Album pisarzy polskich/całość
| <<< Dane tekstu | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Album pisarzy polskich | |
| Wydawca | Gebethner i Wolff | |
| Data wyd. | 1898 | |
| Druk | W. Dunin | |
| Miejsce wyd. | Warszawa | |
| Ilustrator | Henryk Piątkowski | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| ||
|
WYDAWNICTWO ROMANA KRECZMERA.
ALBUM PISARZY POLSKICH
Zebrał i objaśnił Stefan Demby.
Illustrował Henryk Piątkowski.
Skład główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa w Warszawie.
Zakład fotochemigraficzny Wierzbickiego i S-ki. Drukiem W. Dunina, Warszawa, Nowy Świat 35. Дозволено Цензурою. Варшава, 5 Ноября 1898 г.
|
Podręczników do historyi literatury polskiej posiadamy wiele, do żadnego z nich jednak nie dodano wizerunków pisarzy naszych. Korzystamy ze sposobności, że w tych dniach opuściły prasę znakomite wypisy historyczne do poznania dziejów literatury ojczystej, ułożone przez prof. Piotra Chmielowskiego, p. t. Obraz literatury polskiej w streszczeniach i celniejszych wyjątkach, i dajemy, jako uzupełnienie tej pracy, szereg portretów najwybitniejszych pisarzy polskich od wieku X do XIX włącznie.
„Wizerunek człowieka jest tekstem do wszystkiego, co się o nim da powiedzieć“ — mówi Goethe. W rysach twarzy wielkich ludzi odbija się charakter wieku, pragnęliśmy więc zapoznać młodzież naszą i czytelników historyi literatury ojczystej z najwybitniejszemi jej postaciami. Daliśmy szereg portretów pisarzy nieżyjących, których autentyczne wizerunki mogliśmy znaleźć. Brak wśród nich ludzi tak wybitnych, jak: Jan Ostroróg, Andrzej Frycz Modrzewski, Klemens Janicki, Łukasz Górnicki, Mikołaj Sęp Szarzyński, Bartosz Paprocki, Kasper Miaskowski, Szymon Zimorowicz, Samuel Twardowski, Wacław Potocki, Szymon Starowolski, Jan Chryzostom Pasek i wielu innych, pomimo jednak szczegółowych poszukiwań w najcelniejszych bibliotekach i zbiorach polskich w kraju i za granicą, autentycznych podobizn ich odnaleźć nam się nie udało. Do każdego portretu dodaliśmy krótkie przedmiotowe objaśnienie.
Serya nowa Albumu pisarzy polskich, zawierająca portrety i życiorysy autorek i autorów żyjących, jednocześnie opracowaną została i wkrótce opuści tłocznię drukarską.
Urodził się w Lubicy, w Czechach, około roku 950. Lata młodzieńcze spędził na przygotowaniach do stanu duchownego, a następnie 10 lat był w klasztorze św. Maurycego w Magdeburgu. Po powrocie do kraju rodzinnego wiódł życie przykładne i zasłynąwszy gorliwością religijną, został subdyakonem biskupa Dyterycha, a po jego śmierci — biskupem praskim. W r. 990 usunął się do klasztoru św. Bonifacego w Rzymie, gdzie przebywał do r. 996. Wezwany przez Bolesława Chrobrego, przybył do Polski i udał się niezwłocznie do Prus w celu nawracania. Tu zginął męczeńską śmiercią w r. 997. Przypisywano mu przez czas długi autorstwo najdawniejszej pieśni polskiej „Bogarodzica“, najnowsze jednak badania naukowe dowiodły, że nie jest ona całością jednolitą, lecz zbiorem pieśni, powstałych w czasach rozmaitych. Pierwsza strofa, według tych badań, powstać mogła w połowie XIV wieku. Pieśń ta po raz pierwszy ogłoszoną została drukiem w r. 1506. Podajemy wizerunek św. Wojciecha, jako domniemanego tylko autora tej pieśni.
Szczegółów, dotyczących życia pierwszego kronikarza naszego, nie znamy, wiemy tylko, że był cudzoziemcem, że przybył do Polski przez Wenecyę, Karyntyę i Węgry, że pierwotnie był zakonnikiem klasztoru św. Wawrzyńca, a zarazem kapelanem króla Boleslawa Krzywoustego, i że umarł w Kruszwicy. Kronikę pisał między rokiem 1110 a 1113. Najdawniejszy ten zabytek literatury polskiej w języku łacińskim składa się z trzech ksiąg. Księgę pierwszą zaczyna autor od podania o Popielu i Piaście i doprowadza ją do urodzin Bolesława Krzywoustego, w dwóch następnych opowiada o czynach tego króla, kończąc na pielgrzymce Krzywoustego do grobu św. Wojciecha, t. j. do dnia 13 kwietnia 1113 roku. Najlepsze wydanie Kroniki Gallusa mieści się w Pomnikach dziejowych Polski A. Bielowskiego, w tomie I-szym. (Lwów, 1864 rok).
Urodził się w Karwowie pod Opatowem, w województwie Sandomierskiem, około roku 1160. Otrzymawszy staranne wykształcenie, podążył do Paryża, gdzie studyował teologię. Po powrocie do kraju został proboszczem w Sandomierzu. Kazimierz Sprawiedliwy, oceniając rozległą wiedzę młodego proboszcza, nakłonił go do pisania dziejów ojczystych. W roku 1189 został Kadłubek scholastykiem krakowskim i nauczycielem gramatyki, retoryki i poetyki, a w r. 1207 biskupem krakowskim. Na stanowisku tem pozostawał do roku 1218-go, a następnie przeniósł się do Jędrzejowa, gdzie został zakonnikiem w klasztorze Cystersów. Umarł w r. 1223 i zaliczony został w poczet błogosławionych. Pozostawił Kronikę w języku łacińskim, obejmującą dzieje Polski od Krakusa do wstąpienia na tron Władysława Laskonogiego. Kronika dzieli się na cztery księgi. Trzy pierwsze pisane są w formie dyalogu, ostatnia w formie opowiadania. Najlepsze wydanie jej mieści się w II-im tomie Pomników dziejowych Polski A. Bielowskiego.
.png)
Urodził się około roku 1230. Pochodził prawdopodobnie z rodziny saskiej, oddawna w Polsce osiadłej. Przypuszczać należy, że nauki początkowe odebrał w jednej ze szkół duchownych. Zostawszy księdzem, mieszkał czas dłuższy w Padwie, w Viterbie, a następnie w Rzymie, gdzie zawarł stosunki przyjacielskie ze spowiednikiem Klemensa IV papieża, Wilhelmem de Moerbeke, uczonym matematykiem, na którego życzenie napisał książkę swoją p. t. Peri optikes libri X. (O optyce ksiąg dziesięć). Dzieło to po raz pierwszy wydrukowanem zostalo w Norymberdze w r. 1535. — Sławny astronom, Jan Kepler, powoływał się na nie i nazwał swoją pracę „dopełnieniem Vitelliona“ (Ad Vitellionem Paralipomena. Praga 1604). Rok śmierci Ciołka niewiadomy.
Urodził się w Brzeźnicy roku 1415. Pierwsze nauki pobierał w Korczynie, a następne w Krakowie, studyując przeważnie filozofię. W roku 1431 został sekretarzem Zbigniewa Oleśnickiego, a w r. 1440 otrzymał święcenia kapłańskie, wkrótce został kanonikiem kapituły Krakowskiej, następnie metropolii gnieźnieńskiej. Król Kazimierz, zwróciwszy uwagę na jego zdolności umysłowe, powierzył mu wychowanie swych synów i używał go do różnych czynności dyplomatycznych. Brał też Długosz udział w rokowaniach o tron dla Władysława, wychowanka swego. Mianowany został arcybiskupem lwowskim, ale śmierć nie pozwoliła mu piastować tej godności. Umarł dnia 19 maja 1480 r. w Krakowie. Pochowany na Skałce. Najważniejszą jego pracą jest Historya Polska. Oprócz niej wydał: Sztandary pruskie; Żywot św. Stanisława; Żywot św. Kingi; Katalogi biskupów polskich; Księgę uposażeń dyecezyi krakowskiej; O sporach krzyżacko-polskich. Dzieła swoje pisał po łacinie.
Roku urodzenia i szczegółów, dotyczących lat dziecinnych Jana z Głogowa, nie znamy. Jako młodzieniec przybył do Krakowa, gdzie się zapisał w poczet uczniów akademii, a z czasem został jej profesorem. Posiadając dar słowa, miał bardzo wielu słuchaczów, którzy cenili mistrza za jego erudycyę, a jednocześnie przywiązali się do niego i kochali za jego humanitarne dążności. W r. 1483 wynajął on dom Melsztyński i oddał na mieszkanie dla ubogiej młodzieży akademickiej, a następnie kosztem własnym polecił wybudować bursę. W ostatnich latach życia został kanonikiem kolegiaty św. Floryana. Umarł w Krakowie w roku 1507. Pisał po łacinie dzieła treści astronomicznej, filozoficznej i medycznej; na wyróżnienie zasługują: Exercitium nove logice; Exercitium in octo libros Aristotelis; Computus Cirometralis 76 annorum.
Urodził się pod Sanokiem w roku 1406. Mając lat dwanaście, udał się do Niemiec, a po pięcioletnim tam pobycie wrócił do kraju i zamieszkał w Krakowie, gdzie został księdzem, po otrzymaniu przedtem w Akademii Krakowskiej stopnia magistra nauk wyzwolonych. Objaśniał przez pewien czas w Akademii utwory autorów starożytnych, wkrótce jednak wezwany przez Jana Tarnowskiego, był nauczycielem synów jego. Następnie przebywał na dworze wojewody węgierskiego, Jana Hunyadego. Po latach kilku powrócił do kraju, gdzie w roku 1451 otrzymał arcybiskupstwo lwowskie. Umarł w Rohatynie dnia 29 stycznia 1477 roku. Był wybitnym filozofem i humanistą, dzieła jego jednak zaginęły. Kalimach w życiorysie Grzegorza z Sanoka przekazał nam poglądy jego na wiele kwestyj.
Urodził się w San-Gemignano, w Toskanii, roku 1437. Wykształcenie odebrał w szkole Pomponiusa Leta w Rzymie, gdzie studyował nauki humanistyczne, a jednocześnie uprawiał poezyę. Długi czas tułał się po świecie, był w Egipcie, Grecyi, Turcyi, na Węgrzech, a ostatecznie przybył do Polski. Tu poznał się z Grzegorzem z Sanoka i był przez niego polecony królowi, który mu powierzył wychowanie synów swoich. Po wstąpieniu na tron Olbrachta otrzymał starostwo gostyńskie. Umarł w Krakowie na zarazę morową w r. 1496. Znakomity ten humanista wszystkie dzieła swoje pisał po łacinie, a treść do nich czerpał z dziejów i literatury polskiej. Najsławniejsze z nich są: Żywot Grzegorza z Sanoka; O królu Władysławie, czyli o klęsce Warneńskiej; Historya spraw Atyli, króla. W rękopisie pozostawił Żywot kardynała Zbigniewa Oleśnickiego.
Urodził się w Krzycku, w ziemi Wschowskiej, w drugiej połowie XV wieku. Nauki pobierał w Akademii Krakowskiej, a następnie dla dalszych studyów wyjechał do Paryża i Bononii, gdzie został doktorem prawa. Po powrocie do kraju przyjął święcenia kapłańskie. Polecony przez biskupa Tomickiego królowi, wkrótce zjednał sobie jego względy i otrzymał godność kanclerza królowej, później biskupstwo przemyskie, płockie, a w r. 1537 arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Na tem stanowisku i tegoż roku życie zakończył. Pisał po łacinie wierszem i prozą. Na wyróżnienie zasługuje utwór na ślub Zygmunta i Barbary. Prócz tego wydał: Encomium Sigismundi Regis Pol. post victoriam de Tartaris partam; De afflictione ecclesiae; Sigismundus ejus nominis primus; Threnodia Valachiae i Cantica sacra carmine sapphico.
