Biernata z Lublina Ezop/Słowniczek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słowniczek |
| Pochodzenie | Biernata z Lublina Ezop |
| Wydawca | Akademia Umiejętności |
| Data wyd. | 1910 |
| Druk | Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  |
| Indeks stron | |
SŁOWNICZEK[1].
Liczby oznaczają wiersze „Opisania krótkiego żywota Ezopowego“; gdzie są dwie liczby, oddzielone przecinkiem, tam pierwsza oznacza bajkę, druga wiersz bajki.
a — i, passim; a, passim.
adamentny — dyamentowy; by też adamentny sklep miał, nie wiem, by ją (złą niewiastę) w nim uchował 159, 31.
ale; — posłuchajcie ale tego 3056; a już ale radniej zginę 186, 7.
aza — czy, czy może, a nuż, aby, passim.
aże — dopiero 164, 12.
ażeby — ażby, zanimby; (niedźwiedź) w tym mię ostrzegał, abych skóry nie sprzedawał, ażebych ją złupił z niego 34, 28 (nisi eum prius ceperim).
baczyć; Xantus niedobrze baczył (1474 Xantho non advertente).
bakać (na kogo, komu) krzyczeć, łajać, passim.
balsam 2662.
barankowy 151, 11.
barzo (obok bardzo); barzoć lepszy 84, 35.
beśpieczny; barzo beśpiecznie sobie stał 447 (stabat audax).
bezecny 3093 (profanus).
blecharz 19, 1.
blizu 150, 3.
bogat 132, 12.
bogosławiony 75, 2 (beatus).
bohatyr 2722 (semideus).
bojar 143, 13; bojarzyn 148, 1 (miles).
bormistrz 1540 (praetor urbis).
Bóg; Bóg; panie mój, Bóg ci pomagaj 195 (mi here, plurimum salve); 327; 539.
brach powiedzże nam, miły brachu 475 (dic, sodes, scite puer).
brać liszka większą śmiałość brała 6, 7; żaby śmiałość brały 26, 9; on z tego więtszą śmiałość brał 86, 11.
brać się; do łaźniej 33; wziąwszy kosz, za mną sie bierzy 821 (cape sportulam et sequere me); kiedy się Ezop precz brał i sługom układać kazał 2915 (dum res suas componeret ad recessum).
brakować — zaliczać do braków, wyłączać; lew, kiedy już hufy szykował, osła z zającem brakował 201, 8.
broić; takie mowy broicie 2800; kto dobrze broi, śmierci się nie boi (tyluł bajki 140).
bronić; baba lekarzowi myta broniła 29, 13 (denegare).
brzemię drew 28, 2 (lignorum fascis).
brzoskinia 80, 6.
bucenie — pysznienie się; gdzież będzie twoje bucenie, gdy cię jedno cień ostanie 122, 55.
bucić się — pysznić się; mulica, kiedy utyła, tako się w sobie buciła 48, 1; a gdy, chodząc, tak się bucił (kur), orzeł z góry nań się spuścił 64, 9 (dum haec et huiusmodi iactabundus voce crocitat, aquila, ex alto devolans, gallum rapit); kto się w szcześciu barzo buci, rychło go nieszczeście zrzuci 64, 17 (qui prosperis nimium fidit, in adversa saepius praeceps incidit).
bujny 196, 28 (robustus et fortis).
burda; burda będzie, kiedy Pan Bóg na sąd siędzie 1091; uciekajwa, a tej burdy nie czekajwa 134, 10.
butny; ufając swej myśli butnej 34, 31.
brzoskinia 80, 6.
by — gdyby, passim; że: druga rzekła, by sen miała 685.
byto — żywność; po jednej myszy łapając, a tam dobre byto mając 40, 8.
bzdyr; chełpliwi złote góry obiecują, sami bzdyra potrzebują 89, 16 (homines iactabundi, cum magna profitentur, tunc vel maxime in minimis redarguuntur).
cał 175, 12.
całować; gdy chcę, królową całuwam 122, 16.
cap odstąp precz, wałaski capie 479 (abi in malam partem, pecus Thalassica; w »Ezopie« czeskim: gdi tam, prassiwá owce); chceszli być capem wałaskim 498 (sivis hircus appellari Thalnssieus; w »Ezopie« czeskim: chceszli smrdutým kozlem nazwán býti).
celnik 617 (telonarius).
chędogi Ezop nakupił wszystkiego, co mógł znaleźć chędoższego 1804.
chodzić; nierówno ze mną chodzisz: po jednemu lwięciu rodzisz (mówi liszka do lwicy) 62, 7.
chodzień 80, 1 (viator).
cholebać się; przed nimi (wiatrami) się cholebała (trzcina) 37, 4: (quod ventis Iacile cederet).
chować się; liszka się k temu chowała, hojnych gód się nadziewała 121, 19.
chramać; do pasterza, chramiąc, się brał (lew) 175, 14.
chrap; a na mię taki chrap mają (mówi węgorz), barze mię radzi łapają 142, 7.
chrobak 82, 5.
chutny — żwawy; zając chutnie skakał 2, 2; małpa jestci chutna, podobnoć lekkie mięso ma 188, 45.
chwalny sługa 690 (quem tantopere laudas).
chwatać 176, 24.
chwost; chwost mu uciął (kmieć wężowi) 78, 12.
chytrzec; ile chytrców, tyle mędrców (tytuł bajki 121).
ciecierza — cieciórka 198, 31.
ciem — bowiem, ci, passim.
cierzń; tam się cierznia cierznia (liszka) 10, 5.
cieść — teść; ogień, klóry cieść dziewce da, rad go z swego domu pozbył 203, 14.
cknqć — przykrzyć sobie, nudzić się; mówiąc z sobą, by nie cknęii 171, 72.
cudny; Ezop się cudnie postawił: jąwszy go, pod drzewem posadził 119 (w »Ezopie« czeskim: přijwētiwē se k nēmu me!).
czarnozęby Ezop 12.
czas; człowieka strachliwego uźrzysz pod czasem śmiałego 44, 12; pod czasem ci sie przygodzi 66, 24; więc jaskółka przyleciała, gdy jeszcze czasu nie miała 70, 6 {visam ante tempus hirundinem).
czcić — częstować, gościnnie przyjmować, passim.
czcienie; takie czcienie, jakie odzienie (tytuł bajki 149); dziękuj, bogaczu odzieniu, iżeś przez nie w takim czcieniu 149, 18.
czczyć się — cknić się; mniejby mi się czczyło, kiedyby cię tu nie było (mówi kokosz do liszki) 79, 7 (meliuscule me haberem, si hinc abires).
czerstwość 116, 6 {strenuitas).
czerstwy — dzielny 138, 12; zając skacze barzo czerstwie 201, 20.
czetnik — towarzysz; nazajutrz Xant w łaźni był, a z swymi się czetniki mył 914 (una cum quibusdam sibi familiarlbus).
czuć — czuwać 210, 12; 210, 17.
czynić czemu — poradzić czemu; nic temu nie uczynili 31,10.
czysto 97 (dumtaxat).
czyście — z pewnością, niewątpliwie 66, 15.
ćmieć; oczy ćmiały 204, 21 (hebescere).
dać się; sąpierz Xantowi się na miłość dał; 1743 (wilk i liszka) dali się na sędziego 123, 9.
darować; (rataj) pana imi (figami) darował 28.
dbać czego; i słów jego mało dbali 31; 4 (negligere).
długoczelusty Ezop 11 (malis oblongis).
dobrota; widząc Xant jego prostotę, nawrócił sie na dobrotę 1522.
dobry; jagnię w dobrym chlewie ostało 44, 1 (agnus in domo bene clausa existens).
dodać; dodał mu takowej rady 33, 4.
dodzierżeć 116, 12.
dogadać się — domyślić się 179, 31.
dojeżdżać; gruszka z jabłonią z rozmowy dojeżdżały na się stawy 88, 1 (punica et malus cum din inter se varlis et acerbis contentionibus certassent).
doleźć; (myszy) sobie uradziły, aby z wierzchu nie schodziły, gdzieby ich kot nie mógl doleźć 40, 16 (quo catus ascendere non potest).
domniemanie — domysł 654; pycha 122, 17; 199, 18.
dosyć udziałać czemu 1673 (satisfacere).
dotrzeć; ale wzdyć nań dotrzeć nie śmiał (wilk na istryka) 164. 3 (invadere non audebat).
dowcipić się; aż się przyczyny dowcipił 198, 15.
dowieść czego — dokazać czego 1707.
dowinić się — zawinić; i kto się czego dowinił, ni żadnemu nie odpuścił (jastrząb ptakom) 111, 15.
dowora — dostęp, przystęp; by telko jadło widziała (liszka u żórawia), a dowory go nie miala 121, 26 (vulpeculae obsonium licuit videre et esurire, gustare non licuit); tamem całe sadło złokał, bom jego doworę miał 189, 36.
doźrzeć; starzec jeden, gdy był doźrzał 204, 1.
drać; nie dziwuje się siekierze, ize me ciało tako dzierze 85, 9 (non tantum de securi queror, quae hominum manibus me scindit); ludzkie strzechy dzierzesz, a kury im w nocy bierzesz (lis) 123, 3.
drapieżnica; miłośnice są drapieżnice (tytuł bajki 141).
drapieżyć; wilcy, kiedy psy potracili, wolno owce drapieżyli 2254 (lupi occisis canibus abaque difficultate oves perdiderunt); boć mi też żołd wypowiedziano i drapieżyć nam nie dano (mówi drab) 151, 8 (praedari).
drugdy — innym razem, nieraz 146, 17.
druzgać; liszka pudruzgała w wszystkich kości 3, 40.
drwoszczep 12, 3; 72, 1 (lignator).
drzażdże chrust; więc się gniazdo zapaliło, iż z suchego drzażdżu było 3, 34 (nidus, qui ex foeno ac materia exili aridaque confectus erat).
drzewiej — wcześniej 84, 23.
drzewina — drzewko 1759.
duma; podług swej dumy działał 1188.
dumać; Ezop, idąc, z sobą dumał 1249 (Aesopus secum fabulabatur); niepewne rzeczy dumać 4, 14.
dusić; prozno ty tę rzecz dusisz, ty mnie wolno puścić musisz 1998 (velis, vel nolis, me liberum facies).
dyabłów; milcz, dyabłów bracie 1635 (tace, horci et tenebrarum symbolum).
dworny; (żona Xanta) dworne rzeczy tam myśliła, jakby sie tego pomściła 1079; nigdy nie chciej tak dwornym być, iżby komu miał zaszkodzić 68, 18: dziękujęć z przyczyny, dworniejszyś, niż który inny 1394 (tu es aculeus, nimium imprubus); coś udziałał, iżeś mędrca dwornym nazwał 1402 (ex quo philosophum appellas curiusum).
dwousty — obłudny 206, 40 (bilinguis).
dwój; tamci wszystka dobra miara, gdzie się złączy dwoja wiara 2624; 206, 34..
dziać — zwać; któremu Agatopus dziano 36 (nomine Agathopus); Zenas dziano ratajowi 185.
działo — dzieło; by był mego działa (kołacz), a szkodaby sie w nim stała, i sambych sie w tym winien dał 1485 (si placenta de meis es et non rite sit confecta, me caedito, usque ad necem); 190, 12.
dzieć; już a już go sobie miej, a gdzie będziesz chciał, tu ji dziej 222.
dzieć się; a nie wiedząc, gdzie sie dzieć miał 187, 2.
dziedzic; Ezop wybrał sobie za dziedzica, Enusem zwano młodzieńca 2371 (adoptare).
dzieje; abowiem za dobre dzieje pełen czlowiek dobrej nadzieje 161 (qui recte agit, in spes optimas animo semper capit); nie trzebaciem mowy patrzyć, ale dzieje mamy baczyć 117, 18.
dzielca — działacz, pracownik; barzoć lepszy dzielca pilny 84, 35.
dziękować z czego, passim.
dziw 731 (monstrum).
dziwować — dziwować się; nie dziwuj nam 1335; 188, 35.
gabać; alboć mię (kuropatwę) przeto gabają (kury), iż mię sobie równą mają 13, 9 (iniurias inferre).
gadacz 2025 (ariolus).
gadać; gadkę gadać 2811 (problema solvere); 2431 (solvere).
gadać się; (Ezop) sam się z sobą taku gadał 150 (secum ait); ryś z liszką niegdy się gadal 24, 1 (vulpes cum pardo contendebat); tacyć są, co się gadają, tajemnic boskich badają 181, 13.
gadka 845 (philosophica quaestio).
galić; gdy zły kogo chwali, sobie gali (tytuł bajki 195) (fabula indicat multos mortales sub laudationis specie aliis perniciem machinari).
