[187]ROZDZIAŁ 11.
Posiedzenie rady nadzorczej banku otworzył pan prezes Dyzma, poczem sekretarz Krzepicki odczytał porządek dzienny i głos zabrał dyrektor Wandryszewski.
Zebrani w liczbie kilkunastu osób w skupieniu słuchali sprawozdania, z którego wynikało, że pierwszy okres działalności Banku Zbożowego całkowicie potwierdził pokładane w nim nadzieje, czego dowodem jest wzmożenie obrotów w rolnictwie, masowe zakupy nawozów sztucznych, maszyn rolniczych, instalacyj mleczarskich i t. p. Podniesienie ceny zbóż, jak wynika z zestawień, znakomicie wpłynęło na ogólne rozbudzenie życia gospodarczego w kraju, które wielkiemi krokami zbliża się do likwidacji kryzysu ekonomicznego, co zawdzięcza genjalnemu eksperymentowi naszego [188]zasłużonego prezesa Nikodema Dyzmy i jego sprężystemu kierownictwu polityki rolnej.
Rozległy się brawa i prezes, podniósłszy się z miejsca, kłaniał się na wszystkie strony członkom rady nadzorczej.
Przystąpiono właśnie do szczegółowych sprawozdań, gdy wszedł na palcach woźny i wywołał sekretarza Krzepickiego. Po chwili ten powrócił i pochylił się nad uchem prezesa:
— Panie prezesie, przyjechała hrabina Koniecpolska.
— Koniecpolska? Czegóż ona chce znowu?
— Chce parę słów zamienić. Ładna kobita. Niech pan prezes poprosi dyrektora departamentu Marczewskiego, by pana zastąpił i niech pan wyjdzie.
— Czy to wypada?
— Wypada. Nic już tu ważnego niema, a wnioski przyjmą bez dyskusji.
— No dobrze. Ale co im powiedzieć?
— Może pan powiedzieć, że musi pan przyjąć jakiegoś etranżera.
— Kogo?
— Wszystko jedno, przecie pytać nie będą, etranżera.
Nikodem kiwnął ręką, przerywając urzędnikowi czytanie:
— Bardzo panów przepraszam, ale mam ważnego interesanta, pana Etranżera. Może pan dyrektor Marczewski mnie zastąpi?
— Ależ prosimy, prosimy.
Dyzma ukłonił się i wyszedł.
Gruby pan w czarnych okularach pochylił się ku sąsiadom i rzekł półgłosem:
— Ten Dyzma to ciągle głową kręci. Kanclerski łeb!
— Niestrudzona sztuka!
W małym saloniku, stanowiącym poczekalnię, Dyzma ujrzał hrabinę Koniecpolską, lecz w takim stroju, że z trudem ją poznał.
Miała na sobie brezentową kombinezę [189]automobilową i skórzany hełm, połyskujący na czole okularami. Przywitała Nikodema z rozmachem i kalecząc niemiłosiernie wyrazy oświadczyła, że przyjechała doń specjalnie, by go zabrać na wieś.
Zdziwił się tem bardzo. Nie miał najmniejszej ochoty jechać, tembardziej, że na wieczór umówił się z Waredą. Jednakże pani Lala nie należała do ustępliwych. Zapowiadała niespodziankę, a gdy i to nie skutkowało, powiedziała wręcz, że jej mąż wyjechał zagranicę, przyczem zrobiła do Dyzmy zachęcające „oko“.
Nie umiał się wykręcić. Musiał przejść do swego mieszkania, przebrać się i zgodnie z instrukcją pani Lali zabrać pidżamę. Ignacemu kazał poinformować Krzepickiego o wyjeździe i zszedł ze schodów.
Pani Koniecpolska siedziała już przy kierownicy dwuosobowej półwyścigówki bez drzwiczek, który to szczegół nie wydał się Dyzmie specjalnie zachęcający do podróży.
Ruszyła z miejsca szalonem tempem, omal nie przejechała policjanta na zbiegu ulic i szczerząc zęby do swego nieco wystraszonego pasażera, dodała gazu. W kilka minut byli na rogatce. Zaczynała się tu droga prosta, jak strzała i świeżo wyasfaltowana, to też pani Lala zwiększyła szybkość do stu dwudziestu.
— Przijemni? — zapytała.
— Nie — odparł szczerze.
— Dlaczego?
— Za szybko, oddychać trudno...
Zwolniła.
— Pan nie lubi szybkość?
— Nie lubię.
Roześmiała się.
— A ja szalenie... W zeszli roku w München na rajdzie automobilowim, ja wziela za szybkość druga nagroda, wtedy wyciągala...
Przerwał jej głośny trzask. Nacisnęła hamulce i zatrzymała wóz na skraju szosy.
— Co się stało?
[190] — Kicha nawaliła! — śmiała się, wyskakując z auta. — No, panie, pomagać, pomagać...
Pomógł jej odśrubować zapasowe koło i ustawić lewarek pod osią. Gdy już byli gotowi do drogi, zawołała:
— Szakrew! Brwia mi w oko zalazła!
Roześmiał się:
— Chyba rzęsa?
Ofuknęła go:
— Cicho, wszistko jedno! Proszę mi zobaczyć i poprawić, bo ręce mam brudny.
