Iliada (Popiel)/Pieśń I
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Iliada |
| Wydawca | nakładem tłómacza |
| Data wyd. | 1880 |
| Druk | W. L. Anczyc i Spółka |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Tłumacz | Paweł Popiel |
| Tytuł orygin. | Ἰλιάς |
| Źródło | skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
Zgubny, który tak wiele nieszczęścia przysporzył Achajom;
Wiele szlachetnych dusz bohaterów do Hada wyprawił,
Ciała ich zaś na pastwę psom i ptakom drapieżnym
Odkąd w gniewie zaciętym naprzeciw siebie stanęli,
Książę narodów Atrydes i boski wojownik Achilles.
Którenże z bogów ich obu do gniewu na siebie pobudził?
Lety i Zeusa syn. On bowiem na króla zagniewan,
Przeto że Chryza kapłana Atrydes nie uszanował.
Chryzes albowiem przybył do szybkich okrętów Achajskich,
Wyzwolenia swéj córki żądając za wykup ogromny,
Wieniec w dal godzącego Apollina w rękach na berle
Głównie zaś obu Atrydów rządzących licznemi narody:
„Atrydowie i wszyscy Achaje na łydach okuci,
Niech wam bogi, mieszkańcy Olimpu gmachów dozwolą
Zniszczyć gród Priamowy i zdrowo do domu powrócić;
Zeusa potomka szanując Apollina w dal godzącego.“
Wtedy wszyscy Achaje dobremi słowy radzili,
Żeby kapłana szanować i wykup odebrać bogaty;
Na to jednakże nie przystał Atreusa syn Agamemnon,
„Bodajbym ciebie o starcze przy łodziach głębokich nie zdybał
Błąkającego się tutaj, bądź później powracającego,
Nic nie wskórałbyś berłem i wieńcem boga twojego.
Córki zaś twej nie wypuszczę, aż zestarzeje się u mnie,
Tam koło przędzy się krzątać i łoże dzielić me będzie.
Teraz mnie dłużéj nie drażnij, bo lepiéj dla ciebie, byś wracał.“
Skończył, uląkł się starzec, rozkazu wysłuchał i milcząc
Uszedł ku morza brzegowi, gdzie fala groźnie szumiała.
Pana, którego zrodziła o pięknych Leto warkoczach:
„Słuchaj mnie srebrnołuczysty, co Chryzę trzymasz w opiece,
Takoż i Killę wspaniałą i silnie rządzisz w Tenedzie.
Sminthej! azali kiedy świątynię ci miłą pokryłem,
Tobie na cześć, więc teraz wypełnij moje życzenie,
Abyś twojemi pociski me łzy na Danaach pomścił.“
W takich słowach się modlił, usłuchał go Foibos Apollon.
Rozgniewany ze szczytu Olimpijskiego się spuszcza;
Strzały świstały na barkach rozjątrzonego Apolla,
Gdy się z miejsca poruszył do czarnéj nocy podobny.
Usiadł opodal okrętów i strzały pomiędzy nie puścił;
Wtedy z łuku srebrnego się rozległ dźwięk przeraźliwy.
Ale gdy później na ludzi śmiertelne strzały skierował,
Gęste widziano stosy, na których ciała palono.
Całe dni dziewięć na wojsko padały boga pociski;
W dniu dziesiątym Achilles powołał wojska na radę,
Zdjęta litością na widok smutnego Danajów konania.
Gdy się zeszli na radę i wszyscy gromadnie stanęli,
Prędki w biegu Achilles powstawszy, do nich przemówił:
„Sądzę Atrydo, że teraz nie osiągnąwszy zamiaru,
Naraz bowiem choroby i wojna niszczą Achajów:
Trzeba jednakże zapytać wróżbity albo kapłana,
Albo tłómacza snów (boć sny od Zeusa pochodzą),
Niech wyrokuje, dlaczego Foibos Apollon się gniewa,
Może i pragnie ofiary wybranych owiec i kozłów,
Gdyby ją przyjął, możeby nieszczęście od nas odwrócił.“
Tak przemówiwszy usiadł, a Kalchas głos po nim zabrał,
Syn Testora, co wróżył najlepiéj z ptactwa polotu.
On to okręty Achajskie do Ilion kiedyś wprowadził
Z daru wieszczego pomocą, którego udzielił Apollon;
Dobrze myślący, rozważnie przemówił do nich i radził:
„Żądasz odemnie Achillu, w łasce u bogów będący,
Powiem ci tedy uważaj, lecz uroczyście obiecaj
Chętnéj gdy będzie potrzeba i w mowie i w czynach pomocy.
