Biblia Gdańska/List Świętego Pawła Apostoła do Galatów (całość)
I. Pozdrowiwszy Galaty, i zaleciwszy apostolstwo swoie 1 — 5. II. gromi ie o odstapienie od Ewangielii 6 — 14. III. Pokazuiąc, że ią od Boga wziął 15. IV. pierwéy niż o niéy z którym z Apostołów mówił 16 — 23.
Paweł Apostoł (nie od ludzi ani przez człowieka, ale przez Iezusa[1] Chrystusa i Boga oyca, który go wzbudził[2] od umarłych;)
2. I wszyscy bracia, którzy są ze mną, zborom Galatskim.
3. Łaska wam i pokóy niech będzie od Boga oyca i Pana naszego Iezusa Chrystusa.
4. Który wydał samego siebie za grzechy nasze, aby nas wyrwał[3] z teraźnieyszego wieku złego według woli Boga i oyca naszego;
5. Któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.
II. 6. Dziwuię się, iż tak prędko dacie się przenosić od tego, który was powołał ku łasce Chrystusowéy, do inszéy Ewangielii;
7. Która nie iest insza; tylko niektórzy są, co was turbuią, i chcą wywrocić Ewangielią Chrystusowę.
8. Ale choćbyśmy i my, albo Anioł z nieba opowiadał wam Ewangielią mimo tę, którąśmy wam opowiadali, niech będzie przeklęty.
9. Iakośmy przedtem powiedzieli, i teraz znowu mówię: Ieźliby wam kto inną Ewangielią opowiadał mimo tę, którąście przyięli, niech będzie przeklęty.
10. Albowiem teraz do ludziś was namawiam, czyli do Boga? Albo szukamli, abym się podobał ludziom? Zaiste, ieźlibym się ieszcze ludziom[4] chciał podobać, nie byłbym sługą Chrystusowym.
11. A oznaymuię[5] wam, bracia! iż Ewangielia, która iest opowiadana ode mnie, nie iest według człowieka.
12. Albowiem ia, anim iéy wziął, anim się iéy nauczył od człowieka, ale przez[6] obiawienie Iezusa Chrystusa.
13. Boście słyszeli o moiém obcowaniu niekiedy w Żydostwie, żem[7] nader prześladował zbór Boży i burzyłem go;
14. I postępowałem w Żydostwie nad wiele rowienników moich w narodzie moim, będąc nader gorliwym miłośnikiem ustaw moich oyczystych.
III. 15. Ale gdy się upodobało Bogu, który mię odłączył z żywota matki moiéy i powołał z łaski swoiéy,[8]
IV. 16. Aby obiawił syna swego we mnie, abym go opowiadał między[9] Poganami, wnetże nie radziłem się ciała i krwi;
17. A nim się wrócił do Ieruzalemu, do tych, którzy prezedemną[10] byli Apostołami, alem szedł do Arabii, i wróciłem się zasię do Damaszku.
18. Potym po trzech lat wstąpiłem[11] do Ieruzalemu, abym się uyrzał z Piotrem; i mieszkałem u niego[12] piętnaście dni.
19. A inszegom z Apostołów nie widział, oprócz Iakuba, brata Pańskiego.
20. A co wam piszę, oto, się przed Bogiem[13] oświadczam, żeć nie kłamam.
21. Zatymem przyszedł do krain[14] Syryi i Cylicyi;
22. A byłem nie znaiomym z twarzy zborom Żydowskim, które są w Chrystusie;
23. Lecz tylko byli usłyszeli, iż ten, który prześladował[15] nas niekiedy, teraz opowiada wiarę, którą przed tém burzył. I[16] chwalili Boga ze mnie.
I. Że nic przeciwnego iego Ewangielii Apostołowie nie trzymali 1. 2. II. Przykładem Tytusa nieobrzezanego dowodzi 3 — 10. III. a iż iéy przeciw zmyślaniu Piotrowemu bronił 11 — 16. IV. na ostatek, summę Ewangielii, która zależy w daremném usprawiedliwieniu przez Chrystusa, przekłada 17 — 21.
