opatrzenie „conspectus“, widzenie, widok.
Opięć (st. slow. опѧть, czesk. opet) zaś, potém,
Oplwitość, oplwity = obfitość, obfity. Ale jest już w tym ms. i przym. „obfity“.
Oplwitować obfitować.
Oprawić (co i czego) naprawić, odnowić, przywrócić.
Oprzasnek chlebek, kukiełka.
Opuścić 1, spustoszyć, zrobić pustym. 2, opuścić w dzisiejszém znacz.
Opytać zapytać, badać.
Oręże (to, rzecz. zbior. rodz, nij.) sprzęt, naczynia np. ołtarzowe.
Osądźca potępiciel.
Osęk włócznia, pocisk.
Oślnąć oślepnąć.
Osobić sobie co przywłaszczyć, zabrać.
Osobie (przysłów.) osobno.
Ostać (czego) odstąpić od czego, zaniechać.
Ostany, a, e pozostały, reliquus.
Ostatni pozostały, reliquus.
Ostrzegać strzéc, przestrzegać czego.
Oświt świt.
Oszodźca (pewnie osądźca?), „criminator“.
Otarasować co, otarasować się obwarować.
Otrok najemnik, mercenarius.
Otrzedz (ta, rzecz. żeński) koléj. vices.
Owa oto.
Owszejki, owszem zgoła, zupełnie, zwłaszcza.
Oznamić zrobić wiadomém, oznajmić.
Ożżenie (od ożéc) oparzenie, spieczenie.
Oźrzeć się obejrzeć się.
Pachać źle czynić, broić.
Paduch rabuś, łotrzyk.
Pakli, pakliby jeżeli, jeżeliby, gdyby.
Paknięliby jeżeliby zaś, jeżeli zaś.
Panew (rzecz. żeńs.) miednica, naczynie do wody.
Panękać zachęcać, popędzać.
Panosza sługa, chłopak, germek itp.
Parobek sługa, niewolnik, servus.
Pasieka gaj bałwochwalczy, „lucus“ Wulg.
Patrzać (cz. teraźń. patrzaję) słowo przech. = oglądać co, considerare.
Pawłoka purpura.
Pątnictwo wychodztwo, peregrinatio.
Pątnik wychodziec, podróżny.
Pieczałować się troskać, martwić się.
Pieczałowanie troska, zmartwienie.
Pierść (rzecz. rodz. ż.) proch, ziemia (humus).
Pierzchanie
|
⎱
|
popędliwość, furor.
|
Pierzchliwość
|
⎰
| Pięćdzieśnik pięćdziesiętnik, wódz 50 ciu.
Pirwy piérwszy.
Pirzwiéj pierwej, rychléj.
Piszczec piszczałka (może grający na niej?).
Plon zdobycz, łup.
Plonnik łupieżca, praedans.
Pląsać (imiesł. plasząc) klaskać w dłonie.
Płat zapłata, należytość, „pretium“.
Pławca żeglarz.
Płoszczyca „seinips“, jakiś rodzaj mrówki. Biblia gdań. wesz. Wujek
[392]
Płozić pełzać.
Pług (?) (płuk?) turma, pułk.
Pobicie poddasze, strych, Wulg solarium.
Pobiegły zbieg
Pochopić pochwycić, porwać.
Poczciwy przedniejszy, znakomity
Poczeladnik do rodu (czeladzi) należący.
Poczestny podróżny.
Podkróli (podkról ?) namiestnik, zastępca panującego.
Podobizna obraz, simulacrum.
Podole dolina.
Podołki fimbriae, franzle, bramowanie (Bib. Gd. bramy).
Podsadek inquilinus, mieszkaniec żadnéj nie mający własności, komornik.
Podwój (w liczbie pojed.) drzwi.
Pofacić (pochwacić) pochwycić.
Pogadka zagadka.
Poganić splamić, shaubić.
Pogrzebę (od pogrześć) = pogrzebię.
Pokajanie żal, pokuta.
Pokład depozyt.
Pokojny, pacificus, pokoju pragnący.