Sądzę albowiem, że gniewać się będzie ów mąż, co potężnie
Rządzi narodem Argejskim i w ryzie trzyma Achajów.
Chociażby bowiem i wybuch powstrzymał na chwilę obecną,
W sercu jednakże zachowa swój żal i zemści się z czasem;
Powiedz mi zatém na pewno, że bronić będziesz w potrzebie.“
Rzeknie mu na to w odpowiedź najszybszy biegiem Achilles:
Na ulubieńca Diosa Apolla Kalchasie przyrzekam,
Pod którego wezwaniem Danajom wróżby objawiasz,
Iż za życia mojego i póki na ziemię spoglądam,
Nikt przy obszernych okrętach na ciebie ręki nie wzniesie
Który się chełpi, że wszystkich Achajów o wiele przewyższa.“
Ośmielony się wtedy odezwał wróżbita szanowny:
„O szlub jemu nie chodzi, ani też o hekatombę,
Ale z powodu kapłana, którego Atrydes obraził,
Zdała dosięgający dlatego ukarał i nadal
Ścigać będzie. Nie prędzej Danajów od klęski uwolni,
Zanim wypukłooką dziewicę się ojcu nie odda,
Darmo i bez okupu, ofiary należne odbywszy
Takie wyrzekłszy zdanie, usiadł, a powstał do mowy
Dzielny Atreusa syn, Agamemnon pan wiele możny,
Rozjuszony, bo gniewem nabrało mu serce wokoło
Czarno zalane, zaś oczy jak płomień iskrami sypały.
„Wieszczu nieszczęsny zaprawdę, nigdyś mi dobrze nie wróżył
Tylko nowiny złowrogie miło ci jest zapowiadać,
Ale dobrego słowa nie rzekłeś ani dopełnisz;
Również i teraz, gdy bogów Danajom wolę tłómaczysz,
Bo za córkę Chryzea okupu przyjąć nie chciałem,
Chociaż i wspaniałego; zapewne, bo dużo mi miléj
W domu ją mieć; gdyż nawet nad Klytemnestrę przekładam,
Towarzyszkę młodości, bo w niczém jéj nie ustępuje,
Mimo to gotówem oddać, jeżeli to ma być zbawienniéj,
Pragnąc dobra narodu, a nie by marnie zaginął.
Przeto mi zaraz gotujcie nagrodę zaszczytu, bym jeden
Z między Argejów bez chwały nie został, boć tak nie przystoi.
Rzeknie mu na to w odpowiedź Achilles boski najszybszy:
„Sławny Atrydo ze wszystkich najwięcéj chciwy majątku,
Zkądże ci wielkoduszni Achaje nagrodę wynajdą?
Nigdzie bowiem nie widzim, by łupy zebrane leżały;
Żądać od wojska nie możesz, by łupy nanowo znosiło;
Owszem bogowi ją teraz odeszléj, a za to Achaje
Trzykroć czterykroć nagrodzą, gdykolwiek dozwoli nam Kronid
Dobrze warowną siedzibę Trojańską zburzyć do szczętu.“
„Nie tak, chociażeś dzielnym Achillu do bogów podobny
W pole mnie wyprowadzisz i chytrą ubiegniesz namową.
Pragniesz zachować twój dar, a ja mam gołym pozostać
Z tego, co mi się należy wyzutym, i żądasz bym oddał?
Zgodnie z mojém życzeniem, by równoważyła się ceną,
Jeśli zaś nie, to wtedy ja sam ją sobie zabiorę
Z twojéj lub Ajaxowéj zdobyczy, albo z Odyssa,
Porwę dla siebie, a będzie w opałach, którego dosięgnę.
Trzeba nam ciemny statek na falę boską wypuścić,
Wioślarzami obsadzić i włożyć weń hekatombę;
Potém Chryzeidę o wdzięczném obliczu wprowadzić do niego,
Jeden zaś mąż jako wódz wyprawą będzie kierował,
Albo i ty Peleido nad wszystkich mężów straszliwy,
Byś nam w dal godzącego boga ofiary przebłagał.“
Groźnie spojrzawszy na niego Achilles szybki, mu odrzekł:
„Człeku bezwstydem okryty, za zyskiem tylko patrzący,
Drogi dla ciebie się podjąć i z wojskiem potykać się dzielnie?