Potym po czternastu lat wstąpiłem zasię do Ieruzalemu z Barnabaszem, wziąwszy z sobą i Tytusa.
2. A wstąpiłem według obiawienia, i przełożyłem im Ewangielią, którą każę między Poganami a zwłaszcza zacnieyszym, bym snadź na daremno nie bieżał, albo przedtym nie biegał.
II. 3. Ale ani Tytus, który zemną był, będąc Grekiem, nie był przymuszony, obrzezać się,
4. A to dla wprowadzonych fałszywych braci, którzy się wkradli, aby wyszpiegowali wolność naszę, którą mamy w Chrystusie Iezusie, aby nas w niewolą podbili.
5. Którymeśmy i na chwilkę nie ustąpili i nie poddali się, aby u was prawda Ewangielii została.
6. A od tych, którzy się zdadzą bydź czémsi, (acz iakimi niekiedy byli, nic mi na tém; bo osoby[17] człowieczéy Bóg nie przyimuie,) ci mówię, którzy się zdali bydź czémsi, nic mi nie przydali.
7. Owszem przeciwnym obyczaiem, widząc, iż mi iest zwierzona Ewangielia między nieobrzezanymi, iako Piotrowi między obrzezanymi,
8. (Albowiem ten, który był skuteczny przez Piotra w apostolstwie między obrzezanymi, skuteczny był i we mnie między Poganami.)
9. I poznawszy łaskę mnie daną Iakub i Kiefas i Ian, którzy się zdadzą bydź filarami, podali prawicę mnie i Barnabaszowi na towarzystwo, abyśmy my między Poganami, a oni między obrzezanymi kazali.
10. Tylko upomnieli, abyśmy na ubogie pamiętali, o com się téż pilnie[18] starał, abym to uczynił.
III. 11. A gdy przyszedł Piotr do Antyochyi, sprzeciwiłem się mu w twarz; i był godzien nagany.
12. Albowiem przedtym, niż przyszli niektórzy od Iakuba, wespół z Poganami iadał; a gdy ci przyszli, schraniał się i odłączał, boiąc się tych, którzy byli z obrzezania.
13. A wespół z nim obłudnie się obchodzili i drudzy Żydzi, tak, że i Barnabasz uwiedziony był tą ich obłudą.
14. Ale gdym obaczył, iż nie prosto chodzą w prawdzie Ewangielii, rzekłem Piotrowi przed wszystkimi: Ponieważ ty, będąc Żydem, po Pogańsku żywiesz a nie po Żydowsku, czemuż Pogany przymuszasz, po Żydowsku żyć?
15. My, którzyśmy z przyrodzenia[19] Żydowie a nie z Poganów grzesznicy,
16. Wiedząc[20], iż nie bywa usprawiedliwiony człowiek z uczynków zakonu ale przez wiarę w Iezusa Chrystusa, i myśmy w Iezusa Chrystusa uwierzyli, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusowéy, a nie z uczynków zakonu, przeto, że[21] nie będzie usprawiedliwione z uczynków zakonu żadne ciało.
IV. 17. A ieźli my szukaiąc, abyśmy byli usprawiedliwieni w Chrystusie, znayduiemy się[22] téż grzesznikami, tedyć Chrystus iest sługą grzechu? Nie day tego Boże?
18. Albowiem ieźli to, com zburzył, znowu zasię buduię, przestępcą samego siebie czynię.
19. Bom ia przez zakon zakonowi umarł, abym żył[23] Bogu.
20. Z Chrystusem iestem ukrzyżowany, a żyię iuż nie ia, lecz żyie we mnie Chrystus; a to że teraz w ciele żyię, w wierze syna Bożego żyię, który[24] mię umiłował, i wydał samego siebie za mię.
21. Nie odrzucam téy łaski Bożéy; bo ieźli przez zakon iest sprawiedliwość, tedyć Chrystus próżno umarł.
I. Gromi Galaty, iż się od znacznéy łaski Bożéy, która zależy w usprawiedliwieniu przez Chrystusa Pana, odwieść dali 1 — 5. II. pokazuiąc, że i Abraham tak był usprawiedliwiony 6 — 9. III. co sprawuie zakon 10 — 20. IV. i czemu iest poddany 21 — 29.