Zajrzał. Istotnie jeden włosek rzęs bardzo długich zachylił się i drażnił powiekę.
Już wyciągnął rękę, by palcem usunąć przeszkodę, gdy dostał lekkiego klapsa.
— Kto widział, ręka, pan też ma brudny...
— No więc czem? — zapytał zdumiony.
— Ach, taki mądry człowiek, taki głuptas! Ustami!
Roześmiał się:
— A no, to tem lepiej.
Przesunął kilkakrotnie wargami po drgającej powiece:
— Już dobrze?
Kiwnęła głową:
— W to oko dobrze, a teraz drugie.
— Jakto? I w drugiem nieporządek?
— Jesze nie, — śmiała się, — ale może być później.
Nadstawia drugie oko, a kiedy zaczął ją całować, przywarła ustami do jego warg.
— Przyjemni? — zapytała.
— Tak — odparł.
— No to jazda!
Jednym susem znalazła się w aucie.
— Siadać! Siadać!
Maszyna ruszyła pełnym gazem.
— To choroba! — pomyślał Dyzma — te baby toby człowieka zjadły...
Właśnie wyjeżdżali z lasku, gdy dopędzili inny wóz. [191]Pani Lala krzyknęła coś po francusku. Dwie młode panny odpowiedziały radosnemi nawoływaniami. Jakiś czas oba samochody szły równo, przyczem panny przyglądały się Dyzmie, a on im. Wyglądały na przystojne, chociaż trudno było za to ręczyć, gdyż obie miały okulary automobilowe, zakrywające niemal pół twarzy.
— Kto to? — zapytał pani Lali.
— Panna Ikś i panna Igrek — zaśmiała się w odpowiedzi.
— Nie rozumiem.
— Bo i nie trzeba. Pocio wszystko rozumić? Przykona się pan w Borowie.
— To one też jadą do pani?
— Aha!
— To tam więcej osób będzie?
— O nie. Jaki pan ciekawy. Zobaczy pan. Mówiłam — niespodzianka.
Był zły i najeżył się wewnętrznie.
Sądził, że hrabina Koniecpolska zabrała go tylko dlatego, że jej mąż wyjechał, w tem przekonaniu utwierdził go tem mocniej wypadek z rzęsą, a tymczasem dowiaduje się, że nie będą sami...
Istotnie, gdy skręcili z szosy w boczną drogę między nisko strzyżone żywopłoty, ujrzał duży pałac, przed podjazdem którego stało kilka samochodów.
Na tarasie w trzcinowych fotelach siedziało coś sześć czy siedem pań. Gdy wóz pani Lali zatrzymał się, wszystkie zbiegły po schodach hałaśliwie witając panią domu i z ciekawością przyglądając się Dyzmie, którego całkiem speszyła jednopłciowość towarzystwa.
— Ach, więc tak wygląda silny człowiek! — zawołała z egzaltacją utleniona dama o silnie podkreślonych oczach.
Dyzma nastroszył się i skłonił w milczeniu. Pani Koniecpolska przeprosiła towarzystwo i pobiegła przebrać się. Tymczasem pozostałe panie otoczyły Nikodema.
— Czy pan, panie Nikodemie, jest zwolennikiem Obrządku Zachodniego? — zapytała rzeczowo przysadkowata brunetka.
[192] Dyzma ze zdziwieniem spojrzał jej w oczy.
— Nie rozumiem o co pani chodzi?
— Niech się pan nie krępuje — uspokoiła go szczupła, blada panna o rozmarzonych oczach, — my wszystkie jesteśmy wtajemniczone.
— Źle ze mną — pomyślał Dyzma — strugają ze mnie warjata.
— Tak, — potwierdziła brunetka — tylko że my nie wiemy, czy pan należy do białego kościoła, czy do czarnego?
— Jestem katolik — odparł Dyzma po chwili wahania.
Ogólny śmiech speszył go jeszcze bardziej. Klął w duchu siebie, że się dał namówić na wyjazd.
— Ależ nie, panie prezesie — cieszyła się utleniona dama — pan jest niezrównany! Czy każdy silny człowiek musi uważać kobiety za zbyt niepoważne do rozmowy o rzeczach natury wyższej?
Pan prezes jest tajemniczy.
— Nie, tylko nie wiem o co paniom rozchodzi się.
— No, dobrze, — powiedziała brunetka — niech więc pan zaopinjuje, czy panna Rena — wskazała bladą panienkę — czy panna Rena może być dobrym przewodnikiem astralnych fluidów?
Nikodem spojrzał na pannę Renę i wzruszył ramionami:
— A skąd ja mogę wiedzieć?
— Rozumiem, ale sądzi pan?
— Jeżeli drogę zna, — to może.
Zaległo milczenie. Panie spoważniały.
— Mówi pan o drodze ezoterycznej? — zapytała brunetka.
— Tak — odparł Nikodem, postanawiając sobie zaraz po powrocie zajrzeć do słownika, by dowiedzieć się, dokąd prowadzi droga ezoteryczna.
Tymczasem nadjechało auto dwóch panien, które minęli na szosie.
Nowe powitania i prezentacje. Dowiedział się, że to [193]panna Iwona (starsza) i panna Marietta (młodsza) Czarskie. Poszły zaraz przebrać się.