Pokręta placek (może obwarzanek, pracel?).
Poleśny leśniczy.
Polski polny
Pół drugiego sta = półtora sta.
Połowień (gen. plur. „połowniów“) pieniążek jakiś. „obolus“.
Połudzienny południowy.
Połuważki (licz. mn.), jakaś waga, siclus.
Ponocować odbywać straż nocną.
Popełznąć się poślizgnąć się.
Popłatek dannik, tributarius.
Popłatki od popłatek, czy popłatka?) podatki, danina.
Poprzeć zaprzeczać czego, negare.
Poroże (może Porodzie? w ms. „poroże“) naród, „natio“, plemię.
Porokować wygadywać, łajać, gniewać się.
Porząd (po-rząd, przysłówek} po kolei.
Porzéc się udawać, dissimulare.
Posadka gród, warownia, arx, praesidium.
Pościć się (tak zawsze!) pościć.
Poskundzić zelżyć, shańbić.
Poślad ostatek, koniec.
Posrzacenie spotkanie, zabieżenie komu drogi, occursus.
Posrzaciaj (w posrzaciaj, przysłówkowo): naprzeciwko komu, obvius, obviam.
Posrzatł (od posrzaść, czy posrześć? (посърђстн w starosł, pierwiastek rêt): spotkać się z kim, occurrere.
Postawiec (modre postawce) jakiś wyrób, przędza, czy materya błękitna. Wulg. ma „hyacinthus“.
Poświęcować poświęcać.
Potępa wzgarda, poniżenie, contemptus.
Potępny grzeszny, godny potępienia.
Potrzebizna potrzeba.
Potrzebować wymagać, żędać czego.
Powolić przyzwolić.
Powzdać się {od kogo), oddalić sie.
Pozdny późny.
Pozwolić przychylić się do czyjego życzenia.
Pożegnać błogosławić.
Pożegnanie błogosławieństwo.
Pożywać np. kapłaństwa = sacerdotio fungi.
Praśnica (pewnie tylko myłka zamiast przaśnica) chléb niekwaszony.
Prawidło pręt. (Tak w Jozuem VII, 21. Ale to tylko dosłowne tłom. łacińskiego regula).
Prawie słusznie, dobrze.
Prócz po za (extra), i prócz (praeter).
Proka proca, przyrząd do oblegania miast.
Proście (przysłów.) po prostu, simpliciter.
Prosiniec (z czesk.) nazwa miesiąca grudnia.
Prza spór.
Prze przez, dla.
Przebreść (może przebrednąć), imiesłowy: „przebredł“, „przebredwszy“: przebrnąć.
Przebyteczny mieszkalny, habitabilis. Przebytek mieszkanie (dziś „przybytek“).
Przebywacz mieszkaniec.
Przéć przeczyć, zaprzeczać, negare.
Przeć (z prze-ić (iść)) przejść.
Przechatny (niewiadomo, czy nie omyłka pisarza zamiast przechętny?) przyjemny.
Przechętny bardzo miły, pożądany (np. woń ofiar Bogu przechętna, suavissimus. Przeczetł (od przeczyść) przeczytał.
Przeczyść przeczytać.
Przejął, a, o ściągnięte z przejechał, a, o.
Przekarzać (od przekora) sprzeciwiać się.
Przekaza skaza.
Przelisz (czesk. prilisz) bardzo. (Czasem „bezlisz“ i „przezlisz“).
Przelistnie. Gen. 23.
Przelścić oszukać, wyłudzić, pozbawić.
Przenaśladować (per-sequi) ścigać.
[393]
Przeńżeto (prze-ń-ize-to) dla czegoto.
Prześńce, prześnice potrawy niekiszone.
Przestać ustać, minąć, skończyć się.
Przesukowany kręcony.
Przesukowy = przesukowany.
Przeszarzedny bardzo zły, „pessimus“.
Przeszywacz haftarz.
Przeszywane działo opus plumarium, robota haftarska.
Przewał nawalny, ulewny deszcz.
Przez 1, przez. 2, oprócz. 3, bez.
