Kantyczki (Miarka)/Pieśni na Boże Narodzenie/całość

<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Pieśni na Boże Narodzenie
Pochodzenie	Kantyczki. Kolędy i pastorałki w czasie Świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane z dodatkiem pieśni przygodnych w ciągu roku używanych
Redaktor	Karol Miarka
Wydawca	Karol Miarka
Data wyd.	1904
Miejsce wyd.	Mikołów — Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Indeks stron

›››

[1]PIEŚNI

NA BOŻE NARODZENIE,
UŁOŻONE

PORZĄDKIEM ALFABETYCZNYM.

---

PIEŚŃ  1.
(Zguba Jezusa).

 Ach miły Józefie drogi, toć nas potkał kłopot srogi, * Synaczkaśmy stracili, pociechyśmy pozbyli, * Ach! moi mili panowie, powiedzcież mi białej głowie, * Widzieliście me Dziecię, gdzie Go szukać, powiedzcie.

 A to co za narzekanie, białogłowo, i pytanie? * Nie widzieliśmy twego, Dzieciątka nijakiego. * Ach! mój miły drogi Panie, zginąłeś mi me kochanie, * Nie wiem gdzie szukać mego, Synaczka kochanego.

 A co to za Dziecię było? jako się Go straciło? * Czyliż się pocieszymy, gdy co o Niem powiemy? * Dziecię moje bielusieńkie, i wszystko rumieniusieńkie, * Trzeci Go dzień dziś nie mam, przeto prawie umieram.

 Ach! moje miłe Panienki, nie widziałyście Dziecinki? * Syna mego miłego, boć umieram bez Niego. * A co to za Dziecię było, i jako się [2]wzdy zgubiło? * Żaliż się pocieszemy, gdy co o Nim powiemy.

 Dziecię moje złotej głowy, trudno je opisać słowy,* Trzeci Go dziś dzień nie mam, przeto prawie umieram. * Ach mój miły Synu drogi, toś nam zadał kłopot srogi, * Niegodnam Cię znać była, dlategom Cię straciła.

 Ach! me drogie, miłe Dziecię, kto mi to da, że znajdę Cię, * Gdzie Ty teraz nocujesz, pomnij, że mnie frasujesz. * Ach! niebiescy Aniołowie, powiedzcież mi te dwie słowie, * Gdzie teraz Pana macie, czy Go ze mną szukacie?

 Nie frasuj się, Panno, wiele, znajdziesz Synaczka w kościele, * Między ludźmi mądremi, Jego słuchającemi. * Pójdź rychło Józefie drogi, uspokójmy kłopot srogi, * Żałość wielką cierpimy, trzy dni prawie płaczemy.

 Ach! Moi rodzice mili, żeście o tem nie wiedzieli, * Żem ja został dlatego, by mieć ojca Mego. * Ach! Moi rodzice mili, abyście się pospieszyli, * Idę, idę już z wami, Moimi rodzicami.

---

PIEŚŃ 2.

 Ach ubogi żłobie, cóż ja widzę w tobie, * [3]

Droższy widok, niż ma niebo w maleńkiej osobie.

 Zbawicielu drogi, takżeś to ubogi, * Opuściłeś śliczne niebo, obrałeś barłogi.

 Czyżeś nie mógł Sobie w największej ozdobie, * Obrać pałacu drogiego, nie w tym leżeć żłobie.

 Gdy na świat przybywasz, grzechy z niego zmywasz, * A na zmycie tej sprosności, gorzkie łzy wylewasz.

 Któż tu nie struchleje, wszystek nie strętwieje, * Któż Cię widząc płaczącego, łzami się nie zleje.

 Przed Tobą padamy, czołem uderzamy, * Witając Cię w tej stajence między bydlętami.

 Zmiłuj się nad nami, obmyj z grzechów łzami, * I przyjmij serca skruszone, które Ci składamy.

---

[4]

PIEŚŃ 3.

 Ach witajże pożądana perło droga z nieba, * Gdy cały świat upragniony Anielskiego chleba: * W ciele ludzkiem Bóg jest skryty, * Na pokarm ludziom obfity; * Ciałem karmi, krwią napoi, * By człowieka w chwale swojej * Między wybranymi policzył.

 Niedośćże to Boskie Dziecię, żeś na świecie z nami? * Ale jeszcze zimno cierpisz między bydlętami: * Malusieńki Jezu w żłobie, * Co za wielka miłość w Tobie! * Czyliż nie są wielkie dziwy, * W ludzkiem ciele Bóg prawdziwy * Przyszedł na zbawienie człowieka.

 O miłości niepojęta, jakżeś wielka była! * Iżeś się tu z niebieskiego tronu sprowadziła, * A to do pustej szopiny, * O niesłychane nowiny! * Ach pokorny Baraneczku, * Twój odpoczynek w żłóbeczku, * Z dalekiej podróży niebieskiej.

 Panna czysta gdy powiła, całuje członeczki, * Nakarmiwszy Go piersiami, przywiera powieczki; * Józef Go siankiem okrywa, * Marya kołysząc śpiewa: * Lulaj, o moje kochanie, * Synu mój, Stwórco i Panie, * Lulajcie pieszczoty serdeczne.

 Dla czegóż tak ostre życie Zbawiciel zaczyna? * Złości nasze zawiniły, cóż winna Dziecina? * Uważ przeto każdy wierny, * Jak wielce Bóg miłosierny! * Odżałował Syna Swego, * By krew przelał dla grzesznego * Człowieka, by wiecznie nie zginął.

[5] Niech Ci, Jezu, będą dzięki, za Twe narodzenie, * Bo przez nie zacząłeś nasze sprawować zbawienie: * Miłość, która to sprawiła, * Iż Cię do nas sprowadziła, * Niech swą iskrą nas zapali, * Abyśmy Cię miłowali, * Teraz i bez końca w wieczności.

---

PIEŚŃ 4.

 Ach zła Ewa narobiła, * kłopotu nas nabawiła: * Z wężem sama rozmawiała, * I jabłuszka kosztowała, * kosztowała.

[6] Adam z raju wypędzony, * Zostawił płód zarażony: * Ale go z kłopotu tego, * Matka Syna przedwiecznego * Wybawiła.

 Robak chytry zwiódł mężatkę, * Za tę winę sam wpadł w klatkę: * Bo mu głowę podeptała, * Która od wieku przyjść miała, * Białogłowa.

 Czego dawno pożądali * Cni ojcowie, oglądali: * Już dziś są wypełnione, * Od Proroków objawione, * Święte słowa.

 Dziś we żłobie odpoczywa, * Z nieba zszedłszy Prawda żywa: * Która nie będzie zawarta, * Owszem na wieki otwarta; * Że Zbawiciel.

 Od Aniołów ogłoszony, * Z Panny w stajni narodzony: * Skąd wesele nam przynosi, * Miły pokój ludziom głosi, * Odkupiciel.

---

PIEŚŃ 5.

 A cóż to za dziecię? wszakże Go widzicie: * Patrzcież pilnie i usilnie, jakie to powicie.

 Pan to jest nad pany, dziś z nieba zesłany, * Pan wysoki, spieszcie kroki, wszakże się dowiecie.

 A byćże to może, czy Pańskie to łoże? * W tym żłóbeczku, na sianeczku, leżysz mocny Boże.

 Zimno członki ściska, z ocząt łzy wyciska: * Któż Panięciu, któż Dziecięciu płakać nie pomoże?

 Tak to Majestacie, mieścisz się w tej chacie: * Wszechmocnego, Niezmiernego, w ludzkiej kryjesz szacie.

 W pieluszki krępuje matka i całuje: * Związanego, złożonego, otóż Pana macie.

[7] Cóż to za przyczyna, pociecho jedyna; * Że w posturze i w figurze, stawiasz ziemi, Syna?

 Miłość to sprawiła, że uczłowieczyła * Boga mego, nie przę tego: że przyczyną wina.

 Toć miłość miłością, łaskawość wdzięcznością * Kompensować i wetować, jest samą słusznością.

 Pokłon uniżony, przyjmij Utajony * W ludzkiem ciele, już się ściele człek z uniżonością.

 Całujem rączęta, które grzechów pęta * Pozrywały, potargały, skąd nam wolność święta.

 Największy szacunek, serca w podarunek, * Dobywamy i składamy pod Twoje nożęta.

---

PIEŚŃ 6.

 A czemuż, mój Jezus, tak ubogo leży, * Ani po królewsku, ni w drogiej odzieży? * [8]

Znać dlatego, by grzesznika, czartowskiego niewolnika, * od piekła wybawił, Przez ubóstwo zbawił.

 Czemuż nie w pałacach rodzi się Dziecina? * Wszak świat, niebo, ziemia Jego jest dziedzina. * Ale w stajence ubogiej, na sianeczku w ten mróz srogi; * W kamiennym żłóbeczku, zimno Paniąteczku.

 Czemuż nie w bogatej pościeli królewskiej, * Nie pod pawilonem leży Pan niebieski? * Pajęczyna pawilonem, by każdy człek był zbawianym * Od nałogu złego, Bogu obmierzłego.

[9] A cóż za dworzany ma miłe Dzieciątko, * Syn Ojca wiecznego, małe Pacholątko? * Osieł z wołem to dworzany, zważ człeku Pana nad pany, * Bydlęta Mu służą, jak Bogu posłużą.

 A ty Mu tak służysz, żałość Mu zadajesz, * Gdy za Jego dobroć czartu się oddajesz: * Porzuć twoje złe nałogi, Jezusowi łzy na nogi * Wylewaj serdecznie, będziesz żył z Nim wiecznie.

---

PIEŚŃ 7.

 A któż Cię to Stwórco świata wszystkiego i Panie, * Dzisiaj złożył w Betleemskiej stajence na sianie? * Któż Cię, Wszechmogący Boże, strącił na to łoże? * Kto Cię na tej nizkiej ziemi, równie z synami ludzkimi, * Trudy wszelkie cierpieć zniewolił.

 Twa to nowina, a miłość ma ku Tobie sprawiła, * Że mnie z wysokości nieba, na ziemię zwabiła, * Abym w osobie Dzieciny, opłakiwał ludzkie winy, * A spłaciwszy dług twój, ciebie w szczęśliwości wiecznej w niebie, * Między wybranymi posadził.

 O Boże, jakżeś w miłości Twojej niepojęty, * Żeś opuścił tron Twój w niebie, a mieszkasz z bydlęty, * Żeś zapomniał Twej godności, zstępując w ziemskie nizkości, * Abyś dla mnie w ludzkiem ciele, niewczasów i nędzy wiele, * I śmierć srogą, podjął krzyżową.

 Pomnij więc, jaką miłością goreje ku tobie, * O człowiecze! gdy [10]dla ciebie nie folguje sobie, * Godniejsi są Aniołowie, zacniejsi Serafinowie, * Lecz ciebie nad nich szanuję, tak dalece, że przyjmuję, * Człowieczeństwo na się dla ciebie.

 O Przedwieczny Synu Boga, nigdy nie stworzony, * Dziś zaś w Betleem z Panny Maryi narodzony, * Czemże wynagrodzę Twoje podjęte trudy i znoje, * Czem Twą miłość niepojętą, dla mnie na Ciebie zawziętą, * Ja niewdzięczny człowiek odwdzięczę?

 Żadnej innej Ja nie żądam od ciebie wdzięczności * O człowiecze! oprócz twojej wzajemnej miłości, * Któraby cię drogą cnoty nieodstępnie wiodła póty, * Póki cię przez śmierci wrota, do wiekuistego żywota * Nie wyprowadzi z tej ziemi.

---

PIEŚŃ 8.

 Alleluja, Chwalmy Boga, * Który się narodził, * By nas wyswobodził, * Z niewoli.

[11] Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego Anieli * Śpiewając weseli * Chwalili.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego pasterze * W prostocie swej szczerze * Chwalili.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego ptaszęta * I nieme bydlęta * Chwaliły.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego królowie, * Od Wschodu Mędrcowie * Chwalili.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego mniemany * Ojciec, Józef zwany, * Wychwalał.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * Którego Marya, * Dziś w żłobie powija * W pieluszki.

 Alleluja! Chwalmy Boga: * W tem życiu na ziemi, * A potem z Świętymi * Na wieki.

---

PIEŚŃ 9.

 Anieli się radują, pokój ziemi zwiastują, * Wołając, że Słowo nieskończone jest ciałem obleczone, * W żłobie położone.

 Pasterze pobudzeni, od Anioła sprawieni * Natychmiast do szopy przybiegają, Dzieciątku się kłaniają, * Z weselem witają.

 Toż od Wschodu Mędrcowie, przesławni Monarchowie, * Pokornie zdala Pana witali, pokłony Mu oddali, * Bogiem Go wyznali.

 Więc i my się pospieszmy, serca ku Niemu podnieśmy, * By ten Pan [12]nasz, który leżał w żłobie, zawołał nas ku Sobie, * Bóg w ludzkiej Osobie.

---

PIEŚŃ  10.
(Tyrolska).

---

PIEŚŃ  11.

 Anioł Pański otoczony światłością dokoła, * Objawia się dziś pastuszkom i tak na nich woła: * Wraz, wraz pasterze, grając skoczno na lirze, * De Betleem bierzcie, Dzieciątko ucieszcie.

 Narodził się wam Zbawiciel z dawna pożądany, * Który skruszy moc czartowską i piekła kajdany. * Wraz, wraz pasterze itd.

 Ten jest Synem Najwyższego, równy Ojcu w Bóstwie, * Dziś dla zbawienia waszego rodzi się w ubóstwie. * Wraz, wraz pasterze itd.

 I dlatego was pastuszków coście w nędznym stanie, * Wzywa najprzód przed innymi na Swe powitanie. * Wraz, wraz pasterze itd.

 Idźcież spieszno a znajdziecie ten skarb znamienity, * Leży w żłobie w ubożuchne pieluszki powity. * Wraz, wraz pasterze itd.

 Gdy przyjdziecie, upadniecie przed Nim na kolana, * Oddacie Mu pokłon Boski, uznacie za Pana. * Wraz, wraz pasterze itd.

 On wam jeszcze w tym żywocie da łaski obfite, * A po śmierci w chwale Swojej szczęście nieprzeżyte. * Wraz, wraz pasterze itd.

---

[13]

PIEŚŃ  12.

 Anioł pasterzom mówił: * Chrystus się wam narodził, * W Betleem, nie bardzo podłem mieście, * Narodził się w ubóstwie, Pan wszego stworzenia.

[14] Chcąc się tego dowiedzieć, poselstwa wesołego; * Bieżeli do Betleem skwapliwie, * Znaleźli Dziecię w żłobie, * Maryę z Józefem.

 Jaki Pan chwały wielkiej! uniżył się z wysokiej * Pałacu kosztownego żadnego, * Nie miał zbudowanego, * Pan wszego stworzenia.

 O dziwne narodzenie! nigdy niewysłowione; * Poczęła Panna Syna w czystości, * Porodziła w całości * Panieństwa swojego.

 Już się ono spełniło, co pod figurą było: * Aaronowa różdżka, zielona * Stała się nam kwitnąca * I owoc rodząca.