Wszakże nie przeciw Trojanom walczących dzidą przybyłem
Tutaj wojować, toć oni mi w niczém nie zawinili.
Nigdy mi bowiem rumaków i wołów nie uprowadzili,
Nie zniszczyli posiewów, boć rozdzieleni jesteśmy
Lasokrytemi górami i morzem głośno szumiącém;
Ale za tobą idziemy zuchwalcze i tobie na korzyść,
Za Menelaja zniewagę ukarać Trojan, i ciebie
Teraz atoli mi grozisz, że dar mój zaszczytu zabierzesz
Ciężko zdobyty, przez synów Achajskich mnie udzielony.
Nigdy równego udziału nie miałem z tobą, gdy wojska
Który z grodów Trojańskich o licznych mieszkańcach zburzyli;
Nadstawiając méj dłoni, to późniéj gdy przyszło do działu,
Główną zabrałeś nagrodę; ja zaś na małém przestając,
Chętnie wracałem do statków, znojami walki strudzony.
Teraz do Fthyi powracam, bo za najlepsze uważam
Będąc tu zapoznanym, dla ciebie łupy gromadzić.“
Rzeknie mu na to w odpowiedź narodów król Agamemnon:
„Ruszajże, jeśli cię serce nakłania, ja cię nie będę
Błagać, byś dla mnie pozostał, mam koło siebie i innych
Z królów od boga wybranych najbardziéj cię nienawidzę,
Zawsze ci bowiem po myśli wojna i kłótnia pospołem,
Jeśli zaś jesteś potężny, to tylko z daru bożego.
Wracaj z łodziami do domu i z twymi towarzyszami,
Ani mnie troszczy twój gniew, bo dar i tak ci odbiorę,
Równie jak Foibos Apollon Chryzeidę mi piękną zabiera.
Wyszlę ją tedy na własnym okręcie, załogę dodawszy,
Ale Bryzeidę uroczą na dar zaszczytu ci daną
Ilem od ciebie możniejszym i nikt się więcéj nie ważył
Mienić się równym ze mną i porównywać bezczelnie.“
Tak powiedział, w Pelidzie od gniewu krew zakipiała,
W piersi obrosłej mu serce na dwie się strony ważyło,
Obces i zgraję rozproszyć i zamordować Atrydę,
Czyli też gniew pohamować i jankur w sercu przytłumić.
Podczas gdy się namyślał i już wyciągać zamierza
Szablę potężną z pochwy, nadeszła Pallas Athene
Będąc im w sercu zarówno przychylną i wielce troskliwą.
Z tyłu stanąwszy, Achilla za płową chwyciła czuprynę,
Jemu jednemu widoma, niedostrzeżona dla innych.
Zląkł się Achilles i w tył się odwróciwszy, natychmiast
Wtedy się do niej zwracając w skrzydlate odezwie się słowa:
„Córo Egidodzierżcy Diosa, dlaczegoś tu przyszła?
Może by Agamemnona Atrejdy pychę oglądać?
Ale zapewniam i sądzę, że kiedyś skończy się na tém,
Rzeknie mu na to w odpowiedź promiennooka Athene:
„Na to przybyłam, by gniew twój hamować i żebyś mnie słuchał,
Z nieba, gdyż białoramienna Here mię zawiadomiła;
Będąc wam w sercu zarówno przychylną i wielce troskliwą.
Ale go zelżyj słowami i gadaj co na myśl ci przyjdzie.
Mogę ci zaś przepowiedzieć i tak z pewnością się stanie,
Że w trójnasób ci dadzą i skarby drogiemi obsypią
Za dzisiejszą zniewagę, a teraz się wstrzymaj i słuchaj.“
„Trzeba nam teraz usłuchać waszego rozkazu boginie,
Lepiéj tak będzie, aczkolwiek mi gniewem serce zawrzało.
Kto się bogom poddaje, dla tego są zawsze łaskawi.“
Rzekł i potężną dłonią za srebrną chwycił rękojeść,
Słowom Atheny; lecz ona się wzbiła w Olimp, domostwo
Zeusa egidodzierżcy, pomiędzy bogów czeredę.
