Zielnik lekarski/Mieszanki ziołowe na różne choroby

	<<< Dane tekstu >>>
Autor	Augustyn Czarnowski
Tytuł	Zielnik lekarski
Podtytuł	Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich
Wydawca	Księgarnia J. Przeworskiego
Data wyd.	1938
Druk	Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst; Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI
	Indeks stron

›››

MIESZANKI ZIOŁOWE NA RÓŻNE CHOROBY

SKRÓTY:

Bacc. = Baccae = jagody.
Flor. = Flores = kwiaty.
Fruct. = Fructus = owoc.
Lign. = Lignum = drzewo.
Cort. = Cortex = kora, łupina.
Fol. = Folia = liście.
Herb. Hb. = Herba = ziele.
Rad. = Radix = korzeń.
Rhiz. = Rhizoma = kłącze.
Sem. = Semen = nasienie, siemię.
Conc. = Concisus = pokrajany, posiekany.
Cont. = Contusus = potłuczony, gnieciony.

SPOSÓB PRZYRZĄDZANIA HERBATY

Na filiżankę herbaty bierze się jedną łyżeczkę albo szczyptę pokrajanego ziela; wynosi to mniej więcej 7—9 gr ziela na 200, 250 gr (¼ litra) wody.
Liście i kwiaty zalewa się wrzącą wodą (ukropem), odstawia na 5—7 minut, żeby naciągnęły, a następnie cedzi. Korzenie zaś, korę, jagody i twarde łodygi gotuje się przez 15—30 minut.
Jagody i ziarna należy przed użyciem potłuc lub pognieść.
Do osłodzenia herbaty nadaje się najlepiej czysty miód, jeśli zaś nie ma go pod ręką, biały lub brunatny cukier lodowaty. Zaleca się również, zwłaszcza przy chorobach przemiany materii, dodanie do naparu soku cytrynowego (1—2 łyżeczki na filiżankę).
[278]

MIESZANKA ZIOŁOWA NA OCZYSZCZENIE KRWI

(według ks. Kneippa)

Korzenia brodawnika (Radix Taraxaci)

15 gr.

Korzenia podróżnika (Radix Cichorei)

15 gr.

Można jeszcze dodać 15 gr korzenia perzu, dobrze wypłukanego w wodzie.
Wszystko należycie posiekane lub utłuczone, gotuje się w wodzie i cedzi. Używa się dziennie 1—2 filiżanki.

MIESZANKA MOCZOPĘDNA

(według dr. Walsera)

I.

Skrzyp

10 gr.

Jagody jałowca

10 gr.

Korzeń bzu hebd.

10 gr.

Liście czarnej porzeczki

10 gr.

Słoma owsiana

10 gr.

Wszystko drobno posiekać, zmieszać i gotować przez 10—15 minut. Używać rano i wieczorem po filiżance.

II.

Jagody głogu

15 gr.

Wiosenne pędy tarniny

15 gr.

Korzeń pokrzywy

15 gr.

Korzeń pietruszki

15 gr.

III.

Widłaku — Lycopodii

20 gr.

Syropu ze ślazu lekarskiego — Sirupi Althaeae

40 gr.

Wody przekroplonej — Aquae destillatae

140 gr.

Co godzinę 1 łyżkę (Według dra Hufelanda).

IV.

Lubczyku lekarskiego — Rad. Levistici

25 gr.

Wilżyny — Rad. Ononis

25 gr.

Lukrecji — Rad. Liquiritiae

25 gr.

Wszystko drobno posiekać i zmieszać z 25 gr pogniecionych jagód jałowca.

V.

Lukrecji — Rad. Liquiritiae

20 gr.

Lubczyku — Rad. Levistici

15 gr.

Wilżyny — Rad. Ononis

15 gr.

Fiołka trójbarwnego — Herb. Violae tric.

15 gr.

Nasienia anyżu — Fruct. Anisi

10 gr.

Nasienia pietruszki — Fruct. Petroselini

10 gr.

Jagód jałowca — Bacc. Juniperi

15 gr.

HERBATA ZIOŁOWA NA ZAPARCIE

Widłaku ziela — Herba Lycopodii

10 gr.

Bukwicy ziela — Herba Betonicae

10 gr.