gamrat; osieł, jako głupi gamrat 172, 49; 179, 14.
gardy — wybredny; kto gardy, jada chleb twardy (tytuł bajki 150).
gardło; to nań wiemy do naszych gardł 76 (przysięgamy na gardła nasze, że on ...)
gąść 21, 12 (ad tibiam canere).
gębaty 416.
gędźcowy dom 14, 2 (domus citharoedi).
ględać — patrzeć, szukać; człowiek niegdy w lesie chodząc, pożywienia sobie ględąc 206, 2.
głaskać się; będziesz się tu z psicą głaskał 1135 (voca caniculam et illi blandiaris).
głobić się — troszczyć się; próżnoć sie o zgodę głobić, miedzy nama nie może być 78, 19 (frustra laboras, nam inter nas amicitia fore non potest).
głodać; a wszakoż zboża nie głodzę 2287 (nam nec spicas laedo).
głosem 1429 (alka voce).
gnąbić 135, 10.
godny 247 (aetate commodus).
godzić; Xantus, na Ezopa godząc, wezwał paniej tako rzekąc 1425 (Xanthus submissa voce inquit uxori); jedno umiej czasu godzić 20, 28.
gomoły — bezrogi 156.
gomon — hałas, wrzawa; od gomonu mało przestał 1471 (garrire desivit); żona rzadko bez gomona (tytuł bajki 196).
gomonić — hałasować 1479.
gorący; ono ugońcie zająca, barzoć smaczny za gorąca 194, 7 (za świeża).
gorszyć się; ale, im go więcej prosił (człowiek drzewianego boga), tym się więcej w mieniu gorszył 15, 6 (quanto magis orabat, eo res domi angustior erat).
gorze — nieszczęście; wnet ją (szczukę) tam (w morzu) napadło gorze 194, 12.
gościa, passim.
gościniec — gospoda 392 (diversorium).
góra 389 (ascensus).
granie; nie zdrowo mu (osłu) było granie, iż działał nad przyrodzenie 108, 19 (to »granie« osła powstało zapewne pod wplywem tekstu Aes. Dorpii: Non simus id, quod graece significantius dicitur ὄνος λύρας, id est asinus lyrarum vel lyrae; sic autem Boëtius, asinus ad lyram positus repugnante natura invitatus labor).
grosz 297 (as).
groza; nad nami grozy stroisz 182 (haec tua in nos saevitia).
grozić się; iż się grozi chlop żyta żąć 127, 22.
gruzła; krówka z łajna gruzłę udziałała 2, 30 (glubus).
grzesznica; udziel mi go (ogona) połowicę, bych zakryła swą grzesznicę 185, 12 (ud tegendas nates).
gunia 440 (cilicium).
gusło orzeł... toć wam gusło znamionuje, iż 2130 (aquila hoc sane portendit quod).
gwarzyć; kmiotek na swej myśli gwarzył 1461 (rusticus intra se ait).
gwiazdarz 65, 1 (astrologus).
hnet passim.
igrzysko 1999 (ludi publici).
istryk — jeżowiec 164, 2; 164, 13 (istrix).
isty; wilk wełnisty złodziej isty (tytuł bajki 190); aby go puścili, a pieniędzy iści byli, tysiąc im zlotych obiecał 23, 26.
iście; aby to już było iście 226; 1147.
iteż passim.
iżby — dopókiby: owca jedna chora była, syna kozie poleciła, aby o nim pracą miała, iżby ona wyzdrowiała 115, 4.
jać — jechać 193; passim.
jaspis 97, 4 (margarita, gemma).
jaśli; gospodarz przydzie, bakając, w kożde jaśli naglądając 187, 34 (cuncta lustrans oculis et praesepe manu tentans).
jednak; wszak masz dzisia morze wypić albo jednak swój dom stracić 1666; bych albo jednak zwyciężył, albo ślub wniwecz obrócił 1680 (ut aut vincam, vel saltem foedera solvam).
jedno — skoro tylko 187, 9.
jen — 52, 18; passim.
jeść się z sobą 202, 23 (inter se digladiari).
jęctwo 1984; 2088 (carcer); wpadł w takie ciężkie jęctwo 109, 27: prozna jęctwa 165, 9.
junosza — pan młody; junosza ogień w swój dom wnasza (tytuł bajki 203).
już a już — już zupełnie 221.
juże 636.
k; ukazawszy miejsce, stanął, coby Ezop k temu począł 2700.
kacerz; kacerza (kota) gardła pozbawić (chciały myszy) 129, 8.
kamienie 197, 21; jał nań kamienim miotać 197, 26.
kaptur; alić gdy (kuropatwa) ujrzała kury, oni sobie drą kaptury 13, 14 (gallus deinde cum adinvicem certantes conspiceret).
karać — ganić, karcić, passim; słuszeć tedy dobrze działać, po innych swój żywot karać 2628.
karać się — ganić, karcić, passim; uczyć się, mieć przestrogę, passim.
karmia; wtenczas mu (krukowi) karmia upadła 53, 11.
kasać się; ktociem się na wiele kasze, na małej rzeczy przestawa 147, 17.
kaźń — rozkaz, nauka, przestroga, passim.
kędzierzawy 778 (comptus).
kęsać 103, 8; 112, 16.
kęsy — bez ogona 8, 5; 78, 22.
kielnia 2704 (lingula).
kielo — kilká; i do kiela ich udusił 162, 19.
kilko 376; gdy była po kilko dniów 1797.
kinąć 498 (annuere).
kleć Iiszka swoje dzieci położyła w małej kleci 3, 8 (vnipes inter dumeta catullos collocat); klatka: lew potym ułowion, a w kleć miedzy inne wsadzun 175, 33.
klusię 193 (iumentum).
klwać; kury nosmi klwały (kuropatwy) 13, 6 (rostris percutere).
kłam — żart; to wszystko przyjmi za kłam 1336.
kłamać kim; czemuś mną, złodzieju, skłamał 1576.
kłopocić; już mię dalej nie kłopoci 671 (mm amplius mecum ages contumeliis).
kobiela 828; 21, 3; nalazł kobielą, brzoskiń i orzechów pełną 80, 5 (advenit peram, amigdalis dactylisque referlam).
kobyłka 94, 5 (cicada).
koga — okręt 36, 2; 36, 5; 36, 7; 36, 10; 87, 10.
kołacz 1473 (placenta).
komór 189, 83; 200, 1.
konać; nie ci tylko rzeczy konają, którzy wielkie siły mają 84, 34 (conficere).
korczak 1691 (scyphus).
kotczy — koci; kotczą jej twarz przemieniła, śliczną panną uczyniła 27, 7.
kożdy, passim.
kradomie; ty kradomie wszytko bierzesz 122, 39.
krasa 594 (corporis facies); passim.
kresa; liszka kresę zamierzyła 84, 13; zając kresy nie pilen był 84, 17.
krotochwilić 524; Xant na łożu ją (żonę) smutną zastał, łagodnie się k niej przychylił, by z nią nieco krotochwiIił 1124 (Xathus, thalamum ingresssus, uxori moerenti perblandiri coepit): czem 52, 3 (aliquid ioci causa facere).
krócic; kmieć łagodnie lwa krócił 61, 12.
krzyw; otoć-em ja w tym nie krzyw nic 1186; jeślić pani krzywa, musi być spalona żywa 1493; kto zazdrościw, ten sobie krzyw (tytuł bajki 133).
kucza; skryj się w mojej kuczy 12, 7 (tectorium); 12, 20; 12, 24; 206, 5.
kuńszt — żart, drwiny; wieprz kuńsztowi porozumiał 104, 5.
kunsztować, kuńsztować — żartować, drwić; przetoż, abyś mną kunsztował, ku temuś mię dziwu wezwał 259 (huius spurcitatis gratia me huc a via recta duxisti); a ujrzawszy tak szpetnego, tako kuńsztowała z niego 710; prawieć już żałuję, nie, jako pierwej, kuńsztuje 2990.
kupia 274; 207, 1.
kusznierz 96, 19.
kuta — habit; kutę stroić — chełpić się: liszka, widząc tę jej (małpy) butę, iż tak stroi swoję kutę 11, 6.
lać często takie figle lejesz 1143.
larwa 291 (larva).
ledwy — ledwo 192, 11; 196, 8.
legać, Ezop chował sługę, z którą legał 2378 (ancilla, quam Aesopus uxorariam habebat).
leniec — leniuch 196, 22.
lepak — zaś 16, 493.
lesica — plecionka (skrzynka na sery); oracz po ser sięgnął w lesicę i uchwycił tam łasicę 124, 1.
liczyć; (gwiazdarz) gwiazdy liczył 65, 5 (cum stellas contemplaretur).
list; Zenas tedy dar wziął na liście 225 (in scripiis donatione accepta); 2840 (syngraphus).
liszyć się — pozbawiać się, wykręcić się; dziś się z tego nie chcę liszyć, a gotówem morze wypić 1697.
lity; chwaląc jego rozum lity 1915.
lściwy; lściwy nieprzyjaźliwy (tytuł bajki 206) (bilinguis).
lutać — biadać, skomleć; a gdy tak zbit, bieżąc, lutał (pies) 16, 21 (ille attonitus cum clamando aufugit); 175, 5; 192, 12.
lutość 202, 6.
lutować — litować się 136, 6; 199, 30.
lwowy 188, 30.
łaczen, łaczny — głodny, passim.
łakota — łakomstwo; co zebrała twa łakoła, rozproszy to nieczystota 205, 15.
łaska 128, 9 (mustela).
łatwi 2178; (passim.
łatwie 2444.
ławica 2161; 2329 (subsellia).
łeptać; liszka sama leptała 121, 13.
łeż — łżowi nie wierz (tytul bajki 23); lżowi potym nie wierzą (tytuł bajki 52).
łeż — kłamstwo; jego łeż pobaczyli 52, 7: koguciem we lży poznają, nie burzoć oń wszyscy dbają 52, 13.
łgać; czemuś mną, złodzieju, zełgał 1775; tysiąc złotych im obiecał, któremi też takież zełgał 23, 28.
łocyga — sałata ogrodowa 884 (lactuca sativa).
łotr 761 (verbero); 803 (trucigerulus).
łożnica 325 (domus pars interior).
łuczyć — znaleźć, trafić; bo cię tamo nikt nie łuczy 12, 8; skarbu nigdziej nie łuczyli 18, 11; tam na zbójce łuczył 23, 22; aza łuczysz na wdzięcznego 66, 22; łuczył mądry na chytrego 121, 31; bo go był w nos orzech łuczył 174, 18; owa łuczył na lekarza 175, 7; zdrajcę w owczej skórze łuczył 190, 6.
łupież — skóra; łowiec łupież niedźwiedzi sprzedał 34, 1.
łuskać — trzaskać, chrobotać; (kozy) śmierdząc, łuskają nogami 115, 10.
łuszczyna — łupina 80, 9.
łyst; wielkich nóg, miąższego łystu (Ezop) 14.
łżywość 2523.