Przezdny, a, e bezdenny.
Przezdziatkini (rzecz żeń.) kobieta bezdzietna, niepłodna.
Przezdzięcznie gwałtem, z musu, niechętnie.
Przezlisz (ob. przelisz) bardzo.
Przyć (przy-ić) = przyjść.
Przyczyna przybor, dodatek.
Przyjął, a, o ściągn. z przyjechał, a, o.
Przyjawszy = przyjechawszy.
Przyjaźniwy przyjacielski.
Przypad przypadek.
Przyrodzony krewny, powinowaty.
Przysłuchać i przysłuszać (ku czemu) należeć do czego, odpowiadać czemu.
Przyśpieć przybiéc.
Przystaw dozórca roboty, włódarz.
Przystępa (rzeczow. żeń.) przystęp.
Przystrzesze (to, rodź. nij.) przedsień, krużganek.
Psek (stale zamiast) piesek.
Radlica = radło, pług.
Rana = rana, i plaga, uderzenie, cios, raz. Rącze rączo, żwawo.
Reptać szemrać.
Ręczne (licz. mn., rzeczownie) jakiś instrument, może tosamo co ręcznica.
Ręcznica cytra.
Robieniec dziecię, „parvulus“.
Robionek = robieniec.
Robota niewola, służebnictwo.
Robotnik niewolnik.
Robotować służyć jako niewolnik.
Ród 1, ród. 2, płeć, rodzaj, genus.
Rodzic krewniak.
Rodziczka krewna, cognata.
Rota lira.
Rów grób.
Rówień, genit. równia równy.
Rozbitować rozszarpać, rabówać, rozdzielić.
Rozdrazić się potłuc się.
Różdżany, a, e (np. drzewo) = rozrosły w rózgi, wiec rozsockaty, gałęzisty.
Rozliczyty rozliczny.
Rozpomionąć się wspomnąć, rozpamiętywać.
Rozsiedlina szpara, pęknięcie.
Rucho suknia, szata.
Rubel jakaś waga, Wulg. siclus.
Ruda kruszec.
Rudny czerwony, rudy.
Rybnik sadzawka.
Rycina rzeźba, utwór snycerski, „sculptile“.
Rzeciądz łańcuch, kajdany.
Rzecz 1, mowa, sermo. 2, rzecz, res.
Rzemięślnik, rzemięsło rzemieślnik, rzemiosło.
Rzeptać szkalować (obacz reptać).
S (praepos.) = z.
Sam 1, sam (zaimek). 2, tu (przysłówek).
Sąc (imiesłów od jeś = będąc.
Sąd obacz ssąd.
Schrona, chrona przytułek.
Ściernie (to, rodź. nij.) ściernisko.
Sedrdź (obacz strdź) rodz. żeń. miód.
Siedzenie posiadłość.
Sień pałac.
Sieniec atrium.
Sieńca (ta), genit. sieńce = sieniec.
Sierce (tak zawsze) serce.
Siniałość siniec, siność.
Skaźnić skarać, affligere.
Skłamać (kogo) okłamać.
Skocki (od skot) bydlęcy, dotyczący bydła.
Skonać (co) dokonać, ukończyć.
Skończeć umrzeć, skonać.
Skot bydło.
Skrzydło skrzydło; licz. mn. skrzydła = cytara.
Skusić spróbować, doświadczyć.
Slubić się, zlubić się spodobać się.
Sławętność powaga, auctoritas.
Słopien („slopien“ w ms.), przyp. VII „na słopienie“, stopa, stopień (gradus), ślad (vestigium)[1]
Słowie (od słuć) nazywa się.
[394]
Słusze (od słuchać) przystoi, słuszna jest, (słusze na kogo = tyczy się kogo).
Służny (słuszny ?) przynależny.
Słza łza.
Słzawy łzawy, płynących oczu.
Słzić płakać.
Smącić zasmucić.
Smiesić zmieszać.
Smieszyć (?) zmieszać.
Smikać (smykać?) lustrare, znaczyło jakieś zabobonne przesuwanie dzieci przez ogień.