Szakłaku kory — Cortex Frangulae

20 gr.

Rzewniowego korzenia — Radix Rhei

5 gr.

Bobrkowych liści — Folia trifolii fibrini

15 gr.

Orzecha włoskiego liści — Folia Juglandis

15 gr.

Rano i wieczorem po filiżance.

MIESZANKA NA UPORCZYWE ZAPARCIE

(obstrukcję)

(według ks. Kneippa)

Kopru włoskiego mielonego (41 — Fructus foeniculi pulv.)

10 gr.

Jałowcowych jagód potł. (56 — Baccae Juniperi cont.)

10 gr.

Kozieradki nasienia gniecionego (114 — Semen Foenugraeci cont.)

5 gr.

Aloesu sproszkowanego (Aloe hepatica)

5 gr.

Zmieszać wszystko i przechowywać w suchym miejscu w zamkniętym naczyniu. Bierze się łyżeczkę mieszanki (na filiżankę herbaty) i gotuje przez 10—15 minut. Lekarstwo skutkuje dopiero po 12—20 godzinach; zażywać najlepiej wieczorem. Zaleca się jednak wielką ostrożność przy krwawnicach (hemoroidach), nieżycie macicy i podczas ciąży, gdyż może spowodować krwotoki.

MIESZANKA NA KURCZE I WZDĘCIA

Anyżu (79 — Sem. Anisi)

10 gr.

Kopru lekarskiego (41 — Sem. Foeniculi)

10 gr.

Kolendru (37 — Sem. Coriandri)

5 gr.

Goryczki (46 — Rad. Gentianae)

3 gr.

Drapacza lekarskiego (34 — Hb. Cardui benedicti)

3 gr.

Bobrku (70 — Fol. Trifolii fibrini)

5 gr.

Rumianku (31 — Fl. Chamomillae)

20 gr.

Karolku (28 — Sem. Carvi)

25 gr.

Majeranku (76 — Hb. Origani)

20 gr.

Mięty pieprzowej (69 — Hb. Menthae pip.)

10 gr.

Szałwii (99 — Fol. Salviae)

10 gr.

Liści orzecha włoskiego (55 — Fol. Juglandis)

15 gr.

Pietruszki nasienia (78 — Sem. Petroselini)

15 gr.

Jałowcowych jagód tłucz. (56 — Baccae Juniperi)

10 gr.

Pić dziennie po 2—4 filiżanki; prócz tego po filiżance przy każdorazowym ataku kurczów.

MIESZANKA NA WZDĘCIA

(Do użytku zewnętrznego)

(według dr. Walsera)

I. Macierzanka, mięta pieprzowa, rumianek i rozmaryn. Wziąć w równych częściach.
II. Rumianek, rozmaryn, lawenda i chmiel. Wziąć w równych częściach. Ugotowane zioła przykłada się na brzuch w stanie ciepło-wilgotnym lub też na sucho w woreczkach.

NA POBUDZENIE CZYNNOŚCI ŻOŁĄDKA

I.

Piołunu (16 — Hb. Absinthii)

12 gr.

Tysiącznika (39 — Hb. Centaurii)

12 gr.

Bobrku (70 — Fol. Trifolii fibrini)

12 gr.

Goryczki korz. (46 — Rad. Gentianae)

3 gr.

Tataraku korz. (2 — Rad. Calami)

3 gr.

II.

Piołunu (17 — Hb. Absinthii)

20 gr.

Goryczki (46 — Rad. Gentianae)

5 gr.

Anyżu (79 — Semen Anisi)

20 gr.

Mięty kędzierzawej (68 — Hb. Menthae crispae)

20 gr.

Tataraku korz. (2 — Rad. Calami)

10 gr.

Kozłka korz. (120 — Rad. Valerianae)

10 gr.

Arcydzięgiel korz. (9 — Rad. Angelicae)

10 gr.

Drapacza lekarskiego (34 — Hb. Cardui benedicti)

5 gr.

Tysiącznika (39 — Hb. Centaurii)

10 gr.

Pić dziennie dwa razy po pół filiżanki.

MIESZANKA WIATROPĘDNA.

I.

Anyżu (79 — Sem. Anisi)

10 gr.

Rumianku (31 — Fl. Chamomillae)

15 gr.