O głupi Galatowie! Któż was[25] omamił, abyście prawdzie nie byli posłuszni, którym przed oczyma Iezus Chrystus przedtym był wymalowany, i między wami ukrzyżowany?
2. Tego tylko radbym się nauczył od was: Z uczynkówli zakonu wzięliście Ducha, czyli z słuchania wiary?
3. Takieście głupi? począwszy duchem, teraz ciałem dokonywacie?
4. Takieście wiele cierpieli darmo, ieźli tylko i darmo?
5. Ten tedy, który wam dodawa Ducha, i czyni cuda między wami, z uczynkówże zakonu to czyni, czyli z słuchania wiary?
II. 6. Tak iako Abraham[26] uwierzył Bogu, i przyczytano mu to ku sprawiedliwości.
7. Widzicie tedy, że ci, którzy są z wiary, ci są synami Abrahamowymi.
8. A upatrzywszy to pismo, iż z wiary Bóg usprawiedliwia Pogany, przed tém opowiedziało Abrahamowi, iż w tobie będą[27] błogosławione wszystkie narody.
9. A tak ci, którzy są z wiary, dostępuią błogosławieństwa z wiernym Abrahamem.
III. 10. Albowiem ile ich iest z uczynków zakonu, pod przeklęctwem są; bo napisano: Przeklęty[28] każdy, któryby nie został we wszystkiém, co napisano w księgach zakonu, aby to czynił.
11. A iż przez zakon nikt[29] nie bywa usprawiedliwiony przed Bogiem, iawna iest ztąd; bo sprawiedliwy z wiary[30] żyć będzie.
12. Ale zakon nie iestci z wiary; lecz człowiek,[31] któryby ie czynił, żyć będzie przez nie.
13. Ale Chrystus odkupił nas z przeklęctwa zakonu, stawszy się za nas przeklęctwem, (albowiem napisano: Przeklęty każdy,[32] który wisi na drzewie.)
14. Aby na Pogany błogosławieństwo Abrahamowe przyszło w Chrystusie Iezusie, i abyśmy obietnicę Ducha wzięli przez wiarę.
15. Bracia! po ludzku mówię: A wszak i człowieczego testamentu[33] utwierdzonego nikt nie łamie, ani do niego co przydawa.
16. Lecz Abrahamowi uczynione są obietnice i nasieniu iego; nie mówi: I nasieniom iego, iako o wielu, ale iako o iedném: I nasieniu[34] twemu, który iest Chrystus.
17. To tedy mówię, iż przymierza przedtym od Boga utwierdzonego względem Chrystusa zakon, który po czterych set[35] i po trzydziestu lat nastał, nie znosi, aby miał zepsować obietnicę Bożą.
18. Albowiem ieźliż z zakonu iest dziedzictwo, iużci nie z obietnicy; lecz Abrahamowi przez obietnicę darował ie Bóg.
19. Cóż tedy zakon? Dla przestępstwa przydany iest, ażby przyszło ono nasienie, któremu się stała obietnica, sporządzony[36] przez Anioły i przez rękę[37] pośrzednika.
20. Lecz pośrzednik nie iest iednego, ale Bóg ieden iest.
IV. 21. Zakon tedy iestże przeciwko obietnicom Bożym? Nie day tego Boże! albowiem gdyby był dany zakon, któryby mógł ożywiać, prawdziwiećby z zakonu była sprawiedliwość.
22. Ale pismo zamknęło wszystko pod grzech, aby obietnica z wiary Iezusa Chrystusa była dana wierzącym.][38]
23. A przed tém, niż przyszła wiara, byliśmy pod zakonem strzeżeni, wespół zamknieni będąc w tę wiarę, która potym miała bydź obiawiona.