 Słuchajcież Boga Ojca, jako go wam zaleca: * Tenci jest Syn Najmilszy, Jedyny, * Wam w raju obiecany, * Tego wy słuchajcie.

 Bogu bądź cześć i chwała, któraby nie ustała; * Jak Ojcu tak i Jego Synowi, * I świętemu Duchowi, * W Trójcy Jedynemu.

---

PIEŚŃ  13.

 Apokaliptyczny Baranku, * Leżący w pieluszkach na sianku, * O śliczny Jezuleńku, wdzięczny, luby puzieńku, * Boski Ablegacie, czem nie w majestacie, * Czemu nie w mistycznej, apokaliptycznej * Stawiasz się nam szacie.

 Apokaliptyczne splendory, * Też to są te ciężkie rygory? * Ten majestat, ten tron Twój? nie ten, nie ten Boże mój: * Twój tron pełen chwały, z gwiazd nie z twardej [15]skały, * Jest na firmamencie, nie na pawimencie, * Nie ten żłób zbutwiały.

 Liczne, śliczne Świętych orszaki * Gdzie są? bo Twój majestat taki: * Wół ten ni to mistyczny, ni apokaliptyczny, * Sam Ci asystuje, z osłem paraduje, * Innych tu potrzeba asystentów z nieba, * O Baranku śliczny!

 Wstępuje dziś Bóg w znak Baranka, * Więc Go kontentuje garść sianka: * I w szopie zamieszkuje, Pastuszków przywołuje. * Stał się uniżonym, byś był wywyższonym, * Stał się kreaturą, zważ ludzka naturo, * Ten afekt kochanka.

 Złote runo Bóstwa Swojego, * Przykrył szatą ciała ludzkiego: * Na śmierć się ofiarował, by Swą śmiercią skasował, * Wyrok ogłoszony i już potwierdzony, * Do księgi mistycznej, apokaliptycznej, * Wiecznie zaciągniony.

 Baranek tę księgę otworzył, * Niebo, ziemię, piekło zatrwożył: * Zgrzytnęło piekło na to, co Mu dasz świecie za to? * Korony składają, na twarz upadają * Nieba koronaci; a indygenaci * W szopie Mu oddają.

 Na tryumf, na hołdy potrzeba * Powziąść mody od Świętych z nieba: * Więc wszyscy upadajmy, zamiast koron składajmy * Serca, śluby; Boże przyjmij, co kto może, * Przyjmij od nas wielu, ten hołd Zbawicielu, * Daj, niech Cię kochamy.

---

PIEŚŃ  14.

 A witajże Jezu z Panny narodzony; * Czemuś tak ubogo na [16]sianku złożony? * Leżysz, widzę, w twardym żłobie, * Nie masz odzieży na Sobie; * O Wszechmocny Panie! Jak Ci zdrowia stanie?

 Najświętsza Marya wielce się dziwuje, * Twej prześlicznej twarzy pilnie przypatruje: * Iżeś z nieba wysokiego * Zstąpił dla człeka grzesznego * Na ziemskie nizkości — Zażywać przykrości.

 Józef staruszek stoi zadumany; * Dziwi się miłości Twej Panie nad pany; * Cóż za miłość Twoja była, * Która Cię tu sprowadziła * Z tronu niebieskiego — Pana tak Wielkiego!

 Na padole płaczu tak przykrości wiele * Ponosisz mój Jezu w Przenajświętszem Ciele. * Wszystko dla człeka grzesznego, * Bo chcesz, żebyś zbawił jego; * Przez Twe narodzenie — by miał odkupienie.

 Nie masz nic dworzanów, aby Ci służyli, * Przy Twem narodzeniu aby się cieszyli; * Tylko widzę osła z wołem, * Którzy Ciebie parą społem * Grzeją swą bydlęcą, kiedy ludzie nie chcą.

 Pasterze spieszą za głosem Anielskim, * Jak się dowiedzieli o Królu niebieskim; * I trzody poodbiegali, * Aby Ci pokłon oddali * Bogu Prawdziwemu, w stajni złożonemu.

 A i królowie czemprędzej z darami * Spieszą się mój Jezu, by Twymi sługami * Mogli być w królestwie Twojem; * Pogardzając państwem swojem, * Wolą służyć Tobie, * I żyć z Tobą w niebie.

 Ja też grzesznik wielki [17]przychodzę do Ciebie, * Ścieląc się pod nóżki; przyjmij mnie do Siebie! * Wszakżeś się na to narodził, * Byś nas z piekła wyswobodził; * Boże Nieśmiertelny, * Bądźże pochwalony!

---

PIEŚŃ  15.

 Bądź pochwalon Boże Wcielony, * Dla nas w podłym żłobie złożony; * Tyś jest Panem świata wszystkiego, * Choć Cię świat widzi ubogiego.

 Tyś świat stworzył, * Ty Bóg wieczności * Wziąłeś na się ludzkie krewkości; * Ty świat śmiercią odkupisz srogą, * I wylejesz za nas krew drogą.

 Zawitajże Dziecię kochane, * Dziś od Królów udarowane: * My nie złoto Tobie oddamy, * Bo królewskich darów nie mamy.

 Damyć serce pełne miłości, * Pełne wiary, pełne ufności. * Przyjmij chętnie, coć słudzy dają, * Niech Cię wszystkie narody znają. Amen.

---

PIEŚŃ  16.

 Baranek Boży między bydlętami, * Król chwały wiecznej między pastuszkami * Leży we żłobie, zważaj co się dzieje * Świecie niewdzięczny, serce we mnie mdleje, * Od żalu, od żalu, od żalu.

 Ten, co przed Nim drżą nawet Aniołowie, * Którego słudzy są Cherubinowie. * W takie świata poszedł pogardzenia, * Że nie mógł nigdzie znaleźć przytulenia, * U ludzi, u ludzi, u ludzi.

[18] Dlaczego w polu musiał mieć gospodę, * W tak nieprzyjazną dla Siebie przygodę, * W jamie skalistej gdyby robaczek, * Wdzięczny Maryi schował się Synaczek, * Synaczek, Synaczek, Synaczek.

 O Boże! Boże! dziw to nad dziwami, * Którego trudno pojąc umysłami: * Patrzcie jak płacze Bóg w ludzkiem ciałeczku, * Jak drży od zimna w żłobie na sianeczku * Leżący, leżący, leżący.

 Nie dawno przedtem pioruny i grzmoty, * Ziemi trzęsienia i różne kłopoty, * Na ludzi zsyłał dla ich ukarania, * A teraz więcej na Sobie z kochania, * Ponosi, ponosi, ponosi.

 Uważ więc teraz, duszo miłość Boga, * A pomyśl, jaka zły świat czeka trwoga, * Gdy wtórą Trójcy Najświętszą Osobą, * Nieba całego i Świętych ozdobą, * Wzgardzono, wzgardzono, wzgardzono.

---

PIEŚŃ  17.

 Betleem święte miasteczko wsławione, * Tyś przez Proroków zdawna ogłoszone: * Według proroctwa Micheaszowego, * Z ciebie miał wynijść Wódz ludu Bożego.

 To się już dzisiaj spełniło na tobie, * Posiadasz Boga w maluczkiej osobie: * O jakże wdzięcznie brzmią Anielskie pienia, * Wyśpiewujące hymny uwielbienia.

 Tych więc Aniołów i my naśladujmy, * Uczcijmy z nimi, z nimi się radujmy, * Wołając: witaj, o [19]Panie nad pany, * Przez Twych Proroków z dawna obiecany.

 Izajaszu! wesel się wraz z nami, * Coś przejrzał duchem, my widzim oczami: * Oto Panienka porodziła Syna, * Nie znając męża, jak wdzięczna nowina.

 I Baruch wiernych przyszłym cieszył cudem, * Że Bóg na ziemi z Swym zamieszka ludem: * Pełnią nadzieję, którą tęskność słodził, * Dziś nam w Betleem Chrystus się narodził.

 Izajaszu! coś za ludem prosił, * I głos do Pana zastępów podnosił, * By dał Baranka nam panującego, * Pójdź do Betleem, tam masz złożonego.

 Co Patryarchom poprzysiągłeś Panie, * Że ze krwi onych Mesyasz powstanie: * Toś dzisiaj ziścił, gdyś Dawida plemię, * Uczcił synostwem Zbawiciela ziemię.

 Pójdź pokolenie Judy, witaj Pana, * Złóż Mu twe berło, padnij na kolana: * Bo oto woła Bóg Jakóba mową, * Że wszystkich ludów Chrystus będzie głową.

 Już się proroctwo Dawida spełniło, * Gdy ode Wschodu trzech Królów przybyło, * Z wielkiemi dary, nizkiemi pokłony, * U nóg Dzieciątka składają korony.

 Dziś więc do Pana przybliżmy się społem, * Cześć Mu oddajmy, i uderzmy czołem, * Wołając: Panie, zmiłuj się nad nami, * A nie racz gardzić naszemi prośbami.

---

[20]

PIEŚŃ  18.

 

[21] Murzynowie, Arabowie * Z Tarsu to są królowie; * Nauczeni, oświeceni, * Ci święci trzej Magowie * Przez Proroka Balaama, * Co potwierdza gwiazda sama, * Prowadząca do szopy.

 Nie leniwi lecz skwapliwi, * Swoje kraje rzucają, * A w te strony swe korony, * W szopie Panu składają; * Jeruzalem nawiedzając, * I Heroda się pytając, * Gdzie Król Chrystus narodzony.

 Herod wita, Królów pyta, * Co to za król na świecie, * Obiecany i przysłany, * W którym Judzkim powiecie; * Na co rzekną, że Prorocy * O niebieskiej Jego mocy * Piszą z Ducha świętego.

 Pozdrowiwszy, nawiedziwszy, * Jeruzalem żegnają, * A bez zwłoki, spieszne kroki * Do Betleem wraz dają: * Melchior i z Baltazarem, * Kaspar z zacnym złota darem, * W szopie raczą Chrystusa.

 Lubo w żłobie jednak sobie * Dziecię Boga szacują, * Otworzywszy, skarb złożywszy, * Wonność mirrę darują: * A w najczystsze Panny ręce, * Matce Bożej i Panience * Wdzięczne dary złożyli.

 Złoto Pana, a kapłąna * Kadzidło oznaczało, * Mirra znakiem, męki smakiem * W tych darach wyrażało: * Co królowie, gdy oddali, * Pana w żłobie pożegnali, * Z Matką Jego Maryą.

 Więc w krainę, w swą dziedzinę * święci spieszą Panowie, * A w spocznieniu i w zaśnieniu * Z nieba stają posłowie: * Świętym [22]Królom wręcz bez trwogi * Rozkazują w domu progi, * Innym wracać gościńcem.

 I tak święci w łaskę wzięci, * Od Pana wcielonego, * Przy radości, wesołości, * Dla nas narodzonego, * Wierni będąc wyznawali, * Że Bóg zrodzon ogłaszali, * Aby zbawił narody.

 I my dary, z serc ofiary * Dajmy Panu z Królami, * Miłość w złocie, zapach w cnocie, * Mirrę gorzką i z nami: * Prosząc Pana poznanego, * Boga w żłobie złożonego * By nas niebem darował.

---

PIEŚŃ  19.

 (Jeden śpiewa). Bóg się rodzi, moc truchleje, * Pan niebiosów obnażony, * Ogień krzepnie, blask ciemnieje, * (Wszyscy). Ma granice nieskończony: * Wzgardzony, okryty chwałą; * Śmiertelny król nad wiekami, * A słowo Ciałem się stało, * I mieszkało między nami.

 Cóż masz niebo nad ziemiany? * Bóg porzucił szczęście twoje, * Wszedł między lud ukochany, * Dzieląc z nim trudy i znoje: * Niemało cierpiał, niemało, * Żeśmy byli winni sami, * A słowo itd.

 W nędznej szopie urodzony, * Żłób Mu za kolebkę dano; * Cóż jest, czem był otoczony? * Bydło, pasterze i siano. * Ubodzy! was to spotkało, * Witać Go przed bogaczami, * A słowo itd.

 Potem i króle widziani * Cisną się między prostotą, * Niosąc dary [23]Panu w dani, * Mirrę, kadzidło i złoto: * Bóstwo to razem zmieszało * Z wieśniaczemi ofiarami, * A słowo itd.

 Podnieś rękę, Boże Dziecię, * Błogosław krainę miłą, * W dobrych radach, w dobrym bycie, * Wspieraj jej siłę swą siłą; * Dom nasz i majętność całą, * I Twoje wioski z miastami! * A słowo itd.

---

PIEŚŃ  20.

 Bóg się z Panny narodził, * By ludzi oswobodził! * Tego dnia wesołego, * Narodzenia Bożego. * Weselmy się, radujmy się, * Bogu cześć dajmy.

 Rozkwitła się lilia, * Nieskażona Marya: * Tego dnia itd.

 Porodziła nam Syna, * O wesoła nowina! * Tego dnia itd.

 Aniołowie śpiewają, * Bogu chwałę oddają: * Tego dnia itd.

 Patrzcie jak w nocnej dobie, * Witają Go we żłobie: * Tego dnia itd.

 Wół i osieł klękają, * Stwórcą Go swym uznają: * Tego dnia itd.

 Trzej Królowie z darami * Spieszą i z pokłonami: * Tego dnia itd.

 O ludu chrześcijański! * Śpiewaj chwałę w dzień Pański * Tego dnia itd.

---

[24]

PIEŚŃ  21.

 Bóg w Trójcy świętej sprawił to w Niebie, * Aby grzesznika przyjął do Siebie, * Który Go przez grzech porzucił, * Chce, by się do Niego wrócił, * dziwnym sposobem.

 Bóg Ojciec Syna z łona swojego, * Zsyła na okup człeka grzesznego: * Tak Bóg Syn, Jezus najmilszy, * Idzie na świat, nie kto inszy * Zbawić człowieka.

 Zstępuje poseł z nieba górnego, * [25]Jako pociecha ludu swojego: * Bóg Ojciec Syna wszechmocnością, * I Duch święty swą mądrością, * Wszystko to sprawił.

 Panna poczęła i porodziła, * Gdy przez miesięcy dziewięć nosiła: * Złożyła Go na sianeczku, * Dała pokłon Dzieciąteczku, * Z wielkiem weselem.

 Pasterze, którzy straż trzody mieli, * Światłość na niebie wielką ujrzeli: * Anioł się im okazuje, * Do Betleem rozkazuje, * Powitać Pana.

 Gdy przybieżeli, Dziecię we żłobie * Ubogo leży w ludzkiej osobie: * Padli przed niem na kolana, * Powitali swego Pana * Narodzonego.

 Panna się cieszy, Dziecię całuje, * Niewczasu Jego sercem żałuje, * Mówiąc: Synu mój kochany, * Z dawna na świat pożądany, * Bądź pochwalony.

 Królowie dary oddają swoje, * Przyjmijże Dziecię, wszystko to Twoje: * Pierwszy Mu oddaje złoto, * Mówiąc, że już nie dbam o to, * Bo Cię miłuję.