— Bardzo miłe panienki — zauważyła utleniona dama — przyczem jestem zdania, że Marietta jest świetnym materjałem na medjum. Jej pogoda, połączona z subtelną nerwowością daje amalgamat niezwykle czuły, nie uważa pan, panie prezesie?
— Owszem, dlaczego....
— Nie odmówi mi pan — atakowała go dalej — i zrobi pan z nią eksperyment? Mam wrażenie, że pańska wola przełamie z łatwością spiralną reakcję samowiedzy. Imperatyw nakazu zdolny jest zanimować nawet takie potencjonalne uwarstwienia sił wyższych, o istnieniu których dotychczas sam subjekt, czy też objekt, jeśli pan woli, nie miał choćby objawów czwartego stopnia. I właśnie flagracje intuicyjne...
Na szczęście wróciła pani Koniecpolska i Dyzma otarł pot z czoła.
— Tylko baczność, moje panie — zawołała, stojąc w progu, — bo nasz gość nie cierpi, kiedy mówi się w językach obcych! Dzień dobry... Dzień dobry...
Witała się wesoło. Po chwili zjawił się służący, zapraszając na śniadanie.
Szczęściem Dyzmy wielomówność towarzystwa uwalniała go od dłuższych oracyj. Wystarczało od czasu do czasu odczepić się kilku monosylabami. Rozmawiano przeważnie o modach i o projektach na jesień. Tylko rzeczowa brunetka wciąż powracała do tych dziwacznych spraw, które Dyzma początkowo brał za mistyfikację, a które naprowadziły go w końcu na domysł, że wszystko to musi mieć jakiś związek z wirującemi stolikami.
Była już godzina czwarta, gdy wstano od stołu. Ponieważ panie wypiły sporo wina i koniaku, nastrój był niezwykle ożywiony, granicząc niemal z frywolnością, na tle której pełna godności i zamyślenia powaga Nikodema wyróżniała się dodatnio.
Znowu przeniesiono się na taras, z przed którego znikły już samochody, widocznie odprowadzone do garażu. [194]Część towarzystwa rozbiegła się po pałacu i parku, natomiast pani domu wzięła Dyzmę pod rękę i zaprosiwszy przysadkowatą brunetkę, którą nazwała Stellą, zaprowadziła ich do małego saloniku. Nikodem domyślał się, że teraz dowie się nareszcie o celu swego przyjazdu.
Istotnie pani Koniecpolska zrobiła minkę bardzo serjo i podczas, gdy panna Stella rzeczowo zapaliła papierosa, założywszy nogę na nogę, zaczęła mówić, przyczem kaleczyła niemiłosiernie wyrazy i wtrącała moc określeń w obcych językach.
Mówiła o jakiemś objawieniu, które — o ile zrozumiał Dyzma — nakazywało zbudować w Polsce lożę, gdyż w wielu krajach takie loże są, a tu dotychczas nie. Loża ma być na dwanaście pań i na jednego pana. Panie będą się nazywały Pątniczkami Trzypromiennej Gwiazdy, zaś pan — Wielkim Trzynastym. On będzie rządził w loży trzema prawami: życia, miłości i śmierci. W którym teatrze loża ma być wybudowana — pani Koniecpolska nie powiedziała.
Następnie zabrała głos panna Stella. Ta już gadała tak niezrozumiale, że Nikodem prawie nic nie zrozumiał. To zdawało mu się, że mają założyć jakby klasztor, to znów, że szajkę szantażystów, czy handlu żywym towarem, bo była mowa o „wciąganiu bodaj podstępem młodych dziewcząt“, o „wymuszaniu spirytualnem“, o „odwiecznem prawie niewolnictwa“ i t. p.
Jedno zmiarkował, że hrabina sama jest w tym całym interesie mniejszą szyszką, niż panna Stella.
Znowu zaczęła mówić pani Koniecpolska.
Wyjaśniła, że powzięły postanowienie zwrócenia się do Nikodema z prośbą, by zechciał zostać Wielkim Trzynastym. Doszły bowiem do przekonania, że on najbardziej godny jest tej władzy, jako człowiek potężnej, nieugiętej woli i głębokiego umysłu. Że on tylko może sprawiedliwie władać nad lożą prawami życia, miłości i śmierci, temi trzema promieniami, które składają się na tajemnicę Powszedniego Zakonu Szczęścia.
Dyzma był wściekły. Siedział z rękoma w kieszeniach i ponuro milczał. Przysięgał sobie w duchu ani palcem [195]nie dotknąć tej sfery. Po djabła mu to? Czy poto dochrapał się takiego stanowiska i takiej forsy, żeby teraz wleźć do kryminału? O, nie!
To też gdy w pewnym momencie obie panie wstały, a panna Stella grobowym głosem zapytała:
— Mistrzu, czy zgadzasz się przyjąć święcenia Wielkiego Trzynastego?
Odparł krótko:
— Nie. Nie zgadzam się.
Zdumienie i smutek odbiły się na ich twarzachtwarzach.
— Ależ dlaczego?
— Nie mogę.
— Czy są jakieś przeszkody hermetyczne? — zapytała tajemniczo brunetka.
— Mam swoje powody.
Hrabina Koniecpolska załamała ręce:
— Mistrzu! Wyjawić nam, może to jakie glupstwy?
— Eee tam — machnął ręką — ja nie znam się na tych rzeczach.