Wnet się odezwał Pelejdes i zelżywemi słowami
Wsiadł na Atrydę i znowu gniewem okrutnym wybuchnął:
Nigdy się nie odważyłeś do boju z narodem się zbroić,
Ani téż nie należałeś do śmiałych Achajów zasadzki,
Wszystko to bowiem dla ciebie aż śmiercią pachnie i strachem.
Dużo wygodniéj dla ciebie w obszernym Achajów obozie
Królu nikczemnych, co naród podwładny sobie wysysasz;
Sądzę zaprawdę Atrydo, że po raz ostatni zgrzeszyłeś.
Ale ci to zapowiadam i świętą przysięgą na berło
Stwierdzę to moje, z którego nie puszczą gałązki i liście,
W lesie, bo twarde żelazo na koło liście i korę
Oberżnęło, a teraz Achajów potomki je w rękach
Dzierżą, jako stróżowie od Zeusa postanowieni
Sprawiedliwości; tę moją przysięgę za świętą uważaj.
Potrzebowali, napróżno się będziesz silił i martwił,
By im dopomódz, gdy wielu z morderczéj dłoni Hektora
Padać będzie konając, to z gniewu serce twe będziesz
Szarpał, żeś najlepszego z Achajów uczcić nie umiał.“
Gwoźdźmi złotymi nabitą, a potem usiadł na miejscu.
Sierdził się daléj Atrydes, a wtedy się do nich odezwał
Nestor o mowie łagodnéj, Pylonów rajca wymowny;
Mowa z ust jego płynęła jak miód co pełny słodyczy;
Które za jego życia powstały i z nim się chowały
W świętym Pylosie, a teraz nad trzeciém rządy piastował.
Mądrze i z dobrą wolą przemówił do nich następnie:
„Przebóg, cóż to za klęska ziemię Achajską dotyka;
Pewnieby cały się Trojan serdecznie naród ucieszył,
Gdyby go doszło, że tak się między sobą wadzicie,
Wy, co pierwsi z Danajów do rady i walki stajecie.
Ale słuchajcie, boć obaj młodsi odemnie jesteście.
Od was obydwóch, a przecież nikt mnie lekce nie ważył.
Nigdy już mężów podobnych nie ujrzę i nigdym nie widział,
Jakim był Perithoos i Dryas pasterz narodów,
Oraz i Kainej, Exadios i bogom równy Polifem,
Oni to byli najtężsi z ludzi na ziemi żyjących;
Byli pierwszymi i zawsze z najlepszymi walczyli,
Przeciw olbrzymom górskim i straszne im cięgi dawali.
W takich to mężów drużynie się biłem, przybywszy z Pylosu,
W ich otoczeniu do walki stawałem, a z ludzi dzisiejszych
Pewnie nikogo nie znajdzie, co w boju by zdołał im sprostać.
Przecież i oni méj rady i mowy chętnie słuchali.
Również i wy słuchajcie, bo wyjdzie wam to na dobre.
Ale mu zostaw, co raz mu dali w nagrodę Achaje;
Ty zaś Pelejdo naprzeciw królowi zuchwale nie stawaj,
Żaden albowiem z królów, dzierżących berło, zaszczytu
Tyle dla siebie nie zyskał, a sławę od Zeusa ma w darze.
Tamten atoli możniejszym, bo większym rządzi narodem;
Ty zaś Atrydo niechęci zaniechaj, a ja się postaram,
Żeby Achilles urazy zapomniał, boć jego uznają
Jako najlepszą Achajów obronę w wojnie okrutnéj.“
„Wszystko zaprawdę to słuszne, coś nam Nestorze powiedział,
Cóż kiedy zawsze tamten nad innych chce się wynosić,
Nad wszystkimi przewodzić i własną wolę narzucać,
Wszystkim rozkazy wydawać, nie sądzę by kto ich usłuchał.
Czyż dlatego mu wolno na innych rzucać obelgi?“
Na to mu przerywając Achilles boski odpowie:
„Miałby mnie każdy za tchórza i nikczemnego człowieka,
Żebym się tak powodował wszystkiemi słowy twojemi.
Bo ani myślę rozkazu twojego pokornie usłuchać.
Zresztą, ręczę ci za to i dobrze pamiętaj me słowa;
Więcej z powodu branki do boju ręki nie wzniosę
Przeciw tobie lub innym, bo dawszy, znów zabieracie;
Ani mi waż się dotykać i mimo méj woli zabierać.