 Drugi kadzidło stawia przed Pana, * Znaj Stwórcę twego, duszo kochana: * Trzeci mirrę ofiarował, * Każdy co miął, to darował * Panu swojemu.

 A my grzesznicy w grzechach ospali, * Trzeba, żebyśmy pokłon oddali: * Boć On nam odpuści grzechy, * Da z Sobą zażyć pociechy, * Na wieki wieczne.

---

[26]

PIEŚŃ  22.

 Nowa z 1870 r.

 Boscy posłowie o święci Anieli, * Od was nam przyszła z nieba ta nowina, * Że w stajeneczce, na biednej pościeli, * Panna powiła nam Bożego Syna. * My się dziś biedni radujemy z wami, * Że się zmiłował Bóg nad grzesznikami.

[27] Biedni pastuszki! pobożni prostacy! * Wyście Aniołom pierwsi uwierzyli. * Chociaż byliście najwięksi biedacy, * Pierwsi z darami do szopki przybyli. * Jak wy Jezusa witali ze łzami, * Tak my biedacy, witamy Go z wami.

 Od wschodu mędrce, królowie bogaci * Wyście Jezusem biednym nie wzgardzili, * Wyście w pastuszkach poznali swych braci * I razem z nimi Bogu się skłonili. * Jak wy Jezusa czcili z pastuszkami, * Tak my Go czcimy dzisiaj wszyscy z wami.

 Wy dobrej woli ludzie na tej ziemi, * Co macie w sercu Jezusa małego, * Co uznajecie słowami waszemi * Każdego człeka za bliźniego swego. * Śpiewajmy razem Panu nad panami, * Tyś naszym Ojcem, my Twemi dziatkami.

 Cieszmy się wszyscy na tej naszej ziemi, * Jezus nam rączką Swą pobłogosławi, * Oddali smutek, wesprze łaski Swemi, * Zaszczepi miłość i wiecznie nas zbawi. * Tobie więc, Jezu! chwała nad chwałami, * Niechaj brzmi dzisiaj tysiący ustami.

---

PIEŚŃ  23.

 Boże i Królu jakież Twoje trony! * Jakież ozdoby, jakie masz korony! * Szopka i żłóbek i nikczemne siano, * Wszystkie dostatki, które Ci tu dano.

 Gdzież się zostały szaty purpurowe, * Gdzie są szkarłaty, gdzie tkania perłowe? * Mizerne siano! [28]o jak ostra trawa! * Czemu się miększą pościółką nie stawa.

 Schowaj pod ziemię skarby swoje, świecie, * Schowaj włodarzu rozkoszne twe kwiecie: * Milszy jest Bogu żłóbek siankiem słany, * Niźli szpalerów złota pełne ściany.

 Wyjdźcie książęta z ozdobnych pokoi, * Patrzcie, czy Bogu tak leżeć przystoi: * Żadnych się bogactw od was nie doprasza, * Niech Go okryje siankiem ręka wasza.

 Wynijdźcie wszyscy, co wygód pragniecie, * Patrzcie, jak w nędzy leży Boskie Dziecię, * Jako pogardza świata dostatkami, * Jako naucza gardzie rozkoszami.

 Boże! coś zstąpił z niebios wysokości, * Nie pragniem bogactw, trzymaj nas w mierności: * Wolimy cnoty nad bogate mienie, * Przy którem trudno otrzymać zbawienie.

 Twoja to łaska i upodobanie, * Za skarb na świecie największy nam stanie: * O nią prosimy i onej pragniemy, * Bo z nią szczęśliwość wieczną osiągniemy.

---

PIEŚŃ  24.

 Bracia mili, hejnał świta, * Zbawiciel do nas zawita, * A to już gospody pyta. * Wstajmyż ze snu, duchem wstajmy, * Serca Mu nasze darujmy, * Za gospodę ofiarujmy; * Oto Józef sfrasowany * Nie ma gospody dla Panny, * Prosi u nas o nią dla Niej.

 Że to Panna pokorniuchna, * Pogląda na nas miluchna, * Prosi [29]nas o nasze serce, * W niem się Syn Jej narodzie chce: * Zażywajcie bracia litości, * Niechajże ten Gość nad gości * Ma gospodę między nami, * I już mieszka zawsze z nami.

---

PIEŚŃ  25.

 Bracia, patrzcie jeno, jak niebo goreje, * Znać, że coś dziwnego w Betleem się dzieje; * Rzućmy budy, warty, stada, * Niechaj niemi Pan Bóg włada, * A my do Betleem.

 Patrzcie, jak tam gwiazda światłem swojem miga; * Pewnie do uczczenia Pana swego ściga. * Krokiem śmiałym i wesołym * Spieszmy i uderzmy czołem, * Przed Panem w Betleem.

 Wszakże powiedziałem, że cuda ujrzymy, * Dziecię, Boga świata, w żłobie zobaczymy. * Patrzcie, jak biednie okryte, * W żłóbku Panię znakomite * W szopie przy Betleem.

 Jak Prorok powiedział: Panna zrodzi Syna, * Dla ludu całego szczęśliwa nowina; * Nam zaś radość w tej tu chwili, * Gdyśmy Pana zobaczyli * W szopie przy Betleem.

 Betleem miasteczko w Juda sławnem będzie, * Pamiętnem się stanie w tym kraju i wszędzie. * Ucieszmy się więc ziomkowie, * Pana tego już uczniowie, * W szopie przy Betleem.

 Obchodząc pamiątkę odwiedzin pasterzy, * Każdy czciciel Boga, co w Chrystusa wierzy, * Niech się cieszy i raduje, * Że Zbawcę swego znajduje * W szopie przy Betleem.

---

[30]

PIEŚŃ  26.

 Brama się otwiera, * Dzień wesoły! * W której łaska się otwiera, * Dzień to jest wesoły! * Niechaj dnia tego wesele * Zabrzmi w powszechnym Kościele.

 Światłość światu niewidziana * Dzień wesoły! * Z żywota Panny wydana * Dzień to jest itd.

 Matce-Pannie cześć i chwała, * Dzień wesoły! * Wiernym nadzieja powstała, * Dzień to jest itd.

 Tobie, Panie, dajem pienie, * Dzień wesoły! * Na Twe święte narodzenie, * Dzień to jest itd.

---

PIEŚŃ  27.

 Christus, Christus natus est nobis, * Venite, venite adoremus. * Venite, adoremus. [31]

venite adoremus, * Christus, Christus natus est nobis, * Venite, venite, adoremus.

---

PIEŚŃ  28.

(Na Introit).

 Chrystus, Chrystus nam się narodził, * Pójdźmy, pójdźmy, pokłońmy się Jemu, * Pokłońmy się Jemu, pokłońmy się Jemu. * Chrystus, Chrystus, nam się narodził, * Pójdźmy, pójdźmy, pokłońmy się Jemu.

---

PIEŚŃ  29.

 Chrystus, Syn Boży, dziś się tak pokorzy, * Z żywota panieńskiego * Rodzi się dla człowieka grzesznego.

 Świętych Proroków, i żądanie ojców * Pan Bóg wypełnił wiernie * Przez Syna Swego na świat zesłanie.

 Dlatego wszystkie narody chrześcijańskie, * Za ten dar dzięki [32]czyńcie, * Imię Boże chwalić nie przestańcie.

 Bo najdroższy nam, w ten to czas darmo zesłan, * Z dobroci Boga Pana, * Przez Niego moc dyabelska związana.

 Raduj się temu, każdy wierny, komu * Bóg łaskawy pomógł, * Doczekać przy zdrowiu tych świętych gód.

 Błogosławione są te oczy, * Które godne były uwidzieć, * To Dziecię a na Nie zawsze patrzeć.

 Możni królowie, święci prorokowie, * Jego z dawna żądali * Biedni pastuszkowie się doczekali.

 Anieli święci, mieszkańcy niebiescy * Bogu w niebie cześć dają, * A na ziemi pokój nam zostawiają.

 I my śpiewając, Bogu się weseląc, * Cześć, chwałę Mu dawajmy * Potem, skąd przyszedł, tam pójdziemy.

---

PIEŚŃ  30.

 Chwilo łaskawa, dla nas zjednana, * Ty nas dziś cieszysz w Stwórcy miłości. * Gdy obchodzimy rodzenie Pana, * I dzień zbawienny, pełny radości, * Prawdziwieć to jest ta pamiątka miła, * Która nam Boga na ziemię zjawiła.

 Wy jasne nieba, nam przypomnijcie, * Jaki się stał głos, i jakie chwały, * Gdy Jezus Chrystus powziął to życie, * I gdy się rodził, jak człowiek mały; * Pewnie Go wtenczas i niebo wielbiło, * Bo przyjście Jego, światu ogłosiło.

[33] Ziemio zbarwiona, swemi kwiatami * Maszże zapachy dla nas tak mocne, * Jakie Pan w przyjściu dał między nami, * Które są nawet duszy pomocne, * Cała twa piękność, ze wszystkiem zniszczała, * Kiedy Jezusa wonność się rozsiała.

 Wszystkie stworzenia martwe i żywe, * Cieszcie się z nami z takiej przyczyny, * Czyż pamiętacie czasy szczęśliwe, * W których Bóg zwiedził nasze krainy, * Wiecie zaiste, bóście wy śpiewały, * W swym głosie Jemu, chwałę, cześć dawały.

 Cóż wam za radość Józef z Maryą * Najczystsi Patia święci Rodzice * Co za pociechy na czas sprzyja, * Gdyście widzieli Jezusa lice, * Nikt z nas nie zgadnie, ani też określi, * Tej tajemnicy ukrytej najściślej.

 Wyście szczęśliwi, Króle, pasterze, * Żeście zwiedzili próg Pańskiej chaty, * Daliście serca, za dar Mu szczerze * Macie też niebo w zamian bez straty. * Tuście na ziemi ucieszyli Dziecię, * Teraz na zawsze z Nim się też cieszycie.

 Anielskie duchy wówczas przytomne, * Wszak czyniliście Panu usługi, * Nauczcież nas też, byśmy podobne, * W dniach tej pamiątki płaciły długi. * Dając w wszech sprawach, Jemu winne dary * I w sercach czystych czyniąc Mu ofiary.

 Nie masz więc miejsca u nas tęsknoto, * Ustąp gdy dziś jest dla nas wesele, * Dzień narodzenia czcimy ochotno, * Chcąc uczcić Pana w człowieczem ciele * Miej chwałę [34]Jezu, narodzony wszędzie * I tu przytomny w tej naszej kolędzie.

---

PIEŚŃ  31.

 Cicho wszędzie, śpi świat cały, * Twardym snem ujęty; * A na niebie gwiazdy grały * Hymn dla Boga święty.

 Tylko w polu ogień bucha, * Przy nim trzodka drżała: * Gra żałośnie zawierucha, * Czeladka czuwała.

 W tem śród nieba błyśnie łuna, * Cudny blask się toczy, * I Anielska dzwoni struna, * Strach pastuszków mroczy.

 Hej Szymonie, bracie Janie, * I wy Pawle stary * Czy słyszycie to śpiewanie? * Czy to sen, czy mary?

 A tam niebo wciąż się pali, * Już łuna na ziemi; * Wtem Anieli całkiem biali * Staną między nimi:

 Ej, nie bójcie się, kochani! * Złego nie zrobimy; * My od Boga wam posłani, * Błogą wieść głosimy:

 Oto tam w lichej stajence * Bóg się dla was rodzi; * Starzec stoi przy Panience, * I Jej dolę słodzi.

 Znikły z nieba czarne chmury, * Znój wam zniknie z czoła;... * Tak śpiewają święte chóry, * Czeladko wesoła.

 I nuż chwytać skromne dary * Dla świętej Dzieciny; * Aż się przeląkł Józef stary * W ścianach chałupiny.

 A Jezusek śmiał się błogo, * Rączką błogosławi: * Już was więcej piekło trwogą * Pastuszki nie zdławi.

 Z pastuszkami i my łączmy * Naszych serc ofiary: * Wiara, miłość i nadzieja * To są nasze dary.

[35] Przyjm je, przyjm je Jezu drogi, * Twoje proszą dzieci, * Niech na ziemi zginą wrogi, * Błogi dzień zaświeci.

---

PIEŚŃ  32.

 Nowa z 1870 r.

 Cieszmy się i pod niebiosy, * Wznośmy razem miłe głosy; * Bo wesoła dziś nowina, * Czysta Panna rodzi Syna. * Bijcie w kotły w trąby grajcie, * O Jezusie chwałę dajcie nowonarodzonym.

[36] Złożyła Go na sianeczku, między bydlęty w żłóbeczku: * Aniołowie Go witają, chwałę z wysoka śpiewają, * Bijcie w kotły itd.

 Pastuszkowie na znak dany, znalazłszy Pana nad pany, * Z pociechą serca witają, Bogiem Go swoim wyznają. * Bijcie w kotły itd.

 Trzej Królowie ode Wschodu, z darami swego narodu, * Do Betleem pospieszają, pokłon i dary Mu dają. * Bijcie w kotły itd.

 I my Go też przywitajmy, i wesoło zaśpiewajmy: * Witaj śliczne niewiniątko, zesłane z nieba Dzieciątko. * Bijcie w kotły itd.

 Tyś jest Synem Najwyższego, Tyś Panem świata całego: * przez Twe święte narodzenie, odpuść grzechy, daj zbawienie. * Bijcie w kotły itd.

---

PIEŚŃ  33.

 Collaudemus Christum Regem, Qui natus est in Betleem, * Mariamque Genitricem, Orphanorum AdjuricemAdjutricem, * Quem laudat SotSol atque Luna Universa Creatura. * Apostolique MartynesMartyres, Universi poli Cives, * Nos etiam cum jubilo, Benedicamus Domino.

---

PIEŚŃ  34.

 Coś wszystko stworzył w przedziwnym porządku, * Sam się dzisiaj stwarzasz, będąc od początku,

 Któryś był zawsze teraz być [37]poczynasz * Między stworzenie liczyć się zaczynasz.

 Panie, któż może pojąc takie dziwy, * Jesteś i człowiek i Bóg prawdziwy.

 Twoja to mądrość, Twoja moc i siła, * Niewysławiona dobroć to sprawiła.

 Ciebie my mówiąc i milcząc chwalemy, * Twe rozkazanie z chęcią czynić chcemy.

 Sam bierzesz pokarm na łonie Swej Matki, * A wszystkich ludzi żywisz jak swe dziatki.

 Jakże głębokie tajemnice to są, * Co z sobą dziwy i zdumienie niosą.

 Przedwieczny Synu, cne Ojcowskie plemię, * Któryś człowiekiem zjawił się na ziemię.

 W naturze ludzkiej Boże niezmierzony, * Bądźże od wszystkich wiecznie pochwalony.

 Do Twych się jasiek dziwiących ciśniemy, * Na ziemię padłszy, ręce podnosimy.

 Pokornie Ciebie błagamy prośbami, * Twe miłosierdzie racz uczynić z nami.

 Oto Anieli Twą chwałę śpiewają * Oziębłe serca nasze pobudzają.