Urodził się w Toruniu dnia 19 lutego 1473 roku. Pierwsze nauki pobierał w szkole toruńskiej przy kościele św. Jana, skąd przeszedł w r. 1491 do Akademii Krakowskiej, gdzie w ciągu lat trzech studyował nauki matematyczne i humanistyczne na wydziale filozoficznym, doskonaląc się specyalnie w astronomii. Wuj jego, Łukasz Watzelrode, chciał mu wyrobić miejsce kanonika w Frauenburgu, ale starania te spełzły na niczem. W r. 1496 udał się Kopernik do Bononii na wydział prawny, a w r. 1497 został kanonikiem frauenburskim, co mu nie przeszkodziło w dalszem kształceniu się. Po czteroletnim pobycie w Bononii udał się do Rzymu, następnie do Padwy, gdzie studyował nauki lekarskie. W r. 1506 powrócił do kraju rodzinnego i oddał się z zapałem badaniom i obserwacyom astronomicznym, pracując jednocześnie nad epokowem swem dziełem — De revolutionibus orbium coelestium. (O obrotach ciał niebieskich). Opuściło ono prasę drukarską w przededniu śmierci wielkiego astronoma, która nastąpiła dnia 24 maja 1543 roku.
Urodził się w Gdańsku roku 1485. Od lat najmłodszych okazywał zdolności do nauk. Oddany w r. 1498 do szkół krakowskich, opuścił je po latach trzech i wyruszył na wojnę na Wołoszczyznę, a po jej ukończeniu powrócił do nich. Po wyjściu ze szkół wyjechał do Gdańska, skąd przez Danię, Saksonię i południowe Niemcy udał się do Włoch, a stamtąd do Ziemi Świętej. Po powrocie z tej podróży został księdzem i osiadł w Krakowie, gdzie zajmował się w Akademii teologią i prawem. Polecony przez Tomickiego Zygmuntowi I, posłował do Wenecyi, Niemiec i Belgii. Po latach 12-tu powrócił Dantyszek do ojczyzny, gdzie został biskupem chełmińskim, a następnie warmińskim. Pisał wiersze łacińskie: Epithalamium in nuptias Sigismundi ae Barbarae; Carmen de victoria ex Moschis; Carmen paraeneticum; Hymni aliquot ecclesiastici. Umarł w Heilsbergu w roku 1548.
Urodził się roku 1495 w Woli, na Mazowszu i dlatego też początkowo, według zwyczaju ówczesnego, podpisywał się Wolski. O latach jego dziecinnych i młodzieńczych żadnych wiadomości nie posiadamy, wiadomo tylko, że wyższe wykształcenie odebrał za granicą a następnie, wstąpiwszy do wojska, bił się pod Obertynem w r. 1531 i pod Wiśniowcem w 1534. Potem był na dworze Piotra Kmity, wojewody krakowskiego, a lata starości przebył w majątku żony swej, w Białej pod Pajęcznem. Umarł w r. 1575. Napisał: 1. Kronikę świata, t. j. historyę świata na sześć wieków, a cztery monarchie rozdzieloną. 2. Sprawę rycerską według postępku i zachowania starego obyczaju rzymskiego, greckiego, macedońskiego i innych narodów pierwszego i niniejszego wieku, tak pogańską jako i chrześciańską i przetłómaczył dzieło anglika Burleya Żywoty filozofów.
Urodził się w Żórawnie, na Rusi Czerwonej, w roku 1505. Ojciec mało dbał o wychowanie syna, uległszy jednak prośbom krewnych, posyłał go do szkół w Skalmierzu, a następnie przeniósł do Lwowa. Po ukończeniu szkół lwowskich uczęszczał rok jeden do Akademii Krakowskiej, zamiast jednak uczyć się, spędzał czas na zabawach. Oddany w 20 roku życia na dwór Andrzeja Tęczyńskiego, wojewody sandomierskiego, w charakterze dworzanina, wziął się na dobre do pracy, czytając bardzo wiele i obcując z ludźmi wykształconymi. Po śmierci ojca przeniósł się na wieś, gdzie do końca życia przebywał. Umarł w roku 1569. Z dwudziestu, według Trzecieskiego, utworów jego doszły do naszych czasów następujące: Przekład Psałterza Dawidowego; Postylla; Apokalipsa; Żywot Józefa; Krótka rozprawa między panem, wójtem i plebanem; Zwierzyniec; Figliki; Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego i Zwierciadło.
Urodził się w Fulsztynie roku 1508. Nauki początkowe pobierał prawdopodobnie w domu rodzicielskim, wyższe — w Akademii Krakowskiej, gdzie studyował prawo i filozofię, a jednocześnie oddawał się z zamiłowaniem matematyce i medycynie. Po ukończeniu studyów udał się za granicę, powróciwszy zaś do kraju, został sekretarzem Zygmunta Augusta, następnie podkomorzym przemyskim, a później kasztelanem sanockim. W roku 1555 zamieszkał w Buniowcach pod Dobromilem i zajął się zebraniem rozproszonych praw polskich i ułożeniem ich w porządku abecadłowym. Wyszły one w r. 1557 p. t. Statuta Regni Poloniae in ordinem alphabeti digesta. W r. 1563 na żądanie sejmu ułożył wszystkie prawa, mające otrzymać moc obowiązującą, a na życzenie króla wydał je po łacinie i po polsku, ustalając tym sposobem terminologię prawa. Skrócił kronikę Kromera i drukiem ogłosił. Umarł w r. 1576.
Urodził się w Bieczu, województwie krakowskiem, roku 1512. Nauki początkowe pobierał w mieście rodzinnem, a wyższe w Krakowie i Bononii, gdzie otrzymał stopień naukowy doktora praw. Po powrocie do kraju został księdzem i jednocześnie sekretarzem biskupa krakowskiego — Gamrata. Wkrótce pozyskał względy młodego królewicza, Zygmunta Augusta, który, po objęciu tronu, mianował Kromera sekretarzem swoim i do ważnych poselstw używał. W tym czasie uporządkował i spisał archiwum koronne i badał dzieje ojczyste. Po śmierci Hozyusza został biskupem warmińskim. Umarł w roku 1589. Napisał po łacinie: 1. O sprawach, dziejach i wszystkich inszych potocznościach koronnych polskich ksiąg XXX (przekład Marcina Błażowskiego); 2) Polska, czyli o położeniu, urzędach i Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego; (przekład Władysława Syrokomli). Oprócz tych dzieł wydał kilka treści religijno-polemicznej.
Urodził się w Orzechowcach, w ziemi przemyskiej, roku 1513. Wychowanie otrzymał bardzo staranne, a mając lat 13, wysłany został za granicę. Był w Wiedniu, w Wittemberdze, Padwie, Bononii i Rzymie, a po latach 17-tu wrócił do kraju i na życzenie ojca przyjął święcenia kapłańskie, w roku jednak 1551 porzuciwszy stan duchowny, ożenił się, za co klątwę kościelną na siebie sprowadził. W ostatnich latach życia zapomniany, osiadł na wsi, w Żurowicach, gdzie umarł w roku 1566. Ostatnie badania dowiodły, że tak złym, jak go zwykle przedstawiano, nie był, talent miał olbrzymi. Po łacinie wydał: De bello adversus Turcas suscipiendo; Ad Sigismundum Poloniae Regem Turcica Secunda (Obydwie prace przetłomaczył Jan Januszowski p. t. Na Turka); Annales (Kroniki). Z polskich prac na uwagę zasługują: Dyalog albo rozmowa około egzekucyi polskiej Korony; Quincunx, t. j. wzór korony polskiej na cynku wystawiony; Policya Królestwa Polskiego na kształt Arystotelesowych polityk wypisana.
Urodził się w Sycynie, w ziemi radomskiej, w r. 1530. Nauki początkowe pobierał według wszelkiego prawdopodobieństwa w Sieciechowie, u Benedyktynów, a następnie kształcił się w Akademii Krakowskiej, skąd powróciwszy na czas krótki do domu, udał się w r. 1552 do Padwy, gdzie studyował filozofię. Po ukończeniu nauk w Akademii Padewskiej, podróżował w ciągu dwóch lat po Włoszech, powrócił potem do kraju, aby go wkrótce znów opuścić. Tym razem udał się powtórnie do Włoch i Francyi. Po śmierci matki w r. 1557, otrzymawszy połowę Czarnolasu i folwark Rudę, osiadł na roli. W r. 1564 otrzymał miejsce sekretarza w kancelaryi królewskiej i probostwo w Poznaniu, a następnie w Zwoleniu. Wkrótce jednak porzucił życie dworskie i zrzekłszy się dostojeństw i zaszczytów, wrócił na wieś, gdzie się ożenił z Dorotą Podlodowską. Umarł d. 22 sierpnia 1584 roku w Lublinie. Do najwybitniejszych utworów jego zaliczyć należy: Przekład psalmów, Treny, Pieśni, Fraszki, Satyr, Zgoda, Wróżki, Dziewosłąb, Proporzec, Szachy, Jazda do Moskwy, Odprawa posłów greckich, Elegje, Liryki, Epigramata, Drias zamchana, Pan zamchanus, Epinicion i Epitalamium.
Urodził się roku 1532 w Grójcu, pod Warszawą, gdzie też nauki początkowe pobierał. Po przebyciu szkoły grójeckiej udał się do Akademii Krakowskiej, którą w roku 1554 ukończył, a następnie pojechał do Warszawy dla objęcia miejsca nauczyciela w szkole św. Jana. W r. 1557 został nauczycielem Jana Tęczyńskiego, syna kasztelana krakowskiego. W tym charakterze pojechał do Wiednia, gdzie zapoznał się z jezuitami i postanowił zostać księdzem. Pierwsze święcenia otrzymał we Lwowie w r. 1563 i został kaznodzieją przy kościele Panny Maryi, wzbudzając odrazu zachwyt w słuchaczach wymową swoją. W roku 1568 udał się do Rzymu, wstąpił do zakonu Jezuitów i studyował teologię. Po powrocie do kraju osiadł w Wilnie, gdzie zarządzał kolegium. W roku 1588 został kaznodzieją królewskim, a po latach 23 przeniósł się do Sandomierza, skąd jednak wkrótce do Krakowa powrócił. Umarł dnia 27 września 1612 roku. Z wielu pism jego na wyróżnienie zasługują: Kazania na niedziele i święta; Kazania przygodne; Kazania sejmowe i Żywoty świętych starego i nowego zakonu.
Urodził się w Sulmierzycach, w Kaliskiem, roku 1545. Nauki początkowe pobierał w mieście rodzinnem, a następnie kształcił się w Akademii Krakowskiej i za granicą. Po powrocie do kraju urzędował we Lwowie, później w Lublinie, gdzie r. 1574 był „pisarzem urzędu radzieckiego“, w r. 1578 „pisarzem wójtowskim“, w 1593 — wójtem, a w 1594 burmistrzem. W trakcie piastowania tych urzędów (1589 — 1591) powołany został przez kanclerza Zamoyskiego na profesora Akademii Zamoyskiej i otrzymał w darze dom i grunta w Krasnymstawie. Ożeniwszy się z Agnieszką Wiślicką, dostał za nią w posagu dom w Lublinie. Umarł dnia 29 sierpnia 1602 r. Pisał po łacinie i po polsku. Z pism łacińskich wyróżniają się: Roxolania (Pieśń o Rusi Czerwonej); Victoria deorum (Zwycięstwo bogów) i Gorais. Z polskich: Żale nagrobne na szlachetnie urodzonego i znacznie uczonego męża Jana Kochanowskiego; Flis; Pożar; Worek Judaszów i Pamiętnik książąt i królów polskich.
Urodził się we Lwowie roku 1557 lub 1558. Nauki pobierał w Akademii Krakowskiej, skąd udał się na studya humanistyczne do Włoch, a potem do Francyi. Po powrocie do kraju osiadł we Lwowie, gdzie wsławił się pracami poetyckiemi. Wkrótce kanclerz Zamoyski powołał go na swego sekretarza i polecił urządzenie Akademii w Zamościu, a następnie powierzył mu wychowanie syna, zapisując jednocześnie w dożywocie wieś Czarnięcin, pod Krasnymstawem. Król Zygmunt obdarzył go szlachectwem z nazwiskiem Bendoński i tytułem poety nadwornego. Po skończonej edukacyi Tomasza Zamoyskiego zamieszkał Szymonowicz na wsi, poświęcając się gospodarstwu. Umarł we Lwowie w roku 1629. Po polsku wydał: Sielanki, Nagrobki zbieranej drużyny i Lutnię rokoszańską; najwybitniejsze z jego utworów łacińskich są: Castus Joseph, (Józef czysty) Flagellum livoris, (Bicz na zawiść), Imagines diaetae zamościanae (Obrazy na sali w Zamościu) i Aelinopean, (Śpiew żałosny).
