Rozprawa o malarstwie

>>> Dane tekstu >>>
Autor	Leonardo da Vinci
Tytuł	Rozprawa o malarstwie
Wydawca	Wojciech Gerson Gebethner i Wolff
Data wyd.	1876
Druk	S. Orgelbranda Synowie
Miejsce wyd.	Warszawa
Tłumacz	Wojciech Gerson
Tytuł orygin.	Trattato della pittura
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[5]

TRATTATO DELLA PITTURA,

di Lionardo da Vinci, da Rafaele du Fresne.

Parigi MDCLI.

ROZPRAWA O MALARSTWIE,

LEONARDA DA VINCI

WYDANA W PARYŻU W R. 1651

przez

Rafaela du Fresne

z portretem Leonarda da Vinci i rysunkami objaśniającemi

PRZEŁOŻONA NA JĘZYK POLSKI

przez

Wojciecha Gersona

w WARSZAWIE r. p. 1874.

Skan zawiera grafikę.

---

WYDANA NAKŁADEM TŁÓMACZA

---

WARSZAWA.

Skład główny u Gebethnera i Wolffa.

---

1876.

[6]

Дозволено Цензурою.

Варшава, 20 Августа 1875 г.

---

Warszawa. — Drukiem S. Orgelbranda Synów, ulica Bednarska Nr. 20.

[99]

Spis Rozdziałów.