 Przyjm więc ku Swemu od nas uwielbieniu, * Którzy oddajem cześć Twemu Imieniu.

---

PIEŚŃ  35.

 Co to za miłość, co za przychylność ku Jezusowi, * Przyszedł na ziemię, żeby zbawienie dał człowiekowi: * A człowiek nic na to, na [38]to. * I kawałka ziemię, to niewdzięczne plemię żałuje Bogu.

 Niewdzięczny świecie! stworzenieś przecie jest Jezusowe, * Na przyjście Jego, cóż to takiego, żeś nie gotowe? * O niewdzięczny świecie, świecie, * Co to za odmiana, że wiecznego Pana, niemasz za Swego.

 Niewdzięczny świecie, mówię po trzecie, co za odmiana, * Boga rugujesz, w stajni lokujesz, z wiązanką siana: * A jakiż to pałac, pałac! * Takie dla bydlęcia, a nie dla Panięcia, miejsce być miało.

 Co za obicie mieć będzie Dziecię, w ziemskiej gościnie, * Czem się zagrzeje i przyodzieje, w tak złej godzinie? * Nic ja tu nie widzę, nie widzę; * Tylko pajęczyna u Boskiego Syna pasmem się snuje.

 Co za dworzany ma Pan nad pany, do boku Swego, * Ni spiżarni; ni szafami nie widzę u Niego, * Czemby Swoje wierne, wierne * Miał posilić sługi, przez czas choć nie długi; nic nie znajduję.

 A dla lubego Jezusa mego, co przecie będzie? * Czem się posili, w tak ciężkiej chwili, gdy pusto wszędzie? * Nieprzyjazne czasy, czasy. * Tylko osieł z wołem, chodzący okołem, grzeją nie tuczą.

 Skąpyżeś przecie, niewdzięczny świecie dla Boga twego, * Jego żałujesz, Tego rugujesz, co wszystko Jego: * Żal mi Cię mój Jezu, Jezu, * Pójdź do serca mego, a nie wychodź z niego, do zgonu życia.

---

[39]PIEŚŃ  36.

 Cóż to nowe za dziwy, widok jasny, prawdziwy? * Bóg to, który rządzi wiekiem, pokazał się nam człowiekiem; * Najwyższy, maleńki, Syn biednej Panienki * Przyszedł w ludzkiem ciele, stąd nasze wesele.

 A gdzie Jego mieszkanie? jakie Jego ubranie? * W Betleemskiej stajeneczce, na sianku przy Mateczce; * Pieluszką odziany, bydląt parą grzany; * Takie ma wygody Pan całej przyrody.

 Na cóż znosi te trudy? by grzechów zmył brudy; * On poniesie krzyż, cierpienia dla wszystkich ludzi zbawienia, * By ich z piekła zbawić; jakże Go nie sławić? * Niech Twa, Wieczny Panie! chwała nieustanie.

 Słyszą śpiewy pastuszkowie, idą za gwiazdą królowie; * Widzą światłość nad stajenką, w szopce Dziecinę maleńką; * Przynieśli ofiary, i złożyli swe dary: * Witaj Zbawicielu i Odkupicielu!

 Pastuszkowie coś z bydła, króle złota, kadzidła * Naznosili i mirry, oddając hołd szczery * Najwyższemu Panu, według swego stanu, * Temu, co światami rządzi i królami.

 Więcże teraz niech będzie głośno na ziemi, wszędzie * Wiwat, wiwat Jezu Tobie, dzisiaj w maleńkiej Osobie! * Daj, byśmy po zgonie, na górnym Syonie * Oglądali Ciebie, żyjąc wiecznie w niebie.

---

[40]

PIEŚŃ  37.

 Nowa z 1870 r.

 Cóż to proszę za nowina? Narodził się Bóg Dziecina; * Niesłychanać to nowina, Drży w kościele Bóg Dziecina, Bóg Dziecina.

 Przed wieki był obiecany, dawno światu pożądany, * Niesłychanać to nowina, przybył światu Bóg Dziecina.

 Bywszy Panem wiecznej chwały, rodzi się w stajence małej, * Niesłychanaó to nowina, porodziła Panna Syna.

 W niebie Mu śpiewają święty, [41]a On drży między bydlęty, * Niesłychanać to nowina, na ziemi drży Bóg Dziecina.

 Stworzył niebo i z gwiazdami, słońce, księżyc z obłokami, * Niesłychanać to nowina, Pan ubogi, Bóg Dziecina.

 Opuścił niebieskie trony, a zstąpił w te ziemskie strony, * Niesłychanać to nowina, król jest nagi, Bóg Dziecina.

 Cóż to za dworzanie Twoi? wół z osłem przy Tobie stoi, * Niesłychanać to nowina, między bydłem Bóg Dziecina.

 Okrył ptaszki skrzydełkami, Sam związany pieluszkami. * Niesłychanać to nowina, skrępowany Bóg Dziecina.

 Leży w stajence ubogi, cierpi zimno w czas tak srogi, * Niesłychanać to nowina, zły ma wywczas Bóg Dziecina.

 Tulisz Go Matko piersiami, i obwijasz pieluszkami, * Niesłychanać to nowina, płacze ciężko Bóg Dziecina.

 Leżże, leż, mój miły Panie, w stajni, w żłobie, me kochanie. * Nam zaś przez Twe uniżenie, odpuść wszelkie przewinienie.

---

PIEŚŃ  38.

 Cud dziś niesłychany pod słońcem się staje, * Bóg Syna Swojego na grzeszny świat daje, * By podźwignął powalony * Lud, w nieszczęściu pogrążony * Zniósł więzy grzechowe, * Kary Adamowe.

[42] Uboga Panienka, lecz w cnoty obfita, * Króla niebieskiego w Betleem Judzkim wita, * Bez przepychu Go powija, * Cała czysta cna Marya, * W żłobie tego składa, * Co królami włada.

 Nie możem się zdobyć na królewskie dary, * Lecz w dowód wdzięczności przyjmij serc ofiary, * Które z pokorą składamy, * Wyśpiewując z Aniołami: * Chwała z wysokości * Bogu na nizkości.

 Ukryłeś się, Panie, w Swem śmiertelnem ciele, * Milcząc w niemowlęctwie, czynisz dla nas wiele, * Kruszysz berła, spychasz z tronu * Nieprzyjaciół tego plonu, * Byś Twe ramię sławił, * Światłość z nieba zjawił.

---

PIEŚŃ  39.

 Czas radości, wesołości światu nastał teraz, * Bo Bóg wieczny, nieskończony, narodził się dla nas, * Z Panienki w Betleemie w jasełkach na sianie, * Leży małe Pacholątko na zimnie.

 Nie mając miejsca w gospodzie do stajni się schylił, * A między wołem i osłem miejsce Swe wyzwolił. * Tak się tu poniżył, aż do stajni zniżył, * Aby nas grzesznych raz w niebie podwyższył.

 Cośmy wszyscy grzeszni ludzie pragliwie czekali, * To Anieli już wesoło nam dziś zwiastowali. * Dlatego zanućmy, wszyscy się radujmy * Pacholątku, niemowlątku, śpiewajmy.

[43] Zbawicielu, kwiecie miły, Jezu Chryste Panie, * Z Panny czystej narodzony, Tyś nasze kochanie. * Królu wieczny ku nam schyl się jako nasz Pan, * Pomóż łaskaw do Twej chwały dobiedz nam.

 Bądźże naszym Zbawicielem, bądź też naszym Panem, * Dozwól, niech się Jezusie, ku Tobie dostaniem, * Wybaw nas z nieszczęścia, grzechów wszech szaleństwa, * Potem przyjm do Twego Jezu królestwa.

---

PIEŚŃ  40.
(Melodya pieśni A czemuż, mój Jezus).

 Czem, czem, czem, czem ubogo leżysz * Zbawicielu mój? Aza człecze nie wiesz? * Żem się umyślnie spuścił z nieba, * Widząc, żeć pilno ratunku potrzeba.

 Czem, czem, czem, Panie ubogo leżysz, * A wzdy mię przecie przyodziać nie bieżysz, * Patrząc na mnie Pana naguchnego, * Ucz się ubóstwa, ucz dobrowolnego.

 Czem, czem, czem w stajni leżysz Panie? * Żebym owieczkę zgubioną wziął na ramię. * Do swej owczarni, nędzną zaprowadził, * I sprosne grzechy z niej razem wygładził.

 Czem, czem, czem w żłobie położony? * Żebyś był w niebo rychło wprowadzony, * Z padołu płaczu i nędznego świata, * Zażywał ze mną rozkosznego lata.

 Żebyś był oraz w niebie królewiczem, * U Ojca mego miłego [44]dziedzicem. * Grzesznicy, czemu nie naśladujecie, * Którzy być w niebie u Boga pragniecie.

 Z ochotą Panie za Tobą pójdziemy, * Służyć Ci wiernie przyobiecujemy, * Tylko nas ratuj w naszym niedostatku * Na tym biednego, już świata ostatku.

---

PIEŚŃ  41.

 Czemuż się dzisiaj weselić nie mamy, * Gdy śpiewających Aniołów słuchamy, * Chwałę na niebie, a pokój na ziemi, * Ogłaszających, więc śpiewajmy z niemi. * Głosy radosnemi, głosy radosnemi.

[45] Już się narodził, świata pocieszyciel, * Zbawca narodów, wszystkiego Stworzyciel, * Bóg oraz człowiek, w dziełach niepojęty, * W stajni złożony, pomiędzy bydlęty, * Choć od wieków święty.

 Lecz cóż w takiej postaci złożony, * Na sianku leży Chrystus ukorzony, * Wszak Go zna przecież za Pana stworzenie, * I z Aniołami nuci święte pienie, * Czcząc to Narodzenie.

 Niosą Mu króle hołd z swojemi dary, * Niosą pasterze wdzięczności ofiary, * Bo łaska Boska ludziom hojnie dana, * Przy narodzeniu Zbawiciela Pana, * Jest nieporównana.

---

PIEŚŃ  42.

 Do Betleemu pełni radości, * Spieszmy powitać Jezusa małego, * Który dziś dla nas [46]

cudem miłości, * Zstąpił na ziemię, z Nieba wysokiego.

 Spieszmy się, spieszmy, On na nas woła, * On na to przyszedł, aby nas zbawił, * Otoczmy, otoczmy żłóbek Jego dokoła, * Aby nas Swą rączką błogosławił.

 Czysta Panienka Pana zrodziła, * W stajni powiwszy, w pieluszki okryła, * O witaj Jezu, Panie nasz kochany, * Dla winy naszej z nieba nam zesłany.

 Witaj nam, witaj, Panie nasz drogi, * My Tobie dzisiaj kładziem hołd pod nogi. * Daj nam, abyśmy Twej łaski doznali, * Z Tobą na wieki razem królowali.

---

PIEŚŃ  43.

 Dzieciątko się narodziło, wszystek świat uweseliło, * Wzięło na się człowieczeństwo, co pokryło Jego bóstwo.

 Poznałci to wół i osieł, iż to był niebieski poseł, * Trzej Królowie przyjechali, troje Mu dary dawali.

[47] Wchodząc do szopy, klękali, Bogu cześć, chwałę oddali, * Przynieśli Mu dary oto: mirrę, kadzidło i złoto.

 Na to Boże narodzenie, wesel się wszystko stworzenie, * Świętą Trójcę wyznawajmy, Bogu cześć i chwałę dajmy.

(Pieśń powyższa śpiewana także bywa z dodatkiem następnym po każdej zwrotce).  Wesoła nowina, powiła nam Syna, Marya.
 (Lub): Hejnam pasterze, grajcie Panu szczerze, * Narodzonemu Dzieciąteczku.

---

PIEŚŃ  44.

 Dzieciątko się narodziło z czystej Dziewicy, * Którego Anieli chwalą, jak powiernicy, * Przed którym wół i osieł na kolana klękali * Albowiem swoim Stwórcą być Go poznali.

 Trzej Królowie przyjechali z wielkiemi dary, * Mirrę, kadzidło i złoto Jemu dawali. * I my także chwałę dajmy Dzieciątku temu, * Jako Panu i Zbawicielowi naszemu.

---

PIEŚŃ  45.

 Dziecię, Bóg maleńki * Z niewinnej Panienki. * Dziś się rodzi o północy, * Wśród zimnej stajenki.

 O Najwyższy Panie! * Waleczny hetmanie! * Zwyciężonyś, mając rączki * Miłością związane.

 Leżysz na tem sianie, * Królu nieba, ziemie, * Jak baranek na zabicie, * Za moje zbawienie.

 Pójdź do serca mego, * Tobie otwartego, * Przysposób je do mieszkania * I wczasu Swojego.

[48] Albo mi daj Swoje, * Wyrzuciwszy moje, * Tak będziesz miał i pałace * Na mieszkanie Twoje.

---

PIEŚŃ  46.

 Dziękujmy wszyscy Panu Bogu naszemu, * Który przez Swoje ono narodzenie, * Nas wszystkich z mocy szatańskiej wyswobodził. * Jemu śpiewajmy, Jemu cześć, chwałę dajmy, * Chwała Bogu naszemu.

---

PIEŚŃ  47.

 Dzień ten nam sam Pan Bóg sprawił, * Na nim światu się objawił; * Niechaj się więc dziś weseli, * Bo z nim radość niebo dzieli.

 Za nim narody tęskniły, * Ach, jakże się pocieszyły, * Gdy już nadszedł pożądany, * I pocieszył lud stroskany.

 Kiedy ten cud pojąć żądam, * Pełen zdumienia spoglądam * Na niego, i z czcią wyznaję, * Że on się pojąć nie daje.

 Panie! człekiem narodzony! * Książe pokoju mieniony! * Chcesz, jak brat nasz mieszkać z nami, * Czynić nas Boga dzieciami.

---

PIEŚŃ  48.

 Dzisiaj w Betleem wesoła nowina, * Że Panna czysta, porodziła Syna. * Chrystus się rodzi, Pan oswobodzi, * Anieli grają, Króle witają. * Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, * Cuda, cuda ogłaszają.

 Marya Panna Dzieciątko [49]piastuje, * I Józef stary Ono pielęgnuje. * Chrystus się itd.

 Chociaż w stajence Panna Syna rodzi, * Przecież On wkrótce ludzi oswobodzi. * Chrystus się itd.

 I trzej królowie od Wschodu przybyli, * I dary Panu kosztowne złożyli. * Chrystus się itd.

 Pójdźmy też i my przywitać Jezusa, * Króla nad królmi, uwielbić Chrystusa. * Chrystus się itd.

 Bądźże pochwalon dziś nasz wieczny Panie, * Któryś złożony na zielonem sianie. * Chrystus się itd.

 Bądź pozdrowiony, Boże nieskończony, * Sławiemy Ciebie, Jezu niezmierzony. * Chrystus się itd.

---

PIEŚŃ  49.

 Dziś dzień nastąpił pełen radości, * Który przynagla trzody i gości, * By bieżeli krokiem, * Jak we dnie, tak mrokiem, * Do szopy, do szopy.