Brunetka oburzyła się:
— Pan? Pan się nie zna? Proszę, mistrzu, z nas nie żartować! Zresztą pani Lala ma objawienie, że tylko pan może być Wielkim Trzynastym.
— Kiedy ja nie mam czasu! — irytował się Dyzma.
— Mistrzu, to panu tak mało czasu zajmie. Przecie misterja, będą odbywały się tylko raz na miesiąc.
— Nie chcę.
Obie panie spojrzały na siebie z rozpaczą.
Nagle brunetka podniosła ręce do góry i zawołała tragicznym szeptem:
— Imieniem Wszechmocnego Zakonu zaklinam ciebie: otwórz serce dla Trzech Promieni Wiekuistych!
Pana Lala skrzyżowała ręce na swoim wydatnym biuście i z nabożeństwem pochyliła główkę.
Nikodem trochę przestraszył się. Naogół nie był przesądny, lecz na wszelki wypadek wolał nie odrzucać możliwości istnienia kobiet o „złem oku“, które mogą urok na człowieka rzucić.
Przysadkowata panna Stella miała takie niesamowite [196]oczy i tak je wlepiała w niego, że zrobiło się mu nieprzyjemnie.
Poskrobał się w ciemię.
— Tak zaraz bez namysłu nie mogę... Trzeba się zastanowić...
Brunetka z tryumfem spojrzała na panią Lalę i zawołała:
— Ależ naturalnie! Niech mistrz rozkazuje! Chociaż wiemy od pana Terkowskiego, który jako wtajemniczony twierdzi, że pan posiada tajemniczą moc, a zatem...
— Co tam Terkowski wie — przerwał Dyzma zły, że nie udaje się mu wykręcić — ja sam nie wiem, o co właściwie się rozchodzi, co ma być...
— W tej chwili, mistrzu! — zatrzymała go brunetka i sięgnęła do torebki — w tej chwili dam mistrzowi statut loży i Wyznanie Trzech Kanonów Wiedzy.
Wydobyła z torebki małą broszurkę i kilka arkuszy zapisanych maszynowem pismem, podając to wszystko Nikodemowi:
— Doskonale! Pan, mistrzu, rozejrzy się w tem. Dwie godziny wystarczą, prawda Lalu? Zatem żegnamy, zostawimy tu pana samego. O siódmej, przed obiadem, zgłosimy się, by z ust mistrza usłyszeć decyzję ostateczną. Niech Mądrość Gwiazdy prostuje drogi twoich myśli!
Obie skłoniły się i w milczeniu wyszły.
— Powarjowały baby! Ciężka cholera! — zaklął Dyzma i z rozmachem cisnął trzymane w ręku papiery w kąt pokoju.
Był w szczerym kłopocie. Wszystko to spadło nań tak niespodziewanie, a pachniało jakimś ni to grubym szwindlem, ni to kombinacją z duchami.
— Że też tym ludziom takie rzeczy w głowie. Forsę mają, znaczenie mają, a wymyślili jeszcze coś takiego! Z byka baby spadły, czy co!
Rosła w nim złość, że podstępem dał się zwabić tutaj. Gdyby to było w Warszawie, poszedłby do domu i już...
[197] Jednakże trzeba było zobaczyć, co tam stoi w tych papierach.
Podniósł broszurę i zaklął: była drukowana po francusku. Byłby ją znowu rzucił na ziemię, gdyby nie winjeta, a raczej rysunek. Ten go zaciekawił.
Wyobrażał dużą salę bez okien. W pośrodku na tronie siedział chudy facet z czarną brodą i z zamkniętemi oczyma. Nad jego głową jaśniała trzypromienna gwiazda i trzy płonące pochodnie. Dookoła plackiem na ziemi leżały nagie kobiety.
Policzył końcem zapałki:
— Dwanaście!... Aha, to niby te pątniczki... A tym facetem to ja mam być... Co za cholera!
Przerzucał kartki. Na ostatniej też był rysunek, na widok którego wzdrygnął się: przedstawiono tu kozła o dwunastu rogach, kozła z twarzą ludzką.
Dyzma teraz już nie miał wątpliwości:
— Djabeł.
Nie należał do wierzących, ani do praktykujących, jednakże teraz uznał za stosowne przeżegnać się, poczem na wszelki wypadek chwycił się za guzik:
— Fu, świnie!
Zkolei zabrał się do maszynopisu i z ulgą skonstatował, że jest sporządzony w języku polskim.
Czytał bardzo uważnie. Niektóre ustępy po dwa i trzy razy, a pomimo to, wielu rzeczy nie rozumiał, głównie dlatego, że nie znał znaczenia całej masy wyrazów.
Skombinował z całości to, że chodzi o stwarzanie „zrzeszeń siostrzanych“, że celem takiego zrzeszenia ma być zbliżenie się do ideału trzech praw: życia, miłości i śmierci, że najwięcej mądrości zyskuje się przez rozkosz ducha, ciała i rozumu, że w tym celu dwanaście pątniczek musi pojąć jakąś „Łaskę Niewolnictwa“ i wybrać „Dziewicę Orędowniczkę“, która wyszuka Pana Woli, Mistrza Gwiazdy, Dawcę Zrozumienia, którego to nazywać będą Wielkim Trzynastym.