Gdyby jednakże, to spróbuj, lecz wtedy zobaczą i tamci,
Jako twa czarna krew po ostrzu się włóczni poleje.“
Tak słowami gorżkiemi wzajemnie na siebie rzuciwszy
Do namiotów Peleides i równoleżących okrętów
Odszedł z Menoitiadesem i resztą swych towarzyszy;
Zaś Agamemnon okręty do morza szybkie wytoczył,
Wybrał wioślarzy dwadzieścia, i hekatombę dla boga
Stanął na czele wyprawy przebiegły wielce Odysses.
Wsiadłszy na statek, mokremi puścili się wody torami.
Wtedy Atrydes nakazał, by naród się z winy oczyścił;
Wszyscy się oczyścili, a wodę po zmazie grzechowéj
Z wołów i kozłów składali na brzegu morza pustego.
W kłębach dymu do nieba ofiary zapach się wznosił.
Podczas kiedy w obozie to wszystko sprawiali, Atrydes
Nie zapominał o zemście, którą Pelejdzie gotował.
Byli to keryxowie i słudzy jego powierni:
„Idźcie mi zaraz gdzie namiot Peleusa syna Achilla,
Weźcie za rękę nadobną Bryzeidę i gwałtem zabierzcie;
Jeśli jéj zaś nie wypuści, to sam ją zabrać potrafię
Z temi Słowami ich wysłał i rozkaz gwałtowny dorzucił.
Oni poszli niechętnie wzdłuż brzegu morza pustego,
Póki do Myrmidońskich namiotów i statków nie doszli.
Tam go znaleźli przy ciemnym okręcie w pobliżu namiotu
Wobec króla ze trwogą i uszanowaniem stanęli,
Żaden z nich się nie odezwał i słowa nie śmiał przemówić;
On się domyślił co w duszy ważyli i mówiąc uprzedził:
„Keryxowie witajcie, Diosa i ludzi posłańce;
Który was tu wysyła z powodu Bryzeidy branki.
Niechże tak będzie, wyprowadź Patroklu boski dziewicę,
Oddaj im, niech ją zabiorą, lecz oba niech będą świadkami;
Wobec bogów szczęśliwych i wszystkich ludzi śmiertelnych,
Mojéj żądano pomocy, by straszne odwrócić nieszczęście
Tego narodu; zaprawdę się wściekać będzie ze złości,
Ani téż zdoła rozpoznać, czy w tył czy naprzód się patrząc,
Jakby ocalić potrafił Achajskie wojska przy łodziach.“
Czarującéj postaci Bryzeidę z namiotu prowadząc,
Oddał ją posłom. Zaś oni wracają do łodzi Achajskich;
Młoda niewiasta odeszła niechętnie; a wtedy Achilles
Zdala od swych towarzyszy usiadł i gorzko zapłakał,
Ręce wyciągnął i matkę gorąco błagać poczyna:
„Matko, kiedy na krótkie żywota mnie chwile zrodziłaś,
Toćby mi władca Olimpu przyczyniać chwały powinien,
Grzmiący wysoko Zeus, a właśnie mię w niczém nie wspiera;
Gwałtem dla siebie zabrawszy nagrodę mnie przynależną.“
Tak uskarżał się z płaczem, słyszała go matka dostojna
W morza głębinach siedząca przy boku ojca starego.
Szybko jak mgła nad poziom sinego morza się wznosząc,
Ręką po twarzy go głaszcze i tak się do niego odezwie:
„Dziecię me czegóż się żalisz i cóż cię za smutek dotyka?
Powiedz nie tając w sercu, abyśmy oboje wiedzieli.“
Ciężko wzdychając jéj odrzekł najszybszy w biegu Achilles:
Oblegaliśmy Thebę gród święty Ejetiona;
Szturmem zdobywszy zabraliśmy wszystko co było na miejscu.
Łupy synowie Achajów pomiędzy sobą dzielili,
Wybrał dla siebie Atrydes Chryseidę dziewkę nadobną;
Przybył do szybkich okrętów Achajów miedzią okrytych,
Wyzwolenia swéj córki żądając za wykup ogromny,
Wieniec w dal godzącego Apollina w rękach, na berle
Złotém podnosząc i wszystkich Achajów błagać poczynał,
Wtedy wszyscy Achaje dobremi słowy radzili
Uszanować kapłana i wykup odebrać bogaty.
Na to jednakże nie przystał Atreusa syn Agamemnon,
Lecz ze złością odesłał i rozkaz dorzucił surowy.