 Do tej maleńkiej z drzewa stajenki, * W której złożony został maleńki, * Któremu stworzenia, * Ukłony i pienia * Oddają, oddają.

 Wszystkich żyjących ludzi języki, * Czyniąc w śpiewaniu różne okrzyki, * Na ręku piastują, * Synem Go mianują, * Maryi, Maryi.

 Jak tylko doszła do nas nowina, * Iż jest zrodzona mała Dziecina, * Zaraz my wesoło * Czynimy to koło *Do naszej kolędy, do naszej kolędy.

 Gromadno przeto spieszym do Ciebie, * Przedwieczny Synu Ojca [50]na niebie, * Byśmy Ci śpiewali, * I kolędowali, * Jak Panu, jak Panu.

 Przyjmij łaskawie to nabożeństwo, * Którem Cię czcimy i Twe Rodzeństwo, * Dobre nasze chęci, * Utkwij w Twej pamięci, * Na wieki, na wieki.

---

PIEŚŃ  50.

 Figurowana różdżka zielona, * Która wynikła z laski Aarona, * Stała się nam dziś kwitnąca, * I owoc światu rodząca, * Dzięka Ci, Boże, bądź już bez końca.

 Zesłałeś Syna nam jedynego, * Z Ciebie przed wieki narodzonego: * Ten się dla naszej miłości * W świętej Panieńskiej zacności * Począwszy, wynikł z czystych wnętrzności.

 Z czego się niebo uradowało, * Co pierw ku płaczu jakby się miało: * A gdy został narodzony * I na ten świat objawiony, * Najprzód pastuszkom był ogłoszony.

 I my się cieszmy w te nasze wieki, * Póki nie zawrze śmierć nam powieki. * Niech ta radość z narodzenia, * I swoboda z odkupienia, * Otworzy bramy nam do zbawienia.

 Więc chrześcijanie Bogu dziękujmy, * Rozkazów Boskich wiernie pilnujmy: * On nam da zapłatę stałą, * I na zawsze w niebie trwałą, * I nieskończoną, i doskonałą.

---

PIEŚŃ  51.

 Gdy Marya porodziła, gwiazda cudna się zjawiła, * Mędrcom [51]Wschodnim światłość dała, iż chwila szczęścia nastała.

 Ci ojczyznę opuścili, i ku tej stronie spieszyli, * Z której tę gwiazdę widzieli, aż w Jeruzalem stanęli.

 Król Herod od nich pytany, czy nie jest tu Pan nad pany, * Który w tych dniach się narodził, by nas z grzechów oswobodził.

 Widzieliśmy gwiazdę Jego, która nas wiedzie do Niego, * I przyszliśmy dać cześć Jemu, Panu nowo zrodzonemu.

 Stąd do Betleem spieszyli, a na gwiazdę wciąż patrzyli, * Aż stanęła nieruchomie na znak, że Dziecię w tym domie.

 A wstępując w dom ubogi, w którym nasz Zbawiciel drogi * Mieszkał, wnet na twarz upadli, trzy ofiary Jemu kładli.

 Ci zaś Mędrcy, gdy wrócili, a Heroda ominęli, * Uczą, byśmy omijali miejsca, gdzie się Bóg nie chwali.

 Nawet z ludźmi bezbożnymi, w obyczajach rozwiozłymi, * Towarzystwa się chronili, jak przed zarazą stronili.

 Prosimy Cię, Jezu Chryste, niech na życie wiekuiste, * Za Twem oświeceniem z nieba, pracujemy jako trzeba.

 Przyciągnij nas sam do Siebie, byśmy z Tobą żyli w niebie, * Gdzie nam świeci nieustannie, światłość Twoja, wieczny Panie.

 Jezusie, bądź pochwalony, dziś i poganom zjawiony, * Z Ojcem i [52]Duchem światłości, na nieskończone wieczności.

---

PIEŚŃ  52.

 Gdy się Chrystus rodzi i na świat przychodzi: * Ciemna noc w jasnościach promienistych brodzi, * Aniołowie się radują, pod niebiosy wykrzykują: * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

 Mówią do pasterzy, którzy trzód swych strzegli, * Aby do Betleem czemprędzej pobiegli; * Bo się narodził Zbawiciel, wszego świata Odkupiciel, * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

 O niebieskie duchy i posłowie nieba, * Powiedzcież wyraźniej, co nam czynić trzeba: * Bo my nic nie pojmujemy, ledwo od strachu żyjemy. * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

 Idźcie do Betleem, gdzie Dziecię zrodzone, * W pieluszki powite, w żłobie położone; * Oddajcie Mu pokłon Boski, On osłodził wasze troski. * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

 A gdy pastuszkowie wszystko zrozumieli, * Zaraz do Betleem skoczno pobieżeli: * I tak zupełnie zastali, jak im Anieli zeznali. * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

 Stanąwszy na miejscu, pełni zadumienia, * Iż się Bóg tak zniżył do Swego stworzenia: * Padli przed Nim na kolana i uczcili swego Pana. * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

[53] Nareszcie gdy pokłon Panu już oddali, * Z wielką wesołością do swych trzód wracali, * Że się stali być godnymi, Boga widzieć na tej ziemi. * Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo.

---

PIEŚŃ  53.

 Gdy się Jezus rodzi, radość nam przychodzi, * Wszyscy Go witają, chwałę Mu oddają, * Jako Panu.

 I Anielskie pienie, Boże narodzenie, * Na powietrzu grają, chwałę wyznawają, * Wiecznego.

 Prości pastuszkowie, trzód swoich stróżowie, * Idą witać Pana, przed Nim na kolana * Padają.

 Wół i osieł w Niego zimno cierpiącego * Parą swą chuchają, Dziecię zagrzewają, * Jak mogą.

 Matka ukochana, nad wszystkie wybrana, * Jezusa piastuje, światu prezentuje, * Zbawienie.

 Święci trzej królowie, od Wschodu Mędrcowie, * Idą witać Pana, przed Nim na kolana * Padają.

 Skarby ofiarują, miłość okazują, * Siebie poddanymi z narodami swymi * Wyznają.

 Wszystkie więc stworzenia, mają pocieszenia, * Że Boga oglądają, którego pożądają * Od wieków.

---

PIEŚŃ  54.

 Gdy śliczna Panna Syna kołysała, * Z wielkiem weselem tak Jemu śpiewała: * Li li li li laj, moje [54]Dzieciąteczko, * Li li li li laj, śliczne Paniąteczko.

 Wszystko stworzenie śpiewaj Panu swemu, * Pomóż radości wielkiej sercu memu: * Li li li li laj, wielki królewiczu, * Li li li li laj, niebieski Dziedzicu.

 Sypcie się z nieba liczni Aniołowie, * Śpiewajcie Panu niebiescy duchowie: * Li li li li laj, mój wonny kwiateczku, * Li li li li laj, w ubogim żłóbeczku.

 Cicho wietrzyku, cicho południowy, * Cicho powiewaj, niech śpi Panicz nowy: * Li li li li laj, mój wdzięczny Synaczku, * Li li li li laj, miluchny Robaczku.

 Cicho bydlątka parą swą huchajcie, * Ślicznej Dziecinie snu nie przerywajcie: * Li li li li laj, mój Jedyny Panie, * Li li li li laj, Jedyne Kochanie.

 O jako serce jako się rozpływa! * Jakiej radości śpiewając zażywa: * Li li li li laj, mój drogi Kanaczku, * Li li li li laj, najmilszy Synaczku.

 Nic mi nie mówisz o Kochanie moje! * Przecież pojmuję w sercu słowa Twoje: * Li li li li laj, o Boże Wcielony! * Li li li li laj, nigdy niezmierzony.

 Śpijże już Sobie moja Perło droga, * Niech Ci snu nie rwie żadna przykra trwoga. * Li li li li laj, mój śliczny Rubinie, * Li li li li laj, póki sen nie minie.

---

[55]

PIEŚŃ  55.

 Gdy świat tryumfuje, mile aplauduje, * A tak wszystko stworzenie, * Przyszedł z nieba Pan chwały, aby zbawił świat cały. * Stąd dziś wesele, że w ludzkim ciele, * Bóg światu głosi, pokój przynosi, * Przy Swojem narodzeniu.

[56] Gdzie stanął gospodą, by było z wygodą * Dla narodu ludzkiego. * Ma w Swem słońcu mieszkanie, * Przyszedł na to wygnanie * Ziemi nizkości, Pan z wysokości, * Dręb’czy w stajence, ciałko Panience * W przykrej tej zimnej chwili.

 Drży od zimna Dziecię, bo w podłe powicie * Jezus jest uwiniony. * O Jezulu maleńki, * Proś przynajmniej Mateńki, * Aby Cię wzięła i uwinęła, * W ciepłe piernaty, miękkie bławaty, * Do piersi przytuliła.

 Czemuż Aniołowie i Serafinowie * Bezustannie śpiewają. * Czem nieme bydlęta, oborne zwierzęta, * Jakby Pana chwały, czuciem poznawały, * Na kolana padają.

 Jezulu rad będę, dać Ci na kolędę * Serc naszych upały, * By Cię zagrzewały, * I to wyjednały. * W ostatnim skonie, przy Twojej obronie * Nie wypadły z opieki.

 Niech Twe będzie Panie, w sercu mem mieszkanie, * O mój Jezu drogi, * Strzeżże duszy mojej, * Aby z łaski Twojej * Teraz i w mym skonie, przy Twojej obronie * Nie wypadł z opieki.

---

PIEŚŃ  56.

 Gloria, gloria wykrzykajcie, gloria Panu wyśpiewajcie * Gloria na wysokości, pokój ludziom w nizkości.

 Gloria, gloria pastuszkowie, śpiewają Mu Aniołowie, * Gloria Bogu na niebie, bo On nas stworzył dla Siebie.

[57] Do Betleem się pospieszcie, dary Panu prędko nieście, * Tam znajdziecie Dzieciątko, Panieńskie Niewiniątko.

 Gloria, gloria wykrzykajcie, a stajenki nie mijajcie, * Tam się zjawił Bóg z nieba, gloria śpiewać Mu potrzeba.

---

PIEŚŃ  57.

 Gruchnęła, gruchnęła nowina w mieście, * Co żywo, co żywo przed miasto bieżcie.

 Idzie gość, idzie gość, Józef z Maryą, * Z Synaczkiem, z Synaczkiem, w ręku z lilią.

 Józefie, Józefie, powiedz dla Boga, * Ktoście Wy, ktoście Wy, bo w mieście trwoga.

 Nie bój się, nie bój się, miasto Betleem, * Idziemy, idziemy do was z weselem.

 To Dziecię, to Dziecię jest obiecane, * Mesyasz, Mesyasz, z nieba zesłane.

 Z Maryi, z lilii czystej zrodzone, * W opiekę, w opiekę Mnie powierzone.

 Witajcież, witajcież gościa takiego, * Gotujcie, gotujcie pałac dla Niego.

 Józefie, Józefie, nie chodźcie dalej, * Bo tu jest, bo tu jest naród zuchwały.

 Nie dadzą, nie dadzą ani gospody, * Połają, sfukają miasto wygody.

 Prosimy, prosimy do domku swego, * Do serca, do serca Wam owartegootwartego.

[58] Mieszkajcie, mieszkajcie zawsze jak w Waszym, * Bądźcie nam, bądźcie nam Wy Państwem naszem.

 My słudzy, my słudzy Wasi będziemy, * Na wieki, na wieki nie odstąpimy.

 Będziemy, będziemy wiernie służyli, * Na łaskę, na łaskę Waszą robili.

 Już u nas, już u nas Ojczeńku drogi, * Z Jezusem, z Maryą spoczywaj z drogi.

 Osiełek, osiełek z nami pospołu, * Będzie jadł, będzie jadł z jednego stołu.

 Będzie tu, będzie tu na dobrym wczasie, * Że nosił, że nosił zbawienie nasze.

---

PIEŚŃ  58.

 Gwiazda zabłysła nowa na wschodzie, * Wstawaj zapadły w cieniach narodzie: * Prędko, prędko, prędko, prędko twojego, * Szukaj światła dziś Tobie świtającego.

 Wszyscy snem twardym leżą uśpieni. * Sami królowie trzej ocuceni: * Rano, rano, rano, rano powstają, * Złoty blask złotej zorzy mile witają.

 Rusza po niebie świecąca gwiazda, * Idzie za wodzem gromadna jazda: * Bieży, bieży, bieży, bieży a w tropy * Za Nią królowie biegną do ciemnej szopy:

 Tamże szukane Dobro znajdują, * Tam przed Nim padłszy dań ofiarują: * Czołem, czołem, czołem biją [59]Jasnemu, * Pod ciała cieniem Słońcu Utajonemu.

 Słońce Przedwieczne przez Twe zjawienie, * Które się żarzysz nam na zbawienie; * Zapal, zapal, zapal, zapal zmrożone, * I w cieniu zimnej nocy serca zgaszone.

---

PIEŚŃ  59.

 Gwiazdko złota promienista, * Gdzie prowadzisz, gdzie? * Do stajenki Jezu Chrysta, * Chcesz powiodę cię?

 O mój Jezu takiś mały * Ubożuchny, tak * Płaczesz z zimna drżący cały, * Jak bez gniazdka ptak.

 Za cóż Tobie cierpieć Boże, * Z Twoich jasnych nieb. * Iść pod nasze smętne zorze * Na nasz gorzki chleb?

 Nasze bóle, nasze grzechy, * Nędzą naszych win. * Dla ratunku i pociechy * Dźwiga Boży Syn.

 Bądźże Tobie chwała, dzięki, * Słodki, Jezu, nasz. * Odkupionych krwią Twej męki, * U swych stóp nas masz.

---

PIEŚŃ  60.

 Hej bracia! czy śpicie ? czy wszyscy baczycie? * Dziwy niesłychane! * Trwoga dla Boga! co się dzieje! * Jasność w nocy, choć nie dnieje.

 I my też baczymy, ale się boimy, * Patrząc na te dziwy: * Trwoga dla Boga! co się dzieje! * Od strachu serce truchleje.

[60] Niebo otworzone, wojska niezliczone * Anielskie widzimy: * Trwoga dla Boga! co się dzieje! * Na ten widok wzrok tępieje.

 Hej bracia słuchajcie, nic się nie strachajcie, * Coś to wesołego: * Niech ominie nas ta trwoga, * Posłowie to są od Boga.

 Anieli śpiewają, nam opowiadają * Pokój pożądany: * Więc się niczego nie lękajmy, * Bogu z Nimi chwałę dajmy.

 Hej pasterze mili! dzisiaj o tej chwili * Chrystus się narodził: * Trwoga dla Boga, niech ominie, * Gdy nowina taka słynie.

 Do Betleem bieżcie, tam Dziecię znajdziecie, * W żłobie położone: * Pójdźcież już spieszno, nie mieszkajcie, * A Dzieciątko oglądajcie.

 Hej! nie bój się Kuba, nie potka nas zguba, * Od wilka srogiego: * Trzody swe Bogu polecajmy, * A w drogę się pospieszajmy.