Tu dowiedział się, że wybraniec taki musi odznaczać się wybitnemi talentami, być człowiekiem mądrym, [198]twórczym, płodnym, a przedewszystkiem człowiekiem niesłychanie silnej woli i pełni zdrowia fizycznego.
Wielki Trzynasty funkcje swoje pełni przez lat trzy, poczem wybierają następnego. Paragraf ten zawierał adnotację, że Wielki Trzynasty ma prawo bezwzględne rozkazywania Pątniczkom, a nieposłuszeństwo karać może według uznania. Natomiast za zdradę tajemnic loży jest tylko jedna kara: śmierć.
Następowały opisy obrzędów, gdzie była mowa o zespoleniu duchem i ciałem, o piciu wina, modlitwach i rozmowie ze zmarłymi.
Na końcu były ostrzeżenia przed porównywaniem Zakonu z kultami czarnej, czy białej magji.
Nikodem złożył maszynopis i zamyślił się.
Niewątpliwie wszystko to było jakąś sitwą, gdzie nie obchodzi się bez djabła. Dużo dałby za to, żeby mógł o tem wiedzieć przed wyjazdem z Warszawy. Ho, ho, wówczas i dziesięć hrabin nie potrafiłoby wyciągnąć go tutaj, ale teraz?...
Kto wie, co te „pątniczki“ z nim zrobią, jeżeli odmówi?... Wtajemniczyły go i w obawie, by ich nie wsypał, gotowe mu jaką krzywdę zrobić... Przecie tu powiedziane, że za zdradę mogą ukatrupićukatrupić.
— Ot, przyczepiły się, ścierwo!
Wpakował ręce w kieszenie spodni i chodził po pokoju. Przyszło mu na myśl, że z drugiej strony rzecz jednak nie wygląda tak strasznie. Bo jeżeli on tam będzie głównym, jeżeli odeń będą wychodzić rozkazy... Co zaszkodzi spróbować?
— W każdym razie lepsze to, niż żeby miały dosypać mi jakiej trucizny, czy zrobić na mnie machlojkę z djabłem.
Jeżeli z każdą minutą skłaniał się bardziej ku przyjęciu dziwacznej propozycji, odgrywała w tem rolę i pewnego rodzaju ciekawość: co też to będzie? Obawę, czy potrafi być tym całym „trzynastym“ i do tego „wielkim“ uspakajała notatka w maszynopisie zaznaczająca, że Mistrz jest duchowym przewodnikiem loży, zaś [199]formalne kierownictwo i celebracja obrzędów spoczywa na barkach siostry Orędowniczki.
Gdy z wybiciem siódmej zapukano do drzwi, był już gotów z postanowieniem.
Zaniepokoiło go to, że teraz zjawiła się tylko panna Stella. Obecność hrabiny Koniecpolskiej z jej żywemi ruchami i roześmianemi oczyma dodawała bowiem całej historji bardziej ziemskiego charakteru. Natomiast brunetka miała w sobie coś demonicznego, a nadto robiła wrażenie bardzo uczonej i surowej.
Zamknęła drzwi za sobą i Nikodem odniósł nagle takie wrażenie, jak człowiek, który na pustym zaułku spotkał uzbrojonego w gruby kij przeciwnika.
— Już siódma — wymówiła prawie barytonem.
— Siódma? — uśmiechnął się Dyzma. — Rzeczywiście, jak ten czas leci...
— Jakaż jest pańska decyzja? Spodziewam się, że nie odrzucasz nakazu objawień?
— Nie, nie odrzucam — zapewnił Nikodem.
— Zatem stoję przed Wielkim Trzynastym, przed moim panem i rozkazodawcą.
Pochyliła się nisko, tak nisko, że rozłożyste jej biodra wraz z suto uposażonem otoczeniem wysunęły się ku górze, do złudzenia przypominając bizantyńską kopułę.
Nagle wyprostowała się i głosem patetycznym wyrzuciła z siebie jakieś pytanie po łacinie, poczem wpiła w Dyzmę wzrok, żądający odpowiedzi.
Nikodem skurczył się w sobie i z rozpaczą pomyślał:
— Czego ta wydra jeszcze czepia się!...
Panna Stella przeczekała chwilę i powtórzyła łacińskie pytanie. Nie było wyjścia. Trzeba było coś odpowiedzieć. Nikodem gorączkowo przebiegał myślą wszystkie strzępy słów łacińskich, jakie znał z kościoła i ze szkoły. Nagle rozjaśniła się mu dusza i odpowiedział:
— Terra est rotunda.
Nie pamiętał już, co to znaczy. Tem mniej wiedział, czy jego odpowiedź ma jaki związek z pytaniem, lecz chociaż cały zlany był zimnym potem, cieszył się, że przecież coś odpowiedział po łacinie i to widocznie nie [200]bez sensu, gdyż brunetka znowu głęboko się pochyliła i krzyżując ręce na piersi, odparła:
— Wola twoja, Mistrzu.
Następnie otworzyła drzwi i całkiem już zwykłym głosem oznajmiła, że obiad jest podany.
Obiad był suty i wykwintny. Zastanowiło Dyzmę tylko to, że nie dano do stołu nawet wina, gdy zaś jedna z hrabianek Czarskich kapryśnie dopominała się o „kroplę czegoś mocniejszego dla animuszu“, pani Koniecpolska z uśmiechem, lecz stanowczo odmówiła:
— Nie, moja złota, teraz nie. Nie spiesz się.