Błagającego wysłuchał, bo był dlań bardzo łaskawy;
Przeciw Argejom śmiertelne wypuścił pociski, a wojska
Całe padały szeregi, bo strzały boga sięgały,
Jak szeroko stanęły Achajów hufce. Dopiero
Wtedy radziłem odrazu, by gniew Apolla przebłagać;
Ale Atryda uniosła krewkość i na mnię powstawszy,
Jął się odgrażać i w końcu zamiaru swego dokonał.
Brankę albowiem Achaje, wesoło patrzący, w okręcie
Onę zaś tylko co posły z namiotu wyprowadzili
Córkę Bryzeja, w nagrodę od synów Achajskich mi daną.
Ty zaś jeśli potrafisz za synem walecznym się ujmij,
Wzniosłszy się w Olimp wysoki zaklinaj Zeusa, wszak nieraz
Często ja bowiem słyszałem, jak w gmachach ojca twojego
Z chlubą mówiłaś, że ty jedyna między bogami
Od haniebnego losu Kronidę chmurnego broniłaś,
Kiedy Olimpijczycy go związać usiłowali,
Ale ty wtedy bogini nadeszłaś i więzy rozcięłaś,
Szybko Sturęcznego wezwawszy na Olimp wysoki
Briara, tak bogowie go zowią, a ludzie śmiertelni
Aigajonem, bo w sile od ojca jeszcze jest tęższym.
Zlękli się jego szczęśliwi bogowie i więzić nie śmieli.
To mu przywiedź na pamięć i kląkłszy obejmij kolana,
Czyby też swojéj pomocy Trojanom udzielić nie zechciał,
W morze zaś wpędził Achajów i nazad w okręty ich zagnał,
Niechże Atreusa syn Agamemnon możny zrozumie,
Ile zawinił pierwszego z Achajów uczcić nie chciawszy.“
Rzeknie mu na to w odpowiedź Thetyda łzy wylewając:
„O moje dziecię dlaczegóż cię w złéj rodziłam godzinie?
Siedzieć, albowiem niedługo kres twego życia nastąpi;
Nie dość, że rychło umrzesz, a jeszcze cię los prześladuje;
Ciebie zrodziwszy na pastwę losowi zgubnemu wydałam.
Z takiém to słowem do Zeusa, co w gromach sobie podoba,
Ty zaś pozostań spokojnie przy statkach szybkobieżących,
Gniewu przeciw Achajom i walki zupełnie unikaj.
Wczoraj ku Oceanowi do zacnych się udał Aethiopów
Zeus na ucztę, i wszyscy się z nim wybrali bogowie;
Wtedy do Zeusa pałacu ze spiżu kutego się udam,
Błagać go będę na klęczkach i może go wreszcie przekonam.“
Tak powiedziawszy odeszła, zaś jego pozostawiła
Rozżalonego z powodu niewiasty kibici wysmukłéj,
Wiódł Hekatombę świętą i dobił nareszcie do Chryzy.
Gdy zawinęli do portu i przystań obrali wygodną
Żagle zwinąwszy, na dnie okrętu ciemnego złożyli,
Maszt ściągnęli na miejsce spuściwszy go na dół po linach
Wyrzucili kotwice i łodzie przymocowali,
Wyszli i sami z okrętu na morza skaliste wybrzeże,
Wyładowali ofiary na cześć Apolla możnego,
Wyprowadzili Chryzejdę z łodzi po falach bieżącéj.
W ręce ojca drogiego ją oddał i tak się odezwał:
„Chryzie! do ciebie mnie wysłał narodów król Agamemnon,
By ci dziecię powrócić i złożyć ofiary Febowi
Na rzecz Danaów, byśmy boga przebłagać zdołali,
Rzekłszy to w ręce oddaje, a ojciec ściska z radością
Dziecię swe miłe; wnet oni hekatombę bogatą
Rzędem ustawiają na ołtarz pięknie wzniesiony,
Potém umywszy się jęczmień ofiarny do góry podnoszą;
„Słuchaj mnie srebrnołuczysty, co Chryzę trzymasz w opiece,
Oraz i Killę świętą, a silnie władasz w Tenedzie;
Jeśli wprzódy me prośby łaskawie wysłuchać raczyłeś,
Karząc Achajów naród, by moją pomścić zniewagę,
Broniąc nadal Danajów od sromotnego nieszczęścia.“
Tak błagając się modlił — usłuchał go Foibos Apollon.