 Wszak drogi nie wiele, pójdźmy jeno śmiele * Do Betleem prosto: * Pójdźmyż już, pójdźmy, nie mieszkajmy, * Dzieciąteczka poszukajmy.

 Otóż pożądane miejsce ukazane, * Stajnia z Dzieciąteczkiem: * Wnijdźmy i pokłon Bogu dajmy, * Dzieciąteczko przywitajmy.

 Lecz wprzód Stanku śmiele, zajrzyj co się dzieje, * Po cichu z daleka: * Byśmy snać w czem nie przeszkodzili, * Dzieciątka nie przebudzili.

 Stajnia nie zamkniona, wszystka napełniona * Światłością niebieską: * A Aniołowie usługują, * Wielką radość pokazują.

[61] Nie wzgardzi i nami, chociaż pastuszkami, * Pan ten narodzony: * Kiedy do Niego przystęp mają * Bydlęta, co Mu cześć dają.

 Bądź zdrowa Matuchno! Ty coś ubożuchno * Boga porodziła: * Przypuśćże nas do Syna Twego * Z Ciebie dziś narodzonego.

 Pójdźcież oglądajcie, a pokłon oddajcie, * W ciele Maluchnemu: * Cuda i dziwy niesłychane, * Bóstwo na ziemi widziane.

 Witajże Dzieciątko! małe Pacholątko, * Z dawna pożądane: * Witajże witaj Zbawicielu, * Dusz naszych Odkupicielu.

 Bardzośmy pragnęli i sobie życzyli * Narodzenia Twego: * Dzisiaj się z niego weselimy, * Tobie dzięki oddajemy.

 Żeś się nam objawił, wesela nabawił, * Prawie niebieskiego. * Pozwól niechaj wprzód niż pójdziemy,* Nóżki Twe ucałujemy.

 Już bracia wracajmy, hej! hej! wykrzykujmy, * Z miłości ku Bogu: * Wesoło wszyscy zaśpiewajmy, * Zbawiciela wychwalajmy.

---

PIEŚŃ  61.

 Hej nam hej! * Królowie jadą przez pole. * Gwiazdę widzą w świetnem kole.

 Hej nam hej! * Która im drogę wskazuje, * I do Betleem kieruje.

 Hej nam hej! * Synaczka Panny szukają, * Bo Go Bogiem swym być znają.

 Hej nam hej! * Ty Sam Jezu [62]narodzony, * Pokaż pałac gdzieś złożony.

 Hej nam hej! * Nie w pałacu się narodził; * Swej zacności nie dogodził.

 Hej nam hej! * W szopie leży narodzony, * I we żłobie położony.

 Hej nam hej! * Pójdźmy z ochotą do Niego, * Pochwalmy narodzonego.

 Hej nam hej! * Za złoto miłość oddajmy, * Kadzidłem Boga wyznajmy.

 Hej nam hej! * Mirra choć śmierć znamionuje, * Żywot nam jednak gotuje.

 Hej nam hej! * Jezu z Panny narodzony, * Bądźże od nas pochwalony.

---

PIEŚŃ  62.

 Herodzie, niezbożny królu, * Cóż ci po strachu i bólu, * Który masz z przyjścia Dzieciny * Nie pragnąca twej dziedziny?

 Znać tyrana, znać głównika, * Niech was to, Mędrcy, nie tyka, * Przeto idźcie, a ty, gwiazdo, * Prowadź ich, gdzie Pańskie gniazdo.

 Do Betleem, tam skarb drogi, * Chrystus Jezus, choć ubogi; * Witajcież Go, jak się godzi, * Dawszy, co się u was rodzi.

 Złotem Króla, mirrą mękę * Wyznajcie, wam to na rękę; * Kadzidło też dajcie Jemu, * Jako Bogu prawdziwemu.

 Heroda się nie lękajcie, * Do swych krajów pospieszajcie, * Mnie [63]obrońcę macie, Boga, * Nie przyjdzie wam żadna trwoga.

 Daj nam, Panie, z Mędrcy chodzić, * Tobą naszą nędzę chłodzić, * Stłum Herody, stłum główniki, * Słowa Twego przeciwniki.

---

PIEŚŃ  63.

 Jakaż to gwiazda błyszczy na wschodzie, * Gwiazda nowego imienia. * Mędrcy wołają: ciesz się narodzie, * To gwiazda twego zbawienia. * Biegną królowie [64]

za ich promieniem, * A za królami tłum ludu, * Bo im ta gwiazda świeci zbawieniem, * Bo im zwiastuje cud cudów.

 Ten co nam później miał być przykładem, * W miłości i w poświęceniu, * Dziś w niezgłębionych wyroków śladem * Zrodzon w nędzy, poniżeniu. * W garstce barłogu, skrył świętą głowę, * Palmę światłości męczeństwa, * Co światu życie miała dać nowe, * Nad błędem odnieść zwycięstwa.

 Zadrżała zbrodnia, błądzą [65]tyrany, * Gdyś Boże zstąpił na ziemię, * Sam plamą grzechów nic nie zmazany * Ludzkie z nich wybawić plemię. I do człowieka zniżon postaci, * Wśród ziemskich cierpień i znoju, * Ucząc jak w bliźnich kochać współbraci, * Bzucasz nam gałąź pokoju.

 Jak czcić winniśmy nie urodzenie, * Lecz osobistą zasługę, * I w nędzach widzieć Twoje stworzenie, * Słodzić Mu przykrą żeglugę. * Jak mamy Ciebie, o Wielki Boże, * Nad wszystko wielbić i miłować, * W ciernistem życiu zrywając róże, * Stałość męczeńską zachować.

 Panie, ta gwiazda, co Mędrców wiodła * Do Chrystusowej kołyski, * Niech nas do Twego prowadzi źródła, * Światowe zaćmi połyski. * Do ostatniego życia promyku * Boskiego światła udziela, * Byśmy też zaszli po jej promyku * Do stóp świętych Zbawiciela.

---

PIEŚŃ  64.

 Jakaż to Matka stoi przy żłobie? * Matka przedziwnej piękności. * Goreją lica, źrenice obie * Płoną zarzewiem miłości.

 W żłóbku na sianku Dziecię spoczywa, * Drżące od zimna ciałeczko; * Płacze więc rzewnie, ale piosneczką * Cieszy Mateczka szczęśliwa.

 Kto poznał w Dziecku Syna Bożego, * I mocy świętej doznawał, * Ten niech do Matki spieszy Świętego, * Gdy mu zaciąży burz nawał.

 Wszak Ona blizko Synka małego * W szopce, pod krzyżem i w [66]niebie: * Łzami i bólem życia całego * Człeku, to Matka dla Ciebie!

 Najświętsza Panno, niebios Królowo! * Błaga Cię Piastów kraina, * Niebo zasute nam po nad głową, * Niech Twa odsłoni przyczyna.

 Ratuj nas, ratuj w krzyża boleści, * I nie opuszczaj w Golgocie! * Sług Twych, o Matko, wróg nasz bezcześci, * Rozkaż umilknąć hołocie.

 Bez Ciebie Maryo! zwiędniem jak kwiatki, * W cieniu bez rosy co rosną, * Wszak my Ojczystej płaczemy Matki * Zimą, jesienią i wiosną.

 O! bądźże z nami zawsze i wszędzie * W drodze ziemskiego cierpienia; * Obdarz słodyczą Twego Imienia, * Gdy prześladować wróg będzie.

---

PIEŚŃ  65.

 Jakżeś u Boga wielkiej wartości * Człowiecze, kiedy k’tobie z miłości, * Wieczny, Niepojęty, dziś między bydlęty * Z Panny się rodzi, na ziemię schodzi.

 Idź do Betleem miasta, w tej dobie, * A najdziesz Dziecię Niebieskie w żłobie: * Które w ludzkiem ciele, trudów cierpi wiele, * Chętnie dla ciebie, abyś był w niebie.

 Ojca Wiecznego Upodobanie, * Twój Zbawca drży dziś na ostrem sianie, * W stajence ubogiej, podczas zimy srogiej, * Idź, grzej Go społem, z osłem i wołem.

 Upadłszy przed Nim na twe kolana, * Witaj w Dziecinie nad pany Pana, * I czyń Mu ofiary z cnót [67]i dobrej wiary, * Śpiewaj z Anioły hymn Mu wesoły.

 Tak mówił Anioł, co gdy słyszeli, * Pasterze swoich trzód odbieżeli; * Zaraz w nocy wcześnie, do Betleem spiesznie * Młody i stary, pobiegli z dary.

 A gdy znaleźli Dzieciątko w żłobie, * Syna Bożego w ludzkiej osobie: * Padli na kolana i witali Pana * Z uniżonością i uprzejmością.

 Oddawszy dary, stanąwszy wkoło, * Zaśpiewali Mu wdzięcznie, wesoło : * Witaj z wysokości, na ziemskiej nizkości, * Dawno żądany, Zbawco nam dany.

 Pójdźmyż więc i my, Bogu Dziecinie * Nieśmy cnotliwe serca w daninie: * Abyśmy u Niego zyskali wszystkiego, * Co w życiu trzeba, po śmierci nieba.

---

PIEŚŃ  66.

 Jeżeli kiedy miłe łzy bywały, * Przez to, że radość w sobie zamykały, * Teraz największa słodkich łez przyczyna, * Gdy niesłychane wesele się wszczyna, * Cny Oblubieniec, Pan wszystkiego świata * Naturę ludzką przybiera i swata * W wiekuiste lata.

 Wzruszona ziemia z swego fundamentu, * Radość przyznała, że tego momentu * Przeczyste święte stało się małżeństwo, * Syn Boski na się przyjął człowieczeństwo, * Panna i Matka Boga obejmuje, * [68]Piersiami karmi, na łonie piastuje, * Niebo się dziwuje.

 Dopieroż kiedy cichości stworzenie, * Obrało nocne za uspokojenie, * W króla Dawida mieście Betleemie * Syn gdy się rodzi święte Jego plemię, * Wtedy Jessego rózga zakwitnęła, * Latorośl winna liście wywinęła, * Gdy Panna powiła.

 Wtenczas się pełni znak Ezechiasza, * Opowiedziany przez Izajasza, * Słońce dziesięcią linii jest cofnione, * Najprzód w Nazaret, gdzie Słowo Wcielone, * Potem w Betleem cudnem narodzeniem * Jest ogłoszone, przed wszystkiem stworzeniem. * Licznych Duchów pieniem.

 Świata syreny, muzy zamilknijcie, * Kiedy niebieskie głosy usłyszycie, * Wszak głos wszelaki w czworę podniesiony, * Anielski koncert prawie niezliczony, * Którym oddają chwałę Panu swemu, * W niebie na wieki, docześnie zaś Temu, * Dziś narodzonemu.

 Stałeś się Panie bratem, przyjacielem, * Stąd Cię i Prorok zwał Emanuelem, * Mateusz święty tłumaczy Bóg z nami * Duchy się dziwią, co ludzie nad wami * Za łaska Boga? macie tak blizkiego, * Jak żaden naród nie ma bożka Swego, * Sobie przychylnego.

 Jak niegdy Mojżesz mając z Bogiem mowę, * Okrytą wkoło światłem mając głowę, * Którą zakrywał w gmin ludzi przychodząc, * Tak w ciele ludzkiem, Zbawiciel się rodząc, * By się dał widzieć i [69]spełnił proroctwa, * Zbratał się z ciałem, zakrył jasność Bóstwa.

 Król Izraelski Achab, kiedy wojny * Wszczynał, królewski złożył ubiór strojny, * Chrystus, Król królów, gdy ludzką naturę * Brał na się, ukrył berło i purpurę, * Panieńskiem Matki mlekiem nakarmiony, * Który świat żywi, okrywa stworzony, * W pieluszki ściśniony.

 Mówił król Dawid, ani się omylił, * Że schodząc Pan Bóg z niebios, ich nachylił; * Matka nie nieba ale niebios Pana, * Panna Przeczysta i Niepokalana, * Nachyla żłóbek, wśród zimna okrywa, * Gdy łaknie, karmi, z Swą piersią przybywa, * Gdy płacze rozrywa.

 Jonasz jak prędko z okrętu zrzucony, * Zaraz nurt morski był uspokojony; * W grzechowym gwałcie, kiedy się świat wali, * Zstępuje z nieba i broni od fali, * Prawdziwy Jonasz Chrystus, On ubogi, * Śmierć, świat i czarta rzuci pod Swe nogi, * Jak ów olbrzym srogi.

 Tu się spełniły Prorockie widzenia, * Sybillów mowy i Psalmisty pienia, * Chrystus, Marya, Józef, osieł z wołem, * Lew i baranek mieszkają społem, * Poganin wyznał, wyznało czartowstwo, * Że jest prawdziwe w tej Dziecinie Bóstwo, * Lecz przeczy żydostwo.

 Ogień płonący, trzy słońca widziane, * Grzechy sodomskie ogniem ukarane, * I świat w spokoju i bożki zburzone, * Nawet i Rzymie, znaki te czynione. * Kula spuszczona, [70]Niebo otoczone * Jasnością, dały znać, że narodzone, * Słowo ogłoszone.

 Więc z pastuszkami i z trzema królami, * Oddajmy pokłon Panu i z darami, * Kadzidło Bogu, złoto jak Królowi, * Jak śmiertelnemu, mirrę człowiekowi. * Raczej za mirrę zmysłów umartwienie, * Miłość za złoto, modły za kadzenie, * Nieśmy w poświęcenie.

---

PIEŚŃ  67.

 Jezu me kochanie, służyć Ci ja będę, * Dasz mi za zasługę, serce na kolędę: * Za nic me serce poważam, gdy Cię niem często obrażam, * Zaczem weź Ty moje a daruj mi Swoje.

 Toć prawda, żem łaski takowej nie godzien, * Obrażając ciężko Dziecię Boskie codzień;* * Lecz to miłość skasowała, sprawę zbawienia wygrała, * Że mnie akceptuje, łzami podpisuje.

 Pieluszki, żłób, siano, to dla mnie świętości, * Prognostykiem są mi szczęśliwej wieczności: * Gdy ja pokażę te znaki, Anielskich chórów orszaki, * Będą wenerować i mnie akceptować.

 Który na trzech palcach ziemię utrzymuje, * W ludzkiem zdrobniał ciele, i trzech nie zrachuje: * Ten to Syn Ojca Jedyny tak ludzkie ukochał syny, * Iż się tak wyniszczył, by człeka oczyścił.

 Płaczem Swym wypłaca daninę afektu, * Nie zarzuca człeku onego projektu, * Który Bóg Ojciec [71]uczynił wtenczas, gdy Adam zawinił, * O! miłość w Dziecinie, za ród ludzki ginie.

 Bóg człowiek się wielkim humanistą staje, * Sam Słowem Przedwiecznem za parol się daje: * W Słowie sławę ludziom wraca, gdy się Boskie Słowo skraca: * Miłość niesłychana, niepraktykowana.

 Człowiek co na sobie złą miał imposturę, * Gdy Syn Boski ludzką wziął na się naturę, * Bóg człowiekiem, a człek Bogiem stał się, który złym nałogiem * Przedtem niepodobny, był teraz ozdobny.