Smirzyć się (z kim) zawrzeć mir.
Smowca ten co podpisuje umowę.
Snazny, a, e szkodliwy, zły.
Snędzić znędzić, ucisnąć, dokuczać.
Snieść zjeść.
Socha bałwan, posąg, „statua“ Wulg.
Sowity podwójny.
Spachać (co) popełnić.
Spica („Spycya“ szpica?) szereg wojska, „acies“.
Śpieglerz szpieg.
Spodrąbać wycięć, podcięć, zrębać.
Społa pospołu.
Sponki (licz. mn.) manele, brasolety.
Sprawca urzędnik, magistratus.
Sprawnie należycie, rite.
Sprościć zwrócić, skierować; strząsnąć (np. jarzmo) uwolnić.
Spustki (licz. mn.) pociski, piki.
Sromieźliwość wstyd, wstydliwość.
Srzatł, a, o (od srześć, pierw, rêt) zaszedł drogę , spotkał się z kim.
Srzągać się, obacz zrzęgać.
Srzesić obacz zrząsić.
Ssąd (star.sł.) съсѫдъ) naczynie.
Stać za co kosztować, być warte.
Stan namiot, obóz.
Stanek część pewna kościoła, „tabernaculum“.
Starosta 1, starosta, przełożony. 2, przodek.
Starsze (licz. mn.) rodzice.
Starz wiek (w starz, przysłówkowo = wieku).
Statczyć starczyć.
Staw (sstaw w ms.) stan.
Stawadło (np. łodzi) przystań.
Straszywy strachliwy, bojaźliwy, lękliwy.
Strdź (st.sł. стръдь, czesk. strd) miód. Ob. sedrdź.
Stroskać (cz. teraźn. stroszczę) zgnębić, zetrzéć.
Stroskotać zdruzgotać.
Strój instrument muzyczny.
Stroić rządzić. (Strojęąy przełożony).
Strona 1, strona. 2, = część.
Struny (licz. mn.) lira.
Stryczek takie strycz (czes. stryček) stryj.
Stryczny stryjeczny.
Strzecha 1, sień, namiot. 2, dach (i to wszelki, np. wieży).
Strzesza dach, wierzch.
Studnica źródło, krynica.
Stwierdzenie firmament.
Styskać (sobie) uskarżać się.
Sunąć sypnąć.
Swadźbić się zaślubić, iść ża mąż.
Świadomie (to, rzeczown. rodz. nij.) sumnienie.
Świadziectwo świadectwo.
Świarciadło zwierciadło.
Świecidlnik świecznik.
Świécować oświecać.
Świekra. Od tego wyrazu są starożytne formy: świekrwie świekry, świekrwi świekrze, świekrew świekrę. Więc deklinacya V. Czy był w używaniu i I przyp. „świekry“, jak w star.słow., niewiadomo.
Swierzchowany, swirzchowany = doskonały (np. człowiek), najwyższy (np. Bóg).
Świetedlnica pochodnia.
Święć (rzecz. rodz. żeń., gen. święci) świętość, świątynia.
Święcidlnia miejsce ofiar, sacrificium.
Świętostny świątynny.
Swnu zewnętrz, obacz wnu.
Szady, a, e siwy.
Szczedrze szczodrze.
Szczeniec szczeniak, szczenię.
Sczyści, sczyść (infin.) zliczyć.
Szczyt tarcza.
Szczytównik uzbrojony w tarczę, scutarius.
Szekltać (?) pożréć.
„Szemla“ (pewnie zemla) placek, (szemla s sedrdzią = placek z miodem).
Szkaradość = szkaradność.
Szpica? („na spyci" = in acie); obacz Spica.
Szybienica szubienica.
Szyp (rzecz. rodz. m.) strzała, pocisk.
Szyrszl szerść, sierść.
Takież także.
Tamo tam.
Tarlka (tarłka?) „mortariolum“, Wulg. (Bibl. Gdań. przystawki).
Tcząc (imiesł. od tkać?) tkwiąc.
[395]
Tegdy tedy, wtedy.
Tesarz cieśla.