---

Rozdz.		Str.
	Portret Leonarda da Vinci Chcieć i módz. Sonet Leonarda da Vinci[1]
	Słowo wstępne	1
1	Czego przedewszystkiem ma się nauczyć młodzieniec	5
2	Do czego młodzieńcy mają się przykładać	—
3	Jaką zasadę wpajać trzeba w młodych malarzów	—
4	Jak rozpoznać młodzieńca mającego zdolność do malarstwa	6
5	Przepis dla malarza	—
6	Jak młody człowiek ma sobie w nauce poczynać	—
7	O sposobie uczenia się	—
8	Uwaga dla malarza	—
9	Przepis dla malarza wszechstronnego	—
10	Jak malarz ma być wszechstronnym	7
11	Przepis dla malarza	—
12	Przepis jak wyżéj	—
13	Przepis na szkicowanie pomysłów obrazowych i postaci	—
14	O poprawianiu błędów które spostrzeżesz	—
15	O sądzie	8
16	Sposób pobudzenia umysłu do rozmaitych pomysłów	—
17	Jak się masz wprawiać w naukę pamiętania nim uśniesz w nocy	—
18	Czego się wprzód uczyć potrzeba czy pilności czy szybkości w pracy	—
19	Jako malarz powinien cenić zdanie każdego	—
20	Jako człowiek nie powinien więcej ufać sobie niż temu co w naturze widzi	—
21	O rozmaitości postaci	9
22	O wszechstronności	—
23	O tych którzy pracują bez pilności czyli umiejętności	—
24	Jeden malarz drugiego niema naśladować	—
25	O rysowaniu z natury	—
26	Uwaga dla malarza	—
27	Jak wysoko ma być światło przy rysowaniu z natury	10
28	Jakie światło wybierać należy do rysowania postaci przedmiotów	—
29	Jakie powinno być światło do rysowania przedmiotów to naturalnych czy wymyślonych	—
30	O rysowaniu z wzorów żywych (nagich)	—
31	O rysowaniu wypukłości z pamięci lub z natury	11
32	Sposób poprawnego narysowania widoku	—
33	Jak należy rysować krajobrazy	—
34	O rysowaniu przy świetle świecy	—
35	W jaki sposób należy rysować twarz aby była pięknie wycieniowana	—
36	O świetle do rysowania żywych głów i ciała	—
37	O rysowaniu figur do obrazów	12
38	O rysowaniu z natury ciała, lub innych przedmiotów	—
39	Miary i podziały postaci	—
40	Jak malarz powinien przy rysowaniu wypukłości stosować się do światła	—
41	O zaletach światła	—
42	O ułudzie jaką mieć można w sądzeniu o budowie ciała	—
43	O konieczności poznania całokształtu człowieka	13
44	O wadzie malarza	—
45	Przepis dla malarza aby niedał się ułudzić wpływowi postaci do któréj nawykł	—
46	Błąd malarzów którzy ten sam przedmiot wypukły rysują przy inném świetle w domu a potém umieszczają go pod otwartém niebem pośród innego światła	—
47	O malarstwie i jego podziale	—
48	Postać i podział jéj	—
49	Proporcje członków	14
50	O ruchach i rozmaitych czynnościach	—
51	Jak należy gubić zarysy ostre	—
52	Jako w małych przedmiotach błędy nie są tak widoczne jak w dużych	—
53	Dla czego malowidło nie może nigdy wydawać się tak wypukłém jak przedmioty naturalne	—
54	Dla czego należy unikać gromadzenia postaci jednych po nad drugiemi	15
55	Jakiego sposobu malowania użyć należy, aby przedmioty wydały się wypuklejszemi	—
56	Co jest pożyteczniejsze i ważniejsze, czy światłocień postaci czy ich zarysy	—
57	Przypomnienie od autora	16
58	Przepis dla malarza	—
59	Jako obraz powinien być widziany jakoby przez okno	—
60	O cieniu	—
61	Jak należy przedstawiać dziewczątka	—
62	Jak należy wyobrażać starców	—
63	Jak należy wystawiać staruszki	17
64	Jak należy wyobrażać dziewice	—
65	Jak należy przedstawiać noc	—
66	Jak należy wyobrażać burzę	—
67	Jak należy przedstawić bitwę	18
68	Jak należy w malowidle czynić odległość	19
69	Jako niebo należy robić jaśniejszém ku dołowi	—
70	Co czynić aby postacie od tła	—
71	Jak wyrazić wielkość przedmiotów malowanych	—
72	O przedmiotach skończonych i niewyraźnych	20
73	O postaciach rozdzielonych, aby się niewydawały połączonemi	—
74	Czy światło ma być rzucone z przodu czy z boku, a które jest piękniejzzepiękniejsze	20
75	O odbijaniu się światła	—