Urodził się we Lwowie roku 1566. Kształcił się w mieście rodzinnem, a następnie w Akademii Krakowskiej, w której po ukończeniu nauk sam wykładał. W r. 1592 wstąpił do zakonu Dominikanów i zasłynął odrazu jako wybitny kaznodzieja. Dla studyów teologicznych jeździł do Włoch, skąd powróciwszy, przybył do Warszawy. Tu został kaznodzieją Władysława królewicza, z którym następnie dzielił trudy wojenne, towarzysząc mu w wyprawach pod Wiazmę, Moskwę i Chocim. W r. 1634 usunął się do celi klasztornej w Krakowie, gdzie umarł w r. 1636. Z licznych kazań jego na uwagę zasługują: Kazania na niedziele i święta doroczne; Panu Bogu podziękowanie za uspokojenie korony i W. X. L. z cesarzem Tureckim; Kwiat opadający albo nagrobek Gustawa Adolfa. Z mów pogrzebowych: Na zgon Skargi, hetmana Chodkiewicza, J. Koncewicza, Zygmunta III i w. in.
Urodził się w Sarbiewie, na Mazowszu, w r. 1595. Nauki początkowe pobierał w szkołach Jezuickich w Pułtusku, skąd przeszedł do Akademii Wileńskiej, wstąpiwszy przedtem do zakonu Jezuitów. Następnie był nauczycielem retoryki w Wilnie i poetyki w Krożach, na Żmudzi. W r. 1622 wysłany został przez zakon do Rzymu, gdzie z zapałem studyował nauki humanistyczne i teologię. Po czteroletnim we Włoszech pobycie, za poezye swoje uwieńczony przez papieża Urbana VIII, wrócił do kraju rodzinnego. Wkrótce powołany na profesora Akademii Wileńskiej, wykładał w niej wymowę i filozofię, a potem teologię. W r. 1632 wezwany na dwór Władysława IV, został kaznodzieją królewskim. Napisał i wydał: Lyricorum libri IV, Epodon liber I, alterque Epigrammatum i Silviludia (Zabawy leśne). Z kazań jedno tylko ogłoszono drukiem. Umarł w Warszawie r. 1640.
Urodził się we Lwowie roku 1597. Pierwsze a zarazem i ostatnie nauki pobierał w mieście rodzinnem i po ich ukończeniu oddał się z zapałem zajęciom gospodarskim. Ożeniwszy się z Katarzyną Duktynicką, osiadł we Lwowie, gdzie został rajcą miasta, a następnie burmistrzem. Energią swoją uratował Lwów w roku 1672 w czasie oblężenia go przez Turków. Po stracie żony uprzyjemniał sobie chwile pracą na polu poetyckiem. Umarł we Lwowie roku 1682. Z utworów jego na pierwszem miejscu postawić należy: Sielanki nowe ruskie różnym stanom dla zabawy teraz świeżo wydane. Oprócz nich wydał: Pamiątka wojny tureckiej w r. 1621, od polskiego narodu podniesionej i szczęśliwie za łaską Boga dokonanej. Hymny na uroczyste święta Panny nad Matkami, Matki nad Pannami, Najświętszej Bogarodzicy Maryi. Pisał również prozą po łacinie.
Urodził się w pierwszej połowie XVII wieku we wsi Wielomowice, pod Krakowem. Nauki pobierał w Akademii Krakowskiej, a następnie przebywał na dworze Ferdynanda Karola, biskupa wrocławskiego, syna Zygmunta III-go. Brał czynny udział w wojnie kozackiej za Jana Kazimierza, a następnie był urzędnikiem w Krakowie. Ostatnie lata życia spędził na wsi, gdzie doczekał się wstąpienia na tron Jana Sobieskiego i odsieczy Wiednia. Z utworów jego na wyróżnienie zasługują: 1. Sielanka i różne Nagrobki; 2. Dworzanki; 3. Sielanki nowo napisane; 4 Wenus polska albo na akt weselny Jego Mości Panu P. Janowi Andrzejowi Bairowi, pisarzowi skarbu Rplt. kor.
najwyższemu i 5. Fortuna albo szczęście. W roku 1843 Żegota Pauli wydał Poezye Jana z Wielomowic Gawińskiego, gdzie mieszczą się nowe sielanki, poezye liryczne i Herkules na dwoistej drodze.
Urodził się około roku 1610 w Sierakowie. Nauki początkowe pobierał w szkole Lubrańskich w Poznaniu. Po ich ukończeniu otrzymał starostwo szremskie i dla dalszych studyów pojechał do Włoch i Niemiec. Mając lat 21, powrócił do kraju i został posłem na sejm, a wkrótce senatorem i wojewodą poznańskim. Nie zadowolnił się jednak temi dostojeństwami, stanął w opozycyi przeciwko królowi, a kiedy w roku 1655 Szwedzi naszli na Polskę, Opaliński, będąc dowódcą sił wielkopolskich, poddał Wielkopolskę Karolowi Gustawowi. Umarł nagle w roku 1656. Napisał Satyry albo przestrogi do naprawy rządu i obyczajów w Polszcze należące, (Amsterdam, 1650). Satyry te, pisane wierszem białym (nierymowym), podzielił na pięć ksiąg. Oburza się w nich na zepsucie życia prywatnego i publicznego w Polsce.
Urodził się w roku 1613 w Sandomierskiem. Ukończywszy nauki w kraju rodzinnym, udał się za granicę, zwiedził Niemcy, Belgię, Francyę i Włochy, a po powrocie do ojczyzny oddany na dwór Władysława IV, wkrótce wziął udział w poselstwie Opalińskiego do Francyi i stał się gorliwym stronnikiem partyi francuskiej. Za Jana Kazimierza otrzymywał coraz wyższe urzędy: został stolnikiem sandomierskim, w r. 1656 posłem w Wiedniu i Frankfurcie, w następnym w Berlinie, w r. 1658 referendarzem koronnym, a po latach dziesięciu podskarbim koronnym. W roku 1683 z powodu przejętej korespondencji jego z rządem francuskim złożony z urzędu, opuścić musiał kraj na zawsze i przeniósł się do Francyi, gdzie umarł w r. 1693. Z utworów jego na wyróżnienie zasługują: Lutnia, Psyche, Pokuta w kwarantannie, a oprócz nich tłomaczenie tragedyi Corneille’a p. t. Cyd i komedyi pasterskiej — Tassa p. t. Amyntas.
Urodził się w Gaju, w Sandomierskiem, roku 1633. Według wszelkiego prawdopodobieństwa nauki szkolne pobierał w Sandomierzu, następnie w Akademii Krakowskiej. W młodym wieku zaciągnął się do wojska. Walczył pod Beresteczkiem, Warką i Gnieznem, a około roku 1660 powrócił do miejsca rodzinnego i wkrótce osiadł w Goleniowach, w Krakowskiem. Korybut Wiśniowiecki za panegiryk na cześć jego napisany mianował go podżupnikiem wielickim i sekretarzem swoim. Za Sobieskiego wyruszył pod Wiedeń, a po powrocie osiadł na wsi. Król oceniając jego talent, nadał mu tytuł „historyografa uprzywilejowanego“. Kochowski umarł w Krakowie r. 1699. Do jego prac poetyckich należą: Niepróżnujące próżnowanie; Epigramata polskie; Ogród panieński pod sznur Pisma św. doktorów kościelnych kaznodziejów prawowiernych wymierzony, a kwiatami tytułów Matki Boskiej wysadzony; Dzieło Boskie albo pieśni Wiednia wybawionego; Psalmodia polska. Z jego prac historycznych na wyróżnienie zasługują: Annalium Poloniae climacter primus, secundus, tertius. (Roczników polskich klimakter pierwszy, drugi, trzeci).
Urodził się w roku 1621. O jego latach młodzieńczych żadnych szczegółów nie posiadamy, po raz pierwszy występuje na sejmie elekcyjnym po śmierci króla Władysława IV-go w roku 1648. Następnie widzimy go w orszaku królewskim pod Zborowem, a w roku 1651 pod Beresteczkiem. Na sejmie w roku 1652 obrano go marszałkiem, pomimo że miał dopiero lat 28, w roku następnym został kasztelanem lwowskim, a w 1677 wojewodą podolskim. Umarł w roku 1679. W ciągu całego życia był zaślepionym obrońcą praw szlacheckich i wolnej elekcyi. Słynął z prawości charakteru. Pisał po łacinie i po polsku. Z dzieł jego najważniejsze są: Gestorum populi poloni sub Henrico Valesio (Dzieje narodu polskiego pod Henrykiem Walezyuszem); Monita Politico-Moralia et Icon Ingeniorum (Przestrogi polityczno-moralne i charakterystyka rozumów); Przysłowia mów potocznych obyczajowe, radne, wojenne; Mowy sejmowe.
Urodziła się w Wielkopolsce roku 1695. W domu rodzicielskim otrzymała bardzo staranne wychowanie, a następnie oddaną została na dwór kasztelanowej krakowskiej — Sieniawskiej. Tu poznała skarbnika żydaczowskiego, Drużbackiego, za którego wkrótce wyszła za mąż i zamieszkała we wsi Rzemieniu nad Wisłoką, w województwie Sandomierskiem. Po śmierci męża osiadła w klasztorze Bernardynek w Tarnowie, gdzie umarła w roku 1765. Od lat najmłodszych w chwilach wolnych składała wiersze, które z czasem wydane zostały przez Józefa Andrzeja Załuskiego w tomie I-ym Zebrania rytmów wierszopisów żyjących (1752 r). Wśród utworów tu zamieszczonych wyróżniają się: Skargi kilku dam; Opisanie czterech pór roku i czterech elementów szkodliwych i pożytecznych. Po śmierci Drużbackiej wyszła z druku fantastyczna jej powieść napisana wierszem p. t. Historya chrześciańska księżny Elefantyny Eufraty (Poznań 1769).
Urodził się w Żarczycach, w województwie Krakowskiem, roku 1700. Pierwsze nauki pobierał u ks. Pijarów w Podolińcu, na Spiżu, gdzie też i święcenia kapłańskie otrzymał. Mając lat 25, udał się do Rzymu, a po latach 2-ch do Paryża. W r. 1730, powróciwszy do kraju, został nauczycielem historyi, geografii i wymowy w Rzeszowie, następnie w Warszawie, gdzie w r. 1740 otworzył Collegium nobilium, w którem wykładano przedewszystkiem język ojczysty i francuski, historyę, nauki przyrodnicze i humanistyczne. Zabiegi Konarskiego o podniesienie oświaty w kraju chciał król wynagrodzić, proponując mu stanowisko senatora i biskupa, ale znakomity reformat godności żadnej przyjąć nie chciał, polecił więc Stanisław August wybić na cześć jego medal złoty z napisem: „Sapere auso“, (Temu, co się ośmielił być mądrym). Umarł Konarski w Warszawie w roku 1773. Z pism wydał: O skutecznym rad sposobie; O religii poczciwych ludzi i ogłosił zbiór praw i ustaw sejmowych p. t. Volumina legum, (Tomy praw).
Urodził się w Rozdole roku 1706. Wychowanie otrzymał bardzo staranne w domu ojca swego, hetmana w. k., następnie wysłany za granicę, zwiedził zachodnią i południową Europę. Po powrocie do kraju został w roku 1732 pisarzem pol. kor., w r. 1736 wojewodą podolskim, po latach szesnastu hetmanem pol. kor., a w 1762 wojewodą krakowskim. W roku 1767 wyjechał do Kaługi, gdzie lat sześć przebywał. Po powrocie do ojczyzny otrzymał najwyższą godność świecką — kasztelana krakowskiego. Umarł w roku 1779 w Siedliszczach. W chwilach wolnych od zajęć uprawiał poezyę. Napisał wierszem tragedye: Żółkiewski, Władysław pod Warną; komedye: Natręt i Dziwak; Wiersz na siedem psalmów pokutnych. Wszystkie jego utwory, z wyjątkiem ostatniego, wyszły w wydaniu zbiorowem p. t. Zabawki wierszem polskim przez Józefa Rzewuskiego (1760 r.).
Urodził się w roku 1720. Pierwsze nauki pobierał u Jezuitów, a następnie mając lat 17, wstąpił do ich zakonu. Po skończeniu Akademii Wileńskiej, udał się do Rzymu dla dokończenia studyów naukowych. Powróciwszy do kraju, był nauczycielem w Wilnie, potem w Collegium nobilium w Warszawie, gdzie po zniesieniu zakonu Jezuitów zamieszkał na stałe, pracując na niwie literackiej. Pisywał przeważnie komedye, wydane później w Warszawie p. t. Komedye na teatrum J. Kr. Mości. Mieszczą się tu: Monitor, Wdowa, Pijacy, Pan dobry. W r. 1778 grana była na scenie warszawskiej jego „Nędza uszczęśliwiona“, pierwsza opera polska z muzyką Macieja Kamieńskiego. Należał do ulubieńców Stanisława Augusta, który go na obiady czwartkowe wraz z innymi mężami nauki zapraszał. Umarł w roku 1790.