łżywy; chroń się czlowieka łżywego 2541 (hominem saevum vitare memento).
mało; mało się to boisz, ine ptaki niepokoisz 110, 15.
małpież, passim w bajce 170 (rex simiorum).
małż 165, 7 (cochlea).
małżeństwo popełnić 178, 40.
mardać(ogonem); pies chodził po domu, mardając 47, 7.
matanie: gwiazdarz w niebo patrzał, by przyszłe rzeczy powiedział, iżby przez takie matanie miał wżdy nędzne pożywienie 65, 3.
medł, passim (lauguens).
mędrować; na godziech patrz, by wiele nie mędrował 2550 (panca loquere inter pocula); Ezop wszem królom mędrował 3104: 98, 27.
miara; którą miarą 559 (quo pacto): które (orły) kiedy już Ezop miał, taką im miarę przyprawił, iż się za mięsem puszczali, wzgórę i na dół latali 2646 (quos — pullos, aqniiinos — cum habuit, assuevit pascendo sursum ac deorsum volare).
miąższy; miąższego łystu 14 (suris crassis).
mieć; takie słowa ku panu miał 194 (heroque ait).
mieniać; albo rozumu nie masz, iż tako rzeczami mieniasz 948.
mier; posłali posły do owiec, wiecznego mieru żądając 2243 (pacem perpetuam offerunt ovibus per legatos).
miernie; 2926 (aperte); hy tamo (na górze) nie siedział, miernieby snać odpowiedział (mówi wilk do jagnięcia) 44, 8; by się (chory) miernie miał 50, 5 (si vino ab stinuisset).
mierziony; co nad język gorszego, wszystkim ludziem mierzieńszego 1376 (quid reperitur deterius ac olentius lingua).
mierzyć; on (lew) ich [przyjaciół) obyczaje mierzył 199, 5 (t. j. porównywał, zastanawiał się).
mieszać; wespół swe rady mieszali 2135.
mieszkanie; wszystkich ludzi mieszkanie 1323 (mortalium vita).
mieszkać; drogę mi mieszkasz 265 (noli me remorari).
mięszkać; jedno mi czasu nie mięszkaj 838.
migać; drwoszczep: »nie wiem« usty migał 12, 13 (lignator verbis qui dem vidisse negut).
miłośnica; miłośnice są drapieżnice (tytuł bajki 141); 172,46.
miłośniczka; wierna pańska miłośniczka 1054 (suczka).
miłownik; miłownicy szaleni wszyscy (tytuł bajki 172).
młyn; na swójci młyn wodę wali 195, 24.
mnieć; miły bracie, co ty mnisz 403.
modła; ostatnie jechał do Delfów, iż tam była modła bogów po wszem świecie znamienita 2882 (postremo Delphos se contullt, locum religione celeberrimum).
morzyć 202, 16 (vexare et occidere).
myśl; myśli (osieł) mając też myśl do oślic 172, 95 (affectabat esse cum asinabus).
myto 384 (praetium).
nabożny; nabożny; przeto, iż mu (bogu) nabożny był 145 (ceu illi, qui sibi devotus erat).
nabyć; zwierzyny wiele nabyli 60, 6 (cum multam praedam cepissent).
nacząć; on sędziego naczął prosić 86, 17; passim.
nadać się; nie nadało się jej (szczuce) morza 194, 11.
nadchadzać 160, 3.
naglądać; wilcy ze psy nadchadzali, dziurami do domu naglądali 160, 4; liszka często ku lwowi naglądała 172, 11.
nagotować się 204, 8.
nakarmić; nakarmię cię tłustych kości 16, 8.
nalewacz 1688 (pincerna).
nałożyć; jużbych pieniędzy nałożył 284.
nałożyć się; kto się swej woli nałoży, nie powolnyć sługa boży 157, 10; (lew) się był mięsu nałożył 188, 6; niechaj się pracy nałoży 200, 19.
namawiać kogo — przemawiać do kogo; boga tako namawiał (człowiek) 15, 16; (rybitw) tako (ryby) namawiał 21, 12; potym on kmieć, chcąc się jednać, jął węża cicho namawiać 78, 14 (volens pacem cum serpentu conficere, ad reconciliandam inter se amicitiam vocat serpentem); tak go namawiał (kur jaspisa) 97, 5; pustelnik się z drabem potkał a laskawie go namawiał 152, 2 (heremita militem hortabatur); (kurwa młodzieńca) temi słowy namawiała 179, 12; pocieszać: a gdy ją tako namawiał, płacz jej znienagła ustawał 178, 12.
napaść; acz się niektóry raz umkniesz, jeden mu raz wżdy napadniesz 120, 20.
naprawić; na tożeś sługę naprawił, iżby mię był z domu pozbył 1235 (hoc illud erat, quod per servum improbum me ludificabas).
naprzeciw; naprzeciw bogu bluźnić 216.
narząd; wszedszy tedy w dom ubogi, nie byłci tam narząd drogi 105, 10 (penus).
nastroić sobie śmierć 202, 20.
nastrój — sieci; ona (jaskółka) kiedy przyleciała, wszytek on nastrój porwała 133, 14 (retia cum textrice per area portabat.
naśladować; — więc się sam Xantus k domu wezbrał, a Ezop go naśladował 638 (sequi); matka go (syneczka) naśladowala 76, 15 (seqni); passim.
naśmiewać się z kogo 855; 856.
nawała; mnogieć są morskie nawały 785 (permulti sunt impetus maris undarum).
nawiedzić; pan do folwarku nawiedził 26 (cum herus proficisceretur).
nawieść; nawiódł go na dobrą ścieźkę 132 (in viam stratam perduxit).
nawrócić się do domu 196, 14.
naznamionować 1952 (notare).
naźrzeć; (gospodarz) pilniejci swej rzeczy patrzy, do każdego kąta naźrzy 187, 30 (herus, qui est Argus).
nie; ale nic nie trudniejszego 789; nie nad mię szaleńszego 2441; gdzie rozumu nie, czas pomoże (tytuł bajki 20).
nieblizki; aż przeminął czas nieblizki 2405 (longo tempore post).
nieboszczyca 152, 27.
niebożec; tedy po tej szkodzie niebożec nabył zasię sobie owiec 87, 13.
niechać; niechać się sam wniść nie boi 696.
nieco cokolwiek passim.
nieczystota 205, 15.
niedbanie 110, 29.
niedośpieszen; terazci pan niedośpieszen 198, 11 (se non posse munc illi vacare).
nadworny 1403: 1406 (incurius).
niegdy, passim.
niegdzie 12, 6 (quoquo loco).
niejako 1213; 156, 4.
niekto — ktokolwiek,passim.
nieludzki; nieludzki uczynek działasz 648 (naturae requiem nun tribuis).
nielża 518; passim.
niezmiernie; Ezop niezmiernie garbaty 15.
niemić się — stawać się niemym: niemiłyć się też zmysłowie 204, 23 (cum oculos hebescere, auditum minni sensusque in dies deficere sentiebas).
nieomylny; 84, 36.
niepili — cudzy, obcy; chłop, nie rozmyślając tego, przecz wezwan od niepilego 1414 (rusticus, quamobrem ab ignoto vocaretur, minime quareus).
niepoczesność 1824.
niepodobny; więcby ten co umiał? barzo temu niepodobny 887.
nierówień 192, 14.
nierządny; nierządne pijaństwo 1630.
niestotyż 192, 16.
niestrojny; kmieć, widząc lwa niestrojnego 61, 21 (rusticus leonem cum ungulis et dentibus perspicit inertem).
nieszczeście, passim.
nieutolny; nieutolnie go płakała 158, 3.
nieuźrzały 81, 12.
niewiara — zła wiara 85, 8.
niewdzięk; a jeszczeżci niewdzięk działam 955.
nieznanie; różne mieszkanie przychodzi w nieznanie (tytuł bajki 138).
nieznoszony; nieznoszoną tam pracą miał 159, 12 (nimis difficilis).
nikaki, nikakiej — nijak; nikaki im (literom) nie zrozumiał 1930 (cum intelligere nequiret); nikakiej już nie odmawiaj 2111; nikakiej sie nie wyprosisz 187, 11.
nos — dziób 53, 10; 63, 10.
nowotny; nie patrząc, jeśli nowotna ma im być rzecz pożyteczna 148, 17.
o; (pan) o figi tako rozkazał, aby je jego słudze dano 34; ziele, o którym jesi pracej wiele 842 i 894 (olera, quae diligenter soruntur colunturque curiose): ziemia o tych więtszą pracą ma 899.
obchodzić się; a czemuż sie sromocita, gdy się jednak obchodzita 123, 16; obchodziłam się z nim zdradą 177, 44.
obec 2153 (omnes); Samska obec 2185 (Samii): wszystka wilcza obec 2241 (lupi); 157, 12.
obiedwać — obiadować 920.
obierać się; — bom się ja w tym nie obierał, inszem rzeczy na pieczy miał 2027.
obiesić 223; 178, 14.
obliczność nieprzyjacielska 79, 9 (inimicorum praesentia).
oblizować 175, 26.
obłapiać 2460 (amplectere); ośliczki obłapiać cię (osła) wszystki chciały 172, 86.
obłów 17, 34 (praeda).
obłuda — maska, straszydło; co nasz pan udziałał, iż w nasze towarzystwo dał człowieka tako żadnego, ku obłudzie podobnego 336.
obmawiać — wychwalać, rozgłaszać; ci, którzy ich namniej mają, swoje cnoty obmawiają 96, 22.
obój 207, 19.
obrać się — trafić się; owąciem się żóraw obrał 63, 9.
obrok zwyczajny 44 (panis quotidianus).
obronić komu czego — obronić przed kim czego; nie wiem. co z niemi (myszami) czynić, bych im mógł kosza obronić 169, 30.
obwieścić; pan mi to polecił, bych cię tym listem obwieścił 2844 (syngraphum regi reddidit).
obwięziel; odłóżże ty obwięzieli (mówi wilk do istryka) 164, 9 (illi suadere coepit, ne tantum telorum onus tergore portaret).
obwięzować się 2840.
obyczaj — sposób, passim; a gdy go lekarz oglądał, w jedzeniu mu obyczaj dał, aby jadł mięso naleksze 188, 42.
ochotny w rozumie 1867 (ingenio prompius).
ocz 480.
odbyć; odbądźże tej paniej spornej, łatwie nabędziesz powolnej 760 (hanc tuam uxorem, ex quo ita est morosa, in tenebras deiicito).
odbywać; synciem za ojca winnego winien odbywać każdego 98, 20.
oddać — odpowiedzieć; pies mu (wilkowi) za ty słowa oddał 183, 9.
oddać się; druga rzekła, by sen miała, iżem się z nim była oddała 686 (altera vero: ast ego in somnis visa sum, quod desponsata erem).
odejmować — bronić 1511.
odelżenie — ulga (w spłacie długu): owca prosiła przedłużenia, na krótki czas odelżenia 118, 10; z tego bólu wielmi lutał (lew), odelżenia sobie szukał 175, 6.
odelżyć; pan kazał, by go... miotłami usieczono, on się przed nogi położył, by ma pan mało odelżył 92 (od hari pedes procidens ut potuit punctum temporis sibi dari exoravit)
odeszcie 1202.
odgniewać się — przestać sie gniewać; poniewoli się odgniewał (niedźwiedź) i ledwie sie im (pczołom) wybiegał 146, 9.
odjąć 2742 (eripere).
odmawiać; żóraw tej to radzie odmawiał 157, 10 (odradzał).
odpaść; (baran) się na byka zabieży, w czoło mu swym łbem uderzy, ale odpadł, aż ledwy wstał 192, 11 (cum in taurinam frontem arietasset, tam atroci ictu repercussus est, ut, fere moriens, haec diceret).
odpierać; psi mężnie im (wilkom) odpierali 2236.
odpłoszyć 128, 15; 130, 17 (abigere).
odpoczynąć, passim.
odpór; Xant odporu gadkam nie wiedział 1620 (cum variis, quae pruponebantur, problematibus turbaretur).
odpuszczać; a cłoć juże odpuszczamy 636 (telonium Xantho largiti sunt).
odrzucić; lew osła od działu odrzucił 60, 13 (a divisione deposuit).
odsądzić; zdrajce czci odsądzili 176, 14.
odstraszyć się — ośmielić się 185, 16.
odtychmiast 184, 10.
odzierżeć pracą 2082 (praemium reportare).
ofiarować się; Ezop na wierność się ofiarował 1530.
oganka — klapka na muchy; przed oganką uciekając (mucha) 122, 35.
oględać 250; 252.
oględować 2878.
ogłów — uzda 768.
ogrodzić — osłonić, pokryć {obwijać w bawełnę); Xantus, chcąc tę rzecz ogrodzić, iż gadce nie umiał zgodzić 873; chcąc swą wolą ogrodzic 172, 51.
ogroźny — groźny; pan niedźwiedź by} wojewodą swoją ogroźną urodą 201, 6.
oguł; — na ogułach im rozkazał 1502 (pozornie).
okazanie wdzięczne 105, 11 (gościnność serdeczna).
okromia 1876 (praeler).
omatać — oszukać 72, 20.
omiedzić kołacz 1483.
omierzić 171, 32.
omijać — tracić; aleciem ten twój uczynek omijasz prze swój pożytek 124, 22 (t. j. uczynek twój niema wartości moralnej, jako samolubny).
omowa; kto się niewiastam da rządzić, ten będzie miał wieczną o sobie umowę 95, 20.
omylić; mistrzu, coś uczynił, iżeś nas wczora omylił 1886 (heus, praeceptor, heri nobis nugas egisti); Boga nie omylili 36, 20 (res ista non latebit Deum); nie będziesz wołała, drugich głosem omylała (mówi lew do żaby) 57, 10 (nullum amplius, ut te respiciat, animal clamore movebis); passim.
omylić się; sługa się tobą omylił 187, 25 (t. j. sługa dał ci się oszukać).
opatrzyć — przewidzieć; jakożem ja barzo głupi był, iżem tego nie opatrzył 51, 12.
opatrzyć się; liszka wżdy się opatrzyła, tej chorobie nie wierzyła 58, 11 (vulpes leonis cognita arte...); nie możesz tu nie wychytrzyć, musisz się zinąd opatrzyć (mówi wilk do liszki) 177, 20.
opierać się; rybitwi sieć swą z wody prowadzili i barzo się opierali 25, 3 (nogami o ziemię).
opłynąć; z ciebie (rysia) sierść opłynie 24, 7.