Teść (także cieść), genit. tścia i ćcia.
Tesznie gniewnie, niechętnie, dure (Tęsknie?).
Tesno tęskno.
Teże téż.
Tępić dokuczyć, robić wyrzuty, tajać, uwłaczać, ubliżać.
Tobołka (rodz. żeń.) tobołek.
To cóż („toczusz“ w ms.) to jest, videlicet.
Trciany (zam. trściany), z trzciny, trzciniany.
Treść trzcina.
Truchlen (przymiot.) smutny, moerens.
Truchło (rzecz. nij.) zgryzota, trwoga.
Truchłość = truchło.
Trzecie po trzeci raz.
Trzecina trzecia część.
Trzewice (l. mn.) trzewiki.
Trzosła (licz. mn.) genitalia.
Tu tam
Tudzież zaraz, natychmiast.
Tuł kołczan, sajdak.
Twarz twór, stworzenie.
Ubać się bać się, zatrwożyć się.
Ubraniec germek, armiger; także: zbrojny.
Uchopić pochwycić, zająć.
Uchwacić schwycić, porwać.
Ucieszyć pocieszyć.
Uciężyć rozgniewać, exasperare.
Uczony, nauczony Lewita.
Uć (w ms. ucz) = ujść.
Uczyciel nauczyciel.
Udać (komu czego) udzielić.
Udacien (zamiast udatny) silny, mocny.
Udawiać zabijać.
Uderzyć się (na co) rzucić się.
Udziałać budować, zbudować.
Udziaływać (?) (w ms. „wdziałuje“), przerwać, zagadnąć, interpellare.
Ufacić uchwycić.
Ugrozić nastraszyć.
Uiścić stwierdzić, sprawdzić.
Uj wuj.
Ujednać ułożyć się, disponere.
Ulica część miasta, vicus.
Umarl (rzecz. rodz. żeń.) ścierwo, trup.
Umarlec umarły człowiek.
Umarlina ciało nieżywe, trup.
Umiały, a, o biegły w czém, znający się na czém.
Umieć domyślać się.
Umienić umyślić, zamierzyć.
Upomionąć, wspomionąć upomnieć, wspomnieć.
Uraz (rzecz. męsk.) zawada, zapora.
Uraza zabójstwo.
Uraziedlnik zabójca.
Urażający zabójca.
Urody (licz. mn.) zbiory, urodzaje.
Urodzeńszy przedniejszy, szlachetniejszy.
Urodzony szlachetny, „nobilissimus“ Wulg.
Urzasnąć się przelęknąć się, zatrwożyć.
Urzasł, a, o. Urzaswszy się (od urzasnąć).
Usile (to, rzecz, r. nij.) trud, praca, wysiłek.
Usilenie = usile.
Ustanowić zastanowić, wstrzymać.
Ustawictwo „potestas“ Wulg. moc (Budny), juryzdykcya, autonomia polityczna.
Ustawiczność stałość, wytrwałość, nieprzerwalność.
Ustawiczen, ustawiczny stały, trwały.
Uświt świt; (na uświcie = o świcie).
Uznamionać zauważyć, considerare.
Użżony (od użéc) spalony.
Użytek zbiór, żywność, fruges.
Uźrzeć dojrzeć, doścignąć, maturescere.
Wardęga bydło, dobytek, czeladź.
Warować strzec się.
Warować się i wiarować się strzec się czego, stronić.
Wdole (to, rzecz. rodz. nij.) dolina.
Wdziaływać (obacz udziaływać).
Wełna fala na morzu (𝔚𝔢𝔩𝔩𝔢), bałwan.
Wezdy, wzdy zawsze.
Węda widły, fuscinula.
Wędzica haczyk, widełki do ofiar.
Wiarować się, obacz Warować się.
Wiądro (ob. wiodro) upał, aestus.
Widz apparitor (Regg. I, XIX, 14).
Wieczerzadło miejsce gdzie się wieczerza, coenaculum.
Wieko kosz (ϰάϱιαλλος cartallus w Wulg.)
Wielmi bardzo.