76	Od czego nie mogą być odbicia świetlne	—
77	O światłach odbitych	21
78	O odbicia świateł otaczających cienie	—
79	Gdzie odbicia świateł są większéj a gdzie mniéjszéj jasności	—
80	Która część odbitu (refleksu), będzie najświetniejsza	—
81	O barwach odbitowych ciała	22
82	Gdzie odbity są najwidoczniejsze	—
83	O odbitach podwójnych i potrójnych	—
84	Jako żadna barwa odbita nie jest pojedyńczą ale połączoną z odbiciami innych barw	23
85	Jako rzadko kiedy odbity bywają barwy przed miotu na którym się odbijają	—
86	Gdzie najwyraźniéj widać będzie odbit	—
87	O barwach odbitów	24
88	O granicach odbitów na tle	—
89	Ostawianiu postaci ludzkich	—
90	Sposób nauczania się dobrego układu postaci w obrazach	—
91	O narysowaniu pierwszéj postaci w obrazie	—
92	Sposób układania obrazów	25
93	O układaniu obrazów	—
94	Rozmaitość postaci ludzkich w obrazach	—
95	Jak się nauczyć ruchów człowieka	—
96	O układaniu obrazów	26
97	O rozmaitości w obrazach	—
98	O urozmaiceniu wyrazu twarzy w obrazach	—
99	O wzajemném sąsiedztwie barw i jako jedna podnosi drugą w piękności	—
100	Jak robić barwy żywemi i pięknemi na podkładzie	27
101	O barwach cieniów wszelkiego zabarwienia	—
102	O rozmaitości barw przedmiotów odległych i bliskich	—
103	W jakiéj odległości barwy przedmiotów zupełnie giną	—
104	Barwa cieniu przedmiotu białego	—
105	Jaka barwa uczyni cień najczarniejszym	28
106	O barwie która nieprzedstawia różnic pomimo gęstości powietrza	—
107	O perspektywie barw	29
108	O barwie niezmieniającéj się w rozmaitéj gęstości powietrza	—
109	Czy rozmaite barwy mogą być albo wydawać się jednakowéj ciemności skutkiem tegoż samego cieniu	—
110	O przyczynie niewidzialności barw i postaci z powodu ciemności pozornych	30
111	Jako przedmiot każdy wtedy pokazuje się w właściwéj swéj barwie gdy odbiera światło od drugiego takiéj saméj barwy	—
112	O barwach które zdają się zmieniać swoję właściwość przez porównanie z tłem swojem	—
113	O zmianach barw przezroczystych położonych na różnych barwach i o rozmaitych ich stosunkach	—
114	Która część tejże saméj barwy wyda się w malowidle piękniejszą	—
115	Jako każda barwa niepołyskliwa piękniejszą jest w częściach oświetlonych niż w ocienionych	31
116	O wydatności barw	—
117	Która część barwy powinna być z zasady najpiękniejszą	—
118	Jako piękność barwy powinna się okazać w światłach	—
119	O barwie zielonéj otrzymanéj z niedokwasu miedzi miedzi	—
120	Podniesienie piękności zieleni miedzianéj	32
121	O mieszaniu barw	—
122	O powierzchni wszelkiego przedmiotu ocienionego	—
123	Jaka powierzchnia najwięcéj barw odbija w sobie	—
124	Jaki przedmiot najwięcéj zabarwi się od ciała odbijającego	—
125	Jakie ciało wydawać się będzie najpiękniejszéj barwy	33
126	O barwie twarzy	—
127	Sposób rysowania wypukłości i przysposobienie papieru na ten cel	—
128	O rozmaitości téj saméj barwy w rozmaitéj odległości od oka	—
129	O trawie widzianéj na otwartém miejscu	—
130	Jaka zieloność wydawać się będzie najbłękitniejszą	—
131	Jaka powierzchnia mniéj od innych ukaże się w swéj właściwéj barwie	34
132	Jakie ciało njprawdz’wiéjnajprawdziwiéj okazuje swoją barwę	—
133	O jasności krajobrazów	—
134	Zasada perspektywiczna ogólna dotycząca blednienia barw w odległości	—
135	O przedmiotach odbijających się wodzie na otwartém powietrzu a zwłaszcza o niebie	35
136	Przyćmienie barwy za pośrednictwem ciała znajdującego się pomiędzy barwą a okiem	—
137	O tłach odpowiednich do cieniów i świateł	—
138	Jak sobie poradzić, jeżeli biały przedmiot wypada na białym a ciemny na ciemnym	—
139	O naturze barwy pól na których odbić się ma barwa biała	—
140	O tłach figur	—
141	O tłach przedmiotów malowanych	36
142	O tych którzy wyobrażają w widokach przedmioty tém ciemniejszemi im są dalsze	—