oprawić; (termin prawny); co kto ma wziąć albo też dać, kupić albo i przedawać, którzy cześć, wiarę trzymają, językiem to oprawiają 1316 (item dare accipere, salutare, forum, mercatura, connubia lingua efficiuntur); ma to mój sąpierz oprawić 1732; szkody sobie oprawili 202, 11.
oprócz — bez, passim.
opuścić; — bez, król go łaskawie opuścił 2873 (Aesopus, visendi Graeciam cupidus, veniam a Lycurgu exoravit).
osłyszeć się; potym się też osłyszymy, a o sobie pomyślimy 127, 31.
osoczyć; aby mię ten nie osoczył 191 (ne hic me criminetur)
ostać; rzekł jesiotr, iż mu umrzeć nie żal, iż ze mną nieprzyjaciel ostał 49, 8.
ostatnie 2881 (postremo).
ostawiać; w baśniach mądrość ostawiając 2880 (in fabulis sapientiam ostendens).
ostrzegać kogo w czem 35, 25.
ostrzegać się; czego 1610; w czem 145, 17.
osunąć się; lew się na kmiecia osunął, swego patrząc, zęby zgrzytnął 61, 9 (cum illum leo torve aspiceret ac dentibus frenderet).
oszczerzać zęby 468 (dantes aperte ostendere).
oszczymiać — oszczędzać; gdy dziś [z] potrzebę będziesz miał, patrz, by się na jutro oszczymiał 2570 (quod in diem laburando quaeris, id in crastino quoque reponito)
otkać się 20, 7 (ventrem distendere).
otrzedź — kolej; ze mną będziesz pospołu legać, a otrzedzią domu strzegać 183, 24.
owa, passim.
owszejki, owszeki, passim.
oznajomiać; jako syna go (Enusa) miłował (Ezop), przed królem zawżdy oznajomiał 2374 (quem in conspectum regis saepius addnxit commendavitque non secus, ac si ex ipso natus esset).
ożalać — przestać żałować, przeboleć; wdowiec, gdy żony ożalał 152, 1.
ożeniać się 203, 1.
palerzyna — peleryna; takoć źli panowie czynią: i niewinnego obwinią, a łatwie najdą przyczynę, by z niego zjęli palerzynę 188, 52.
pałac 2665 (regia).
pastwa — pastwisko 172, 43.
paszczeka 56, 1.
pchać; nie bacz, iżci (dary) woniają, pod tą wonią bardzo pchają 91, 16.
pątnik 2290 (vians).
Perliczka — imię suczki; chodź sam, Perliczko 1053 (veni, lupa astrix).
persona; acz persona niepoczciwa, częstokroć rada pod nią bywa 2063 (sub turpi corporis forma saepius latet sapientia).
piard 156, 14 (crepitus ventris).
piasta; strzec niewiasty nalewać piasty (tytuł bajki 159).
piecza — troska 2042.
piegaty; dudek ubiór ma piegaty 149, 14 (upupa versicoloribus pennis ornata).
piegza 127, 1 (cassita).
piegzin; dzieci piegziny 127, 41.
pielesz; (lew) leżał w pieleszu swym 58, 6 (ingressus speluncam).
pierwy, passim.
pierzcień 1654; passim.
pieszczenie; mięszkając sobie pieszczenie 95, 3 (in delitiis educatus).
piędź; roztropny szczęściu nie wierzy, swą się zawżdy piędzią mierzy 92, 12; ani na piędź 210, 36.
pilen; zając kresy nie pilen był 84, 17.
pilić; a sam szedł obiada pilić, bo Xant z gośćmi rychło miał przyść 1819; Delfowie o tym pilili, jakoby go obwinili 2915; kto pili, nie zmyli (tytul bajki 84); liszka, gdy nic nie piliła, w jamę się była wwaliła 128, 2; młodzieniec o tymże wszystko pilił 196, 2.
piskanie 200, 7.
piszczałki 21, 2; piszczeli 21, 4 (tibiae).
plotka; kto się rad mądrych radzi, ten się w plotkach nie uwadzi 2588.
płacenie; tożto mądrego płacenie składać na boskie zrządzenie 861 (ecquid philosophicorum solutio est divina providentia haec produci).
płachta ob. rogoża.
płat; a z mej ziemie za dziesięć lat będzie dań tobie isty płat 2428 (ex tuto territorio meo annos decem tributa capito).
płatny; sędzia skazał, aby owca płatna była 99, 19.
płewy 32, 8 (plewy).
po; jawnie się im nie godziło (zgubić Ezopa), wiele ludzi po nim było 2912 (propter turbas palam non audebant); mać wtenczas przy nich nie była, po swej potrzebie chodziła 125, 4.
pobłądzić drogi 116.
pobudzić; jeden, chcąc Xanta k niemu pobudzić 1387 (in servum stimulans herum); zdradnieś uczynił, żeś na mię psy pobudziła (mówi zając do liszki) 195, 16.
pochlebić; i w tym lekarz mu (niemocnemu) pochlebił, izby też to znak zdrowia był 71, 11 (rursus medicus ait id ad salutem optimum fuisse).
pochlebnik 188, 27.
pochlebować 210, 23.
pochwacić; (orzeł) mięso nogami pochwacił 3, 30.
pochwycić się; wnet się od ziemie pochwycił 2459 (continuo exsurgens); (kotka) za mysza się pochwyciła 27, 16 (murem, ut caperet, persecuta est).
pocieszać jen z owego pocieszon był 1243.
pocz; pocześ tu przyjał 269 (ecquid huc venisti).
poczesność 122, 58; 188, 24.
poczta; gdy poczty nie widziano, z góry mu odpowiedziano 198, 9.
podarze 29; 91, 4 (munus).
podarzenie 1396.
podjąć szkodę 170, 13.
podnieść się w pychę 194, 5 (in superbiam elatus).
podoba; cóż ci po takiej podobie, kiedy niemasz mózgu w tobie (mówi liszka do maszkary) 14, 10.
podobny; na twarzy podobny 248 (spnie non insultus); 778 (forma speciosus); 796 (speciosus); podobnej ci rzecz żądam, a sprawnie ją otrzymać mam 1705; widział mu się czas podobny 2409; aż do czasu podobnego 2838 (ad terminum quondam).
poduszczyć 293 (stimulare).
pogoda; kiedyć pogoda, przydzi do mego ogroda 909 (cu his rebus tibi opus est, huc accedas); gdy tego pogoda będzie na wiosnę, kiedy śnieg znidzie 2500 (cum hiems transiret); (kruk), gdy dobrą pogodę uźrzał, k swemu królowi przyleciał 170, 75.
pogodzić; łatwie temu pogodzić 745.
pojeść 60 (manducare).
pojać 111; 228; 434.
pokazić 110, 24.
pokęsić się obciąć sobie ogon; mybyśmy się pokęsiły, gdybyśmy tak szalone były 8, 27.
pokładać; (liszka) lwicę, jako niepłodną, pokładała za niegodną 62, 6.
pokuszać, pokusić passim.
polepszyć; miejcie na tym dosyć teraz, polepszymy na inszy czas 1292.
polepszyć się; nic mu się nie polepszyło 3050 (nihil profuit sibi ara); barzo mało się polepszysz 93, 11; lew się niegdy polepszyć chciał, by dobrą sławę otrzymał 188, 1 (leo volnit mores regum bona forma consequi); wilk niegdy k Rzymu się spieszył, azaby się tam polepszył 189, 2.
połać; szedł po połaci onej, kędy był dom jego paniej 1219 (transiens per viam, ubi Xanthi uxor habitabat).
położyć; osieł na trzech położył dział równy 60, 10 (asinus in tres partes aequales partitus).
połupić woły 30, 16 (iugulare).
pomokrzyć; na ostatek je (gruszki) pomokrzył 150, 10 (lotio conspersit).
ponocka straż nocna; (żołnierz) szedł precz od niej patrzyć zasię ponocki swej 178, 30.
popadać, popaść; nie popadniesz żadnej szkody 1614; orzeł zająca popadł) 2, 15; a gdy szkody popadają 39, 11; kto nieopatrznie czyni, szkodę popada (tytuł bajki 41); (kania) mysz popadła 163, 11; (małpa) niemało ich (orzechów) popadła 174, 8.
poprowadzić się; milczkiemby się poprowadził 587.
poprzedać 420; 155, 13; 173, 25.
poradny 2304.
poradzenie 1208; 1395.
porozumieć czemu 1090; passim.
poruszyć się; Krezus się na to poruszył 2193 (animo commotus).
poselstwo 2216 (mandata).
poseł 2138 (tabellarius).
posędzać; więc się poczęli uśmiechać, za szaleństwo mu posędzać, iż... 370.
posięgnąć ręką 41, 13.
posikać 640 (demingere); 647.
posilenie posiłki 144, 9.
posłapać — podeptać; wół młode źrebięta potłoczył, nas wszystkich barzo posłapał 125, 7.
posłuszny kogo; zawżdy mię posłuszni byli 173, 36.
pospólny; dla pożytku pospólnego 2108.
postawić się; Ezop się cudnie postawił: jąwszy go (kapłana), pod drzewem posadził 119 (Aesopus, laeto vultu illum manducens, sub arbore fici consedere fecit); — popisać się 89, 3.
postąpić czego — ustąpić 102, 4.
poszkodzić; niś opieprzył, aniś omiedził, jednoś przyprawy poszkodził 1484 (placenta haec impurissima nec mel, nec piper habet).
poślubić 23, 3 (vovere).
pośmiewać kogo w czem 1810.
potargnąć; a gdy żórawi wiele jął, jastrząba z nimi potargnął 43,6 (pelagrum venatus est); potargnąć sieci 209, 4.
potępić; pierwsze smętki, którem miała, kożdy mi z nich i łatwiejszy był, aleć mię już ten potępił 2996.
potknąć się komu; potknieszli się komu złemu, nie wyprosisz i się żadnemu 7, 27.
potłoczyć; wół młode źrebięta potłoczył 125, 2; 125, 7.
potrawić; młodzieniec swe wszystko potrawił 70, 2 (adolescens cum bona patris consumpsisset).
potrudzić się; a o tymci się potrudzę, że go tu ku tobie, przyłudzę 172, 29.
potrzeb; co potrzeb, przyprawiaj 954 (quae parari opus est); często ludzie Boga żądają, których rzeczy potrzeb nie mają 26, 30; komu więcej potrzeb tego 26, 30.
potrzeba; potrzeby zabierz 1569 (cape, quae opus est).
potrzeźwić 2478.
potukać słyszał, iż łowcy wołają, za wilkiem psom potukają 196, 12.
pourażać; tamem je (kobyłę i źrebię) więc pourażał (mówi wilk), ledwie samej ogon został 189, 57.
powątleć; powątlały jego (lwa) kości 107, 6.
powolny 1040 (benivolens).
powyższenie; pan za swe zwyciężenie od was weźmie powyższenie 2084 (si dominus erit ceriaminis victor, gloriam et gratiam apud vos consequetur).
powyższyć; król Ezopa powyższył 2506.
pozbyć — pozbyć się, passim.
pozbywać — pozbywać się, wypraszać 102, 32.
pozdno 202, 17.
pozobać 48 (comedere).
pożyć; bych ja to wiedział, jakobych pożytek z ciebie miał a w czymbych cię dobrze pożył 283 (qua in re mihi prodesse quires); i drugić się będzie bożył, by łatwiej swej zdrady pożył 162, 28; (osieł), siebie mieniąc nieszczęsnego, iż nie pożył nic dobrego 75, 6; (wilk istryka) nie mogąc gwałtem pożyć 164, 5.
praca; ktokolwiek zwycięży, nierówną pracą odzierży 2082 (uter vicerit, non par proemium reportabit); owca syna kozie poleciła, aby o nim pracą miała 115, 3.
pracować o co; o to pracuj, by mógł jednego przyjaciela mieć prawego 2601; ludzie, by nie umrzeć, o to pracują 28, 16.
pracować się — troszczyć się; wilk niekiedy barzo stękał, o lekarzu się pracował 63, 5; (roztropny), gdy szczeście nie folguje, o to się też nie pracuje 81, 16; kobyłki ani się ocz pracowały 94, 6; więcejci ziarna miłuję, a też się o nie pracuję 97, 14; ci co pysznie panują, o przyjażni się nie pracują 107, 38; któż mnie będzie opatrował, o moje rzeczy się pracował 136. 10.
prać 161, 7 (caedere).
prętek; mając rozum prętek 1866 (satis acutus); 146, 14.
prawda; po prawdzie to mniemały 678 (putantes id esse verum).
prawie; wszystki rzeczy prawie zowę 154 (suis nominibus appello).
prawy; prawa prawda 188, 18.
prosić u kogo 185, 6.
prostość 82, 5 (simplicitas).