Zresztą wogóle nastrój stał się poważniejszy. Na twarzach wystąpiły rumieńce, niektóre panie ze zdenerwowania nic nie jadły. W spojrzeniach uparcie wracających do Nikodema błyskały ogniki niepokoju.
Gdy przeszli do buduaru na czarną kawę i służba oddaliła się, pani Lala wyjrzała do sąsiedniego pokoju, by upewnić się, że nikt ich nie podsłuchuje, poczem dała znak brunetce. Ta wstała i wśród ogólnej ciszy zaczęła mówić:
— Szanowne panie, zanim będę mogła was nazwać siostrami, szanowne panie i ty, panie — nisko ukłoniła się Dyzmie — teraz rozejdźcie się do swych pokojów, by oddać się kontemplacji, by duchem i ciałem przygotować się do wielkiego misterjum, które rozpocznie się punktualnie o północy. Macie w samotności oczyścić myśli wasze od spraw powszednich, macie zdjąć odzież pospolitą i przywdziać szaty białe, które znajdziecie przygotowane. Tak gotowe, macie czekać na mnie, która po każde z was przyjdzie. Rozejdźcie się i czuwajcie.
Wypowiedziawszy to, sama skierowała się ku wyjściu. Jeszcze w drzwiach stanęła, by złożyć pokłon Nikodemowi i znikła. Za nią w tenże sposób rozeszły się wszystkie. Pani Koniecpolska zaprowadziła Dyzmę do przeznaczonego dlań pokoju i pożegnała go milczącem skinięciem głowy.
— To choroba! — pomyślał. — Pewno będą duchy wywoływać, albo co.
[201] Rozejrzał się. Spodziewał się, że i w tym pokoju znajdzie coś niezwykłego, lecz zawiódł się. Urządzenie niczem specjalnem nie wyróżniało się, jedynym zaś przedmiotem intrygującym była czarna płaska walizka, stojąca na biurku.
Po sutym obiedzie myśl pracowała leniwie i Nikodem rozciągnął się na sofie, by spokojniej rozważyć swoją sytuację.
Nie odstępowało go uczucie niezadowolenia i obawy przed północną uroczystością. Pojęcia nie miał, jaką rolę będzie musiał w tem wszystkiem odegrać. Co każą mu robić? Wprawdzie ma tam być główną personą, ale nie wie, czego od głównej persony te baby będą wymagały... Zresztą wszystko jest możliwe: a jeżeli każą mu wywołać djabła?
— Tfu! — splunął na dywan.
Przyszło mu do głowy, że ostatecznie może wykręcić się chorobą. Naprzykład reumatyzm. Już raz oddał mu doskonałe usługi w Koborowie...
Przypomnienie Koborowa rozrzewniło go. Jakaż tam cisza, spokój, dobre żarcie, żadnej roboty... No i Nina... Ta lubiła całować się!
Stwierdził, że jednak w Koborowie było najlepiej, zwłaszcza, po wyjeździe Kasi. Djabli nadali ten cały projekt Kunickiego, przez który wrobił się na prezesa banku...
Uśmiechnął się do siebie:
— No, bracie nie narzekaj, nie narzekaj, naprawdę, to niema na co!
Myśl snuła się coraz wolniej, obfita doza pokarmu zrobiła swoje. Nikodem zasnął.
A spał tak twardo, że nie słyszał pukania do drzwi, nie słyszał kroków panny Stelli, ani trzasku zamku w czarnej walizce. Dopiero gdy mocno potrząsnęła jego ramieniem — otworzył oczy.
Odrazu przypomniał sobie, gdzie się znajduje. Przed nim stała brunetka, trzymając coś, jakby szlafrok z białego jedwabiu na czerwonej podszewce.
Zerwał się na równe nogi i przetarł powieki.
[202] — Już czas, Mistrzu! — wyszeptała panna Stella.
— Czas?
— Tak. Wszystkie już czekają. Proszę prędko przebrać się w habit.
— Jakto? — zdziwił się — przy pani??
— Nie, ja wyjdę. Tylko proszę zdjąć wszystko i nałożyć habit i te oto sandały.
Wskazała mu czerwone miękkie pantofle z złotą gwiazdą, wyhaftowaną na noskach, poczem wyszła na palcach.
Dyzma zaklął, lecz nie zwlekał. Po kilku minutach był gotów. Szlafrok, jak i pantofle okazały się nieco za obszerne. Chłodny dotyk jedwabiu do nagiej skóry działał orzeźwiająco.
Spojrzał do lustra i nie mógł powstrzymać się od śmiechu. Szlafrok sięgał do ziemi, lecz rozcięte rękawy i duży dekolt sprawiały dziwaczne wrażenie.
Brunetka zjawiła się znowu. Wzięła go za rękę i w milczeniu wyprowadziła na ciemny korytarz. Dokoła panowała zupełna cisza. Szli kilka minut, później były jakieś schody i znowu korytarz. Przy jego końcu panna Stella zatrzymała się i trzykrotnie zapukała w drzwi, te uchyliły się zlekka. Przesunęli się do jakiegoś ciemnego pokoju, drzwi za nimi zamknęły się, jakby same i Dyzma usłyszał dźwięk klucza przekręcanego w zamku, a po chwili głos pani Koniecpolskiej:
— Wszystko w porządku. Wszędzie drzwi pozamykane, służbie zakazałam wstępu do pałacu aż do południa.