24. A przetoż zakon[39] pedagogiem naszym był do Chrystusa, abyśmy z wiary byli usprawiedliwieni.
25. Ale gdy przyszła wiara, iuż nie iesteśmy pod pedagogiem.
26. Albowiem wszyscy synami Bożymi iesteście przez wiarę w Chrystusie Iezusie.
27. Bo którzykolwiek iesteście w Chrystusa ochrzczeni, w Chrystusaście się oblekli.[40]
28. Niemasz Żyda, ani Greka; niemasz niewolnika ani wolnego; niemasz męszczyzny i niewiasty; albowiem wszyscy wy iedném iesteście w Chrystusie Iezusie.
29. A ieźliście wy Chrystusowi, tedyście nasieniem Abrahamowém, a według obietnicy dziedzicami.]
I. Od opieki zakonu wybawionym 1 — 3. II. przez Chrystusa, który iest celem zakonu 4 — 8. III. nie przystoi się do czczych ceremonii nawracać 9 — 12. IV. prowadzi tedy do szczérości nauki Ewangielii S. 13 — 20. V. i przykładem dwu synów Abrahamowych naukę obiaśnia 21.
Mówię tedy: (bracia!) Pokąd dziedzic iest dziecięciem, nic nie iest różny od sługi, panem będąc wszystkiego;
2. Ale iest pod opiekunami i dozorcami aż do czasu zamierzenia oycowskiego.
3. Także i my, gdyśmy byli dziećmi, pod żywioły świata byliśmy zniewoleni.
II. 4. Lecz gdy przyszło wypełnienie czasu, posłał Bóg onego syna swego, który się urodził z niewiasty, który się stał pod zakonem,
5. Aby te, którzy pod zakonem byli, wykupił, żebyśmy prawa przysposobienia za[41] syny dostąpili.
6. A iżeście synowie, przetoż posłał Bóg Ducha syna swego w serca wasze, wołaiącego Abba, to iest, oycze.
7. A tak iuż więcéy nie iesteś niewolnikiem, ale synem; a ponieważ synem, tedy i dziedzicem Bożym przez Chrystusa.]
8. Aleć na on czas nie znaiąc Boga, służyliście tym, którzy z przyrodzenia nie są[42] bogowie.
III. 9. A teraz poznawszy Boga, owszem i poznani będąc od Boga, iakoż się zaś nazad wracacie ku żywiołom mdłym i mizernym, którym zasię znowu służyć chcecie?
10. Przestrzegacie[43] dni i miesiąców, czasów i lat.
11. Boię się o was, bym snadź darmo nie pracował około was.
12. Bądźcie iako ia, gdyżem i ia iest iako wy, bracia! proszę was; niwczémeście mnie nie ukrzywdzili.
IV. 13. Bo wiecie, żem w słabości ciała wam z przodku Ewangielią opowiadał.
14. A pokuszenia mego, które było w ciele moiém, nie lekceście sobie ważyli, aniście nim gardzili, aleście mię iako Anioła Bożego przyięli, i iako Chrystusa Iezusa.
15. Iakież tedy było błogosławieństwo wasze? Albowiem wam dawam świadectwo, iż, by była rzecz można, dalibyście mi byli wyłupiwszy oczy wasze.
16. Takżem się stał nieprzyiacielem[44] waszym, prawdę wam mówiąc?
17. Pałaią ku wam miłością nie dobrze, owszem chcą nas odstrychnąć, abyście ie miłowali.
18. A dobrać rzecz, pałać miłością w dobrém zawsze, a nie tylko, gdym iest obecnym u was.
19. Dziatki moje! (które znowu z boleścią rodzę, ażby Chrystus był wykształtowany w was,)
20. Chciałbym teraz bydź u was, i odmienić głos móy, ponieważ wątpię o was.
21. Powiedzcie mi, którzy pod zakonem chcecie bydź, nie słuchacież zakonu?
22. Albowiem napisano, iż Abraham miał dwu synów, iednego[45] z niewolnicy, a drugiego[46] z wolnéy.
23. Lecz ten, który był z niewolnicy, według ciała się urodził, a który z wolnéy, według obietnicy.
24. Przez co znaczą się insze rzeczy; albowiem te są one dwa testamenty, ieden z góry Synayskiéy, który rodzi w niewolą; a ten iest iako Agar.
25. Albowiem Agar iest góra Synai w Arabii, a stosuie się do niéy teraznieysze Ieruzalem; bo iest w niewoli z dziatkami swoiémi.