Mięty pieprzowej (69 — Hb. Menthae pip.)

5 gr.

Kozłku (120 — Rad. Valerianae)

5 gr.

II.

Rumianku (31 — Fl. Chamomillae)

20 gr.

Rozmarynu (94 — Hb. Rosmarini)

20 gr.

Lawendy (59 — Flor. Lavandulae)

10 gr.

Drapacza lekarskiego (34 — Hb. Cardui benedicti)

10 gr.

Mięty kędzierzawej (68 — Hb. Menthae crispae)

20 gr.

Piołunu (16 — Hb. Absinthii)

10 gr.

Bobrku (70 — Fol. Trifolii fibrini)

10 gr.

Dziennie 2—3 filiżanki.

MIESZANKA NA BEZSENNOŚĆ NERWOWĄ.

Wziąć w równych częściach korzenia kozłkowego, bobrku trójlistnego i mięty pieprzowej. Łyżeczkę tej mieszanki zaparzyć ukropem 5 minut. Pić gdy ostygnie, przed ułożeniem się do snu.

MIESZANKA NA DYCHAWICĘ

(astmę)

Jałowcowych jagód tłucz. (56 — Baccae Juniperi)

10 gr.

Dziewanny kwiecia (121 — Flores Verbasci)

30 gr.

Podbiału (116 — Folia Farfarae)

50 gr.

Tataraku (2 — Rad. Calami)

30 gr.

Bazylku (72 — Herb. Basilici)

30 gr.

Kopytnika (18 — Herb. Asari)

30 gr.

Pietruszki (78 — Herb. Petroselini)

25 gr.

Driakwi (104 — Herb. Scabiosae)

30 gr.

Mydlnicy (103 — Herb. Saponariae)

30 gr.

Kolendra (37 — Sem. Coriandri)

30 gr.

Dziennie wypić 4 filiżanki.

MIESZANKA NA NIEŚWIEŻY ODDECH

Anyżu (79 — Sem. Anisi)

10 gr.

Kolendra (37 — Sem. Coriandri)

20 gr.

Rozmarynu (94 — Herb. Rosmarini)

5 gr.

Karolku nasienia (28 — Fructus Carvi)

10 gr.

Mięty kędzierzawej (68 — Hb. Menthae crispae)

20 gr.

Bierze się łyżeczkę tej mieszaniny na pół litra wody i gotuje się. Po należytym ostudzeniu płucze się gardło i usta z rana i po każdym jedzeniu. Następnie wypić 3—4 łyki.

MIESZANKA DO PŁUKANIA UST I GARDŁA

(według dr. Walsera)

I. Ślazu lekarskiego (5), malwy (6), dziewanny lekarskiej (121) i kwiecia bzowego (101) wziąć w równych częściach i naparzyć. Można też dodać nieco podbiału i liści fiołkowych. — Działa rozmiękczająco.
II. 5 części rdestu ptasiego, 3 części szałwii i 1 część korzenia róży dzikiej; wszystko drobno posiekać i wygotować. — Działa ściągająco.

HERBATA NA KASZEL.

Korzenia ślazu lek. — Rad. Althaeae

45 gr.

Lukrecji — Rad. Liquiritiae

45 gr.

Kopru lekarskiego — Fruct. Foeniculi

10 gr.

MIESZANKA NA CHOROBY DRÓG ODDECHOWYCH, KASZEL I T. P.

(według dr. Walsera)

Podbiału (116 — Folia Farfarae)

2 części

Bzu czarn. kwiecia (101 — Flor. Sambuci)

2 „

Babki lancetowatej (81 — Fol. Plantag. lanc.)

2 „

Lukrecji (48 — Rad. Liquiritiae)

1 „

Ślazu lek. (5 — Flor. Althaeae)

1 „

Kopru lek. (41 — Fruct. Foeniculi)

1 „

Chabru kwiecia (29 — Flor. Cyani)

1 „

HERBATA NA ZAFLEGMIENIE DRÓG ODDECHOWYCH

(wykrztuśna)

Nasienia kozieradki — Sem. Foenugraeci

3 części

Liści babki lancet. — Fol. Plantaginis lanceolatae

3 „

Kopru lek. — Fruct. Foeniculi

3 „

MIESZANKA NA NIEDOKRWISTOŚĆ

(blednicę) i t. p.