— Dobrze — odparła brunetka, nie puszczając ręki Nikodema — teraz wejdź i zajmij swoje miejsce.
Teraz Dyzma spostrzegł, że pani Lala była również w białym szlafroku, gdyż wychodząc, odsłoniła na chwilę ciężką kotarę, skąd padła smuga purpurowego światła.
Zkolei i panna Stella znikła za kotarą, polecając jemu czekać na siebie.
Z za kotary dobiegł Nikodema szmer rozmowy. Czas mu się dłużył, zbliżył się więc, by zajrzeć do [203]środka, gdy nagle kotara rozsunęła się, a na progu stanęła brunetka w białym szlafroku, pochylona w niskim długim pokłonie.
Był to dużych rozmiarów pokój, pozbawiony wszelkich mebli i całkowicie wysłany dywanami, na których rozrzucone leżały całe stosy ozdobnych poduszek. Tylko w środku stał wielki złocony fotel obity czerwonym atłasem, nad nim paliły się trzy świece.
Nadto od sufitu zwieszała się ampla, zalewająca wszystko purpurowem światłem.
Po obu stronach fotela ujrzał wszystkie panie w takich samych białych szlafrokach.
Na przeciwległej ścianie rozciągnięte było wielkie prześcieradło z naklejoną na niem trzypromienną złotą gwiazdą, pod którą nalepiony był napis wycięty z czerwonego papieru.
Napis głosił:
„Terra est rotunda“.
— Wnijdź, o panie! — zawołała panna Stella i usunąwszy się z drogi podprowadziła Nikodema do przeznaczonego dlań tronu.
Gdy usiadł, panie otoczyły fotel półkolem, zaś panna Stella wystąpiła na środek i zaczęła:
— Wtajemniczeni! Wy, Pątniczki Trzypromiennej Gwiazdy, i ty, Mistrzu, na którego piersi wkrótce zabłyśnie symbol wiedzy władztwa i szczęścia. Oto ja, wasza siostra Orędowniczka, niegodnemi wargami oznajmiam wam godzinę otwarcia trzydziestej trzeciej loży Zakonu Trzypromiennej Gwiazdy, której hasłem z woli Wielkiego Trzynastego będzie pełna głębokiej myśli sentencja: Terra est rotunda! Wiąże się w tem wiara, że Zakon nasz opanuje całą ziemię, nadzieja, że loża nasza stanie się jednem z mocnych ogniw w tym łancuchu i wskazanie, że my, żyjący na globie ziemskim ludzie zamknąć się musimy w jego kręgu. Zaznaczam przytem, że zgodnie z prawem Zakonu, każdy z nas musi wypełnić nakaz drugiego, gdy ten wymieni święte hasło, dotykając lewą dłonią czoła, serca i łona. Zanim [204]przystąpimy do obrzędu, przypomnieć wam pragnę, kanony hermetyczne...
Dyzma przestał słuchać. Zbyt był zafrapowany oryginalnością sytuacji, by mógł skupić tak długo uwagę na jednym punkcie. Przyglądał się otaczającym go młodym kobietom i pannom. Niektóre z nich bardzo ładnie wyglądały w dziwacznych szlafrokach. Nagie ramiona, jakby wypływające z białych fałd lśniącego jedwabiu, głęboko wycięte dekolty i sam fakt, że wśród tylu kobiet jest tu jedynym mężczyzną — wszystko to działaodziałało nań podniecająco.
Już nie myślał: co i jak i dlaczego. Myślał tylko: — czy i kiedy?
Tymczasem panna Stella skończyła przemówienie i wydobyła z czerwonego pudełeczka małą złotą gwiazdkę, zawieszoną na takimż łańcuszku. Wśród uroczystego milczenia podeszła do Nikodema i zawiesiła mu gwiazdkę na szyi, poczem odstąpiła trzy kroki i upadła plackiem na dywan. Wszystkie pozostałe damy uczyniły to samo, za wyjątkiem pani Lali, która poszła do drzwi i przekręciła kontakt.
Ampla zgasła. Nikodem wzdrygnął się. Pogrążony w mroku pokój, trzy nikłe płomyki woskowych świec nad nim i te leżące w bezruchu kontury białych postaci, sprawiały wrażenie niesamowite.
Nagle panna Stella jęczącym głosem zawołała:
— Witaj nam, witaj, panie życia, miłości i śmierci!
— Witaj, witaj — powielekroć powtórzyły drżące głosy.
— Witaj nam, witaj dawco woli!
— Witaj, witaj — powtórzyły głosy.
— Witaj szafarzu wiedzy!
— Witaj... witaj...
— Witaj, mistrzu życia!
— Witaj... witaj...
— Witaj, twórco rozkoszy!
— Witaj... witaj...
Dyzma słuchał tej litanji i myślał:
— Powarjowały baby do reszty!...
[205] Nagle panna Stella skończyła, zbliżyła się do Dyzmy i, zanim zdołał zorjentować się, pocałowała go w same usta. Ku jego zdumieniu po niej zrobiła to samo pani Lala, później obie hrabianki Czarskie i reszta pań.