26. Lecz ono górne[47] Ieruzalem wolne iest, które iest matką wszystkich nas.
V. 27. Albowiem napisano: Rozwesel się[48] niepłodna, która nie rodzisz; porwiy się a zawołay, która nie pracuiesz w porodzeniu; bo ta opuszczona wiele ma dziatek, więcéy niż ta, która ma męża.
28. My tedy, bracia! tak iako Izaak, iesteśmy dziatkami obietnicy.
29. Ale iako na on czas ten, który się był urodził według ciała, prześladował tego, który się był urodził według ducha, tak się dzieie i teraz.
30. Ale co mówi pismo? Wyrzuc[49] niewolnicę i syna iéy; albowiem nie będzie dziedziczył syn niewolnicy z synem wolnéy.
31. A tak, bracia! nie iesteśmy dziećmi niewolnicy, ale wolnéy.]
I. Iako ludzie prawdziwéy Chrześciańskiéy wolności używać maią 1 — 13. II. téy wolności summa: Miłować Boga i bliźniego 14. 15. III. Owoce ciała i ducha, i oboich koniec 16 — 26.
Stóycie tedy w téy wolności, którą nas Chrystus wolnymi uczynił, a nie poddawaycie się znowu pod iarzmo niewoli.[50]
2. Oto, ia Paweł mówię wam, iż ieźli się obrzezować[51] będziecie, Chrystus wam nic nie pomoże.
3. A oświadczam się zasię przed każdym człowiekiem, który się obrzezuie, iż powinien wszystek zakon[52] pełnić.
4. Pozbawiliście się Chrystusa, którzy się kolwiek przez zakon usprawiedliwiacie; wypadliście z łaski.
5. Albowiem my duchem z wiary nadziei sprawiedliwości oczekiwamy.
6. Bo w Chrystusie[53] Iezusie ani obrzeska nic nie waży, ani nieobrzeska, ale wiara przez miłość skuteczna;
7. Bieżeliście dobrze; któż wam przekaził, abyście nie byli posłusznymi prawdzie?
8. Ta namowa nie iestci z tego, który was powoływa.
9. Trocha[54] kwasu wszystko zaczynienie zakwasza.
10. Ia mam nadzieię o was w Panu, iż nic inszego rozumieć nie będziecie; a ten, który was turbuie, odniesie sąd, ktokolwiek iest.
11. A ia, bracia! ieźli ieszcze obrzeskę każę, czemuż ieszcze prześladowanie cierpię? Toć tedy zniszczone iest zgorszenie krzyżowe.
12. Bodayże i odcięci byli, którzy wam[55] niepokóy czynią.
13. Albowiem wy ku wolności powołani iesteście, bracia! tylko pod zasłoną téy wolności ciału[56] nie pozwalaycie, ale z miłości służcie iedni drugim.
II. 14. Bo wszystek zakon[57] w iedném się słowie zamyka, to iest w tém: Będziesz miłował bliźniego twego, iako samego siebie.
15. Ale ieźli iedni drugie kąsacie i pożeracie, patrzaycież, abyście iedni od drugich nie byli strawieni.
III. 16. A to mówię: Duchem[58] postępuycie, a pożądliwości ciała nie wykonywaycie.
17. Albowiem ciało pożąda[59] przeciwko duchowi, a duch przeciwko ciału; a te rzeczy są sobie przeciwne, abyście nie to, co chcecie, czynili.
18. Lecz ieźli duchem bywacie prowadzeni, nie iesteście pod zakonem.
19. A iawneć[60] są uczynki ciała, które te są: Cudzołostwo, wszeteczeństwo, nieczystość, rozpusta,
20. Bałwochwalstwo, czary, nieprzyiaźni, swary, nienawiści, gniewy, spory, nieznaski, kacerstwa,
21. Zazdrości, mężobóystwa, piiaństwa, biesiady, i tym podobne rzeczy, o których przepowiadam wam, iakom i przedtym[61] powiedział, iż którzy takowe rzeczy czynią, królestwa Bożego nie odziedziczą;
22. Ale owoc[62] Ducha iest miłość, wesele, pokóy, nieskwapliwość, dobrotliwość, dobroć, wiara, cichość, wstrzemięźliwość.