prowadzić się; takoć się jemu prowadzi 160, 12 (se habere).
prozny — próżny 354, passim; myszy o kocie się radziły, jakoby go prozny były 129, 4 (mures consultabant, quo ingenio quave arte felis insidias possent evitare)
prza; a dobrze, iż ci słuchają, którzy mą przę rozeznają 1300; małpież kiedy prze wysłuchał 123, 13.
prze; Bóg, gdy wronę cudną uźrzał, prze krasę królem ją wybrał 45, 10 (ob pulchritudinem); on się z tego nie wymówił, prze przyjaciela uczynił 159, 10.
przebiegać się; myszy gdy się przebiegały 162, 1.
przecz passim.
przeć się; ona (liszka) się tego przała 123, 5 (illa negabat se esse ream).
przed (prae); nam przed tymi tłomoki zginają się zawżdy boki 409; kamień, przed którym się sieci rwały 25, 8; który (kur) bitwę stracił, przed wielkimi sromy się skrył 64, 4; dąb, taką rzecz kiedy widział, iż przed kliny gorzej się miał 85, 6; obcego się bardzo wstydzę, a przed sromem nie porodzę 113, 20; wilk, gdy jagnię u kóz widział, przed kozłem go porwać nie śmiał 115, 6; drudzy lwi, gdy nań chcieli, przed onym więc już nie śmieli 175, 45; przed chytrym się nie wysiedzisz 187, 44.
przedajny; nie mam żadnego (osła) ni nająć, ni przedajnego 246 (inquit nec pretio, nec alia ratione iumenta sibi reperiri posse); 1223 (venalis).
przedłużyć się; robocie się przedłużyło 127, 15.
przednie; jedna pani męża miała, a przednie go miłowała 136, 2.
przedrożyć — za drogo zacenić; alemci go nie przedrożył 299.
przeglądać; (oracz) nie przeglądał ciężkich przygód 30, 3; patrzeć przez palce, pobłażać: matka tego przeglądała (że syn książki kradnie) 86, 5 (cum mater libenter accepisset).
przeględać; przetoć to trzeba przeględać, co się kiedy może przydać 25, 17.
przegryznąć 163, 7.
przekazić 178, 27.
przekażać; psi wilki od trzody gonili, przekazać owcam nie dali 2236; 109, 4.
przekładać kogo komu; mądregociem przyjaźń pewna, a zwłaszcza w kim cnotę pozna, miło mu z nim zawżdy mieszkać, nowych mu nie chce przekładać 149, 24.
przekładać się — przechwalać się: ryś z liszką niegdy się gadał, ślachectwem się jej przekładał 24, 2; wywyższać się: a gdy się inym przekłada 41, 23.
przekory; oto na me przekory nabyłeś takiej potwory 743; przekory sobie działali (krucy z sowami) 170, 6.
przemódz; coć przemogę, toć tu dawam 23, 12.
przemór; widzę, pawie, iżeś chory, znać w tobie silne przemory 172, 16 (Video te macilentum et perditum).
przepaść; a co mi przepadniesz, jeśli tego nie dowiedziesz 1647 (si non biberis, quid deponis).
przepuknąć się; (żaba) się wpoły przepuknęła 125, 20 (rupia pella mortua est).
przepuścić; jeśli mi przepuścisz 871 (si iubes).
przesieść — dać się we znaki: ale im był potym przesiadł (jastrząb gołębiom) 111, 13.
przesilenie; z przesilenia zemdlał 196, 6.
przestać; potym gdy go niedźwiedź przestał 35, 21.
przestać się; dawaj (soczewicę), by sie nie przestała 970.
przestępać; cztery stopnie przestępaj 1951 (ascende gradus quatuor).
prześpieć; mnogie rzeczy prześpiał 3126.
przewieść; gdy co działasz, końca czekaj, przewiedzieszli, tedy śpiewaj 16, 32.
przewinić; wieleś uczynków złych czynił, aleś tym wszytki przewinił 1844 (mihi saepius nugas egisti, sed quo modo nullo tempore nequius).
przewodzić; gdzie się wszyscy zgodzą, wiele przewodzą (tytuł bajki 209).
przewyciężyć 1524 (vincere).
przez — bez 799; 86, 33.
przezlisz — ogromnie, nad miarę; żaba w jednym błocie mieszkała a przezlisz barzo wołała 77, 2.
przód — wprzód 73, 18; 210, 22.
przybrać się; mam mieć goście przy wieczerzy, rządniej się k temu przybierzy 1352.
przyczyna; Xant tego już pilen był, jakoby go za przyczyną zbił 992 (Xanthus causam quaerens, quo illum iure caedere passet); hnet się przyczyny domyślił 999 (existimans id quod res erat); 1029; 188, 37.
przyczynić się, przyczyniać się; kazał się sługam przyczynić by mogli kota ułapić 2735 (iussit pueris suis, ut catum habere viderent); oracz jeden nierad orał, na zimę się nie przyczyniał 30, 2; aż się mrówka przyczyniła, łowca w nogę ukąsiła 67, 17; mrówka śrzód lata robiła, na zimę się przyczyniając 94, 3.
przydać się; nieco mu się złego przyda 1764 — (est augurium pessimum); przydało się dnia jednego 3, 9; passim.
przydybać; liszka ku wsi przydybała 135, 1.
przyglądać; miła pani, trochę przyglądaj 1807 (hera, cave amabo paululum); kijem go (osła) przyglądam 73, 16; poleć mi dzieci przyglądać 113, 11.
przygodzić się; więc się mu kapłan przygodził 115 (sacerdos Aesopum adiens); byk na jednej łące chodził, tedy się lew k niemu przygodził 59, 2 (leo, taurum soquens, cum prope accessit); owa się łowiec przygodził 66, 13 (auceps quidam advenit).
przyjachać 229.
przyjacielstwo 933.
przykazać się — polecić się: (sroka) ku orłowi przyleciała, aby mu się przykazała 138, 4.
przyłożyć się ani się też składaj z dworem, przyłożysz się zawżdy wołem 100, 24.
przyłudzić 172, 30.
przymawiać; starzec iżby lepiej (syn) zrozumiał, tą przypowieścią przymawiał 180, 10.
przypędzić; nikt cię k temu nie przypędzi 572 (nemo te cogit); ktoż mię był na to przypędził, iżem zdrajcy łatwie wierzył 2443 (quod factum ma pepulit, ut Aesopum interimi iuberet).
przypisać; (Xantus) głupstwo kupcowi przypisał 453 (admiratus marcatoris inscitiam); Ezop baśni wszystki, które składał, Krezusowi je przypisał 2320 (fabulas edidit regique inscripsit); oni (ptacy) się z jej (jaskółki) rady śmiali, a bojaźń jej przypisali 110, 14.
przypłodzić się 173, 20.
przyprawić; gędźca z śpiewakiem postawił, w nowe suknie je przyprawił 438 (psaltem cum grammatico, novas stolas indutos, apud forum venale coustituit).
przystawać; dobrej nauce przystawaj, a mądrej rady nie wzgardzaj 2585 (quae frugi sunt, ea discere ne cesses ac sapientiae intendere); ku komu 199, 3 (se adiungere alicui).
przyśpiać; a gdy k jednej górze przyśpiał 389 (praevenire).
przytcza — przygoda; nie miej człowieka cudzego za przyjaciela pewnego, bowiem, gdy się przytcza przyda, rad cię zawsze swoim wyda 171, 124.
przywieść, przywodzić; on chcąc je przykładem przywieść 31, 5; (jaskółka) jęła zasię ptakom radzić, na oczy im rzecz przywodzić 111, 20; mnogim złoto szkodzi, często je o gardło przywodzi 169, 52.
przywieźć się; Ezop się ku Babilonie przywiózł 2865 (Aesopus Babyloniam ingressus).
przywięzać 3014 alligare.
przyzwolić; wszyscy temu przyzwolili 1117 (dictum approbantes); oni k temu przyzwolili 100, 17.
psica 1135; 102, 1.
psiczka 1048 (canicula).
pstrociny rysia 24, 4 (variae corporis notae).
pustować; dzieci pustując wołają 287 (pueri vociferantes lascivientesque).
puszczać 602 (omittere).
puszka; z błota puszki bywają, w których też złoto chowają 2663 (phialae non limpidae limpida saepius continent vina).
pyszny komu 1174.
rabski — arabski: stu tysiąc złota rabskiego 2837 (mille talenta); 2919.
rada; Delfowie, gdy to słyszeli, taką radę o tym mieli 2902 (haec Delphi audientes intra se inquiunt); (liszka) o pomście brała radę 3, 16 (consilium capere).
radniej 97, 20; 186, 7.
rata — okrzyk: na ratunek! przenośnie — strach: ale wżdy mieli sumnienie za swe niecne uczynienie, które je zawsze straszyło, rata na nim dosyć było 3116 (conscientia compuncti, quod Aesopum iniuste occiderant).
rataj 27 (agricultor); passim.
rąbić drzewo 12, 4; 72, 2.
robota; jeszcze się o to boję, iż, gdy mię zbawi żywota, o skórze będzie robota (mówi osieł) 73, 24 (corium meum etiam post mortem cruciabitur).
rodny; ociec mając syny rodne 31, 1; wszytkęć winnicę skopamy, rodniejsząć ją udziałamy 90, 8.
rogoża; kto u mnogich panów bywa, rzadkoć ten sługa utywa, szalenić się tym ubożą, a ida z płachty w rogożą 73, 28.
róg; z przodku się złemu przeciwiaj, siły mu brać nie dopuszczaj; puściszli, gdy za rogi masz, za ogon już nie utrzymasz 110, 39 (praestat esse Prometheum, quam Epimetheum; fuere hi fratres, nomina sunt graeca, alteri consilium ante rem fuit, alteri post rem).
rościć — kazać rosnąć; taki mi jęczmień rości, by nie miał plew ani ości 132. 3.
rota ptasza 176, 5.
rozbaczność; król dla wielkiej żałości nic w tym nie miał rozbaczności 2396.
rozboleć się — rozchorować się 136, 3; 160, 1; 172, 5.
rozchód — rozstanie, rozejście się 105, 20.
rozdawać; Ezop przypowieści dziwne gadał, a w nich swą mądrość rozdawał 2342 (in fabulis documenta mortalibus exhibens).
rozdrzemać się 197, 3.
rozdziergać; miech rozdziergaj 573 (apperi fores marsupii).
rozdziewiać usta 467.
rozgadzać, rozgodzić; w nocy je (ludzi) ku pracej budzę, godziny nocne rozgadzam (mówi kur) 7, 11; (sędzia) sprawiedliwie rzecz rozgodził 123, 12; i tym urzędy najdziemy, a dobrze je rozgodzimy 201, 16.
rozgorzlić się — rozgniewać się 2, 17.
rozmiełować się kogo 27, 2; 61, 2.
rozmowa; nazajutrz Xantowi uczniowie, będąc z nim w szkolnej rozmowie 1034 (cum scolares apud Xanthum in andtiorio essent).
rozmyślać się; Bóg się w tej rzeczy rozmyślał 68, 9 (qua rogatione Iuppiter diu ambiguus).
rozpaczać w czem; już w obławie rozpaczali 22, 7.
rozprowadzić trudność 2436 (quaestionem solvere).
rozprawiać; gość rozprawiał ludzkie przygody, ziemie, miasta i też grody 169, 15 (loquebatur peregrinus, quomodo perambulabat mundum et iverat usque ad extremitates eius, nec reliquerat locum, in quo non fuisset et viderit mirabilia mundi et monstra).
rozpuszczać; (małpa orzechy) rozpuszczała (t. j. upuszczała jeden po drugim) 174, 16.
rozrzewnienie — gniew; dla wielkiego rozrzewnienia 211 (prae ira).
rozrzewnić się — rozgniewać się; ona sie hnet rozrzewniła 1231 (illa e vestigio atra bili percita); Xant się o to nań rozrzewnił i za szyję go uderzył 1753 (Xanthus ipsum maledictis persequens); więc się kmieć niegdy rozrzewnił 119, 3.
roztoczyć; potym sie strony zgodziły, wszytkę walkę roztoczyły 176, 10 (reversique sunt ad pristinam pacem aves et quadrupedes).
rozumieć czemu, passim.
rozwadzić; trudny węzeł rozwodził 2072: krótko ten węzeł rozwadzę 2168 (vobis breviter aperiam).
rówień 792; passim.
równik 204, 17 (aequalis).
rupie — robaki; kożdy ma swe rupie (t. j. swego móla), (tytuł bajki 137) (infortunia).
różdże; (małpa) sis różdza trzymała 174, 15.
rychły — chart 116, 1.
ryma — katar; wielką rymę w nosie miał 188, 34.