Wielmnóstwo (?) majestat. (Wielmóstwo?).
Wienniki przepaski. (Leopolita: {{roz|winniki)[2].
Wiernie (wykrzyknik) zaprawdę!
[396]
Wierzaja brama.
Wiesiele wesele.
Wiesioł wesół.
Wieśnica wieś, villa. W stat. wiśl. = wieśniak).
Wieszcznik wróżbiarz.
Wieszczy czarnoksiężnik.
Więc więcéj, ultra.
Więcszy większy.
Wiodro (także wiądro) upał, posucha, (кєдро w st.słow.).
Wiotchy stary, dawny.
Włość = władać.
Włosność własność.
Włosny własny.
Wnęk wnuk.
Wnęka wnuka, wnuczka.
Wnu, swnu (st.sł. иꙀъ кънѹ) zewnątrz.
Wojeński wojskowy, wojenny.
Wojska (ta, rzecz. żeń. liczb. poj.) wojsko.
Woleństwo wybór, optio.
Wozatarz woźnica, także quadriga.
„Wrągać“ komu, pewnie czytać trzeba urągać.
Wróg mężobójca, także nieprzyjaciel.
Wroki dań, kara pieniężna.
Wrotnictwo urząd wrotnego.
Wrotny oddźwierny.
Wschopić się pokwapić się.
Wschowaniec niewolnik w domu wychowany, servus vernaculus.
Wspoleżeć położyć się, accumbere.
Wspomionąć wspomnieć.
Wspychać w pychę się wzbijać.
Wszaki wszelki.
Wszako jednak.
Wszyciek, wszyściek, wszytek, wszystek.
Wtore po drugi raz.
Wwiazać się (np. w grunt) posieść, zabrać.
Wycięstwo zwycięstwo.
Wycięzca zwycięzca.
Wyciężna ofiara, w Wulg. hostia.
Wyjeli = wyjechali, wyszli.
Wykidnąć się wyskoczyć, wytrysnąć.
Wykusza propugnaculum.
Wyleganiec łagas, znajdek. Wulg. „mamzer“.
Wyłazęczyć (od łazęka) wybadać, wyszpiegować.
Wyłomy (włomy?) a, o włamujący się.
Wynić (wy-n-ić (iść)) wyjść.
Wyobcowan wyłączon, wykluczon.
Wyprawić opowiedzieć.
Wyprościć wybawić.
Wysprz w górę (np. spojrzeć), na prost (Leopolita)*
Wyświecony wygnaniec.
Wywadzić wyrwać, ernere.
Wyzwolić (także {{roz|zwolić) wybrać.
Wyzwolony wybrany, i także wolny.
Wzbojeć się, wzbać się lękać się.
Wzczynić (np. miecz do pochwy) włożyć.
Wzdy jednak, zawsze.
Wzdziać włożyć.
Wzdzierżeć się (od czego) wstrzymać się.
Wzić (wz-ić) podstąpić, wstąpić (wziść).
Wzjaw = wzjechaw, imiesł. od wzjać = wzjechać, ascendere.
Wznikły, a, e powstały, a, e; (w jedném miejscu zamiast olbrzym, może przez nieporozumienie).
Wzniknąć wyjść z pod ziemi, powstać.
Wzwiedzieć dowiedzieć się, doznać, poznać.
Wzwieść podnieść.
Za (z przyp. IV) przez (czas taki a taki).
Zabój drąg, wrzeciądz, vectis.
Zabywać się (na kogo) wściekać się.
Zacz = co za, za co.
Zachody wychodki, latrinae.
Zadawić zadusić, zadławić.
Zadrał, zadrali = zadarł, zadarli
Za jutra nazajutrz, jutro.
Zakład fundament.
Zakładny fundamentowy.
Zakupieniec kupny, kupiony niewolnik.
Zakwcie (od zakwiść) = zakwitnie.
Zali, zalić = czy.
Założenie zasadzka.
Założyć się zasadzić się, zasadzki stawiać.
Załtarz psałterz.
Zamawiać się wymawiać się.