23. Przeciwko takowym niemasz[63] zakonu.
24. Albowiem którzy są Chrystusowi, ciało swoie ukrzyżowali z namiętnościami i z pożądliwościami.]
25. Ieźli duchem żyiemy, duchem téż postępuymy.
26. Nie bądźmy chciwi próżnéy chwały,[64] iedni drugich wyzywaiąc, i iedni drugim zayrząc.
I. Iako się przeciwko upadłym 1 — 5. II. i przeciwko sługom słowa Bożego 6 — 9. III. i przeciwko domownikom wiary zachować 10. 11. IV. fałszywe naśladowce zakonu gromi, którzy się chlubią w ciele, a nie w krzyżu Pana Chrystusa 12 — 18.
Bracia! ieźliby téż[65] człowiek zachwycony był w iakim upadku, wy duchowni! naprawiaycie takiego w duchu cichości, upatruiąc każdy samego siebie, abyś i ty nie był kuszony.
2. Iedni drugich brzemiona[66] noście, a tak wypełniaycie zakon Chrystusów.
3. Albowiem ieźli kto mniema, żeby czém był, nie będąc niczém, takiego zawodzi własny umysł iego.
4. Ale każdy niechay własnego swego uczynku doświadcza, a tedy sam w sobie chwałę mieć będzie, a nie w drugim.
5. Albowiem każdy swoie własne[67] brzemię poniesie.
II. 6. A niech udziela[68] ten, który bywa nauczany w słowie, temu, który go naucza, ze wszystkich dobr.
7. Nie błądźcie; Bóg się nie da z siebie naśmiewać; albowiem cobykolwiek siał człowiek, to téż żąć będzie.
8. Bo kto sieie ciału swemu, z ciała żąć będzie skażenie; ale kto sieie duchowi, z ducha żąć będzie żywot wieczny.
9. A dobrze czyniąc nie[69] słabieymy; albowiem czasu swoiego żąć będziemy nie ustawaiąc.
III. 10. Przeto tedy, póki czas mamy, dobrze czyńmy wszystkim, a naywięcéy domownikom wiary.]
11. Widzicie, takim długi list wam napisał ręką moią.
IV. 12. Którzykolwiek chcą bydź pozorni według ciała, ci was przymuszaią, abyście się obrzezowali, tylko aby dla krzyża Chrystusowego prześladowania nie cierpieli.
13. Albowiem i ci, którzy się obrzezuią, nie zachowywaią zakonu sami, ale chcą, abyście się wy obrzezowali, żeby się z ciała waszego chlubili.
14. Ale ia, nie day Boże, abym się miał chlubić, tylko w krzyżu Pana naszego Iezusa Chrystusa, przez którego mi iest świat ukrzyżowany, a ia światu.[70]
15. Albowiem w Chrystusie Iezusie ani obrzeska[71] nic nie waży, ani nieobrzeska, ale nowe stworzenie.
16. A którzykolwiek według tego sznuru postępować będą, pokóy na nie przyidzie i miłosierdzie, i za lud Boży Izraelski.
17. Na ostatek niechay mi nikt trudności nie zadawa; albowiem ia piątna Pana[72] Iezusowe noszę na ciele moiém.
18. Łaska[73] Pana naszego Iezusa Chrystusa niech będzie z duchem waszym, bracia! Amen.
- ↑ Tyt. 1, 3.
- ↑ Rzym. 4, 24. Gal. 2, 20.
- ↑ Łuk. 1, 74.
- ↑ 1 Tess. 2, 4.
- ↑ 1 Kor. 15, 1.
- ↑ Efez. 3, 3.
- ↑ Dzie. 9, 1. 2. r. 26, 9. 10.
- ↑ Ier. 1, 5. Dzie. 9, 15. Rzym. 1, 1.
- ↑ Gal. 2, 8. Efez. 3, 8.
- ↑ Błąd w druku; powinno być – przedemną.
- ↑ Dzie. 9, 26.