Urodził się w ziemi Krakowskiej w r. 1723. Wykształcenie otrzymał w Akademii Krakowskiej, a następnie wyjechał do Francyi, gdzie się przejął zasadami filozofii XVIII-go wieku. Powróciwszy do kraju, został powołany na dwór Stanisława Augusta i otrzymał tytuł szambelana. Po upadku kraju bawił w Grodnie i Petersburgu, a po śmierci króla przyjął zaproszenie Szczęsnego Potockiego i zamieszkał na stałe w Tulczynie na Podolu. Wytworny niegdyś salonowiec zaniedbał się w ubiorze, zdziwaczał na stare lata i przestał pisać. Umarł dnia 12 grudnia 1812 r. Trembecki należy do najlepszych stylistów naszych. Poezye jego wyszły z druku w Lipsku w r. 1806 i w Warszawie w trzech tomach w r. 1819. Mieszczą się tu: Zofiówka, Polanka, Powązki, Bajki, Wiersze okolicznościowe i polityczne i komedya p. t. Syn marnotrawny.
Urodził się w Warszawie roku 1731. Nauki początkowe pobierał u Jezuitów, a następnie mając lat 16, wstąpił do ich zakonu i w 19 roku życia został nauczycielem. W roku 1760 wezwał go biskup Józef Załuski, aby wraz z Janockim uporządkował i skatalogował znakomity księgozbiór jego. Po czterech latach tej żmudnej pracy dostał się na dwór prymasa Łubieńskiego, który mu powierzył wychowanie wnuka swego, Feliksa. W roku 1773 wezwany przez króla na kustosza gabinetu starożytności, a następnie wysłany za granicę dla gromadzenia materyałów, dotyczących historyi polskiej, przywiózł z tej podróży sto dziesięć tomów in folio, własną przepisanych ręką. Za tę ogromną pracę otrzymał wielki złoty medal zasługi i szlachectwo, a w r. 1796 biskupstwo zenopolitańskie. W r. 1800 został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Umarł roku 1808. Z dzieł jego na uwagę zasługują: 1) Panowanie Henryka Walezyusza i Stefana Batorego, 2) Panowanie Kazimierza Jagiellończyka, 3) Dwadzieścia sześć lat panowania Władysława Jagiełły i 4) Przeróbka z francuskiego: Dzieje Królestwa Polskiego.
Urodził się w Pińsku roku 1733 i tam też pierwsze nauki pobierał. W piętnastym roku życia wstąpił do zakonu Jezuitów i został wkrótce przez nich wysłany dla studyów do Lyonu. Po powrocie do kraju był profesorem języka łacińskiego w Akademii Wileńskiej, w roku jednak 1756 wyjechał kosztem kanclerza Michała Czartoryskiego do Włoch, a następnie do Niemiec. Powróciwszy po latach kilku do Wilna, wykładał w Akademii poetyke. Z Wilna wkrótce przeniesiony został do Collegium nobilium do Warszawy jako profesor tegoż przedmiotu. Polecony królowi, zyskał przychylność jego i koadjutoryę na biskupstwo smoleńskie, a w 1790 r. otrzymał biskupstwo łuckie. Pod koniec życia zamieszkał w Janowie, gdzie umarł d. 6 lipca 1796 roku. Poezye jego wyszły z druku w r. 1778 w 4-ch tomach p. t. Liryka. Z dzieł prozą pisanych na uwagę zasługują: Historya Narodu Polskiego w 6-ciu tomach; Historya Jana Karola Chodkiewicza w 2-ch tomach; Dyaryusz podróży Stanisława Augusta na Ukrainę.
Urodził się dnia 3 lutego 1735 r. w Dubiecku, w ziemi Sanockiej. Wychowanie otrzymał bardzo staranne pod okiem rodziców, a następnie kształcił się we Lwowie u Jezuitów. Dla dokończenia studyów pojechał do Rzymu, a po powrocie do ojczyzny odebrał święcenia kapłańskie. Po wstąpieniu na tron Stanisława Augusta został kanonikiem i koadjutorem warmińskim, a w roku 1766 biskupem. Od r. 1773 stale przebywał w Warmii, robiąc wycieczki do Berlina, w roku 1782 zawitał do Warszawy, gdzie był owacyjnie przyjmowany. W r. 1795 został prymasem. Umarł w Berlinie dnia 14 marca 1801 roku. Wydał: Myszeidos pieśni X; Monachomachia czyli wojna mnichów; Satyry; Bajki i przypowieści; Antimonachomachia; Wojna Chocimska; Wiersze X. B. W.; Listy i pisma różne. Z pism prozą pisanych wymienić należy: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki: Pan Podstoli; Historya; Kalendarz obywatelski; Życia zacnych mężów z Plutarcha. Tłomaczył Pieśni Osyana.
Urodził się w Czerniowie nad Wrześnią, w Wielkopolsce, dnia 30 listopada 1735 roku. Pierwsze nauki pobierał w szkołach Pijarskich w Warszawie, a mając lat 17, wstąpił do zgromadzenia ks. pijarów w Podolińcu, na Spiżu. Od roku 1756 uczył kolejno w kolegiach: w Radomiu, Piotrkowie, Rzeszowie i Złoczowie, następnie wyjechał w charakterze nauczyciela młodego Wisłockiego do Wiednia i Paryża. Po powrocie do kraju został profesorem wymowy w Collegium nobilium i pomocnikiem bibliotekarza w książnicy Załuskich, a w r. 1776 członkiem Towarzystwa do ksiąg elementarnych. W tym czasie Komisya Edukacyjna wezwała go do napisania gramatyki polskiej. Z zadania tego wywiązał się chlubnie, to też w r. 1778 jego Gramatyka dla szkół narodowych uznaną została jako podręcznik na klasę I, II i III. Za zasługi położone nad badaniem języka ofiarował mu Stanisław August medal złoty z napisem „Merentibus patriae“. W roku 1794 zmuszony był opuścić kraj i w ciągu lat 5 przebywał w Morawii i Czechach. W r. 1800 wrócił do Warszawy, gdzie po latach czterech został wizytatorem, a w 1816 naród uczcił go medalem złotym. Umarł d. 14 lutego 1817 roku. Po śmierci jego wyszła Gramatyka języka polskiego.
Urodził się w Holoskowie, na Pokuciu, dnia 4 października 1741 roku. Nauki pobierał u Jezuitów w Stanisławowie, a następnie we Lwowie, gdzie stopień doktora nauk wyzwolonych otrzymał. Jezuici namawiali go, aby został księdzem, ojciec zaś życzył sobie, aby syn był prawnikiem. Młody Karpiński, nie mogąc się zdecydować ani na jedno, ani na drugie, pojechał do brata, mieszkającego w Chocimierzu i tu przebył lat parę, pisząc wiersze. W r. 1770 wyjechał do Wiednia. Po powrocie, wezwany do ks. Adama Czartoryskiego do Warszawy, został sekretarzem księcia, a w r. 1783 guwernerem Romana Sanguszki, niedługo jednak miejsce to piastował i wrócił do Dobrowód, które dzierżawił. Po latach dwóch przybył do Warszawy, był czas jakiś guwernerem ks. Dominika Radziwiłła, w r. 1794 przeniósł się do Kraśnika, a następnie nabywszy wieś Chorowszczyznę w r. 1819, zamieszkał w niej na stałe i tu umarł w r. 1825. Poezye rzewne zjednały mu nazwę „Poety serca“. Najwybitniejsze z utworów jego są: Sielanki (Laura i Filon, Duma Lukierdy i wiele innych); Pieśni (Kiedy ranne wstają zorze, Bóg się rodzi, moc truchleje, Wszystkie nasze dzienne sprawy, i inne); Powrót z Warszawy na wieś, Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta: przekład Psałterza Dawidowego i Ogrodów Delilla. Po śmierci Karpińskiego wyszły jego Pamiętniki.
Urodził się w Witebsku roku 1750. Wychowany troskliwie przez matkę, oddany został na naukę do księży Jezuitów i ulegając namowom swoich nauczycieli, w czternastym roku życia wstąpił do ich zakonu. Po zniesieniu Towarzystwa Jezusowego, nie otrzymawszy jeszcze wszystkich święceń, powrócił do stanu świeckiego i pracował w bibliotece Załuskich. Książę Adam Czartoryski, generał ziem podolskich, oceniwszy zdolności Kniaźnina, powołał go do Puław w charakterze sekretarza. Tu cały czas wolny poświęcał poezyi, pisząc Ody, Sielanki, Bajki, utwór liryczny p. t. Rozmaryn, wiersze okolicznościowe, jak Balon, Gala wielka, tragedye: Temistokles, Hektor, sceny dramatyczne: Marynki, Trzy gody, Zosiny i operę Cyganie. Tłomaczył również Ody Horacego, Pieśni Anakreonta i Osyana. W roku 1795 dostał pomieszania zmysłów. Umarł na ręku przyjaciela swego, Franciszka Zabłockiego w r. 1807.
Urodził się w Niecisławicach, w Sandomierskiem, roku 1750. Nauki początkowe pobierał w Pińczowie, skąd przeszedł do Akademii Krakowskiej. Zostawszy księdzem, pojechał do Rzymu, gdzie otrzymał stopnie doktora teologii i prawa. Po powrocie do kraju został członkiem Towarzystwa do ksiąg elementarnych, w r. 1777 wizytatorem i organizatorem Akademii Krakowskiej, a w 1782 jej rektorem. W r. 1786 mianowany referendarzem w. lit., stał się duszą stronnictwa postępowego, wkrótce wydał Listy do Stanisława Małachowskiego o przyszłym sejmie i wpływał na postanowienia sejmu Wielkiego. Po wypadkach r. 1794 dostał się do więzienia w Ołomuńcu, z którego wyszedł w r. 1802. Zamieszkał na Wołyniu, a po ustanowieniu Księstwa Warszawskiego powrócił do Warszawy, gdzie umarł w r. 1812. Znakomity publicysta, mąż stanu i polityk wydał następujące, oprócz powyższej, prace: Prawo polityczne narodu polskiego; O ustanowieniu i upadku konstytucyi polskiej; Mowy.
Urodził się w Węgrach, na Podlasiu, w roku 1755. Nauki początkowe pobierał w szkołach Yezuickich w Warszawie, a w roku 1770 został kancelistą w Departamencie Sprawiedliwości Rady Nieustającej. Wkrótce zdolnościami swemi zwrócił na siebie uwagę Stanisława Augusta, który go obdarzył tytułem szambelana. Niedługo jednak cieszył się względami dworu. Obdarzony dowcipem złośliwym i uszczypliwym, napisał satyrę Portrety pięciu Elżbiet, w której dotknął osoby, należące do najwyższych warstw społecznych. Zmuszony wskutek tego opuścić Warszawę, pojechał do Włoch, a następnie zwiedził Francyę i Amerykę. Po powrocie do Europy mieszkał czas jakiś w Anglii, z powodu jednak nadwątlonego zdrowia udał się z polecenia lekarzy na południe Francyi. Umarł w Marsylii roku 1787. Oprócz wielu wierszy okolicznościowych napisał poemat satyryczny Organy, tłomaczył utwór J. J. Rousseau Pigmalion i wydał Bajki i Sielanki. Najkompletniejsze wydanie pism jego wyszło we Lwowie w r. 1882.
Urodził się w Pile, w Wielkopolsce, r. 1755. Po ukończeniu szkół w kraju, wyjechał dla dalszego kształcenia się do Niemiec, Francyi i Włoch. Wróciwszy do ojczyzny, został nauczycielem Aleksandra i Stanisława Zamoyskich, w roku zaś 1779 — księdzem. W r. 1792 opuścił na czas jakiś strony ojczyste i udał się do Wiednia, gdzie wskutek zręcznej gry giełdowej dorobił się znacznego majątku, wszystkie jednak pieniądze obracał na cele dobroczynne. W r. 1801 nabył dobra hrubieszowskie i oddał grunta włościanom, wybrany w tym samym roku członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk, został w r. 1809 jego prezesem. Po utworzeniu Królestwa Kongresowego otrzymał godność radcy stanu, dyrektora generalnego przemysłu i kunsztów w Komisyi Spraw Wewnętrznych, następnie członka Komisyi Oświecenia Publicznego, a ostatecznie ministra stanu i prezesa Komisyi Emerytalnej. Umarł w Warszawie r. 1826, pochowany przy kościele kamedułów na Bielanach. Znakomity filantrop, polityk i mąż stanu wydał wiele prac, z których na wyróżnienie zasługują: Uwagi nad Życiem Jana Zamoyskiego; Przestrogi dla Polski; O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Wierszem miarowym napisał Ród ludzki, poema dydaktyczne.