143	O barwach przedmiotów odległych od oka	—
144	Stopnie malarstwa	—
145	O połyskliwości i barwie wody morskiéj widzianéj z rozmaitych stron	—
146	O przeciwieństwach	37
147	O barwie cieniu jakiegokolwiek przedmiotu	—
148	O perspektywie barw w miejscach ciemnych	—
149	Perspektywa barw	—
150	O barwach	—
151	Zkąd powstaje błękit nieba	—
152	O barwach	38
153	O barwach	—
154	O tłach postaci malowanych	—
155	Dla czego barwa biała, właściwie nie jest barwą	—
156	O barwach	—
157	O sile świateł głównych i (podrzędnych) odbitych	39
158	O barwach efeniów	—
159	O przedmiotach umieszczonych na tle jasném i czemu się to w malarstwie używa	—
160	O tłach	40
161	O barwach tworzących się z mieszanin innych barw a które są już drugorzędnemi	—
162	O barwach	—
163	O barwie gór	41
164	Jak malarz w praktyce ma stosować perspektywę powietrzną	41
165	O perspektywie powietrznéj	—
166	O rozmaitych ruchach człowieka i o umiarze (proporcyi) członków	42
167	O zmianach wymiarów człowieka od urodzenia aż do wieku dojrzałego	—
168	Czém się stawy dzieci różnią od dorosłych	—
169	O różnicy wymiarów dzieci i dorosłych	—
170	O stawach palców	43
171	O stawie ramion i jego odmianach	—
172	O ramionach	—
173	O ogólnych rozmiarach ciała	—
174	O rozmiarach ciała ludzkiego i zgięciach członków	—
175	O (proporcjonalności) umiarze członków	44
176	O stawie dłoni i ramienia	—
177	O stawach nóg i o ich zmniejszaniu się i pwiększaniupowiększaniu	—
178	O członkach które się zmniejszają przy zgięciu a powiększają przy wyprężeniu	—
179	O członkach które się w stawach zgrubiają podczas zgięcia	45
180	O członkach człowieka nagiego	—
181	O silnych ruchach członków ludzkich	—
182	O ruchach człowieka	—
183	O postawach, ruchach i odpowiednich im członkach	46
184	O stawach członków	—
185	O ciałoskładzie człowieka	—
186	O ruchach członków ludzkich	—
187	O ruchach części twarzy	47
188	O częściach składowych twarzy	—
189	Sposób zapamiętania i narysowania w podobiznie boczni twarzy (profilu) człowieka którego się raz jeden widziało	—
190	Sposób spamiętania kształtu twarzy	—
191	O piękności twarzy	48
192	O postawach	—
193	O ruchach członków w postawie swobodnéj	—
194	O członkach ciała nagiego	—
195	O ruchach i biegu człowieka i innych zwierząt	—
196	Kiedy jest największa różnica wzniesienia bark podczas ruchu ciała człowieka	—
197	Zdanie przeciwne	49
198	Jak zgięte zmienia postać człowieka pod ciążenia w chwili gdy zostanie wyciągnięte	—
199	O człowieku i zwierzętach które powolnie idąc mają środek ciężkości niedaleko wysunięty za punkt podpory	—
200	O człowieku niosącym ciężar na obudwu barkach	—
201	O ciążeniu człowieka stojącego	50
202	O człowieku w ruchu	—
203	O równowadze ciężaru wszelkiego zwierzęcia na nogach	—
204	O zgięciach i zwrotach człowieka	51
205	O zgięciach	—
206	O równowadze	—
207	O ruchach człowieka	—
208	Ruch powstaje z utraconéj równowagi	52
209	O równowadze postaci ludzkiéj	—
210	O piękności członków (ruchów)?	—
211	O zręczności członków ciała (ruchów)?	—
212	O pojedyńczéj figurze w obrazie	53
213	Jakie są najważniejsze przymioty postaci	—
214	O równowadze ciężaru w stosunku do środka ciężkości ciał	—
215	O postaciach które posuwają lub niosą ciężary	—
216	O postawach ludzkich	—
217	Rozmaitość postaw	—
218	O postawach ciała	54
219	O postawach świadków wypadku który zaznaczamy	—
220	Przymioty ciała	—
221	Jako muskularni są niscy a grubi	—
222	Jako tłuści niewielkie mają mięśnie	—
223	Jakie mięśnie nikną przy rozmaitych ruchach człowieka	55
224	O mięśniach	—
225	Postać o mięśniach bardzo uwydatnionych będzie bez ruchu	—
226	W postaciach nagich nienależy mięśniów zbytecznie pokazywać	—
227	O wyciąganiu się i kurzeniukurczeniu mięśniów	—