Oni odbywszy modlitwy i ziarna święcone rzuciwszy
Ciągną za szyję ofiary, biją i skóry zdejmują,
Obłożywszy, drobnemi kawałki mięsa przykryją.
Starszy je spalił na łupkach i ciemném winem pokropił,
Młodzież stała na koło z widłami pięciozębnemi.
Kiedy się udźce spaliły i całe spożyto jelita,
Potém starannie upiekłszy napowrót z rożen ściągnęli.
Wreszcie ustali z robotą i ucztę przygotowawszy
Jeść poczęli, dla wszystkich starczyła wspólna biesiada.
W końcu gdy wszyscy napoju i jadła mieli do syta,
Zaczynając od prawéj z kolei wszystkim podają;
Oni tedy dzień cały pieniami boga błagają,
Głosy młodzieży Achajskiej w pajanie pięknym się łączą,
[Chwaląc w dal godzącego, a tenże ich słucha z rozkoszą.]
Koło przystani okrętów udali się na spoczynek.
Ledwo różanopalca powstała na wschodzie jutrzenka
Odpłynęli napowrót do wojska licznego Achajów,
Zesłał im wiatr pomyślny Apollon z dala godzący.
Rozdął wiatr środek żagli, a piana sinawa na koło
Brzegu okrętu huczała, gdy szybko sunął się naprzód;
Żwawo po falach pędził, by dopiąć kresu podróży.
Zawinąwszy nareszcie do wojska licznego Achajów,
Zaciągnęli, podparłszy je wprzódy belkami długiemi,
Sami się zaś rozeszli do swych namiotów i łodzi.
Siedział natenczas w gniewie przy łodziach wybornych do biegu,
Z boga zrodzony Pelejdes, Achilles szybkobieżący;
Ani do bitwy należał, lecz aż mu się serce trawiło
Z nieczynności, bo wzdychał za bitwą i wrzawą wojenną.
Kiedy dwunasta jutrzenka od owéj się chwili zjawiła,
Wtedy wiecznie żyjący wrócili bogowie na Olimp
Syna swojego zlecenia i z piany morskiéj się wznosząc,
Z ranną mgłą do Olimpu i niebios obszernych spieszyła.
Kronid głośny szeroko, z osobna siedział od innych,
Na krawędzi najwyższéj Olimpu wieloszczytnego.
Lewą, prawą zaś ręką pod brodę głaskając, poczęła
Głosem błagalnym do Zeusa wszechwładnego Kronidy:
„Zeusie rodzicu, jeżeli pomiędzy bogami ci kiedy
Mową lub czynem służyłam, to spełnij moje życzenie.
Dano; zaś wielce go skrzywdził narodów król Agamemnon,
Przytrzymując mu dar zaszczytu co gwałtem odebrał.
Teraz go pomścij o Zeusie Olimpijczyku rządzący,
I tak długo Trojanom daj siłę, aż wreszcie Achaje
Tak mówiła, lecz Zeus chmurozbiorca się wcale nie ozwał,
Tylko siedział milczący. Thetyda ścisnęła kolana,
Gdyby to z niemi się zrosła i raz powtórny przemawia:
„Ty coś wierny swym słowom obiecaj głowy skinieniem
Jako ze wszystkich bogów ja najmniéj względów doznaję.“
Z gniewem okrutnym się do niéj odezwie Zeus chmurozbiórca:
„Działasz występnie, że mnie na Herę pragniesz buntować,
Która tak często mnie drażni uszczypliwemi słowami;
Wyrzucając, że w bitwie Trojanom szczęście przynoszę.
Ale ty oddal się teraz, by czegoś nie pomiarkowała
Here, już moja to rzecz, bym zamiar po myśli wykonał.
Głowy skinieniem przyrzekam, byś była pewna swojego;
Nieodwołalném jest bowiem i niezawodnie nastąpi,
Spełnić się musi koniecznie co głowy skinieniem przyrzekłem.“
Tak powiedział i brwiami ciemnemi poruszył Kronion,
Ambrozyjskie kędziory po skroni Pana spłynęły
Tak uradziwszy oboje rozeszli się; zaraz i ona
Olimp opuszcza świetlisty i w morze głębokie się nurza.
Zeus do domu powraca; wraz wszystkie bogi powstały
Ojca witając swojego, i żaden z nich się nie ważył
Tamże on zasiadł na tronie; lecz Hery nie uszło uwagi
Bo dostrzegła wyraźnie, że długo się z nim naradzała
Srebrnonóżka Thetyda morskiego córa staruszka.