Urodził się dnia 29 sierpnia 1756 r. w Żninie, w województwie Gnieźnieńskiem. Do r. 1764 uczył się w domu, następnie w szkole Lubrańskiego w Poznaniu, skąd w r. 1772 przeszedł do Akademii Krakowskiej, którą ukończył ze stopniem doktora filozofii. W r. 1778 wyjechał dla studyów specyalnych nad matematyką i astronomią do Niemiec i Francyi, gdzie się zapoznał z najwybitniejszymi mężami nauki. W r. 1781 wrócił do kraju dla objęcia proponowanego przez Komisyę Edukacyjną miejsca profesora astronomii i wyższej matematyki w Akademii Krakowskiej. W roku 1801 został członkiem Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a w roku 1806 powołany na stanowisko astronoma obserwanta i rektora Uniwersytetu Wileńskiego. Obowiązki te pełnił aż do r. 1826, w którym na własne żądanie otrzymał uwolnienie. Z prac po nim pozostałych wymienić należy: Algebrę; O filozofii; O Koperniku; Geografię; Trygonometryę kulistą; Żywot literacki Hugona Kołłątaja; Żywot uczony i publiczny Odlanickiego-Poczobuta i Żywoty uczonych Polaków.
Urodził się w Tajkurach, na Wołyniu, roku 1757. Po ośmioletniej nauce w szkole Jezuickiej w Ostrogu, wstąpił do zakonu swoich wychowawców. Zanim jednak otrzymał święcenia, Towarzystwo Jezusowe skasowanem zostało, zmuszony więc był dla dokończenia studyów udać się do Warszawy, gdzie w Seminaryum św. Krzyża uczył się filozofii i retoryki, a u ks. misyonarzy — teologii. Wyświęcony w r. 1784, otrzymał probostwo w Liwie, następnie kanonię chełmską i kijowską. W r. 1795 był proboszczem w Kazimierzu Dolnym, w r. 1803 przeniósł się do Powsina, skąd w r. 1807 został powołany na dziekana kapituły, a w r. 1815 na biskupa krakowskiego. Niedługo jednak był na tem stanowisku; w r. 1828, po śmierci ks. Skarszewskiego, mianowany arcybiskupem-prymasem warszawskim, przybył do Warszawy, gdzie brał czynny udział w życiu umysłowem i politycznem narodu. Umarł dnia 4 grudnia 1829 roku w Baden pod Wiedniem. Z pism jego znane są: 1) Poezye, z których na uwagę zasługują: Pieśni wiejskie, Hymn do Boga, Assarmot, Lech, Sejm Wiślicki i Świątynia Sybilli; 2) Kazania; 3) Przemowy treści religijnej.
Urodził się w Skokach, na Litwie, 1758 roku. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzicielskim, następnie oddany do korpusu kadetów, ukończył go w roku 1777 i został adjutantem generała ziem podolskich, z którym w r. 1783 wyjechał do Wiednia, a stamtąd do Włoch, Francyi i Anglii. Po powrocie do kraju posłował z Inflant na Sejm Wielki i w r. 1792 powtórnie wyjechał za granicę. Tym razem był w Lipsku, Wiedniu i Włoszech; w r. 1794 powrócił do kraju, aby wkrótce udać się do Ameryki. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego powrócił na stałe do kraju, gdzie został sekretarzem senatu i członkiem Najwyższej Izby Edukacyjnej. Po roku 1831 zamieszkał w Londynie, skąd po dwóch latach przeniósł się do Paryża, gdzie dokonał pracowitego żywota w r. 1841. Do ważniejszych dzieł jego należą: Bajki; Powieści i wiersze różne; Powrót posła; Jan Kochanowski w Czarnolesiu; Władysław pod Warną; Pan Nowina czyli dom pocztowy; Śpiewy historyczne; Prometeusz; Dwaj Sieciechowie; Jan z Tęczyna. Oprócz nich: Dzieje panowania Zygmunta III; Pamiętniki; Podróże historyczne po ziemiach polskich, między r. 1811 a 1828 odbyte.
Urodził się we wsi Glinnie, pod Poznaniem, roku 1760. Kształcił się w konwikcie Pijarskim w Warszawie, następnie był paziem biskupa krakowskiego, Kajetana Sołtyka. Później wstąpił do gwardyi królewskiej, wkrótce jednak porzucił służbę wojskową dla teatru. Po raz pierwszy wystąpił na scenie warszawskiej w roku 1778 w przełożonej przez siebie z francuskiego komedyi Fałszywe niewierności, a po latach pięciu został dyrektorem i przedsiębiorcą teatru polskiego, położywszy na tem stanowisku wielkie zasługi, jako organizator trupy, aktor i tłomacz sztuk teatralnych. W roku 1811 otworzył pierwszą w kraju szkołę dramatyczną, a w 1814 usunął się z zajmowanego stanowiska, powierzając zarząd teatru zięciowi swemu, Ludwikowi Osińskiemu. Umarł dnia 23 lipca 1829 roku. Utwory jego mieszczą się w 12 tomach, wydanych w Warszawie (1822—1825). Są to przeważnie sztuki tłomaczone, do oryginalnych zaś należą dwie komedye: Henryk VI na łowach i Spazmy modne. Największą jednak popularnością cieszyła się operetka: Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale.
Urodził się w Porycku, na Wołyniu, roku 1765. Nauki początkowe pobierał w Gdańsku pod okiem stryja, następnie kształcił się w domu. Mając lat 19, otrzymał urząd w sądach zadwornych a w r. 1786 został członkiem Komisyi Skarbu. W tym czasie pracował gorliwie nad sobą, czytał bardzo wiele i odbywał studya w bibliotece Załuskich. W r. 1803 mianowany wizytatorem szkół wołyńskich, podolskich i kijowskich, zażądał odrazu pomnożenia ich, domagając się jednocześnie utworzenia wyższej szkoły. Wkrótce też powstało gimnazyum wołyńskie w Krzemieńcu, któremu równego w kraju nie było. Za zasługi położone na polu oświaty naród uczcił go medalem. Umarł Czacki w Dubnie dnia 8 lutego 1813 r. Znakomity ten krzewiciel oświaty pozostawił dzieła następujące: O litewskich i polskich prawach, o ich duchu, źródłach, związku i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 roku wydanym; O dziesięcinach; Rozprawa o żydach i wiele innych.
Urodził się w Żninie roku 1768. Nauki początkowe pobierał w Trzemesznie, a następne w Krakowie, gdzie również i Akademię ukończył, kształcąc się w zawodzie lekarskim. W roku 1791 dla studyów nad medycyną pojechał do Włoch, Niemiec i Anglii. Po powrocie do kraju w roku 1796 objął katedrę chemii i farmacyi w Uniwersytecie Wileńskim. Od r. 1846 zasilał artykułami swymi Wiadomości brukowe. W r. 1822 opuścił uniwersytet, wkrótce jednak powołany został powtórnie na profesora, wykładając tym razem do samego zwinięcia uniwersytetu, t. j. do roku 1832, następnie był profesorem w Akademii Medyczno-Chirurgicznej. Umarł dnia 21 maja 1838 roku. Napisał wiele prac większych i rozpraw. Do najcelniejszych należą: Początki chemii; Teorya jestestw organicznych; Rzecz o fizycznem wychowaniu dzieci.
Urodził się w Łucku roku 1771. Pierwsze nauki pobierał w Dąbrowicy u księży Pijarów, następnie kształcił się w Włodzimierzu, studyując z zamiłowaniem języki obce. Wezwany przez Tadeusza Czackiego, przybył do Warszawy, gdzie się zajmował porządkowaniem uchwał sejmowych, wydanych za panowania Jana III-go i królów następnych. Tu poznał najwybitniejszych wówczas autorów polskich: Kopczyńskiego, Naruszewicza i Trembeckiego. Po roku 1794 osiadł na wsi wraz z rodzeństwem, a w r. 1819 wezwany został przez ks. Adama Czartoryskiego na stanowisko dyrektora Liceum Krzemienieckiego, gdzie wykładał literaturę. Umarł w r. 1820. Najznakomitszym z utworów jego jest Barbara Radziwiłłówna. Oprócz niej wydał: Wiersze ulotne; Przyczyny używanej przezemnie pisowni; O wierszowaniu; Dyalogi; O listach, i przetłomaczył Ziemiaństwo Delilla.
Urodził się w Wielkopolsce dnia 24 sierpnia 1778 roku. Oddany do korpusu kadetów w Warszawie, ukończył go w 15-ym roku życia i zapisał się w szeregi artyleryi narodowej. W roku 1797 wyjechał na zawsze z kraju, udając się do Niemiec, gdzie studyował prawo publiczne i filozofię. W roku 1800 pojechał do Francyi, aby się poświęcić badaniom astronomicznym. Tu przygotowywał podwalinę do przyszłych prac filozoficzno-matematycznych, stąd robił wycieczki w celach naukowych do Anglii, Belgii i Niemiec, tu też napisał i wydał w języku francuskim 107 traktatów naukowych z dziedziny matematyczno-fizycznej, filozoficznej, politycznej i ekonomicznej. Umarł w Paryżu d. 9 sierpnia 1853 roku, pozostawiwszy w rękopisach około czterystu prac.
Urodził się w Warszawie dnia 22 marca 1786 roku. Wychowanie pierwotne odebrał w domu rodzicielskim i u swej ciotki Cieciszowskiej, okazując chęć do nauk i zamiłowanie do czytania. Oddany w 15-ym roku życia do konwiktu księży Pijarów w Warszawie, przeszedł wkrótce do Uniwersytetu Wileńskiego. W roku 1808 powołany został przez Czackiego na katedrę historyi w gimnazyum wołyńskiem, spóźniwszy się jednak, wykładał geografię starożytną. W roku 1814 otrzymał miejsce profesora-zastępcy na katedrze historyi w Uniwersytecie Wileńskim, a w roku 1818 — profesora bibliografii i bibliotekarza w Uniwersytecie Warszawskim. Po trzech latach powtórnie powołany na profesora historyi Uniwersytetu Wileńskiego, zmuszony był wkrótce przerwać wykłady, powrócił więc do Warszawy, gdzie się poświęcił badaniom przeszłości narodowej. W roku 1831 wyjechał do Paryża, skąd po roku przeniósł się do Brukseli, pracując gorliwie w ciągu lat trzydziestu na polu historycznem i walcząc z nędzą, która dawała mu się we znaki. Umarł d. 29 maja 1861 r. w Paryżu, dokąd go przyjaciele dla porady lekarskiej i większych wygód przewieźli. Oprócz prac numizmatycznych, archeologicznych i geograficznych, napisał wiele dzieł z dziejów ojczystych, które pod ogólnym tytułem: Polska, dzieje jej i rzeczy wyszły w 20 tomach u Żupańskiego w Poznaniu, w latach 1855—1866.
Urodził się we wsi Królówce, w obwodzie Bocheńskim, dnia 8 marca 1791 roku. Pozbawiony uczucia pieszczoty macierzyńskiej, nienawidzony przez macochę, ze smutkiem w duszy młodej, zaczął uczęszczać do szkoły elementarnej w Lipnicy, a od roku 1800 do szkoły miejskiej w Tarnowie. Po trzech latach przeszedł do gimnazyum tarnowskiego, w roku następnym zaś do klasy drugiej gimnazyalnej w Krakowie. Wskutek śmierci ojca zmuszony był przerwać nauki i dopiero po roku powrócił do szkół tarnowskich, które ukończył, mając lat 18. Zaciągnął się wówczas do wojska Księstwa Warszawskiego i odbył całą kampanię Napoleońską. W czasie służby wojskowej pracował nad sobą, bardzo wiele czytał, a w chwilach wolnych probował sił swoich na polu poezyi. W r. 1814 zamieszkał w Warszawie, szukając zarobku w Komisyi Likwidacyjnej Ministeryum Spraw Wewnętrznych i na niwie literackiej. W r. 1818 został profesorem języka i literatury polskiej w konwikcie ks. Pijarów na Żoliborzu, a w r. 1822 profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Umarł d. 10 października 1835 r. w Dreznie. Z licznego zbioru poezyi, wydanych w r. 1872 w Poznaniu w 8 tomach, na uwagę szczególną zasługuje Wiesław.