228	Gdzie w człowieku jest ścięgno bez mięśnia	—
229	O ośmiu ziarnkach powstajającychpowstających pośród ścięgn w różnych stawach człowieka	56
230	O mięśniu który idzie od piersi aż do łona	—
231	O największém przekręceniu jakie człowiek wykonać może oglądając się w tył	—
232	O ile ręce mogą zbliżyć się do siebie w tyle	—
233	Jak okazać siłę człowieka wymierzającego uderzenie	57
234	O sile złożonéj człowieka a najprzód o sile ramion	—
235	Kiedy człowiek wywiera większą siłę, czy przy ciągnieniu czy przy popychaniu	58
236	O członkach podczas zgięcia i co się dzieje z ciałem pokrywającém zgięcia	—
237	O odwróceniu goleni bez odwrócenia uda	59
238	O kurczeniu się mięśniów	—
239	O pojedynczym ruchu człowieka	—
240	Ruch złożony	—
241	O ruchach zastosowanych do czynności człowieka	—
242	O ruchach postaci	—
243	O ruchach wskazujących	60
244	O rozmaitości wyrazu twarzy	—
245	O ruchach odpowiadających wzruszeniom duchowym (wewnętrznym)	—
246	Jak wzruszenia wewnętrzne poruszają postać w pierwszym stopniu zlekka i swobodnie	—
247	O ruchu spowodowanym przedmiotem jakimś	—
248	O ruchach złożonych	—
249	O ruchach zwierząt	61
250	Każdy członek pojedyńczy całemu ciału odpowiadać ma	—
251	O zachowaniu właściwości	—
252	O wieku postaci	—
253	Rodzaje osobistości składających pomysły obrazowe	—
254	Jak wyobrazić przemawiającego do znacznéj liczby osób	—
255	Jak przedstawić postać zagniewaną	62
256	Jak przedstaw zrozpaczonego	—
257	O śmiechu i płaczu a czem się różnią	—
258	O postawach niemowląt	—
259	O postawach kobiet i młodzieńców	—
260	O postaciach skaczących	63
261	Człowiek pragnący rzucić przedmiot jaki z wielką siłą	—
262	Dla czego ten kto chce wyciągnąć lub utkwić rzutem żelazo w ziemi nogę przeciwległą zgiętą wznosi	63
263	Ciążenie ciał bez ruchu	—
264	O człowieku który stojąc na obudwu nogach więcéj na jednéj niż na drugiéj ciąży	64
265	O stawianiu postaci	—
266	O ciążeniu człowieka mocno stojącego na nogach	—
267	O mniéj lub więcéj szybkiem ruszeniu z miejsca	—
268	O zwierzętach czworonożnych i o ich ruchu	—
269	O stosunku jaki zachodzić może pomiędzy jedną połową szerokości ciała człowieka a drugą	65
270	Jakim sposobem, gdy człowiek podskakuje, wykonywa trzy ruchy	—
271	Jako niepodobieństwem jest aby pamięć pochwycić mogła wszelkie zmiany i zupełne wrażenie całości członków	—
272	Jakiéj pracy malarz oddawać się powinien z największą pilnością	—
273	Jak malarz ma sądzić własne prace a jak innych	—
274	Jak malarz ma sądzić swoje własne malowidło	66
275	Jako zwierciadło jest mistrzem malarzów	—
276	Jakie malowidło będzie najbardziéj godne pochwały	—
277	Co jest przedmiotem pierwszego usiłowania malarza	—
278	Co jest jest ważniejszém w malarstwie czy cienie czy zarysy	67
279	Jak światło na postaciach umieszczać	—
280	Gdzie powinien stać patrzący na obraz	—
281	Jak wysoko kłaść należy punkt (oczny w znaczeniu perspektywiczném)	—
282	Postacie male niepowinny być skończone, i dla czego	68
283	Jakie tło malarz ma dać postaciom swym	—
284	Przepis dla malarza	—
285	Jak wyobrazić miejscowość lesistą	—
286	Jak zrobić, aby zwierzę zmyślone wydało się prawdziwém	—
287	Jak sobie poczynać aby twarze miały przyjemny pozór	69
288	Jak odbić postacie na tle	—
289	O różnicy świateł w rozmaitych miejscach położonych	—
290	O unikaniu nieumierności przedmiotów	—
291	O granicach przedmiotów zwanych zarysami albo konturami	70
292	O cechach które przed innemi w przedmiotach ocienionych nikną	—
293	O cechach zewnętznychzewnętrznych które przed innemi giną z powodu odległości	—
294	O właściwościach zarysów odbijających się na innych przedmiotach	—
295	O postaci idącéj pod wiatr	—
296	O oknie do rysowania postaci	71