Rzepiku (3 — Herba Agrimonii)

3 części

Goryczki korz. (46 — Rad. Gentianae)

1 „

Cykorii ziela i korz. (33 — Herb. et Rad. Cychorii)

2 „

Dziurawca (52 — Herba Hyperici)

3 „

Omanu korz. (54 — Rad. Helenii)

2 „

Fiołków trójbarwnych (124 — Herb. Violae tric.)

3 „

Lipowego kwiatu (113 — Flor. Tiliae)

3 „

Jałowcowych jagód (56 — Baccae Juniperi)

1 „

Używać dziennie po 3 filiżanki tej mieszanki. Prócz tego [284]odżywiać się pokarmami zawierającymi dużo składników mineralnych, zwłaszcza żelaza (szpinak, lebioda).
Przy zabiegach wodoleczniczych wystrzegać się zimnej wody. Stosować często kąpiele powietrzne i słoneczne. Przede wszystkim zaś używać jak najwięcej ruchu.

MIESZANKA CZERWIOPĘDNA.

I.

Piołunu (16 — Hb. Absinthii)

90 gr.

Rumianku (31 — Flores Chamomillae)

30 gr.

II.

Poziomkowych liści (42 — Fol. Fragariae)

20 gr.

Paprotki samczej (20 — Herb. Filicis m.)

20 gr.

Celem spędzenia tasiemca wypić 3 filiżanki na dzień; na drugi dzień połknąć 2—3 łyżeczki olejku rycynowego. Dieta: jeść jak najmniej, i to tylko lekkie zupy (z chleba razowego), pestki z dyni, borówki, orzech kokosowy, marchewkę.

MIESZANKA NA ROZWOLNIENIE (BIEGUNKĘ).

Tarniny owocu (87 — Prunus spinosa)

10 części

Borówek suszonych (118 — Fruct. Myrtillorum)

20 „

Rumianku (31 — Flor. Chamomillae)

25 „

Poziomkowych liści (42 — Fol. Fragariae)

15 „

Goryczki korz. (46 — Rad. Gentianae)

3 „

Wierzbowej kory (97 — Cort. Salicis)

10 „

Dębowej kory (89 — Cort. Quercus)

15 „

Ślazu korz. (5 — Rad. Althaeae)

15 „

Srebrniku korz. (85 — Rad. Tormentillae)

20 „

Omanu korz. (54 — Rad. Helenii)

10 „

Bylicy ziela (17 — Herb. Artemisiae)

15 „

Rdestu wężownika (83 — Herb. Polygoni)

5 „

Brodawnika korz. (60 — Rad. Taraxaci)

10 „

Przy silnym rozwolnieniu pić co pół godziny pół filiżanki tej herbaty; normalnie zaś dziennie 3—4 filiżanki.

MIESZANKA NA KRZYWICĘ

(angielską chorobę)

Poziomkowych liści (42 — Fol. Fragariae)

30 części

Jeżynowych liści (95 — Fol. Rub. frut.)

30 „

Dziurawca (52 — Herba Hyperici)

30 „

Macierzanki (112 — Herb. Thymi)

5 „

Bazylku (72 — Herb. Basilici)

5 „

2—3 razy dziennie po filiżance.
Prócz tego trzeba 1—3 razy w tygodniu kąpać dziecko w wywarze z następujących roślin:

Tataraku korz. (2 — Rad. Calami)

25 części

Dębowej kory (89 — Cort. Quercus)

25 „

Macierzanki (112 — Herba Thymi)

25 „

Mieszankę tę gotować w 5—8 litrach wody.

MIESZANKA NA LISZAJE.

Róży kwiatu (93 — Flor. Rosarum)

10 części

Łopianu korz. (58 — Rad. Bardanae)

5 „

Włoskiego orzecha liści (55 — Fol. Juglandis)

5 „

Witułki ziela (122 — Herb. Verbenae)

10 „

Jeżyny (liści) (95 — Herb. Rubi frut.)