Urodził się w Sławucie, na Wołyniu, dnia 3 maja 1791 roku. Mając rok życia, otrzymał patent na chorążego w regimencie Potockich i został kawalerem maltańskim przeoratu polskiego. Lata dziecięce spędził na Litwie u babki swojej. W roku 1799 oddano go do konwiktu księży Karmelitów w Berdyczowie, następnie do instytutu wychowawczego księdza Nicole w Petersburgu, skąd w roku 1806 na dokończenie edukacyi pojechał do Krakowa. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego zaciągnął się w szeregi armii, wkrótce jednak wziął dymisyę i wyjechał za granicę. Zwiedził Szwajcaryę, Niemcy, Francyę, Włochy, Anglię i Turcyę. W roku 1825 towarzyszył Mickiewiczowi w podróży po Krymie, a w roku 1829 powtórnie wyjechał do Włoch. W czasie pobytu swego w Rzymie napisał jedną z najlepszych naszych powieści historycznych: Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego. W r. 1832 został marszałkiem szlachty żytomierskiej, a po latach czterech usunął się w zacisze wiejskie, do Cudnowa, skąd rzadko bardzo wyjeżdżał do Warszawy lub Petersburga, czas cały poświęcając pracy na polu piśmienniczem. Tu powstały Mieszaniny obyczajowe, napisane pod pseudonimem Jarosza Bejły, artykuły drukowane w „Tygodniku Petersburskim“, Listopad, Zamek Krakowski i Adam Śmigielski. Od r. 1850 zamieszkał w Warszawie, gdzie w roku następnym założył Dziennik Warszawski i wydał powieści: Rycerz Lizdejko i Zaporożec. Po sześcioletnim pobycie w Warszawie wrócił na Wołyń i umarł w Cudnowie w roku 1866.
Urodził się w Warszawie roku 1793. W domu odebrał wychowanie francuskie. W 7-ym roku życia oddany został na naukę do Krzemieńca, którą ukończył w roku 1811. Zaciągnął się wówczas do wojska, a po upływie pięciu lat wziął dymisyę i wyjechał za granicę. Zwiedził Niemcy, Francyę, Anglię, Włochy i Szwajcaryę, był na szczycie góry Mont-Blanc, a w Wenecyi poznał się z Byronem, który wywarł nań wpływ wielki. W roku 1821 powrócił z podróży i osiadł na Wołyniu, wziąwszy w dzierżawę wioskę Hrynów w powiecie Włodzimierskim. Wkrótce jednak przeniósł się na stałe do Warszawy, gdzie rozpoczął zawód autorski. Wówczas to napisał i ogłosił drukiem poemat większych rozmiarów p. t. Marya, powieść ukraińska. Nie poznano się na razie na tym pięknym utworze, który później doczekał się kilkudziesięciu wydań i był tłomaczony na wszystkie języki europejskie. Złamany niepowodzeniem, umarł Malczewski dnia 2 maja 1826 roku.
Urodził się w Kalwaryi roku 1793. Nauki początkowe pobierał w szkole księży Pijarów w Piotrkowie. Po jej ukończeniu w r. 1812 udał się do Akademii Krakowskiej, w r. 1814 pojechał do Wrocławia, następnie do Berlina i Getyngi, gdzie słuchał wykładów najsławniejszych profesorów. Powróciwszy do kraju, został profesorem literatury klasycznej Liceum Warszawskiego, później — historyi i instytucyi prawa rzymskiego w Uniwersytecie Warszawskim, a od roku 1838 profesorem literatury w Akademii duchownej i sędzią trybunału. Pod koniec życia poświęcił się wyłącznie pracy na polu piśmienniczem. Umarł w Warszawie r. 1883. Wydał bardzo wiele prac, z których na uwagę zasługują: Historya prawodawstw słowiańskich; Pamiętniki o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian; Dzieje Polski przedchrobrowej; Piśmiennictwo polskie aż do r. 1830; Historya włościan w Polsce; Żydzi w Polsce, na Rusi i Litwie.
Urodził się w Suchorowie, w Galicyi, w roku 1793. Wychowanie francuskie odebrał w domu rodzicielskim, w Beńkowej-Wiszni, a następnie uczył się we Lwowie, biorąc lekcye od nauczycieli prywatnych. W 12-ym roku życia napisał komedyjkę p. t. Strach przestraszony, talent jednak komedyopisarski rozwinął się znacznie później. W roku 1809 zaciągnął się Fredro w szeregi wojskowe i przebył kampanię Napoleońską, towarzysząc cesarzowi do Paryża. Tu zapoznał się z utworami Moliera, które wywarły na niego wpływ wielki. Powróciwszy do Lwowa w stopniu kapitana, z krzyżem legii honorowej i virtuti militari, zaczął próbować sił swoich na polu komedyopisarstwa. Pierwsze próby były nieudane, wystawiony jednak w roku 1821 na scenie warszawskiej Pan Geldhab doznał wielkiego powodzenia. Od tej chwili posypały się komedye Fredry jak z rogu obfitości; do najcelniejszych należą: Zemsta za mur graniczny, Damy i Huzary, Śluby panieńskie, Ciotunia, Nikt mnie nie zna, Pierwsza lepsza. W roku 1865 za zasługi położone około podniesienia sceny polskiej obdarzony został medalem złotym. Umarł we Lwowie roku 1876. Zupełny zbiór pism jego wyszedł w Warszawie w roku 1880, w 13 tomach.
Urodził się w Zabłoczyźnie, na Litwie, roku 1794. Otrzymawszy wychowanie troskliwe w domu rodzicielskim, oddany został w 10-ym roku życia do szkoły księży Bazylianów w Borunach, skąd przeszedł do Uniwersytetu Wileńskiego, który ukończył w roku 1814 ze stopniem kandydata nauk filozoficznych. Po śmierci rodziców, pod opieką stryja Jana, znanego w literaturze pod imieniem Jana ze Świsłoczy, zaczął próbować sił swoich na polu literackiem. Pierwszą pracę drukował w „Meliteli“ w r. 1829 p. t. Poddany. Następnie powstał cały szereg powieści, wydany p. t. Obrazy litewskie. Wyróżniają się wśród nich Pamiętniki kwestarza.
Jako ciąg dalszy Obrazów litewskich wyszły Podania litewskie, z których na wyszczególnienie zasługuje Pustelnik w Proniunach. W r. 1855 został wybrany członkiem Komisyi Archeologicznej w Wilnie, a w 1859 członkiem-korespondentem Krakowskiego Towarzystwa Naukowego. Umarł dnia 1 sierpnia 1861 roku.
Urodził się w Dzikowie, w Galicyi, roku 1796. Nauki pobierał w Gimnazyum Stanisławowskiem, a następnie na wydziale filozoficznym w Uniwersytecie Lwowskim. Mając lat 22, przybył do Warszawy i poświęcił się zawodowi nauczycielskiemu. W roku 1824 wydał w Płocku Bajki i Powieści, za któremi poszły wkrótce inne dziełka, specyalnie dla dzieci pisane: Pamiątka dla dobrych dzieci (1827); Rozmowy mamy z Józią (1830 r.); Pamiątka dla Eryczka (1846, w 4 tomach); Czytania Józi (1847); Książeczka dla Stefcia (1855); Przestroga dla mojej kochanej siostrzenicy, idącej za mąż (1856). W roku 1856 otrzymał w darze, jako hołd za gorliwą pracę na polu filantropii, pedagogiki i literatury — dzieło, zbiorowemi siłami napisane, p. t. Wieniec. Umarł w Warszawie roku 1857.
Urodził się w Brodach, w Galicyi, dnia 19 marca 1797 roku. Wychowanie otrzymał w domu rodzicielskim, a w ósmym roku życia oddany do szkoły normalnej w Brodach, ukończył ją w roku 1806 i odwieziony został do gimnazyum w Zbarażu, skąd po roku przeszedł do drugiej klasy gimnazyalnej w Czerniowcach, na Bukowinie. Niedługo jednak tu bawił, bo w roku 1808 wyprawił go ojciec do słynnego na owe czasy gimnazyum wołyńskiego w Krzemieńcu, gdzie przebył lat jedenaście. Polecony przez ks. Adama Czartoryskiego w r. 1819 Wincentemu Krasińskiemu, został nauczycielem jego syna, Zygmunta. W roku następnym otrzymał miejsce biliotekarza ordynacyi Zamoyskich, gdzie pracował do r. 1823, t. j. do objęcia katedry języka i piśmiennictwa polskiego w Liceum Krzemienieckiem. W r. 1833 przeniósł się do Uniwersytetu Kijowskiego na katedrę języka łacińskiego i starożytności rzymskich, a następnie literatury polskiej. Po latach pięciu został dyrektorem gimnazyum charkowskiego, potem warszawskiego, a w r. 1861 dyrektorem wydziału w Komisyi Wyznań i Oświecenia. Umarł dnia 17 września 1863 r. w Dreznie. Należy do najwybitniejszych powieściopisarzy i dramaturgów naszych. Z 60 przeszło dramatów, tragedyj i komedyj jego na uwagę zasługują: Karpaccy Górale, Mnich i Żydzi; z powieści: Spekulant, Kollokacya, Wędrówki oryginała, Garbaty, Krewni, Wdowiec i Tadeusz bezimienny.
Urodziła się w Warszawie roku 1798. Wychowanie odebrała francuskie u starościny wyszogrodzkiej, Anieli Szymanowskiej, w Izdebnie. W 20-ym roku życia zaczęła się uczyć po polsku pod okiem owdowiałej matki i poświęciła się studyom nad literaturą polską, występując jednocześnie na polu powieściopisarstwa. W r. 1819 wydała Pamiątkę po dobrej matce, a za nią poszły: Powieści moralne; Amelia matką; Wiązanie Helenki, wreszcie Rozrywki dla dzieci w 10 tomach. W roku 1829 wyszła za mąż za Karola Hoffmana, a w 1831 wyjechała do Francyi, gdzie napisała powieści: Jan Kochanowski w Czarnolesiu; Karolina, Krystyna, i dzieło obszerne O powinnościach kobiet. W r. 1836 wydała Książkę do nabożeństwa dla Polek, a w r. 1843 Święte niewiasty. Umarła w roku 1845, pochowana w Paryżu, na cmentarzu Pére Lachaise. Pisma jej wyszły staraniem Narcyzy Żmichowskiej w roku 1876—1877 w Warszawie, p. t. Dzieła Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (tomów 12).
Największy poeta polski, urodził się dnia 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu, na Litwie. Oddany do szkoły w Nowogródku, ukończył ją w roku 1814, a w następnym udał się do Uniwersytetu Wileńskiego na wydział fizyczno-matematyczny, ale w drugiem już półroczu szkolnem przeniósł się na wydział literatury i sztuk wyzwolonych, który ukończył w roku 1819. W czasie pobytu w Wilnie zaczął pisać wiersze w stylu Trembeckiego i wydrukował powiastkę z dziejów litewskich p. t. Żywila. Po wyjściu z uniwersytetu został nauczycielem w Kownie. Tu napisał sławną Odę do młodości, Hymn do Matki Boskiej, Żeglarza, Ballady, Romanse, Grażynę, jako też 1, 2 i 4-tą część Dziadów. Z Wilna wyjechał do Rosyi, gdzie napisał Sonety krymskie, Konrada Wallenroda i Farysa. Po czteroletnim tam pobycie wyjechał do Niemiec, a stamtąd do Szwajcaryi, Włoch i Francyi. W Paryżu wydał największy z utworów poezyi polskiej — Pana Tadeusza. Ożeniwszy się z Celiną Szymanowską, otrzymał miejsce profesora literatury łacińskiej w Lozannie, a następnie profesora literatury słowiańskiej w College de France. Wyjechawszy w r. 1855 do Konstantynopola, umarł tam d. 26 listopada tegoż roku. Ciało jego pochowano w Paryżu, a po upływie lat 35 przewieziono do Krakowa i złożono w podziemiach katedry na Wawelu.
Urodził się w Bohaterce, na Ukrainie, dnia 14 lutego 1802 roku. Wychowanie początkowe odebrał u ciotki w Medwedówce, a w 13-ym roku życia oddany został do szkół ks.