rząd; wszystko rozumnie sprawiono, nic rządu nie opuszczono 1266 (prandium hoc tuum est philosophia plenum); 1390.
rządny 1250 (haud insulsus); czeladź swą dobrze opatrzaj, potrzeby jej rządne dawaj 2558 (curato familiam); rządnie posadzono (ptaki na godach u orła) 149, 3.
rządzić; (Ezop) w rządzeniu żywota pilny 2 (per omnem vitam vitae studiosissimus fuit).
rzeczniczy; szedł do domu rzeczniczego (rzecznika) 198, 18.
rzewny; lew gniewliwy rzewno patrzał 60, 17.
sadzić — stawić w zakładzie; Xantus na to swój dom sadził 1649 (deponere); sadzić gardło — narażać życia 142, 12.
sapy; tamoć były wielkie sapy, gdy niedźwiedź wziął łowca, w łapy 34, 12.
sąd — naczynie; nie cudnych sędów patrzają, ale jakie wino mają 2065 (in vasis vinariis non forma spectatur, sed quid vini ipsa vasa contineant); w szpatnym sędzie niekiedy też balsam będzie 2661 (turpia vasa quanduque continent balsamum).
sąpierz 1685 (adversarius); passim.
schować — przechować, dochować; panu by je (figi) cało schował 38.
schytrzyć; kot aby je (myszy) zasię schytrzył 40, 17; kotku, darmo wisisz, bo już żadnej z nas nie schytrzysz 40, 24; po drugieć się nie dam schytrzyć 172, 80; wieręć nie schytrzę, boć wszystkiego dobra życzę 172, 81.
sczerznić sczernić 19, 8.
sęk; tuć na mnie sęk 20, 17.
sieła 125, 22.
siepać; (lew) jął się znowu zwierząt siepać 188, 18.
sierszeń 90, 1 (vespa).
sierzć 183, 30.
silny; (Ezop) głowę też miał barzo silną 9 (magno capite).
skarać; Ezop je tym przykładem skarał 2892.
skarżyć o czem; zwierzęta o swych niedostatkach skarżyły 137, 2.
skazać palcem 627.
skiba; wszystek kołacz w skiby skrajał 1476 (placentam in frusta instar laterum caedit).
skiwać; tameś mówił, owdzieś skiwał 12, 28.
skład; siej niezgodę miedzy złymi, a nie chciej mieć składu z niemi 202, 22.
składać; orzech, osieł, grzbiet niewieści mało pożytku działają, gdy ich kijem nie składają 161, 16 (nux, asinus, mulier simili sunt lega ligati, haec tria nil recte faciunt, si verbera cassent).
składać się; — zadawać się; ani się też składaj z dworem 100, 23.
skłonić się; jam się ku tobie skłoniła (mówi liszka do ciernia) 10, 9 (cum ad te confugerim).
skoci; do skociego chlewa wbieżał 187, 3 (stabulum).
skokliwy; nogi skokliwe (jelenia) 67, 11; (zająca) 167, 7.
skonać dobrą radę 129, 24.
skotak 866 (clitellarius).
skoro; jak skoro przyjechał 2215 (cum Samum applicuit).
skraść się; dziewka, skradszy się od towarzyszek swych, tajemnie wprzód wybieżała 699 (una ex ancillis, dum aliae contendunt, tacita perveniens).
skraść się; dziewka, skradszy się od towarzyszek swych, tajemnie wprzód wybieżała 699 (una ex ancillis, dum aliae contendunt, tacita perveniens).
skromny; kożdyć po żenie skromniejszy, by przedtym był nabujniejszy 196, 27 (indicat fabula neminem esse adeo robustum et fortem, quem nimius veneris usus non infirmum et debilem reddat).
skrucha; wilk, gdy osła uźrzał, wielką skruchę ku niemu miał 189, 17 (t. j. oskomę, apetyt).
skrzeczeć; (kur) u niego (orła) w nogach skrzeczał 64, 12.
skusić; on jej fałszu już był skusił 179, 22 (memor, quotiens ab ea deceptus fuerit).
skutek; takoż żywota dokonał za złe skutki, które działał 2640 (uti malus, male vitam finivit); (owca) wilcze skutki pełniła 190, 20.
sławetny; królu ślachetny, po wszystkim świecie sławetny 2270 (maxime rex regum).
słąka 139, 1 (turdus).
słuch; nietrwałeć ludzkie gminy, dziś w nich ten słuch, jutro iny 193, 14 (contemnendae populi voces).
słup 2868 (statua).
słusza, słusze; niesłuszeć to rządu twemu przykro mówić mężowi swemu 1131 (non decet te esse tristem viro tuo); aleć tu słusze na mądre i krzywdy przyjąć za dobre 13, 22; słuszeciem to na mądrego 21, 17; passim.
słynąć; słynąć było, iż (osieł) umrzeć — chciał 160, 2 (fama exierat cum cito moriturum).
smagły bicz 48, 8.
smęcić się 193, 10.
smok; wolałbych się z smoki widzieć, niźli od was tę śmierć cierpieć 3095 (eligerem potius totam circuire Siciliam Caribdimque saepius transire, quam a vobis sic per contumeliam interfici).
smysł – zmysł 89, 10.
sobić; (brzuch) wszytki rzeczy sobie sobi 184, 4.
soczeń 105 (delator).
soczewica 932 (lens).
sół – śpiżarnia, komora 20, 1 (tectorium); 20, 9; 20, 12.
spadać się — pękać; bania się wszystka spadała 173, 41.
spar — potrzask, klatka wabnicza 38, 3.
sporny 759 (morosus).
sprawić; Pan Bóg, jen wszystko postawił, dwu w nierówną walkę sprawił, by się sługa z panem wspierał, któryby cześć otrzymać miał 2078 (natura, ex qua perveniunt omnia bona, iniquum gloriae certamen hodie posuit inter dominum et servum); rzadko może być sprawiona prawa przyjaźń przełomiona 78, 27.
sprawić się; (Xant) tamo się swym uczniom sprawił 1339 (Xanthus apud auditores suos se purgare cupiens); Ezop się hnet wszego sprawił 2481 (suam causam dixit).
sprawny — sprawiedliwy, passim.
spuścić się; na wysoką wieżę wstąpił, a oknem się na dół spuścił 2638 (ex loco eminentiori se praecipitem dedit).
srać; mądry człowiek jeden u nich był, który rozum, sierząc, stracił 1608 (sensum sedendo una cum fecibus effudit).
sromieźliwy 162, 11.
stać w sporze z kim 120, 17.
stadło; godnamci państwa więtszego (mówi szczuka) podług rządu stadła mego 194, 8 (maiorem principatum coepit appetere).
stał; w nieszcześciu bywa stał 25, 23.
stały; lew, gdy już stałe lata miał 199, 1.
stanie; wszystkich ludzi mieszkanie przez język ma swoje stanie 1323 (lingua mortalium vita fere tota consistit).
starać się – kłopotać się 55.
starosta 2002 (praetor); 2098 (quaestor).
stępica 41, 7 (fovea).
stępieć; oni natychmiast stępieli, tej rzeczy nie zrozumieli 2437 (cum omnes ambigerent nec proposituni solvere quirent).
stok 66, 2 (fons).
stopień; stopienie 1938; stopnie 1951 (gradus).
stracić bitwę 64, 4; 155, 17.
stradny pies 116, 16 (t. j. niezdolny do polowania).
straszliwy 44, 11 (timidus).
stroić owcę ku strzyżeniu 1112; przecz mi tak zdradnie śmierć stroisz 3021 (ecquidem dolo necor a te).
stroje; mówią iż stroje bobrowe jest lekarstwo barzo zdrowe 208, 1 (testes). »Bobrowe stroje nie jest nic inego, jedno proch z suszonych ziarn albo jąder zabitego bobru: które jądra na dobrej baczności mają ci, co bobry łowią; abowiem oni kusznierzom skóry na bramy, a aptekarzom jądra na proch przedają; u nas w Polsce miałyby ty jądra tańsze być, iżeśmy tych krain blizko, gdzie bobry łowią; ale to hamowanie przyniosło, iż u nas nadroższe wszytko, a to iż zbytek bez końca«. (»Lekarstwa doświadczone« Siennika, r. 1564, list 243).
stróża, passim.
strzegać, domu 183, 24.
strzemię; Enus jął w ojcowy strzemiona stępać (t. j. legać ze sługą ojca) 2380.
stylać; oto sama chrome stylasz 77, 7 (claudicare).
styskować — tęsknić; liszce sie styskowało 172, 9.
sutek — cycek; czemu ku matce nie idziesz (jagnię), czystych sutków u niej nie ssiesz 115, 12.
swadźba 101, 2.
swak — rywal; wszytki ine swaki zbijał 192, 4 (ut caeteros arietes, qui occursanti sibi auderent obsistere, statim facileque superaret).
szaflik 939 (labrum).
szalać nic ja nie szalam 949.
szczątek; wszytki do szczątka spalimy 170, 84.
szczepać 85, 3 (scindere).
szczeście, passim.
szczmić – ściągać oszczędzać; kto szczmi na dzieci, wszytko; sie rozleci (tytuł bajki 205).
szczuka, passim.
szczury — wyschły; a gdy tak barzo pracował (młodzieniec) z przesilenia tako zemdlał, umarłemu podobien był, szczury, blady, ledwy chodził 196, 8 (ita lumbos exhausit, ut paucis diebus macilentus fieret et mortuo magis, quam vivo, similis videretur).
szkarady 443 (turpissimus).
szkodno 142, 10.
szkodzić kogo; kto złego świebodzi, siebie szkodzi (tytuł bajki 163); on mnie jawnie szkodził 191, 23.
szkodzić się; niechaj się pan mną nie szkodzi 358 (haud convenit solum me heru exhibere inutilem); tymżeć się też ośli szkodzą, którzy na dwu nogu chodzą 172, 121.
szoczewica 917; 923; 964; 965; 973; 979.
szpatny 416; 456; 2661.
ściężyć; a wszakby i osła ściężył (Ezop), kiedyby go kto nań włożył 385 (quippe iumentum cum ipso onere portaret); (osieł objuczony) potykał się, ledwo ściężył 207, 1.
śladny — pośledni; Ezop twarzy żadnej, a wymowy barzo śladnej 8 (facie longue deformis, lingua tardus).
ślemię — drewno poprzeczne; ogon (liszki) próżne brzemię, rozwlecze się, jako ślemię 8, 20 (caudam non modo dedecori vulpibus esse, sed oneri gravi atque inepto).
ślub; nie nad mię szaleńszego, złomiłem ślub państwa swego 2442 (misero vae mihi, qui regni mei perdidi columnam).
śmierny – pokorny; patrzajcie na męża tego, na śmierną postawę jego 162, 10.
śniadać, śnieść – zjadać, zjeść, passim.
śrebny 72, 11; 72, 13; (srebrny 72, 16).
świątość — pielgrzymka pobożna: wżdy pokuszę tej świątości, za pozbędę swoich złości 189, 3.
świeboda, passim.
świebodny, passim.
świebodzić (tytuł bajki 163).
świecki; świeckie skonanie – koniec świata: mąż z żoną, co tam biegają, dzieńci i noc znamionują, patrzą urzędu swojego, aż do skonania świeckiego 2820 (feminae duae dies et nox esse dicuntur, quae se alternatim continuo discurrentes sequuntur).
świerczyk 2282 (cicada).
tajemnik — doradca poufny; królewscy tajemnicy mają być stateczni wszyscy 138, 21.
tako, passim.
tamo, passim.
tań 610.
taran; baran mu (lwu) dawał tarany 107, 31.
tarn – cierń 175, 2.