Wnet z przekąsem do Zeusa Kronidy wręcz się odezwie:
Widać że zawsze ci miło, po za mojemi plecami
Knować zamiary tajemne; czyż kiedy się na to zdobyłeś,
By mi udzielić życzliwie nowiny, o któréj się dowiesz?“
Ojciec bogów i ludzi w te słowa na to jéj odrzekł:
Znała, nic będzie to łatwo, lubo mi jesteś małżonką.
Co ci się wiedzieć należy, to nadal z bogów nikomu,
Ani téż z ludzi, przed tobą wiadomém nigdy nie będzie;
Lecz co po za bogami bym kiedy uczynić zamierzał,
Here wypukłooka, dostojna mu rzeknie w odpowiedź:
„Najstraszliwszy Kronidzie, cóż to za słowa wyrzekłeś?
Nigdy zaprawdę nie pytam, ani się mięszam do ciebie,
Lecz spokojnie stanowisz co tylko zechcesz uczynić.
Córa starca morskiego, Thetyda o nóżce srebrzystéj;
Zrana bowiem przy tobie usiadłszy objęła kolana;
Przyrzec jéj tedy musiałeś skinieniem, jako Achilla
Pragniesz uczcić, a wielu z Achajów przy łodziach wygubić.“
„Dziwna bogini, posądzasz mnie zawsze choć nic nie ukrywam,
Ale tem nic nie wskórasz i coraz to bardziéj me serce
Będzie ci obcém, a skutki pociągnie gorsze dla ciebie.
Niechby i przyszło do tego, to mojéj woli nie zmieni.
Boby ci wszyscy bogowie Olimpu nic nie pomogli,
Gdybym zbliżywszy się groźne me dłonie podniósł na ciebie.“
Rzekł; przelękła się Here wypukłooka dostojna,
Milcząc usiadła posłusznie i serce wzburzone koiła.
W kunsztach biegły Hefajstos w te słowa do nich rozpoczął,
Chcąc się matce przysłużyć bogini białoramiennéj:
„Smutne to dzieje zaprawdę i dłużéj nie do zniesienia,
Ze z powodu śmiertelnych się między sobą wadzicie,
Nie użyjemy szlachetnej, bo górę bierze co gorsze.
Matkę ja teraz upomnę, aczkolwiek i sama rozumie,
Żeby się ojcu drogiemu przypodobała, by więcéj
Ojciec nie zrzędził i uczty uciechę nam nie popsował.
Z miejsca każdego wyrzuci, boć siłą nad wszystkich celuje.
Ale ty staraj się teraz słodkiemi go słowy ugłaskać,
Wtedy się wnet Olimpijczyk okaże dla nas łaskawszym.“
Tak przemówił i dzbaniec dwuręczny do góry podnosząc
„Przenieś to matko na sobie i krzywdy się staraj zapomnieć,
Bym cię chociaż tak zacną oczyma memi nie ujrzał
Zbitą, bo wtedy pomimo méj zgrozy nie zdołam ci pomódz,
Straszna to bowiem rzecz na Olimpijczyka powstawać.
Uchwyciwszy za nogi wyrzucił z progów niebiańskich.
Przez dzień cały leciałem, dopiero przy słońca zachodzie
Spadłem w Lemnos; niewiele przy duszy mi tchu pozostało.
Tam Syntyjscy mężowie przyjęli mnie potłuczonego.“
Śmieje się i z rąk dziecka podany kielich odbiera.
Wtedy od prawéj strony zacząwszy innym niebianom
Słodki nalewa nektar z dużego czerpiąc krateru.
Zatém szczęśliwi bogowie zaczęli się śmiać do rozpuku,
W taki to sposób dzień cały dopóki słonko nie zaszło
Ucztowali, dla wszystkich starczyła wspólna biesiada,
Ani też cytry nie brakło, do któréj wziął się Apollon,
Muzy zaś pięknym głosem na przemian im przyśpiewywały.
Na spoczynek rozeszli się wszyscy i każdy do siebie,
Gdzie każdemu domostwo w rzemiosłach biegły kulawiec,
Wybudował Hefajstos w pomysły twórcze bogaty,
Grzmiący Zeus Olimpijczyk do łoża swojego się udał,
Tam spoczywał, a przy nim Here tron złoty mająca.