Bazylianów w Humaniu. W r. 1820 udał się do Warszawy dla dalszych studyów; tu uczęszczał na wykłady Brodzińskiego o literaturze polskiej, tu też zaczął tworzyć pierwsze swoje dumki. W tym czasie powstały: Nieszczęśliwa rodzina, Duma o hetmanie Kosińskim, Dumka Mazepy, Śpiew poety, Czajki, Lach serdeczny, Rusałki i wiele innych. Po ukończeniu studyów był czas jakiś nauczycielem prywatnym, wkrótce jednak, w r. 1831, przeniósł się do Lwowa, a następnie do Paryża, skąd częste robił wycieczki nad Ren, do Szwajcaryi, do Włoch, a w r. 1842 do Ziemi Świętej. W r. 1846 ożenił się z Zofią Rozengardtówną i osiadł na stałe w Paryżu. Po śmierci żony zamieszkał u zięcia swego w Villepreux, gdzie umarł dnia 31 marca 1886 roku. Oprócz bardzo wielu dumek, szumek, wiośnianek i fantazyj, napisał utwory większe: Duch od stepu, Przenajświętsza rodzina, Wieszcze Oratorium. Wszystkie jego utwory wyszły we Lwowie w r. 1877, w 4-ch tomach, p. t. Pisma J. B. Zaleskiego.
Urodził się we wsi Bojaniec, w Galicyi, w roku 1803. Wychowanie otrzymał w domu rodzicielskim. W r. 1819 zapisał się do klasy VI-ej Liceum, skąd przeszedł na wydział prawny Uniwersytetu Warszawskiego. Od roku 1823 poświęcił się literaturze, pisując do Astrei, następnie do Dziennika Warszawskiego, a od roku 1826 do 1830 włącznie do Izydy Polskiej, Gazety Polskiej i Kuryera Polskiego. W tym samym czasie ogłosił List obywatela z Księstwa Poznańskiego do Sądu Sejmowego i napisał znakomitą rozprawę O literaturze polskiej w wieku XIX. W roku 1831 opuścił kraj na zawsze i przeniósł się do Francyi. Umarł 20 grudnia 1834 r. w Auxerres. Dzieła Maurycego Mochnackiego wyszły w 5-ciu tomach w Poznaniu, nakładem J. Żupańskiego, w roku 1863.
Urodził się w Ilińcach, na Ukrainie, 1803 roku. Nauki gimnazyalne ukończył u ks. Bazylianów w Humaniu, mając lat 17, a następnie udał się do Warszawy dla dalszych studyów. Po roku pobytu wrócił na Ukrainę z zamiarem udania się do Grecyi, aby walczyć o jej niepodległość. Będąc uczniem jeszcze, zaczął pisać wiersze, które imię jego rozsławiły wśród młodzieży; głośnem się ono jednak stało dla szerszej publiczności dopiero po napisaniu w czasie powtórnego pobytu na Ukrainie Zamku Kaniowskiego. W roku 1830 przeniósł się na stałe do Warszawy, ale w następnym już zmuszony był opuścić Królestwo; udał się więc do Poznania, stamtąd zaś do Lwowa. Tu napisał wiele ślicznych pieśni i wydał powieści: Zasłony życia, Gwiazda pokuty, Piotr Pszonka Jasieńczyk, Skarb ducha, Sobótka i Anna z Nabrzeża. W r. 1838 pojechał do Francyi, zatrzymał się w Strasburgu, gdzie z Leonem Zienkowiczem założył pismo Pszonka, a po roku udał się do Paryża. Tu napisał: Odę, Króla zamczyska, Strasznego strzelca. W r. 1872 pożegnał stolicę Francyi i powrócił do Galicyi. Umarł we Lwowie dnia 27 lutego 1876 roku.
Urodził się w Giejstunach, w Oszmiańskiem, roku 1804. Pierwsze nauki pobierał w szkole ks. Bazylianów w Borunach, a w r. 1821 wstąpił do Uniwersytetu Wileńskiego, gdzie poznał się z Mickiewiczem. Od lat najmłodszych miał pociąg do poezyi, zapoznawszy się więc z nowym wówczas kierunkiem romantycznym, zaczął tworzyć balady i legendy. Do najlepszych jego z tego czasu utworów należą: Branka Litwina, Wesele, Ofiara przerwana, Świat duchów. W r. 1826 przeniósł się Odyniec do Warszawy, gdzie w r. 1829 wydał Noworocznik Melitele. Jednocześnie w tym czasie wyjechał za granicę: był w Karlsbadzie, Genewie, Paryżu i Londynie, a ostatecznie zamieszkał w Dreznie, tłomacząc Byrona, Walter-Scotta, Moora, Szyllera. Tłomaczenia te należą do najświetniejszych w literaturze naszej. W r. 1837 wrócił na Litwę, gdzie redagował wydawaną przez Glücksbergów Encyklopedyę powszechną. W roku 1840 zaczął redagować Kuryer Wileński. W tym czasie wydał dramaty: Felicytę, Barbarę Radziwiłłównę i Jerzego Lubomirskiego. Od r. 1866 zamieszkał w Warszawie. Umarł d. 15 stycznia 1885 roku. Oprócz poezyi oryginalnych i tłomaczonych, wydał Listy z podróży i Wspomnienia z przeszłości.
Urodził się w Lublinie dnia 20 kwietnia 1807 roku. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzicielskim, następnie w Gimnazyum Lwowskiem. Kursa filozoficzne przebył w Tarnowie, a w części we Lwowie. W r. 1830 został profesorem języka i literatury niemieckiej w Uniwersytecie Wileńskim, wkrótce jednak zmuszony był porzucić to zajęcie, udał się za granicę i w r. 1832 osiadł w Galicyi, gdzie już przedtem zasłynął jako wybitny poeta. W r. 1846 wtrącony do więzienia, wyszedł z niego niebawem, a w r. 1849 został powołany na profesora geografii krajowej w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W r. 1853 usunął się od wszelkich zajęć. Umarł dnia 2 grudnia 1872 roku. Napisał: Pieśń o ziemi naszej; Pieśni Janusza; Szejne katarynka; Obrazy z życia i podróży; Psalmy pokutne; Przygody młodości pana Benedykta Winnickiego; Mohort; Wit Stwosz; Stryjanka; Pacholę hetmańskie; Z podróży po burzy; Z wyprawy wiedeńskiej; Pieśń o domu naszym; Rok myśliwca; Boża krynica; Pan Starosta Kiślacki i wiele innych utworów.
Urodził się w Poznaniu roku 1807, jako syn ubogiego rzemieślnika. Gimnazyum ukończył w mieście rodzinnem, a w r. 1826 udał się do Uniwersytetu Berlińskiego, gdzie z zapałem słuchał kursu filozofii profesora Hegla. Otrzymawszy złoty medal za rozprawę i stopień doktora filozofii, powrócił do kraju i osiadł na wsi. W roku 1843 został nauczycielem matematyki i fizyki w Gimnazyum Poznańskiem. Od roku 1846 odgrywał bardzo czynną rolę w życiu społecznem narodu i obrany był prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Pod koniec życia zamieszkał w Brdowie, gdzie umarł w roku 1875. Napisał: Filozofię i krytykę; Estetykę czyli umnictwo piękne; Wykład matematyki. Wszystkie rozprawy jego i prace mniejsze wyszły w wydaniu zbiorowem w Poznaniu w roku 1874—75, w 6 tomach, p. t. Filozofia i krytyka.
Urodził się roku 1808 w Krakowie, gdzie też pobierał początkowe nauki i ukończył wydział prawny ze stopniem doktora. W roku 1828 wyjechał dla studyów dalszych w swojej specyalności do Wrocławia, Berlina, Heidelberga i Paryża. W roku 1831 był w kraju, w 1833 został profesorem prawa polskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie przez dwa lata wykładał, a następnie założył pismo p. t. Kwartalnik naukowy i tu prace swoje z dziedziny prawa i historyi drukował. W r. 1849 powtórnie mianowany był profesorem Uniwersytetu, wkrótce jednak usunął się od zajęć obowiązkowych, poświęcając czas cały na studya naukowe na polu ukochanej przez siebie specyalności. Umarł w roku 1870. Z bardzo wielu prac na wyróżnienie zasługuje dzieło epokowe p. t. Starodawne prawa polskiego pomniki.
Urodził się d. 23 sierpnia 1809 r. w Krzemieńcu. Lata dziecięce i młodzieńcze spędził w Wilnie, w r. 1828 przybył do Warszawy, gdzie wstąpił do Komisyi Rządowej Przychodów i Skarbu w charakterze bezpłatnego pracownika, pisując jednocześnie poezye, które odrazu rozniosły sławę młodego poety. W r. 1831 wyjechał do Drezna, stamtąd do Paryża i Londynu. Po miesięcznym pobycie w stolicy Anglii wrócił do Paryża. W r. 1832 udał się do Szwajcaryi, gdzie bawił z górą trzy lata, a w 1836 — do Włoch. W Rzymie poznał i zaprzyjaźnił się z Krasińskim; tegoż roku pojechał do Grecyi i Ziemi Świętej, w r. 1837 powrócił do Włoch, skąd po latach dwóch przeniósł się na stałe do Paryża, gdzie umarł dnia 3 kwietnia 1849 roku. Z genialnych utworów jego na wyróżnienie zasługują: Mindowe; Marya Stuart; Lambro; W Szwajcaryi; Kordyan; Mazepa; Balladyna; Anhelli; Ojciec zadżumionych w El-Arish; Poema Piasta Dantyszka herbu Leliwa o Piekle; Podróż na Wschód; Lilla Weneda; Beniowski; Ksiądz Marek; Sen srebrny Salomei; Król Duch; Genezis z ducha; Do autora „Trzech psalmów“.
Urodził się dnia 13 listopada 1809 roku w Magierowie, w Galicyi. Nauki początkowe pobierał u ks. Pijarów w Lublinie, a po ich ukończeniu pojechał do Odessy, gdzie się kształcił w językach wschodnich. W r. 1830 przebywał w kraju, w 1835 osiadł na czas dłuższy we Lwowie, skąd w 1839 wyruszył do Francyi. Po latach czterech przybył na krótko w strony rodzinne, został jednak wydalony w r. 1846 i przeniósł się do Brukselli, a po latach dwóch zamieszkał stale w Krakowie, gdzie w roku 1872 obrano go członkiem Akademii Umiejętności i dyrektorem Wydziału Filologicznego. Umarł dnia 27 listopada 1877 roku. Pochowany w grobach zasłużonych na Skałce w Krakowie. Należy on do najpłodniejszych pisarzy naszych. Pisał prozą i wierszem. Z pism prozaicznych wyróżnić należy: Wieczory pod Lipą, Wieczornice, Muzamerit i wiele monografii historycznych i literackich; z utworów poetyckich: Wyprawa Warneńczyka, Samuel Zborowski, Sen pasterza, Trzy wieszczby, Trąby w Dnieprze, Wachmistrz Jaszczołd i w. i.
Urodził się w Paryżu 19 lutego 1812 roku. Wychowanie otrzymał bardzo staranne pod okiem rodziców, którzy dobierali mu najlepszych nauczycieli. Mając lat 14, wstąpił do Liceum, po latach dwóch do Uniwersytetu Warszawskiego, który wkrótce zmuszony był opuścić. W r. 1829 udał się do Szwajcaryi, gdzie poznał się z Mickiewiczem, następnie pojechał do Włoch, skąd powrócił do Genewy. Wezwany przez ojca, przybył do kraju, ale w roku następnym wyruszył znów za granicę. W r. 1843 ożenił się z Elżbietą Branicką, z którą na krótko do stron ojczystych zawitał i wrócił do Francyi, robiąc tylko jeszcze dwukrotne wycieczki do kraju. Umarł po ciężkiej chorobie w Paryżu 23 lutego 1859, pochowany w grobach rodzinnych w Opinogórze. Napisał następujące genialne utwory: Agay-Han; Nieboska komedya; Irydion; Trzy myśli pozostałe po ś. p. Henryku Ligenzie; Przedświt; Psalmy przyszłości; Ostatni; Dzień dzisiejszy: Pokusa; Resurrecturis; Ułamek naśladowany z glossy św. Teresy; Niedokończony poemat i poezye drobniejsze.