10 „

Szczawiu (96 — Herb. Rum. acetosae)

5 „

Przytulii (45 — Herb. Galii)

5 „

Dębowej kory (89 — Cort. Quercus)

10 „

Wziąć 50 gr. na 2 litry wody i gotować przez ½ godziny. W herbacie tej kąpać chorą część ciała lub zwilżać miejsca zaatakowane przez liszaje 4 razy dziennie. Kto nie znosi wilgoci, może zioła odgotować w oliwie, wytłoczyć olej przez płótno i nacierać nim liszaj 4 razy dziennie.
Przede wszystkim jednak trzeba, podobnie jak przy fistułach i wrzodach, starać się o oczyszczenie krwi oraz jelit za pomocą wlewek roślinnych.

MIESZANKA ZIOŁOWA NA WODNĄ PUCHLINĘ.

(Dr. Abele's Wassersuchtstee).

Jałowcu — Fruct. Juniperi
Pietruszki — Fruct. Petroselini
po 180 gr.
Kopru lekarskiego — Fruct. Foeniculi
Karolku — Fruct. Carvi
Cebuli — Bulbi Scillae
po 90 gr.
Bzu czarnego — Flor. Sambuci 360 gr.
Całość podzielić na 36 części; jedną część zalać ½ l. wrzącej wody i pozostawić na ½ godziny, żeby naciągnęła. Po przecedzeniu wypić połowę z rana, a połowę wieczorem.

MIESZANKA NA BIAŁE UPŁAWY.

Jasnoty kwiatu (57 — Flor. Lamii)

25 części

Rdestu ptasiego (82 — Herb. Polygoni avic.)

25 „

Rozmarynu (94 — Herb. Rosmarini)

10 „

Pokrzywy (117 — Herb. Urticae)

15 „

Mącznicy liści (13 — Fol. Uvae ursi)

10 „

Dziennie 3—4 filiżanki.

MIESZANKA DO PRZEPŁUKIWAŃ POCHWOWYCH.

I.

Rdestu ptasiego (82 — Herb. Polygoni avic.)

30 części

Pokrzywy (117 — Herb. Urticae)

20 „

Dębowej kory (89 — Cort. Quercus)

10 „

Rumianku kwiatu (31 — Flor. Chamomillae)

20 „

II.

(Przy białych upławach):

Tarniny (owocu gniecionego) (87 — Prunus spin.)

3 części

Kory dębowej (89 — Cort. Quercus)

3 „

Rumianku kwiatu (31 — Flor. Chamomillae)

2 części

Lawendy (kwiatu) (59 — Flor. Lavandulae)

2 „

Wszystko zmieszać i gotować w 3 litrach wody przez 20—30 minut. Dziennie 1 do 2 razy robić przepłukiwania.

MIESZANKA DO LEWATYW ODBYTOWYCH.

I.

Rumianku (31 — Flor. Chamomillae)

30 części

Ślaziku (64 — Herb. Malvae)

30 „

Dziewanny (121 — Flor. Verbasci)

20 „

Brodawnika korz. (60 — Rad. Taraxaci)

20 „

II.

Siemienia lnianego

3 części

Kory dębowej (89 — Cort. Quercus)

6 „

Skrzypu (38 — Hb. Equiseti)

3 „

Rozmarynu (94 — Herb. Rosmarini)

3 „

Mchu islandzkiego (30 — Lich. Island.)

3 „

Rumianku (31 — Flor. Chamomillae)

3 „

2—3 łyżki tej mieszanki gotować w 1 litrze wody.

PRZEPIS NA OKŁADY (KATAPLAZMY) ZIOŁOWE.

Siemienia lnianego

2 części

Sproszkowanego nasienia kozieradki

2 „

Kaszy owsianej

2 „

Rumianku

1 „

HERBATA NA PRZYSPIESZENIE PĘKNIĘCIA WRZODÓW.

Podbiału

2 części

Malwy

2 „

Siemienia lnianego

2 „

Rojownika

2 „

Kwiatów lawendy

2 „

Zaparzyć i przykładać na wrzód pod ceratką.

ZIOŁA NA KURACJE WIOSENNE

(według dr. Walsera)

Młode liście, pędy i korzenie brodawnika, babki, cykorii, rzeżuchy, krwawnika, szczawiu, bluszczyku drobno pokrajać, wycisnąć sok przy pomocy prasy lub przez płótno.
Przyprawione sokiem cytrynowym nadają się również na sałatę.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Augustyn Czarnowski.