— Teraz spalcie kadzidła — rozkazała panna Stella.
Po chwili z czterech rogów pokoju uniosły się sinawe dymki, pachnące jakimś dziwnym aromatem, słodkim i upajającym.
Panie znowu zebrały się dookoła Dyzmy.
Na znak panny Stelli wzięły się za ręce, tworząc półkole.
Ona sama wzniosła ręce ku górze i zawołała:
— Przybądź, o przybądź Panie!
— Przybądź — powtórzyły wszystkie.
— Okaż nam łaskę swoją! — wołała panna Stella.
— Okaż...
— Zejdź między nas!
— Zejdź....
— Wstąp w duszę zastępcy Twego!
— Wstąp...
— Wstąp w ciało Mistrza naszego!...
— Wstąp...
— Zapal go płomieniem!...
— Zapal...
— Rozpłomień go Twą niezmierną mocą!
— Rozpłomień...
— Przeniknij go żarem oddechu!...
— Przeniknij!...
Nikodema przeszedł dreszcz.
— Kogo wołacie — zapytał przez zaciśniętą krtań nieswoim głosem.
Odpowiedziały mu krzyki przerażenia. Niektóre były tak przejmujące, że mroziły mu krew w żyłach.
— Przemówił, jest... To On!... — ozwały się głosy.
— Kto?... — zapytał Dyzma trzęsąc się na całem ciele — kogo wołacie?
Wtem, jakby tuż za karkiem, usłyszał wyraźnie głośne warczenie. Chciał zerwać się, lecz nie miał siły, [206]wśród odurzającego dymu, napełniającego pokój ujrzał różnokolorowe migające ogniki.
— Padnijcie na twarz — zawyła panna Stella — On przybył! Chwała Ci, chwała, — Władco miłości, życia i śmierci, chwała Ci, chwała, Książę ciemności!...
Młodsza panna Czarska wybuchła spazmatycznym śmiechem, jedna z pań zerwała się i, tuląc się do pani Lali, krzyczała:
— Widzę go, widzę!
— Kogo? — wrzasnął rozpaczliwym głosem Dyzma.
— Jego, jego, szatana...
Nikodemowi nagle wydało się, że czyjeś zimne ręce ściskają go za kark. Z gardła wydobył się przeraźliwy, nieartukułowanynieartykułowany dźwięk i Wielki Trzynasty opadł bezwładnie na fotel.
Zemdlał.
Pierwszem wrażeniem, jakie odczuł, wracając do przytomności, była słodycz, rozpływająca się w ustach. Otworzył oczy. Tuż przy nich ujrzał czarne źrenice panny Stelli. Zanim odzyskał całkowitą świadomość, jej usta przylgnęły do jego warg i znowu poczuł na języku słodki płyn o mocnym zapachu. — Wino. Chciał zaczerpnąć powietrza i odepchnął Stellę. Zobaczył wówczas wśród dymu białe postacie. Wynosiły z sąsiedniego pokoju stoliki, zastawione butelkami i kieliszkami. Pani Koniecpolska z małym flakonikiem w ręku, kroplami odmierzała jakiś płyn, poczem do kieliszków nalewano wino.
Gdy już napełniono wszystkie, każda z pań wzięła jeden, a panna Stella podała Dyzmie największy.
W pokoju panował teraz pogwar stłumionych rozmów. Nikodem pociągnął tęgi łyk i mlasnął językiem:
— Dziwne wino — zauważył.
— Syćmy się dobrodziejstwem peyoltupeyotlu — emfatycznie zawołała panna Stella.
Kieliszki były już próżne i nalewano nowe.
— Co jest w tem winie? — zapytał Dyzma.
Stojąca obok panna Czarska usiadła na poręczy [207]fotela i musnąwszy ustami ucho Nikodema, powiedziała rozmarzonym głosem:
— Boska trucizna peyotlu, boska... Czy czujesz war w żyłach, mój panie?... Prawda? I taki cudny śpiew i takie kolorowe... Prawda?
— Prawda — stwierdził i wychylił kieliszek do dna.
Czuł, że dzieje się z nim coś niezwykłego. Opanowała po nagła radość, wszystko stało się wokół piękne, barwne, nawet przysadkowata panna Stella była powabna i kusząca.
Zresztą nastrój wszystkich zmienił się nie do poznania. Otoczyły Nikodema roześmianą grupą, napełniły pokój gwarem wesołych okrzyków, melodjami frywolnych piosenek. Jedna z rozmachem trzasnęła kieliszkiem o ścianę i zawoławszy: — Evoe! — jednym ruchem zrzuciła z siebie biały szlafrok. Zaczęła tańczyć.
— Brawo! Brawo! — zawołały inne.
Po chwili dywan pokrył się białemi plamami jedwabiu...
Do wciąż napełnianych kieliszków z małego flakonu spływały jasnozielone krople czarodziejskiego płynu.
Przez kogoś potrącony, wywrócił się świecznik i pokój zaległa ciemność, parna, krwista ciemność, pełna namiętnych szeptów i spazmatycznego, oszalałego śmiechu.
| — |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
—
|
| — |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
—
|
| — |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
—
|
| — |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
—
|
| — |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
—
|