- ↑ Dzie. 9, 28.
- ↑ 2 Kor. 1, 23.
- ↑ Dzie. 9, 30.
- ↑ Dzie. 9, 21.
- ↑ Dzie. 11, 18.
- ↑ 5 Moy. 10, 17. 2 Kron. 19, 7. Iob. 34, 19. Dzie. 10, 34. Rzym. 2, 11. Efez. 6, 9. Kol. 3, 25. 1 Piotr. 1, 17.
- ↑ Rzym. 15, 26. 1 Kor. 16, 1. 2 Kor. 9, 1. 2.
- ↑ Filip. 3, 4. 5.
- ↑ Dzie. 13, 38. Rzym. 3, 21. Filip. 3, 9.
- ↑ Rzym. 3, 20.
- ↑ Rzym. 3, 24.
- ↑ 1 Tess. 5, 10. Żyd. 9, 14. 1 Piotr. 4, 2.
- ↑ Gal. 1, 4.
- ↑ Gal. 5, 7.
- ↑ 1 Moy. 15, 6. Rzym. 4, 3. Iakub. 2, 23.
- ↑ 1 Moy. 12, 3. Dzie. 3, 25.
- ↑ 5 Moy. 27, 26. Ier. 11, 3.
- ↑ Gal. 2, 16.
- ↑ Abak. 2, 4. Rzym. 1, 17. Żyd. 10, 38.
- ↑ 3 Moy. 18, 5. Ezech. 20, 11. Rzym. 10, 5.
- ↑ 5 Moy. 21, 23.
- ↑ Żyd. 9, 17.
- ↑ 1 Moy. 12, 7. r. 15, 5.
- ↑ 2 Moy. 12, 40.
- ↑ Dzie. 7, 53.
- ↑ Dzie. 7, 38.
- ↑ Rzym. 3, 9. r. 11, 32.
- ↑ Rzym. 10, 4.
- ↑ Rzym. 6, 3.
- ↑ Rzym. 8, 15.
- ↑ 1 Kor. 8, 4. 5.
- ↑ Rzym. 14, 5. Kol. 2, 16.
- ↑ Amos. 5, 10.
- ↑ 1 Moy. 16, 15.
- ↑ 1 Moy. 21, 2.
- ↑ Obiaw. 21, 2.
- ↑ Izai. 54, 1.
- ↑ 1 Moy. 21, 10.
- ↑ Ian. 8, 32. 36. Rzym. 6, 18. r. 8, 2.
- ↑ Dzie. 15, 1.
- ↑ Iak. 2, 10.
- ↑ Gal. 6, 15.
- ↑ 1 Kor. 5, 6.
- ↑ Ioz. 7, 25.
- ↑ 1 Kor. 8, 9. 1 Piotr. 2, 11.
- ↑ 3 M. 19, 18. Matt. 22, 39. Mark. 12, 31. Rzym. 13, 9. Iakub. 2, 8.
- ↑ Rzym. 13, 14.
- ↑ Rzym. 7, 15.
- ↑ 1 Kor. 3, 3. r. 6, 9.
- ↑ 1 Kor. 6, 9. Efez. 5, 5. Kol. 3, 5. 6.
- ↑ Rzym. 14, 17.
- ↑ 1 Tym. 1, 9.
- ↑ Filip. 2, 3.
- ↑ Matt. 8, 15.
- ↑ Rzym. 14, 3. 1 Tess. 5, 14.
- ↑ Matt. 16, 27. Rzym. 14, 12. 1 Kor. 3, 8.
- ↑ 1 Kor. 9, 7. 11.
- ↑ 2 Tess. 3, 13.
- ↑ Ier. 9, 24. 1 Kor. 1, 31.
- ↑ Gal. 5, 6. Koloss. 3, 11.
- ↑ 2 Kor. 4, 10.
- ↑ Filip. 4, 22. 2 Tym. 4, 22.
List wtóry Ś. Pawła Apostoła do Koryntów (całość) | List Świętego Pawła Apostoła do Galatów (całość) Biblia Gdańska |
List Świętego Pawła Apostoła do Efezów (całość) |