Tatar; i Tatarzy tak działają, aże ku bitwie strzały mają 164, 11 (quandoquidem ne alii quidem sagittarii, nisi cum proelii tempus instaret, portarent).
teskliwy; droga trudna, ostra i teskliwa 2175 (via, cuius initium durum, asperum ac difficile est).
tesknić sobie, passim.
teskność nieprzyjacielska obliczność czyni ludziem wielką teskność 79, 10 (inimicorum praesentia nimium est molesta).
teszno; nie będzie nas tako teszno 189, 14.
tęten 74, 11 (strepitus); 135, 5.
tłumok 2927 (sarcinula).
tłumić; poczęli go (chorego lwa) wszyscy tłumić 107, 27.
toń; wszak gdy przydzie ku zgonnej toni, nawiętsza sie miłość zmieni 158, 20.
trafić się; (pasterz) począł tedy owce liczyć, nie mógł mu, się poczet trafić 191, 10; liszka, gdy się w sieć trafiła, za ogon się uwięziła 8, 1.
trafno 634.
trcina — trzcina 37, 1; passim.
trudza; trudzą z pożytkiem złączono 132, 16.
trzaskać; zadkiem barzo trzaskał 156, 3 (magnos ventris edebat sonos); dłoniami 169, 19 (manibus trepidare).
trzepać; 61, 23 (pulsare).
trzpiatnąć; wszystki społem trzpiatnicie (gołębie pod siecią) 209, 22 (omnes simul surgite).
trzymać — cenić; kupiec go też drogo trzymał 503.
tuha — smętek; byli tam społem weseli, wszystkiej tuhy zapomnieli 178, 42.
tuta — tutaj 168, 8.
twarzyć — tworzyć; i jeszcze go tym obdarzył, iż rozliczne baśni twarzył 144.
tylki 125, 11.
ubaczyć 1641 (percipere).
ubać się spostrzedz się 48, 9.
ubaczyć się 172, 87 (expavere).
ubić zbić 1427; obić 116, 16.
uchramywać 175, 9.
uciekać komu; liszka łowcom uciekając 12, 1 (vulpes venatorem effugiens).
uciskać się; (jeż) łaskę swemi ościami pchał, ona mu się uciskała, iż już dalej gdzie nie miała 166, 11.
udać się w co; którzy się w łakomstwo udadzą 29, 17 (homines, avaritiae dediti).
udawić 2283 (interimere).
ugodzić; — tenci przyczynę ugodzi 883 (quaestionem solvet).
ugrzeszyć — zgrzeszyć 189, 69.
ujechać 162, 21.
ujeść 146, 3.
ukatować 1848 (ad necem caedera).
ukazać; król się tym słowom dziwował, miłosierdzie mu ukazał 2502 (rex admiratione simul et misericordia motus); Ezop mu łaskę ukazał 2511 (Aesopus illum benigne tractavit).
ukąsać 146, 8.
uleżeć; jeleń do skociego chlewa wbieżał, by między woły uleżał 187, 4 (cervus coniecit se in stabulum, boves orat, ut in praesepe latitare liceat).
ulżywać; pątnikom prace ulżywać 2290 (viantes delecto atque viae levo laborem).
ułowić 17, 1.
umiejętny; mam sługę w tych rzeczach umiejętnego 2030 (servum habeo, qui huiusmodi rerum notionem habere profitetur).
umiezgać się; psiczka z radością się umiezgała 1058 (canicula cauda applaudeus).
umokrzyć 189, 80.
umotać się; mysz po kąciech się umotała 105, 53.
umylić; czego z rozumem nie czynisz, tymże już cnoty umylisz 1027 (omnia, quae fiunt ac dicuntur secus, quam recta dictat ratio, ea non sunt mediocritates); a jeślibych w tym umylił 2037 (si non satisfecero); osłowie drogi umylili 3071 (aselli a via recta exeuntes).
upad; (próżnowanie) w ciężki upad przywodzi 38, 6.
upewnić; a takeś tę rzecz upewnił 1667.
upłoszyć — spłoszyć 66, 20.
uporność 783.
upór; w rzekach też upór niemały 786 (multi impetus fluminum).
upuścić; (chart) zająca dobieżał, a przedsię go nie dodzierżał,... widząc pan, iże upuścił, stradnego psa kijem ubił 116, 15; iże jeszcze medł był (lew), osła bez szkody upuścił 172, 50.
urzazać 1003 (caedere).
urząd miejscki 2105 (aedilitas).
usieść wszystkie niezgody usiędą, kiedy wilcy psów strzedz będą 2247 (at canes ad omnem suspicionem belli tollendam lupis custodiendi tradantur); wtórego dnia szmer usiędzie 193, 35 (deinde hic sermo couticescet).
ustawać; póki (jeleń) przez pole bieżał barzo za nim lew ustawał 42, 14 (quousque leo per campos secutus est cervos, eum assequi non potuit).
ustraszyć; 1499.
uszczerbić; nie kwap się nigdy na dary, chceszli nie uszczerbić wiary 1l2, 20 (cave, cuius hominis fidem habeas).
utesknić; wdowa rychło po pogrzebie uteskniła sama sobie 193, 2.
utwierdzić; owce pokój z wilki utwierdzieły 2250 (oves pacem cum lupis firmarunt).
uwadzić się; kto się rad mądrych radzi, ten się w plotkach nie uwadzi 2588; owa sie w sidlech uwadził 109, 22 (incidit in plagas).
uwiać – umknąć 195, 11.
uwiarować się szkód 656 (incommoda vitare).
uwrzeć; (szoczewica) w prawy czas uwrzała 969 (cocta est).
uzielenić 193, 19 (viridi colore depingere).
w; w tę nadzieję 66; poleciż je w moję stróżą 289 (me paedagogum illis constituas).
walić; aleć zły, gdy kogo chwali, na swójci młyn wdę wali 195, 24.
warza niesmaczna 1460 (piscis non bene conditus).
ważność; iż niektóry, królem będąc, chce wam waszę ważność odjąć 2134 (quod quispiam ex his, qui reges sunt, iibertatem vestram vestrasque leges abrogare inquiret).
ważny mędrzec 431 (philosophus).
ważyć 2032 (significare).
wątpić; Ezop sobie w tym nie wątpił 1357 (Aesopus vero nihil territus).
wązkousty dzban 121, 24 (vas arcti gutturis).
wczas udziałać komu 35, 6; 196, 4 (satisfacere).
wczesność; kogo potkasz, rad pozdrawiaj, a starszemu wczesność działaj 2578.
wdzięczny czego, passim.
wdzięk; gdyćby wdzięk uczynić chciał 779 (te nuente); chceszli mi wdzięk uczynić 113, 21; wdzięk udziałać 128, 11.
wdzięka; nie uczynisz wdzięk uczynkiem, kiedy niedobrym umysłem 124, 34.
wen — won; potym zasię gdy (lis i kozieł) wen chcieli (t. j. wyleźć ze studni) 5, 5.
wesele — wesoło 150, 5.
wesprzeć się czego; (chłop) wsparł się drzewa i takież spał 174, 4.
wezbrać się w drogę, passim.
wezdrżeć; od bojaźni az wezdrżeli 2134 (territi sunt).
wiarować się; pczoła się cisu wiaruje 179, 33; passim.
wiecheć 189, 71.
wielbłąd; źli swe grzechy nizacz mają, a wielbłądy przełykają, ale komór ubogiego uczyni u nich winnego 189, 82.
wielmi — bardzo 126, 11.
wieloryb — wielka ryba 22, 12.
wiesić — wieszać 123, 23; 123, 26; 123, 27.
wieszczek 2052 (augur).
wieść się; Ezop więc za tą przygodą bacząc, gdzie się rzeczywiodą 2074.
wieśny — wiejski 143, 1.
wiewiór; wiewiórkom się uteskniło, aż sam wiewiór, co starszy był... 145, 9.
wilkołek; ukaż ogon, boś wilkołek 712 (heus lemur cedo, ubi est cauda).
wilkowy 151, 12.
wiła; widząc tako szpetnego, mnimali wiłę jakiego 2660 (speciem cum conspicarentur monstruosam insuisamque, existimarunt ipsum fore ridiculum ludumque); komu wiła mił, nigdy mądry nie był (tytuł bajki 156) (scurra).
wiłostwo 983 (insania).
wiłować; kim kurwa wiłuje, datek tylko ona miłuje 179, 37.
wina; winęby wielką dać musiał 513 (esset gravi poena obnoxius); Xant znowu począł gomonić, chcąc Ezopa w winę wprawić 1480; kiedy kupujesz dziedzinę, upatrzże jej każdą winę 165, 22.
wkładać; starzec, aby się syn karał, sługam jego winy wkładał, rzkomo im o tu bakając 180, 6.
włodarstwo 192 (villatio).
wnetki — wnet 177, 37.
wola; tamże go (jelenia) lew po woli miał, gdy go po niewoli czekał 42, 20.
wonianie — powonienie 89, 2.
woźny 2117 (praeco).
wplątnąć się 97, 3.
wracanie; — gdy się napili, wracania barzo bronili 102 (qui cum ebibissent, ne quid evomerent, manum ori tenebant).
wrodzenie; — przyrodzenie; tam jej (kotki) Wenus pokusiła, jeśli wrodzenie zmieniła 27, 12.
wróg; — wróżek; nie jestem wróg ani gadacz, ani takich cud wykładacz 2025 (ego quidem non sum augur, non ariolus, non prodigiorum, ut scitis, interpres); gdy się wroga radzili 3109, wróg Ezopa kazał błagać 3111 (qua super re consulti Apollinem oraculum habuerunt).
wróżka 1769 (augurium).
wróżyć sobą — obawiać się; nie trzeba mi sobą wróżyć 122, 30.
wrzeć; kiedy kotły wrają 59, 21.
wrzepić; wrzepił mu paznogty w runo 1, 5 (implicare).
wrzód; azać wrzód był w uszy? 1296 (non tibi dixi?).
wskusić; bóg ich szaleństwa wskusić chciał 72, 21; jeszcze cię wskuszę tą drogą 197, 23.
wspak; zawsze wspak zazdrość chodzi, a kto ją ma, temu szkodzi 2555 (invidia invidenti praecipue nocet).
wspaniły 138, 14.
wspanoszyć się 11, 9.
wspierać się 2079 (contendere); 2720; 96, 14.
wspołek 170, 23.
wspomagać; Ezop wspomagając głupość ludzką, osięgnął jest przyjaźń wielką 2343.
wsporny 152, 4.
wspór 152, 29.
wstać; Xant na piekarza wstał 1481 (t. j. wsiadł); nagłe burze wstały i wszystek świat zamieszały 3070 (obortis repentino turbine ventorum tenebris).
wstrwożyć sobą 290 (reformidare).
wstydać się — bać się; rzadkich się rzeczy wstydamy, pospolite za nie mamy 6, 15.
wstydzić się — bać się, wzdrygać się; żadnyć się szkody nie wstydzi, gdy też w niej onego widzi, który jej sam przyczynę dał 49, 9; przeto się o swój grzbiet wstydzę 59, 24; lwa gdy małego baczyli, już się go nie nie wstydzili 107, 26; twej ja się przyjaźni wstydzę 119, 19; a toć się też cnota widzi, iż się ciebie kożdy wstydzi 122, 42; przemiany się bardzo wstydzą 140, 20; ciebieciem się każdy wstydzi, musi się bać, gdy cię widzi 142, 5; 170, 50; 183, 36; 204, 16.
wszystko — ciągle, zawsze; 1364; 1509.
wściągać, wścięgać; — języka nie wściągają 189, 52; nie chcesz języka wścięgać 232 (linguax es).
wtóre 1815 (iterum); 71, 5.
wwiązać się; dobrzeć się ku robocie wwiązał 387.
wybiegać; Ezop daleko inne wybiegał 379 (cum longe alios praecederet).
wybiegać się; ledwo się nędznik wybiegał 61, 24.
wyborny; ptaku ze wszech wyborny 210, 31 (princeps omnium avium).
wychytrzyć; nie możesz tu nic wychytrzyć 177, 19.
wycisnąć; (kucharz psa) oknem wycisnął 16, 19 (per fenestram proiicit).
wydać; (liszka) wydała im (liszkom) taką radę 8, 12.
wydwora — przepych 14, 5 (quae domi parata sunt).
wykładacz 2026 interpres.
wyjać — wyjechać 75, 11.
wyknąć czemu; kto złemu wyknie, często łaknie (tytuł bajki 200).
wyłomić; oracz niegdy orła ułowił, a z skrzydł mu pierze wyłomił 17, 2 (pennis alarum evulsis).
wyłuskać; ptacy wszytek (jęczmień) wyłuskali 132, 10 (triticum a minutis avibus depastum est).
wymawiać się 61 (se defendere); passim.
wymiatać — wyrzucać 85, 8.
wymierzać się; z urzędu mu się wymierzał 158, 18.
wymieść; kto rad szczebiece, wszystko wymiece (tytuł bajki 138).
wymiotać 104 (emittere); mnicha mrówce przyganiła, nieślachetność wymiatała 122, 2.
wyprawować się – usprawiedliwiać się; on się k temu nie przyznawał, miernie się im wyprawował 2926 (quod cum Aesopus aperte negaret ac iniquo animo ferret); liszka się też wyprawuje, iże się w niczym nie czuje 123, 20.
wyprowadzić się; (mrówka) ze studniej się wyprowadziła 66, 8 (ex aquis in tatum se recepit).
wysiedzieć się; przed chytrym się nie wysiedzisz 187, 44.
wysk krzyk; nie uczyni nie swym wyskiem, będzie wszytkim naśmiewiskiem 1, 20.
występ – wyjście 5, 4 (egressus).
wystrzegać; jaskółka przyleciała, w tej je (ptaki) rzeczy wystrzegała 110, 6; (woły jelenia) wystrzegały 188, 6.
wyszczynić się — wysunąć się: wymknąć się; rogi przez siano sie wyszczyniły 187, 36 (herus cervi deprehendit sub foeno cornua).
wywieść; (mysz) od śmierci go (lwa) wywiodła 109, 32.
wywołać; Xant wszystko o Ezopie myślił, bojąc się, by nie wywołać, do jęctwa go wsadzić kazał 1983 (Xanthus, Aesopi luquacitatem reformidans, iussit ipsum in vinculis poni); — ogłosić wyrok: liszka tak wywołała a żółwiowi zakład dała 84, 30.
wywołanie; którzy swoje opuszczają, godni ciężkiego karania, ze wszego świata wywołania 176, 28 (qui cum sociis adversitatis et periculi particeps esse renuit, prosperitatis et salutis expers erit).
wzbudzić — obudzić 46, 2.
wzgórę, passim; stanąć wzgórę 2043 (pulpitum ascendens).
wzjawić się; takie grozy były, iżby sie cuda wzjawiły.
wzmagać wspierać 207, 21.
wzmódz; ciężkać barzo jest ta niemoc, nie leda kto ją może wzmóc 171, 50 (ista aegritudo, quae accidit ei, pessima est, suscipit tamen curationem, sed non est sibi possibilis).
wzór; dziwny wzór masz (mówi liszka do zająca): kto cię chwali, nań się gniewasz 195, 18 (quid me accusas, lepus, quae te tantopere laudavi).