Urodził się w Warszawie dnia 28 lipca 1812 roku. Wychowanie troskliwe otrzymał w domu babki swej, Anny Malskiej, w Romanowie, na Podlasiu. Nauki początkowe pobierał w Białej, następnie w Lublinie i Świsłoczy, skąd przeszedł do Uniwersytetu Wileńskiego na wydział historyczno-literacki. Nie skończywszy jednak, zmuszony był go opuścić. Studya przerwane dopełniał, czytając i pracując nad historyą. W tym czasie wystąpił z pierwszemi pracami na polu powieściopisarstwa. W roku 1833 powrócił do domu rodzicielskiego na wieś, do Dołhego, gdzie nie ustawał w pracy piśmienniczej. W r. 1837 przejechał do Omelna, stamtąd w r. 1840 do Gródka, następnie do Hubina, do Żytomierza, a ostatecznie w r. 1860 do Warszawy; stąd w r. 1863 wyruszył za granicę i osiadł w Dreznie. W r. 1883 został aresztowany przez rząd niemiecki pod niesłusznym zarzutem zdrady stanu i osadzony w Magdeburgu. Dla poratowania zdrowia wypuszczony za kaucyą, zmarł w Genewie 19 marca 1887 roku. Jest to najpłodniejszy z pisarzy polskich, a nawet europejskich. Napisał 312 dzieł w 630 tomach. Na wyróżnienie zasługują: Chata za wsią, Stara Baśń, Powieść bez tytułu, Hrabina Cosel, Dwa światy, Morituri, Jermoła, Poeta i świat, Rzym za Nerona, cykl powieści historycznych i wiele innych, których z powodu braku miejsca wyliczyć niepodobna.
Urodził się w Komarnie, na Rusi Czerwonej roku 1818. Wychowanie początkowe odebrał w domu rodzicielskim, następnie kształcił się w Gimnazyum Samborskiem i Lwowskiem, poczem przeszedł do uniwersytetu. Wziąwszy udział czynny w owczesnem narodowem życiu politycznem, został osadzony w więzieniu, skąd wyszedł. r. 1837, zmuszony niezwłocznie Lwów opuścić. Po powrocie do niego w r. 1839 na stałe rzucił się w wir życia literackiego, drukując pierwszą swą powieść, p. t. Romans na własne oczy widziany; wkrótce jednak zaczął uprawiać poezyę dramatyczną i wystawił na scenie utwory następujące: Stasio, Maryna Mniszchówna i Jerzy Lubomirski. Jednocześnie został współpracownikiem Rozmaitości, następnie Tygodnika polskiego, Biblioteki Ossolińskich i Dziennika literackiego. Spróbowawszy sił swoich na polu dziejopisarstwa, wydał dwa szkice: Bolesław Chrobry i Pierwsze odrodzenie się Polski 1279-1333, a po ich dobrem przez krytykę przyjęciu — Szkice historyczne, dzieło pomnikowe Jadwiga i Jagiełło, Lechicki początek Polski i Dwa lata dziejów naszych 1646 i 1648. Umarł dnia 10 stycznia 1868 roku.
Przyszła na świat dnia 4 marca 1819 roku w Warszawie. Pierwsze osiem lat spędziła na wsi u rodzeństwa, następnie oddaną została na pensyę warszawską Zuzanny Wilczyńskiej, gdzie lat sześć przebyła. Po skończeniu pensyi była dwa lata w Instytucie Rządowym Wychowania Panien, a w r. 1835 udała się do krewnych na wieś, do Mężenina. Po dwuletnim tam pobycie wyjechała w charakterze nauczycielki hr. Maryi Zamoyskiej do Paryża, skąd w r. 1839 powróciła do kraju. W tym czasie wydrukowała pierwszy swój wiersz, za którym posypały się inne, podpisane pseudonimem „Gabryela“, jako to: Szczęście poety, Fantazya, Trzy pieśni gęślarza. Lilia, Prządki, Czemu mi smutno? Capriccio. Artyzm jej jednak doszedł do szczytu w Pogance, napisanej w roku 1846. Od r. 1855, kiedy na stałe osiadła w Warszawie, otoczyła się dziewczynkami, które z zamiłowaniem uczyła i poprawiała jednocześnie swoją Geografię. Umarła d. 25 grudnia 1876 roku. Oprócz wymienionych utworów napisała: Książkę pamiątek, Adeodat, Białą różę, Zwaliska Luxoru, Stary dwór w Świerszczowej i wiele innych.
Urodził się w Warszawie dnia 27 lutego 1822 roku. Rodzice niezamożni nie mogli kształcić syna, poprzestać więc musiał na ukończeniu szkoły powiatowej. W 14 roku życia otrzymał miejsce dependenta w kancelaryi jednego z adwokatów warszawskich, następnie wstąpił jako aplikant do b. Sądu Najwyższej Instancyi, gdzie po trzech latach został kancelistą, a wkrótce potem pomocnikiem referenta do spraw cywilnych w Komisyi Sprawiedliwości. Na tem stanowisku wziął się energicznie do pracy, studyując literaturę polską i próbując sił własnych na polu poezyi. W r. 1848 opuścił Warszawę, udając się do Krakowa, Wrocławia i Poznania. W r. 1850 zawitał do Belgii, skąd przeniósł się do Paryża, a potem w r. 1860 osiadł na stałe we Florencyi, gdzie dnia 3 lutego 1893 roku pracowitego życia dokonał. Z bardzo wielu utworów naszego „Lirnika Mazowieckiego“ na wyróżnienie zasługują: Szopka, Lirenka, Zachwycenie, Błogosławiona, Wiochna, Do mojego grajka, Kalina, Polska ziemia w obrazach, Święta Zofia, Branka, Ze starych zbroic.
Urodził się dnia 12 września 1823 roku w Beremianach, na Podolu galicyjskiem. Nauki początkowe pobierał w domu pod okiem matki, następnie w szkołach normalnych OO. Bazylianów w Buczaczu, skąd został przeniesiony na dalszą naukę do Lwowa. Od lat najmłodszych próbował sił swoich na niwie poetyckiej, a w 21-ym roku życia napisał jeden z najpiękniejszych utworów, Maraton. Mając lat 24, wyjechał do Paryża, gdzie jako wolny słuchacz uczęszczał do Sorbony i Collège de France. W tym czasie wydał Skargi Jeremiego. W roku 1848 powrócił do kraju i ogłosił drukiem dwa zbiorki poezyi: Kwiaty bez woni (Lwów, 1848) i Zwiędłe liście (Lwów, 1849). W r. 1849, ożeniwszy się z hr. Komorowską, zamieszkał na wsi, w Pawłowie, a po latach kilku przeniósł się pod Złoczów, do wsi Podlipce, gdzie obok gospodarstwa uprawiał poezyę. W roku 1852 wyszły jego Melodye biblijne, wywołując powszechne uwielbienie dla młodego poety, a po nich sławne Tłomaczenia Chopina. W r. 1860, mieszkając już w Zubrzy pod Lwowem, wystąpił w „Dzienniku literackim“ z Listami z pod Lwowa, którymi żywe obudził zainteresowanie; w r. 1877 wydał przemówienia swoje p. t. Żywe słowa Jeremiego. W r. 1880 porzucił zajęcia gospodarskie, przeniósł się do syna, do Pawłowa, rzadko bardzo odzywając się publicznie. Umarł d. 20 września 1897 r. w Chołojewie, w Galicyi.
.png)
Urodził się dnia 17 września 1823 roku w Jaskowiczach, na Litwie. Nauki szkolne pobierał u ks. Dominikanów w Nieświeżu, skąd przeszedł do Nowogródka, gdzie dla braku funduszów na klasie piątej poprzestał. W r. 1836 wrócił do domu, pomagał rodzicom w gospodarstwie, a jednocześnie poświęcał czas wolny od zajęć na czytanie i kształcenie się. Po sześcioletnim pobycie w domu rodzicielskim wyjechał do Nieświeża, gdzie otrzymał miejsce w zarządzie dóbr Radziwiłłowskich. Tu zaczął pisać wiersze, które mu odrazu zjednały uznanie w kole znajomych. Ożeniwszy się w r. 1844, zamieszkał w Załuczu wraz z rodzicami, skąd po latach ośmiu przeniósł się do Wilna, a następnie do Borejkowszczyzny, gdzie walczyć musiał z biedą, zarabiając piórem na chleb. Umarł w Wilnie dnia 15 września 1862 roku. W ciągu krótkiego życia napisał bardzo wiele gawęd, sielanek, wierszy ulotnych, utworów epickich i dramatycznych, tłomaczył utwory pisarzy łacińskich i opracował Dzieje literatury polskiej. Z utworów poetyckich najwybitniejsze są: Kęs chleba, Lalka, O moim starym domku, Pan Marek w piekle, Lirnik wioskowy, Urodzony Jan Dęboróg, Szkolne czasy Dęboroga, Janko Cmentarnik, Margier i Poezye ostatniej godziny. Pisał pod pseudonimem Władysława Syrokomli.
Urodził się w Bereźnicy, w Sanockiem, roku 1826. Nauki początkowe pobierał w domu, w dziewiątym roku życia wszedł do Gimnazyum Lwowskiego, a po roku do konwiktu dominikańskiego. W r. 1841/2 widzimy go w kl. 6-ej w Samborze, skąd za napisanie satyry wierszowanej na nauczycieli zostaje wydalony i przeniesiony do Tarnowa. W r. 1842 wstąpił do Uniwersytetu Lwowskiego na wydział filozoficzny, który ukończył w roku 1844 i zapisał się na wydział prawny. Po roku objął zarząd gospodarstwa w wiosce rodzinnej, mało się jednak niem zajmował, poświęcając czas cały na studya naukowo-literackie. Od r. 1851 zaczął wydawać powieści swoje: Bitwa o Chorążankę, Kasztelanice Lubaczewscy, Pan Franciszek Puławski, a następnie cały szereg rzeczy nowych, jako to: Swaty na Rusi, Murdelio, Mąż szalony, Gniazdo Nieczujów, Bracia ślubni, Dziwożona, Wnuczęta, Stach z Kępy, Bajronista, Starosta Hołobucki, Grób Nieczui, Anuncyata, Sodalis Marianus, Żydowscy. W r. 1863 wyjechał ze Lwowa do Wiednia, a w r. 1873 osiadł na stałe w Paryżu. Tu napisał jeszcze powieści: Graf Rak, Abraham Kitaj, Olbrachtowi Rycerze, Wasi Ojcowie, Zaklika, Święta Klara. Umarł w Paryżu dnia 7 września 1896 roku.
Urodził się w Tarnowie roku 1835, gdzie też nauki gimnazyalne ukończył; na kursach filozoficznych i w uniwersytecie był w Krakowie, a następnie w Wiedniu. W r. 1858 zamieszkał w wiosce dziedzicznej, Kurdwanowie i zaczął pracować na niwie piśmienniczej, drukując utwory swoje w „Dzienniku literackim“, ważniejsze z nich są: Śmierć proroka, Sługa grobów, Obrona Częstochowy, powieść p. t. Czyste dusze i mętne dusze, dramaty: Halszka z Ostroga, Królowa Jadwiga, Wallas, Jerzy Lubomirski, Zborowscy, Adam Śmigielski i wiele innych. Od r. 1861 pracował nad historyą i wkrótce ogłosił Dzieje Polski podług ostatnich badań w 4-ch tomach, a następnie był jednym z redaktorów Przeglądu Polskiego. W roku 1867 został posłem na sejm galicyjski, w roku 1869 profesorem historyi polskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim, a wkrótce sekretarzem Akademii Umiejętności. Wydał w tym czasie wiele źródeł i materyałów historycznych. Umarł w Krakowie 1883 roku. W roku 1885 zaczęło wychodzić wydanie zbiorowe wszystkich prac Szujskiego.
Urodził się w Kaliszu dnia 24 października 1838 roku i tam szkołę ludową i średnią ukończył. Mając lat 19, udał się do Warszawy, do Akademii Medyko-Chirurgicznej, nie skończywszy jej jednak, zmuszony był opuścić i wyjechać z Warszawy; w r. 1863 powrócił, aby wkrótce znów wyruszyć do Szwajcaryi, Włoch, a ostatecznie do Heidelberga, gdzie w r. 1866 otrzymał dyplom doktora filozofii. Po ukończeniu studyów przeniósł się do Lwowa i tu zaczął ogłaszać swoje utwory poetyckie pod pseudonimem El...y. W roku 1870 zamieszkał na stale w Krakowie, gdzie najpiękniejsze poezye swoje napisał. Umarł dnia 2 sierpnia 1897 roku, pochowany w grobie zasłużonych na Skałce w Krakowie. Trudno wyliczyć wszystkie utwory poetyckie Asnyka. Do najpiękniejszych należą: Daremne żale, Sen grobów, Odłamowi Psychy Praksytelesa, Szumi w gaju brzezina, Powrót piosenki, Kamień, Nad głębiami, Przeminął czas, Napad na Parnas i wiersze poświęcone opisom krajobrazów tatrzańskich. Oprócz utworów lirycznych pisał komedye i dramaty. Z pierwszych wyróżnić należy: Gałązkę heliotropu, Braci Lerche, z drugich — Kiejstuta.