 Co za serca trzeba tu na zawdzięczenie * Miłości takowej, zważ samo stworzenie: * Dziwują się Aniołowie, że Bóg synem Boskim zowie * Nędznego człowieka i z niebem go czeka.

 Więc Jezu kochany z tem się protestuję, * Że Ciebie nad wszystko serdecznie miłuję: * W Tobie żyć chcę i umierać, * przyjaźni nie chcę zabierać * Z tym przewrotnym światem, bo jest duszy katem.

 Pieluszkami Twemi siebie przywięzuję * Do usług Twych Boskich serce me krępuję: * Ciebie tylko chcę miłować, wszystkie siły ofiarować * Chcę na Twe usługi, przez bieg życia długi.

---

[72]

PIEŚŃ  68.

 Jezusa narodzonego wszyscy witajmy, * Jemu dary po kolędzie wzajem oddajmy. * Oddajmy wesoło, skłaniajmy swe czoło, * Panu naszemu.

[73] Oddajmy za złoto wiarę, czyniąc wyznanie, * Że to Bóg i człowiek prawy leży na sianie; * Oddajmy itd.

 Oddajmy też za kadzidło Panu nadzieję, * Że Go będziem witać w niebie, mówiąc to śmiele. * Oddajmy itd.

 Oddajmy za mirrę miłość, że Go serdecznie * Nad wszystko kochamy, i kochać będziem wiecznie. * Oddajmy itd.

 Przyjmij Jezu po kolędzie te nasze dary, * Odbierz Sobie serca, dusze, za Swe ofiary, * Byśmy Cię samego * Kochali, jak swego * Stwórcę na niebie.

---

PIEŚŃ  69.

 Jezus Dziecię w Betleemie gdy się zrodziło, * Które na świat dla grzesznika z nieba zstąpiło, * Wzięło na się ludzką postać, * Aby mogło z ludźmi zostać, * Dla ich zbawienia.

 Leżał w żłobie Bóg Prawdziwy w podłej stajence, * Między bydłem bezrozumnem rozciągał ręce, * Chciał nas wszystkich mile przyjąć, * Gdy się za grzech w piersi bijąc, * Słuchać Go będziem.

 Do Maryi i Józefa przyszli pasterze, * Ofiarując podarunek, modlą się szczerze, * Oni pierwsi przywitali * To Dzieciątko, bo poznali, * Że było Bogiem.

 Gwiazda śliczna, nadzwyczajna przyprowadziła * Trzech monarchów z wschodnich krajów, którym świeciła. * Na uczczenie tego Boga, * Którego niewdzięczność sroga, * Heroda szuka.

[74] Przybywajmy też grzesznicy Boga witając, * Wdzięczność swoją, oraz chwałę Jemu oddając, * Że się raczył na świat zrodzić, * Lud od grzechów wyswobodzić, * Przez mękę Swoją.

 Serce nasze Chrystusowi dziś poświęcajmy, * Marność świata i próżności z nich wyrzucajmy, * Pamiętajmy o wieczności, * W której skarżę wszelkie złości,* Zaraz po śmierci.

 Naród ludzki by nie zginął, Bóg się zmiłował, * Przedwiecznego Swego Syna dla nas darował, * Niech Mu będą wieczne dzięki, * Że nam raczył przez Swe męki, * Niebo zakupić.

 Człowiek żyje nie dlatego, aby czas trawił, * W doczesnościach zanurzony, aby się bawił, * Lecz dlatego: aby wiecznie * Duszę zbawił i statecznie * Ją uszczęśliwił.

 Pamiętajże mój człowiecze, że się sam zgubisz, * Gdy tej rady nie pojmujesz, chytry świat lubisz; * Kto tej rady nie przyjmuje, * Pewnie tego pożałuje, * Przez całą wieczność.

---

PIEŚŃ  70.

 Jezus malusieńki, leży nagusieńki: * Płacze z zimna, nie dała Mu matusia sukienki.

 Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła, * W który Dziecię uwinąwszy, siankiem Go okryła.

 Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki, * W żłobie Mu położyła siana pod główeczki.

 Dziecina się kwili, Matusieńka [75]lili, * W nóżki zimno, żłóbek twardy, stajenka się chyli.

 Matusia truchleje, serdeczne łzy leje, * O mój Synu! wola Twoja, nie moja się dzieje.

 Przestań płakać, proszę, bo żalu nie zniosę, * Dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę.

 Józefie starejki, daj z ogniem fajerki, * Grzać Dziecinę, sam co prędzej podpieraj stajenki.

 Pokłon oddawajmy, Bogiem Go wyznajmy, * To Dzieciątko ubożuchne, ludziom ogłaszajmy.

 Niech Go wszyscy znają, serdecznie kochają, * Za tak wielkie poniżenie chwałę Mu oddają.

 O Najwyższy Panie! waleczny Hetmanie! * Zwyciężonyś, mając rączki miłością związane.

 Leżysz na tem sianie, Królu nieba, ziemie, * Jak baranek na zabicie, za moje zbawienie.

 Pójdź do serca mego, Tobie otwartego, * Przysposób je do mieszkania i wczasu Swojego.

 Albo mi daj Swoje, wyrzuciwszy moje, * Tak będziesz miał pałac na mieszkanie Twoje.

---

PIEŚŃ  71.

 Jezus malusieńki, z Niewinnej Panienki * Dziś się rodzi o północy, wśród zimnej stajenki.* Dziś się rodzi.

 O najwyższy Panie, waleczny Hetmanie, * Zwyciężonyś, mając rączki miłością związane, * Zwyciężonyś.

 Leżysz na tem sianie, Królu [76]nieba, ziemie, * Jak baranek na zabicie, za moje zbawienie, * Jak baranek.

 Pójdź do serca mego, Tobie otwartego, * Przysposób je do mieszkania i wczasu Swojego, * Przysposób.

 Albo mi daj Swoje, odrzuciwszy moje. * Tak mieć będzie godny pałać, na mieszkanie Twoje, * Tak mieć.

---

PIEŚŃ  72.

 Jezu, śliczny kwiecie, zjawiony na świecie: * A czemuż się w zimie rodzisz, * Ciężki mróz na się przywodzisz. * Nie na ciepłem lecie? * Nie na ciepłem lecie?

 Jezu Niepojęty, czemu nie z panięty, * Nie w pałacuś jest złożony, * W lichej szopie narodzony, I między bydlęty, * I między bydlęty.

 Niewinny Baranku, drżysz na gołem sianku: * Czem nie w złotej kolebeczce, * Nie na miękkiej poduszeczce, * Niewinny Baranku, * Niewinny Baranku.

 Śliczna jak lilia, Panienka Marya, * Cała piękna jako róża, * Nie szuka pańskiego łoża, * W żłóbeczku powija, * W żłóbeczku powija.

 Osiełeczek z wołem stoją przed Nim społem, * Zagrzewają swego Pana, * Upadają na kolana, * Nizko biją czołem, * Nizko biją czołem.

 Anioł z nieba budzi, najprzód prostych ludzi: * Pastuszkowie prędzej wstajcie, * W szopie Pana przywitajcie, * Co się dla was trudzi, * Co się dla was trudzi.

[77] Pastuszkowie mali, prędko się zebrali, * To z muzyką, to z pieśniami, * To z różnemi ofiarami, * Panu cześć dawali, * Panu cześć dawali.

 Gwiazda asystuje i w drodze przodkuje, * Dokąd wschodu monarchowie, * Jechać mają trzej Królowie. * Szopę pokazuje, * Szopę pokazuje.

 Wielcy luminarze, księżyc z słońcem w parze, * Światłem swoim przyświecają, * Usługi Bogu oddają, * Światłości szafarze, * Światłości szafarze.

 Zacny Opiekunie, Józefie, Piastunie, * Nie mogłeś znaleźć gospody, * Jezusowi dla wygody, * I Najświętszej Pannie, * I Najświętszej Pannie.

 O szczęśliwa szopka! ubogiego chłopka, * W której Boga mego ciało, * Narodzone spoczywało, * Jest pokory próbka, * Jest pokory próbka.

 W tem Najświętszem Ciele jest tajemnic wiele, * Tajemnic Boskich niemiara, których uczy święta wiara, * W powszechnym kościele, * W powszechnym kościele.

 O dobroci morze, Niepojęty Boże! * Któż Ci godnie za te dary, * Co sypiesz na nas bez miary, * Wydziękować może,* Wydziękować może.

 O Jezu kochany, nam z nieba zesłany, * Przez Twe święte narodzenie, * Daj szczęśliwe powodzenie, * Żywot pożądany, * Żywot pożądany.

---

[78]PIEŚŃ  73.

 Judzką krainę noc okryła, * I w snu marzeniach zanurzyła, * Jej niwy, pokój zajął szczęśliwy, * Gość w Betleem mieście mnogi, * I pasterze, lud ubogi, * Cnotliwy w polu przy swej trzodzie, * Posnęli w swobodzie.

 Wtem wskroś obłoki zajaśniały, * I nadzwyczajne przyodziały, * Promienie, całe niebios sklepienie, * A w powietrzu się unosił * Anioł, i radośnie głosił zjawienie: * Bóg się w ciele rodzi, * Na ziemię przychodzi.

 Coraz się liczniej zgromadzali, * Posłowie z nieba i śpiewali, * Bądź chwała, Bogu hojna i trwała, * Pokój zaś w ziemskim padole * Ludziom, którym lepszą dolę, * Nadała Marya w tej dobie, * Rodząca we żłobie.

 Pasterze ze snu tymi głosy * Zbudzeni, ze trwogą pod niebiosy * Spojrzeli, widząc cuda zadrżeli, * Lecz im Anioł rzekł: by byli * Bez wszej trwogi i spieszyli, * Weseli, Zbawiciela swego, * Witać zesłanego.

 Wtedy pasterze młody i stary, * Różne ze sobą wziąwszy dary, * W te tropy pobieżeli do szopy, * A gdy Niebieskie Pachole, * Znaleźli w żłobie przy wole, * Pod stopy korząc Mu się, padli, * I ofiary kładli.

 Gdy Mu swe dary już oddali, * Stanęli wokoło i śpiewali, * O Panie, leżący na sianie, * Tyś w dobroci Niepojęty, * Żeś obrał Sobie z [79]bydlęty, * Mieszkanie, byśmy przez to w niebie, * Mieszkali u Ciebie.

---

PIEŚŃ  74.

 Już Cię żegnamy, o Najmilszy Panie, * Dziękując za łask Twych obfite danie, * Lulaj ... o nas dzieciach nie zapominaj, * Kiedy będziem umierały, * Racz je przyjąć do Swej chwały.

 Już Cię żegnamy, ukochania celu, * Z Panny zrodzony, świata Zbawicielu, * Lulaj... o nas dzieciach nie zapominaj, * Kiedy będziem umierały itd.

 Już, już i Ciebie żegnamy, Marya, * Proszę, niechaj nam łaska Twoja sprzyja, * Zasypiaj ... o nas dzieciach nie zapominaj, * Kiedy będziem umierały itd.

 Już, już i Ciebie, o Ojcze mniemany * Chrystusa Pana, nabożnie żegnamy, * Spoczywaj... o nas dzieciach nie zapominaj, * Kiedy będziem umierały, * Wprowadź nas do wiecznej chwały.

---

PIEŚŃ  75.

 Już pochwalmy Króla tego, w Betleem narodzonego, * I Maryę, Matkę Jego, Panią dworu niebieskiego.

 Jemu służy słońce, miesiąc, we dnie w nocy nie przestając, * Apostoli i Męczennicy, chwalą Boga, społem wszyscy.

 I my także chwalmy Jego, tego [80]Króla Niebieskiego, * W Betleem narodzonego, a światu ogłoszonego.

---

PIEŚŃ  76.

 Kazał Anioł do Betleem Juda, * Pasterzom w skok kędy nowe cuda * Zjawiły się ludziom na zbawienie, * Izraelowi na odkupienie.

 Tam co tchu pasterze pobieżeli, * Skoro światłość niebieską ujrzeli * Nad oborą, kędy osieł z wołem, * I z Józefem uderzali czołem.

 Panna w ręku Dzieciątko trzymała, * A gromada Aniołów śpiewała, * Wkoło żłobu pasterze lękliwi, * Obaczywszy niesłychane dziwy.

 Każdy wesół z serca ochotnego, * Że obaczył Boga prawdziwego: * Na kolana przed Nimże klękali, * Na multankach nowe pieśni grali.

 Chwała Bogu na górnym Syonie, * I Synowi na Panieńskiem łonie: * Który dzisiaj przyszedł w imię Pańskie, * I poburzył bałwany pogańskie.

 Bądź wesoła teraz duszo moja, * Tu nadzieja i pociecha twoja, * I ochłoda na mizernym świecie, * Tobie kwoli wziął ciało człowiecze.

---

PIEŚŃ  77.

 Kiedy król Heród królował, * I nad żydami panował, * Wtenczas się Chrystus narodził, * By świat z grzechu wyswobodził.

 Tego trzej Mędrcy szukali, * Pilnie się dowiadywali, * Do [81]Jeruzalem przybyli, * Że Go tam znajdą, sądzili.

 Rzekli: gdzie jest narodzony, * Żydowski Król nam zjawiony; * Widzieliśmy gwiazdę Jego, * Ta nas prowadzi do Niego.

 Przyszliśmy Mu się pokłonić, * Imię Jego światu odsłonić, * Wielki to Pan i nie lichy, * Coś jako Baranek cichy.

 Gdy to Heród wyrozumiał, * Przeląkłszy się, tak się zdumiał, * Że z nim wszystko Jeruzalem, * Zażywało strachu z żalem.

 Tedy zebrawszy biskupi; * Mędrce i starce do kupy, * Pyta wszystkich chcąc dochodzić, * Gdzie się Chrystus miał narodzić.

 Wszyscy na to się zgadzają, * O Betleem powiadają: * Że tam Pańskie narodzenie * Ma z Proroków upewnienie.

 Wziąwszy król Mędrce osobnie, * Pyta ich znowu nadobnie, * I żeby mu powiedzieli, * Co o gwiaździe rozumieli.

 Co skoro Heród obaczył, Bo Betleem iść naznaczył, * Aby Dzieciątka szukali, * I jemu znać o Nim dali.

 Idźcież spieszno wżdy Królowie, * Wysokich rzeczy Mędrcowie, * A ja tu was nazad czekam, * I rad będę, gdy doczekam.

 Mędrcy króla pożegnali, * Za gwiazdą się swą udali, * Która szła jako poczęła, * Aż nad Betleem stanęła.

 Kędy gdy do stajni wleźli, * [82]czego szukali, znaleźli, * Jezusa, Syna Bożego, * I Maryę, Matkę Jego.

 Tam na kolana padając, * Swych podarków dobywając, * Twórcy poczty dali oto: * Mirrę, kadzidło i złoto.

 Bóg Mędrców przyjął uczczenie, * Dał im we śnie objawienie. * Aby Heroda mijali, * Inędy się w dom swój brali.

 Heród o tem obwieszczony, * Gniewając się jak szalony, * Do Betleem wyprawował, * Aby dziatki pomordował.