297	Dla czego twarz odmierzona i w téj wielkości odmalowana wyda się większą niż prawdziwa	—
298	Czy powierzchnia ciała nieprzezroczystego otrzymuje barwę od przedmiotu	—
299	O ruchu zwierząt	72
300	Zrobić postać na przestrzeni 20 stóp, któraby wydawała się wielkości stóp 40 a miała członki umierne i stała prosto	—
301	Zrobić na ścianie postać dwunastostopową któraby wyglądała jakby miała 24 stóp	—
302	Uwaga dotycząca cieniów i świateł	73
303	Światło ogólne w malarstwie	—
304	O stosunku tła do przedmiotów które się na nim odbijać mają, a najprzód o powierzchniach płaskich jednéj barwy	74
305	Malowanie postaci i ciał	—
306	W malowidle najmniéj wyraźną będzie ta część przedmiotu która najmniéj miejsca zajmuje	—
307	Dla czego jedna i taż sama okolica raz się wydaje rozleglejszą drugi raz mniéj rozległą niż jest	—
308	Uwagi rozmaite	75
309	O miastach i innych przedmiotach widzianych podczas mgły	—
310	O promieniach słonecznych przedzierających się przez otwory chmur	—
311	O rzeczach które oko widzi pod sobą pośród i zgęszczonego powietrza, mgły	76
312	O budowlach widzianych w zgęszczoném powietrzu	—
313	O przedmiocie widzianym z odległości	—
314	O widoku miasta pośród powietrza zgęszczonego	—
315	O dolnych zakończeniach przedmiotów odległych	—
316	O przedmiotach odległych	77
317	O błękicie jaki dostrzegamy w widokach odległych	—
318	Jakie to części z powodu odległości tracą wyrazistość	—
319	Dla czego im przedmiot jest odleglejszym od oka tem mniéj jest widocznym	—
320	Dla czego twarz w odległości wydaje się być ciemną	—
321	Jakie części najprzód tracą wyrazistość oddalając się od oka a które dłużéj ją zachowują	78
322	O perspektywie linijnéj	—
323	O przedmiotach widzianych we mgle	—
324	O wysokości budowl widzianych we mgle	—
325	O miastach i innych budowlach widzianych w mgle porannéj lub wieczornéj	79
326	Dla czego przedmioty wysokie w odległości są ciemniejsze niskie chociaż mgła jednakowéj jest gęstości	—
327	O plamach cieniowych które na przedmiotach odległych dostrzegamy	—
328	Dla czego pod zachód słońca cienie powstające na białéj ścianie są błękitne	80
329	Gdzie dym jest najbielszy	—
330	O kurzu	—
331	O dymie	—
332	Rozmaite przepisy malarskie	—
333	Dla czego przedmiot wymalowany chociaż wpada w oko pod kątém tejże saméj otwartości co przedmiot dalszy od niego, nie wydaje się tak odległym jak przedmiot odległy w rzeczywistości	82
334	O tłach	—
335	Jak sądzić pracę malarza	83
336	O wypukłości postaci odległych od oka	—
337	O zarysach (granicach) przedmiotów oświetlonych	—
338	O zarysach	—
339	O ciele ludzkiem i przedmiotach od oka odległych	—
340	Rozmaite przepisy malarskie	—
341	Dla czego przedmioty najdoskonaléj z natury narysowane nie wydają się tak wypukłemi jak rzeczywiste	—
342	Jak zrobić, aby przedmioty wydawały się wypukłemi na tle to jest na płaszczyznie na któréj są wymalowane	—
343	Uwaga	—
344	Jak wyobrazić widok rozległy	—
345	Jak przedstawić cztery pory roku lub inne do nich zbliżone	—
346	Jak wymalować wiatr	—
347	Zasada wyrażenia deszczu	—
348	O cieniach rzucanych od mostów na wodę	86
349	Przepisy malarskie	—
350	Przepisy	—
351	O rzeźbie	—
352	Jak wykonać malowidło zawsze lśniące	—
353	Sposób malowania na płótnie	87
354	Przepis perspektywiczny w malarstwie	—
355	O przedmiotach	—
356	O znikaniu barw przedmiotów	—
357	O ciałach przezroczystych umieszczonych po między okiem a przedmiotém	—
358	O szatach okrywających postacie i o fałdach szat	88
359	O przymiotach fałd materyi	—
360	Jak należy robić fałdy szat	—
361	Jak należy robić fałdy ubiorów	—
362	O fałdach materyi ubiorów w skróceniach	89
363	O oku patrzącém na fałdy otaczające człowieka	—
364	O fałdach szat	—
365	O odległości odbijającéj się w wodzie	90