(na) wzrok — na oko 2894.
wzwiedzieć; gdy to wzwiedzieli 3117 (audita morie).
wżdym — wżdy 1077.
za — aza (czy, czy może, a nuż, aby), passim.
za dziesięć lat — w ciągu dziesięciu lat 2427 (annos decem).
zabaczyć — zapomnieć 22, 15.
zabakać krzyknąć; na sługę zabakał 1501 (cuipiam ex servis ait).
zabić się; kożdy się w nogę zabił o kamień 1559 (ad lapidem offendere pedes); 1563.
zabieżeć — zapobiedz 110, 11.
zabieżeć się; (baran) się na byka zabieży 192, 9 (taurum ausus est ad certamen provocare).
zabywać się; Enus się jął z nią zabywać 2379 (cum se commiscuisset cum ancilia).
zachować sobie — zjednać sobie 66, 21; 107, 35.
zacz 486; passim; zaczże ten, kto z nami mówi 598.
zaćmiać 2688 (obscurare).
zadawać; pani jęła jemu łajać, zdrajce, złodzieje zadawać 1049 (semper malus et male sanus existes); wilk się na liszkę żałował, a złodziejstwo jej zadawał 123, 2 (lupus arguebat vulpem iratus furti).
zagadać gadkę 2801.
zagrodnik 826 (ortulanus).
zająć — zajechać 236.
(w)zajem; korzec owsa, com w zajem dał 118, 5.
zakazać się — podobać się; w częstej rozmowie zakazałasta się sobie 170, 18.
zakład dać komu — przyznać pierwszeństwo komu 84, 30.
zakon; lew nie mógł w tym zakonie zetrwać 188, 7 (t. j. nie mógł wytrzymać postu).
zależeć w czem; (ślachectwo) nie zależy w imieniu, ni w wysokim urodzeniu 45, 18.
załawiać; uźrzawszy go (barana), wilk jął załawiać 98, 5.
założyć; — iżby zmowa pewna była, pierścieniesta założyła 1652 (anulos quisque pro symbolo tradunt).
załuczyć w czem — złapać na czem; ale go wżdy chciał pokusić, mógiłliby go w czym załuczyć 2780.
zamierzyć kresę 84, 11 (cursus terminum definire).
zapiekły; ludzie serca zapiekłego 3055 (viri impii immanesque).
zapłacić gadkę 2810 (problema solvere); gdy mię gardły zapłacicie 3032 (vos iure mihi dabitis poenas).
zasłona; pod zasłoną miłości 179, 3.
zasieść; zawżdyć prześpieczen ubngi, nikt mu nie zasiędzie drugi 134, 24.
zastawiać się; (Zenas) dziwował się Ezopowi, iż mu się tako zastawiał 187 (admirans Aesopum sibi se opponentem); (lew) się przeciw im (lwem) zastawiał 175, 46; — czaić się: lew zastawił się, słuchając, aże uźrzał żabę łażąc 57, 5.
zasuszyć — porosnąć w pióra; więc się gniazdo zapaliło, iż z suchego drzazdżu było, orlęta na ziemię musiały: jeszcze były nie zasuszyły 3, 36 (cum volare adhuc nequirent, humi decidunt).
zatoczyć (kucharz) za ogon go (psa) pochwacił, zatoczywszy, oknem wycisnął 16, 19 (illum saepius rotans per fenesram proiicit).
zatroskać; szczeście kogo głaszcze, tego rado zatroszcze (tytuł bajki 92); 92, 10.
zatwardzieć; chory powiedział, iże mu żywot zatwardział 71, 10 (inquit aegrotus cum difficultate digerere potuisse).
zawiąźć; (wilk) kość w gardle zawiązłą miał 63, 2 (lupus in gutture ossa retento cum cruciaretur).
zawięzować 175, 26.
zaźrzeć 2554; 177, 15.
zbyć; jako możesz sam tuta zbyć 168, 8 (quo paclo ita solus vivere posset); musiałem się tako bronić (przed kobyłą i źrebięciem), nie mogłem im inaczej zbyć 189, 60; zbyć żywota 189, 64; liszka, nie wiedząc, jako miała zbyć 195, 3 (vulpes, cum nec ullam aliam evadendi viam invenire se posse cognosceret); starzec, azaby go mógł zbyć, chciał wszystkiego pierwej skusić 197, 12; (bóbr) gdy inaczej nie może zbyć, a wie, iże to prze stroje, zęby ugryzie oboje 208, 8.
zbytni 70, 1 (luxuriosus).
zbytnie 123, 60 (nimis).
zbywać; częściej, niż ty, chartów zbywam 167, 10 (saepius, quam tu, canes eludo).
zdołać; wilcy, myśląc co udziałać, iż nie mogą owcom zdołać 2238 (lupi cum se bello inferiores cognoscerent).
zdradźca 3080.
zecknąć sobie; rybitwowie już byli zecknęli sobie, iże nic nie ułowili 22, 2 (piscando defessi, fame praeterea ac moerore, quod nihil cepissent, confecti); (żaby) aż sobie z drzewem zecknęły 26, 13.
zełgać kim 1775.
zetkać kogo — spotkać kogo; Ezop bormistrza zetkał 1538.
zetkać się — spotkać 6, 5; 6, 9; 105, 1; 183, 1.
zetrwać — wytrwać 188, 7.
zeznać; goście, gdy to wysłuchali, tako tę przę są zeznali 1330.
zezwać; — zwołać 2782.
zezwolić; a wszakoż to zezwolili, by się Ezopa radzili 2157 (quid Aesopus consuleret, audire decreverunt).
zgadać 2363 (solvere).
zgadać się; (rybitwowie) tuż więc się o nim (wielorybie) zgadali 22, 13.
zganiać — doganiać 195, 2.
zganiać (mąż) pojął dwie żenie, ale nie pod jedną zgodą: jednę starą, drugą młodą 95, 5.
zgodzić czemu — zgadnąć co: (Xantus) gadce nie umiał zgodzić 873.
zgodzić się — udać się: ale się pomsta nie zgodzi 3 17.
zgonny; zgonna toń — niebezpieczeństwo śmierci 158, 20.
ziele 822 (olera).
zinąd 177, 20.
zjąć, passim.
zjednać co — wystarać się o co 172, 22.
zlękły 198 (trepidus).
zlutować się — zlitować się 170, 69.
złęczyć przyjaźń (zawrzeć nanowo) 119, 14; 206, 4.
złokać; tamem całe sadła złomili 189, 35.
złomić; wilcy pokój złomili 2227.
zmawiać się 625 (inter se componere).
zmierzenie; (jaskółka) widząc ich (ptaków) niedbania wzięła z człowiekiem zmierzenie 110, 30 (hirundo avium coetu relicto hominis sibi conciliat amicitiam).
zmierzyć — zawrzeć mir; szalenieśmy udziałali, żeśmy złe ptaki zmierzyli 202, 19.
zmieszać; wczorać Ezop wszystko zmieszał, ażem sie przed wami sromał 1343 (heri non ex mea, sed servi inutilis, sententia cenastis).
zmistrować; musiał to Ezop zmistrować 1892.
zmowa — umowa, passim.
zmówić — umówić się; (baba) małe myto z nim (lekarzem) zmówiła 29, 3.
zmudno; byloćby to barzo trudno, a czasu też tego zmudno 1328.
zmysł; cóżeś, panie lwie, udziałał, kiedyś puścił tego osła? jużci dalej nie mam zmysła 172. 64 (quod fecisti? iuro tibi, si illum dimisisti tua voluntate, magnum laborem et affictionem famis mihi intulisti; si vero ex tua impotentia dimisisti, vae nobis! quia perditi sumus, nec in nobis amplius erit potentia acqnirondi vitulum.
znać; k temuć się będę znał 1297; (wrona) swą żadność na się znała 45, 6 (corvus suae deformitatis conscius); k temu się znam (mówi jeleń), iżeć krasy niemało mam 67, 9 (licet, quae dicis, omnia possideam); proszę cię, jakoli się masz, a jeśli ma się niem znasz 71, 16 (pyta przyjaciel niemocnego); owca ku długowi się nie znała 99, 6.
znamionować się; po twarzy się nie znamionuj 890.
znędzić; takoż mnie sromotnie znędził 170, 60.
znienagła 2018; 178, 38.
zniewolić się — wpaść do niewoli 130, 22.
znoić się 71, 3 (sudare).
znosić; to są dziwne rzeczy, nie znosi rozum człowieczy 862.
znowotku brać 1094 (requirere).
zobać; chciwie zobali (pszenicę) 209, 9.
zapytał — zapytać, passim.
zostać — opuścić; długa lew z pasterzem chodził i nigdziej go zostać nie chciał 175, 56.
zostawić; (Bóg żabom) bociana królem zostawił 26, 18 (hydram illis dedit in regem).
zrozumieć czemu 182, 9.
zrządzenie 2169 (fortuna).
zrządzić; Xant w tym wszytkim pubłądził, co wżdy Ezop dobrze zrządził 1332.
zrzezać miech 576 (dirumpere marsupium).
zsadniony grzbiet 75, 17.
zszczepać 15, 13 (excidere).
zuciekać 170, 44.
zuczyć 2708; 180, 13.
zumieć się — zdumieć się 330; czemu 1670; 97, 5.
zwalać — zrzucać z góry 2, 34.
zwieść; gdy tę rzecz tako zwiedli 65 (his inter se compositis).
zwięzać 1505.
zwlec; pan kazał, by go zwieczono 89 (iussus denudari).
zwłaszcza — z osobna 1923; 188, 12; 209, 14.
zwodnik oszust, rajfur; błaźni, kurwy i zwodnicy 205, 14.
zwoleństwo 2087 (libertas); passim.
zwolić się 2009; wszyscy się na to zwolili 2189 (ad unum sententiae Aesopi acclamarum); chcewa się na liszkę zwolić 84, 10 (iudicem eligamus); 157, 7.
zwonek 129, 14.
zwonić 129, 15.
zwyczaić się 2355; 2653.
źle mówić komu 1864 (maledicere).
żadać się — brzydzić się; przetoż sie mną nie żadaj 200, 37.
żadność 45, 6 (deformitas).
żadny 7 (deformis); passim.
żak 65 (scolaris).
żal uczynić komu 2756 (offendere); ale mi żal mi was tego 85, 13.
żałoba; gdzie były zmarłych żałoby 1920 (epitaphia); — skarga 137, 6; wielki płacz, ciężkie żałoby 178, 22.
żałować się czego — skarżyć się na co 3020.
żądać, żędać kogo, czego — prosić kogo, o co, passim; jeśli będziesz żędać, ogon możesz oględać 714 (si egebis cauda, haud tibi defecerit); nędzny osieł śmierci żądał 186, 6 (asellus optabat mortem).
żołądź (rodzaju męskiego); żołądź przed nią położyła, prosząc, by go wdzięczna była 105, 13.
żołdować; już przestań żołdować 151, 3 (relicta saeculi militia).
żwawy — wielomówny; żwawi tylko język mają (tytuł bajki 57); językiem żwawi władają 57, 15.
- ↑ Teksty łacińskie w słowniczku według: 1) Vita Aesopi (Stainhöwel), 2) Aesopus Dorpii (Lipsiae 1513), 3) Fabulae Abstemii (Aesopus Dorpii, Aesopus Neveleti), 4) Directorium vitae humanae (Hervieux).