Zamącać zasmucać.
Zamątek smutek.
Zamczyć zamknąć.
Zamowa przymierze, układ.
Zapad zachód (słońca.(słońca).
Zapadny zachodni.
Zapał ofiara, „incensum“, WulgWulg.
Zapędzenie wygnanie.
Zaponice manele, brasolety, „armillae“ Wulg.
Zaponka spinka?
Zapowiedny
|
⎱
|
zakazany, zabroniony.
|
Zapowiedziany
|
⎰
| Zapowiedzieć wzbronić, wstrzymać, odwołać.
Zapyrzyć się zarumienić się.
Zarzwać (?) jęknąć, „ingemiscere“ Wulg.
[397]
Zatworzyć zamknąć.
Zaważe (to, rzecz. rodz. nij.) jakaś waga, „siclus“ Wulg.
Zawidzieć zazdrościć, zajrzeć.
Zawiernie (przysłówek) zaiste.
Zawor wrzeciądz, drąg, vectis.
Zawżgy zawsze.
Zażżycie (tryb rozk. od zażéc) zapalcie.
Zbitować rozdzielić, dividere.
Zboże mienie, majątek.
Zbytek ostatek, to co zbywa.
Zezetł (od zczyść) zliczył, przeczytał.
Zdawić zgnieść, zdusić.
Zdrąchnąć zgnić.
Zdziać nazwać, dać imię.
Zekltać (?) pożreć.
Zemla (?) w ms. „szemla“) placek.
Zeżżecie (cz. teraźn. od zżéc) spalicie.
Zeżżenie całopalenie, holocaustum.
Zgłoba złość, rozjątrzenie, zajadłość.
Zgodnąć ocenić, oszacować.
Zgodł (part. practerit. od zgodnąć) „decrevit“ W.
Zgodna cena umówiona.
Ziarniaty. Jabłka ziarniate („zarnate“) mala granata,  .
Zielina ziele, roślina.
Zjednać zwrócić, dirigere
Zlać ulać.
Zlubić się, slubić się spodobać się.
Złeptać zeżréć, pożréć.
Zmieszkałość zaniedbanie, 𝔘𝔫𝔱𝔢𝔯𝔩𝔞𝔣𝔣𝔲𝔫𝔤, „delictum“ w Wulg.
Zmieszyć zmieszać.
Zmowa umowa, ugoda.
Znamionać naznaczyć, rozważyć, spisać.
Znędzić uciskać, gnębić.
Znój upał, gorąco.
Zobać jeść (np. jagody winne)
Zopuścić spustoszyć.
Zrok wzrok (w ms. „srok“).
Zrzasnąć się zatrwożyć się.
Zrząd sposób, porządek.
Zrzągać się (z kim) kłócić się. (Ms. srzągać).
Zrześć (srześć, pierw. rét) spotkać się, spotkać kogo, zajść drogę.
Zrzesić zatrwożyć.
Zrzosnąć się = zrzasnąć się przerazić się.
Zuć (z-uć) wyzuć.
Zufać zaufać.
Zwieliczenie wspaniałość.
Zwierzchowanie doskonałość.
Zwierzchowany doskonały, dokonany.
Zwięk dźwięk.
Zwiotszały zestarzały, nieświeży.
Zwolić wybrać.
Zwońcy (liczb. mn.) cymbały.
Zwonek dzwonek.
Zwykać uczyć się, ćwiczyć się.
Zwyżyć się (nad kim) wznieść sie nad kogo.
Zżéc (praeterit. plur. zeżgli) spalić.
Żarnowo żarna (kamień młyński).
Żarnowowy (np. kamień) młyński.
Żądliwie chętnie.
Żądliwość chęć, wola.
Żdać czekać.
Żdżéc (z-żéc) spalić, zapalić.
Żeńcie (od gnać) pędźcie, gnajcie.
Żeżone ofiary (żéc) całopalenia.
Żnia żniwo.
Żywić 1, żywić. 2, czynić żywym, vivificare. 3, zostawić przy życiu.
Żwać spaść, zjeść, carpere.
|