[103]

SPIS ROZDZIAŁÓW

ugruppowanych podług przedmiotów.

---

I.	Uwagi wstępne ogólne dla młodzieży, o wszechstronności, o pilności o wątpieniu w siebie, o na śladowaniu natury, o potrzebie nauki, o prawdzie naturalnéj i o pamiętaniu: Rozd. od 1 do 31, 34, 41, 43, 47, 51, 38, 40, 60, 127, 189, 190, 271 do 276.
II.	O podobieństwie do samego siebie, Rozd. 42 i 45.
III.	Perspektywa linijna, Rozd. 52, 53, 54, 59, 71, 72, 135, 281, 297, 322, 348, 349 i 365.
IV.	O wypukłości, odstawaniu od tła, Rozd. 55, 70, 73, 137, 138, 139, 140, 141, 154, 159, 160, 277, 278, 279, 283, 284, 294, 304, 305, 334, 337337, 341, 342342.
V.	O świetle i odbitach (refleksach), Rozd. 74 do 88, 157, 289, 298, 302, 332, 340, 343.
VI.	Proporcyje, anatomija, ruchy, wyraz wieku, piękność, Rozd. 39, 48 do 50, 57, 58, 61 do 64, 166 do 175, 188, 193 do 197, 191, 210 do 213, 216 do 219, 220 do 227, 258 do 271.
VII.	O barwach, Rozd. 99 do 126, 128 do 133, 136, 144 do 147, 150, 153, 155, 156, 328.
VIII.	O ciążeniu i równowadze, Rozd. 192, 198 do 209, 214, 215, 295, 299299.
IX.	Perspektywa powietrzna i barw, Rozd. 68, 69, 106, 107, 108, 134, 142, 143, 148, 149, 151, 152152, 163.
X.	O pracowni malarza, Rozd. 36, 296.
XI.	Krajobrazy, Noc, Burza, wiatr, deszcz, Rozd. 32, 33, 65, 66, 285, 287, 344, 345.346, 346, 347.
XII.	O postaciach ludzkich w obrazach i na ścianach, Rozd. 37, 44, 46, 89 do 98, 300, 301.
XIII.	Bitwa, Rozd. 6767.
XIV.	Zwierzę zmyślone, Rozd. 286.
XV.	O dymie i kurzu, Rozd. 329, 330.330, 331.
XVI.	Jak patrzéć na obraz, Rozd. 280.
XVII.	Przepisy malarskie techniczne, Razd.Rozd. 352, 353353.
XVIII.	O ubiorach i fałdach, Rozd. 388358 do 364.
XIX.	Jak sądzić dzieło malarza, Rozd. 335.
XX.	O rzeźbie, Rozd. 351.

1. Pozycja spisu dodana przez zespół Wikiźródeł.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Leonardo da Vinci i tłumacza: Wojciech Gerson.