 Tam wielki mord małych dziatek, * Uczynił płacz wielki, matek. * Płaczą, krzyczą bez pociechy, * Zbywszy dziatek swych uciechy.

 Jezu Chryste, proszę Ciebie, * Okaż jasność Swą na niebie; * Oświeć nas z tymi Mędrcami, * Daj się szukać i z darami.

 Byśmy prawą wiarę mając, * Z miłością w Tobie ufając, * Przyciągnieni tam do Ciebie, * Królowali z Tobą w niebie.

---

PIEŚŃ  78.

 Kiedy słyszę na obłokach Anielskie śpiewanie, * Zdumiewam się i pytam się, co to jest mój Panie?

 Aż mi miłość opowiada Twa zbyteczna, Boże, * Iże Syn Twój, Bóg wcielony, w stajni ma Swe łoże.

 Kędy członki święte sianem ostrem przyodziewa, * A mróz i wiatr bardzo przykry zewsząd Go przewiewa.

 Idę bliżej ku stajence, widzę, iże [83]Sobie, * Dosyć w lichym, bo bydlęcym, tron założył żłobie.

 Wół i osieł parą swoją, coś Go niby grzeją, * A z Dzieciny łez strumienie obfite się leją:

 Józef z Matką ubolewa, widząc nowe dziwy, * Że z bydlęty wespół leży, Pan i Bóg prawdziwy.

 Nigdy jeszcze niesłychana ludziom ta nowina, * Że Niezmierny stał się dla nich teraz Bóg Dziecina.

 Cóż Cię Panie sprowadziło do tak lichej doli? * Twoja miłość, byśmy wyszli z czartowskiej niewoli.

 Inaczej to być nie mogło, tylko przez pokorę * Twą prawdziwą, bo nad nami pycha wzięła górę.

 Za co niech Cię wsze stworzenia wielbią, o mój Panie! * Co ma niebo, ziemia, morze, dopokąd ich stanie.

---

PIEŚŃ  79.

 Któż, któż nie będzie w radości opływać, * Z nas ludzie, gdy Bóg zstępuje z nieba, * Świat zanurzony w złościach obmywać, * Ciesząc się, dziwić wszystkim potrzeba, * Że Bóg Niepojęty staje się objęty, * W skazitelnem ciele, jak miłości wiele, * Ludziom daruje, niech to przyjmuje, wsze stworzenie.

 Jego pragnęli, jak ziemia rosy, * Ojcowie Święci, będąc w otchłani, * Jego Prorocy, przez skryte losy * Obiecywali światu posłanie, * Jego Męczennicy, w krwawej swej winnicy * Zbawicielem znali, Jemu [84]wiarę dali, * Wyznawcy, Panny, swój nienaganny, żywot wiodąc.

 Niebo na przyjście tego to Boga, * Prześlicznie świeci w północne chwile, * Przez co czyniąc się dość jasna droga, * Zachęca do tej Dzieciny mile, * Byśmy Jej z Anioły, śpiewali wespoły * Z pastuszkami czcili, z trzech królmi chwalili, * Pokorne dary, serca ofiary, oddawając.

 Wół, osieł nawet, wszech rzeczy Pana, * Klękając czcili nad swe zdolności, * A tu rozumnym przestroga dana, * W jaką się szatę przybrać miłości. * Czyż tedy gorszymi być od nich wolimy, * Byśmy Stwórcę swego, nam narodzonego, * W śmiertelnem ciele, czcić, chwalić śmiele, nie pragnęli.

 Będziem więc wielbić Pana stworzenia * I prosić oraz wśród nocnych cieni, * Niechaj potęgą Swego imienia, * Naszą posługę przyjmie i ceni, * A dla dopełnienia naszego pragnienia, * I to przydajemy, że Mu służyć chcemy, * Wiernie i mile, zawsze i tyle, ile godzien.

---

PIEŚŃ  80.

 Któż o tej dobie, płacze we żłobie! * A gdzie, gdzie? * W stajni ubogiej, lubo mróz srogi, * Niebieskie Pacholę.

 Ubogi leży, w podłej odzieży, * A kto, kto? * Pan wszego świata, którego lata, * Ogarnąć nie mogą.

 Cud niesłychany, gość niewidziany, * A kto, kto? * Bóg utajony, dziś narodzony, * Ludziom się pokazał.

[85] Przed Nim padają, cześć oddawają, * A kto, kto? * Dwoje zwierzęta, nieme bydlęta, * Wół z osłem klękają.

 Wolno wnijść lichym, pastuszkom cichym, * Do kogo? * Do Pana tego, co niebo Jego, * W żłobie leżącego.

 Królowie jadą, korony kładą, * A skąd, skąd? * Od wschodu słońca, szukają końca, * Zbawienia swojego.

 Skarb otwierają, dary dawają, * A komu? * Wielcy panowie, możni królowie, * Dzieciątku małemu.

 Bóg się dziś rodzi, na świat przychodzi, * A po co? * Przyszedł na ziemię, by ludzkie plemię, * Od piekła wybawił.

 Tegoż witajmy i Temu dajmy, * A co, co? * Serca skruszone, a oczyszczone, * W miłości gorącej.

 Boć nas miłuje, i nam daruje, * A co, co? * Czego pragniemy i znaleźć chcemy, * Po śmierci zbawienia.

---

PIEŚŃ  81.

 Leży, leży, leży, leży, Jezus malusieńki, * W szopce zimno, w szopce zimno, a On nagusieńki.

 O Józefie! o Józefie! jak biedne Twe mienie, * Nie zebrałeś, nie zebrałeś Panu na odzienie.

 Przyszła Panna, przyszła Panna, siankiem Go okryła, * Taka pościel, taka pościel, Jezusowa była:

 Żłób kamienny, żłób kamienny nad nim pajęczyna, * A w nim leży, a w nim leży prześliczna Dziecina.

---

[86]PIEŚŃ  82.

 Ludzkości pełne wesele, dzisiaj świat cały odnosi, * Że się narodził Bóg w ciele, który zbawienie przynosi.

 Złożony w szopie ubogiej, między bydlęty niememi, * Takie mieszkanie Pan nieba obmyślił Sobie na ziemi.

 Na zimnie leżał, bo szpary wkoło stajenki świeciły; * Grzany był tylko od pary, którą bydlęta czyniły.

 Tam na około stajenki, różne okrzyki czyniono, * Tu leży Jezus maleńki, którego dawno pragniono.

 Tą i my myślą zagrzani, kłaniamy Ci się, o Panie, * Dajem Ci wyraz wdzięczności, przez nasze tutaj śpiewanie.

 Tyś nam jest wodzem w czynnościach, i mistrzem dobrych przykładów, * Nie znamy pracy w ciężkościach, ujęci wzorem Twych śladów.

 Uczże nas w miłości Twojej poświęcać życie i zdrowie, * Nie doznasz naszej zmienności, w całej lat życia osnowie.

 Wspieraj nas tylko, o Panie i władaj nami na wieki, * Chcemy być ileśmy w stanie, wdzięczni, za tyle opieki.

---

[87]

PIEŚŃ  83.

W kościele tej pieśni się nie śpiewa.

 Lulajże, Jezuniu, moja perełko, * Lulaj ulubione, me pieścidełko. * Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj, * A Ty Go Matulu w płaczu utulaj. * Lulajże, Jezuniu, lulajże, lulaj.

[88] Zamknijże zmrużone płaczem powieczki, * Utulże zemdlone łkaniem wardżeczki. * Lulajże Jezuniu itd.

 Dam ja Jezusowi słodkich jagódek, * Pójdę z Nim w Mamuli serca ogródek. * Lulajże Jezuniu itd.

 Dam ja Jezusowi z chlebem masełka, * Włożę ja kukiełkę w Jego jasełka. * Lulajże Jezuniu itd.

 Lulajże piękniuchny mój Aniołeczku, * Lulajże wdzięczniuchny świata kwiateczku. * Lulajże Jezuniu itd.

 Lulajże różyczko najozdobniejsza, * Lulajże lilijko najprzyjemniejsza. * Lulajże Jezuniu itd.

 Dam ja Ci słodkiego Jezu cukierku, * Rodzenków, migdałów, co mam w pudełku.* Lulaj że, Jezuniu itd.

 Lulajże przyjemna oczom gwiazdeczko, * Lulajże najczystsze świata słoneczko. * Lulajże Jezuniu itd.

 Dam ja Maleńkiemu piękne jabłuszko, * Matki ukochanej dam Mu serduszko. * Lulajże Jezuniu itd.


Cyt, cyt, cyt, zasypia małe Dzieciątko, * Oto już zasnęło niby kurczątko. * Lulajże Jezuniu itd.

 Cyt, cyt, cyt, wszyscy się spać zabierajcie, * Mojego Dzieciątka nie przebudzajcie. * Lulajże Jezuniu itd.

---

PIEŚŃ  84.

 Łaska nieba górnego, dziwną rzecz sprawiła * U ludzi, Panna czysta Syna porodziła.

 Którego żaden rozum ogarnąć nie może, * Bo któż tajemnicę Wcielenia rozwiąże.

[89] Spuszcza się na ten padół, Bóg wiecznej światłości, * Żywot sobie obrawszy, w Panieńskiej czystości.

 Gdy bez zmazy się rodzi Syn Ojca Jedyny, * Do obory zstępuje, o jakie nowiny!

 Ludzką odmianę czyni ten Pan czci bogaty, * Królewicz, patrz, przychodzi na ten świat bez szaty.

 Członki Jego pieszczone w żłobie położone, * Zimnem przy niedostatku przykrem uziębione.

 Królowie Mu z darami nizko się kłaniają, * Wół i osieł Dzieciątko parą ogrzewają.

---

PIEŚŃ  85.

 Magna Dei nativitas, * Est colenda festiyitas, * Eja jubilemus, omnes decantemus: * Colenda, colenda.

 Et nox et lux liaec Angelis, * Est colenda et incolis. * Eja itd.

 Coeli docti et pastores, * Nati Christi sunt cultores, * Eja itd.

 Hunc colendo duce stella, * Dona ferunt Reges bella, * Eja itd.

 Mater Christi est videnda, * Quam maxime, est colenda, * Eja itd.

 Est colendus Christi Pater, * Est colenda Yirgo Mater, * Eja itd.

 O colenda festiyitas! * Jesu Christi nativitas. * Eja itd.

 Mente, voce, manu plena, * Est colenda Christi scena. * Eja itd.

 Te colendum Christe scimus, * Te colendo laeti simus, * Eja itd.

---

[90]PIEŚŃ  86.

 Mam ja skarb, mam, lecz go nie dam: * Znalazłem Go w stajni, między bydlętami, * Przyznam się wam.

 Leżał w żłobie, płacząc Sobie: * Poznała ma dusza, że to głos Jezusa, * Cóż z Nim zrobię?

 Za nic nie dam, ani przedam, * Choćby mi świat dali, gwałtem wydzierali, * To Go schowam.

 Bo me serce, więcej nie chce, * I w największej cenie, nigdy nie zamienię, * Tego, co mam.

---

PIEŚŃ  87.

 Mamy przyjaciela, Chrysta Zbawiciela, * Wieku dzisiejszego: * Słowo niestworzone, z Panny narodzone, * Z żywota czystego.

 Przyjaciel to drogi! Ten niebieskie progi, * Opuścił z daleka: * Aby pobitego, na poły żywego, * Uzdrowił człowieka.

 Który z Jeruzalem szedł był z wielkim żalem, * Do Jerycha złości: * Tam go szatan srodze, zraniwszy na drodze,* Odarł z niewinności.

 Ten przyjaciel prawy, krom wszelkiej zabawy, * Dodał mu ochłody: * Na dobytek swego, Ciała najświętszego, * Wziął go do gospody.

 By mamie nie zginął, rany mu zawinął, * Przyjaciel serdeczny: * Ku jego potrzebie, posiłek ze Siebie, * Dał mu dostateczny.

 Przeto człowiek każdy, niech pamięta zawżdy, * Jak się starać o to: * By tego Wiecznego, Przyjaciela swego, * Szanował nad złoto.

[91] Już grzech poniechajmy, z Jerycha biegajmy * Prosto do Betleem: * Betleem dom Chleba, który przyszedł z nieba, * Ten jedząc nie mdlejem.

 Tam przyjacielowi, Odkupicielowi, * Z Królmi ofiarujmy: * Serca swe z czystością, a potem z pilnością * Grzechów się warujmy.

---

PIEŚŃ  88.

 Mędrcy świata monarchowie, gdzie spiesznie dążycie? * Powiedzcież nam trzej królowie, chcecież widzieć Dziecię? * Ono w żłobie nie ma tronu, I berła nie dzierży, * A proroctwo Jego zgonu, już się w świecie szerzy.

[92] Mędrcy świata! złość okrutna * Dziecię prześladuje! * Wieść okropna, wieść to smutna, * Herod spisek knuje. * Nic monarchów nie odstrasza, * Ku Betleem spieszą, * Gwiazda Zbawcę im ogłasza, * Nadzieją się cieszą.

 Przed Maryą stoją społem, * Niosą Dziecku dary, * Przed Jezusem biją czołem, * Składają ofiary. * Trzykroć szczęśliwi królowie! * Któż wam nie zazdrości? * Cóż my damy, kto nam powie, * Pałając z miłości?

 Oto jak każą nam kapłani, * Damy dar troisty, * Modły, pracę niosąc w dani, * I żar serca czysty. * To kadzidło, mirrę, złoto, * Niesiem Jezu szczerze, * Dajem to z serca ochotą, * Przyjm od nas w ofierze.

---

PIEŚŃ  89.
(Melodya jak w pieśni Mesyasz przyszedł na świat).

 Mesyasz przyszedł na świat prawdziwy, * I Prorok zacny z wielkimi dziwy, * Który przez Swoje znaki, Dał wodzie winne smaki, * W Kanie Galilejskiej.

 Wesele bardzo zacne sprawiono, * Pana Jezusa na nie proszono, * I Zwolenników Jego, * By strzegli Pana swego, * W Kanie Galilejskiej.

 Z wielkim dostatkiem potrawy noszą, * Pana Jezusa, aby jadł, proszą: * Wszystkiego dosyć mają, * Tylko wina czekają, * W Kanie Galilejskiej.

 Matka zaś Jego, gdy to ujrzała, * Oblubieńcowi dogodzić chciała: * Prosiła Swego Syna, * By uczynił z wody wina, * W Kanie Galilejskiej.

[93] Pan Jezus chcąc tem uszlachcić gody: * Kazał nanosie dostatkiem wody: * Hej gody, gody, gody! * Wnet będzie wino z wody, * W Kanie Galilejskiej.

 Wnet prawdziwego Boga poznali, * Gdy zamiast wody wino czerpali: * Hej wino, wino, wino! * Lepsze niż pierwej było, * W Kanie Galilejskiej.

 Przez narodzenie Twojego Syna, * Każ nam nalewać Panienko wina! * Hej, wina, wina, wina! * U tak Dobrego Pana, * W Królestwie niebieskiem.

---

PIEŚŃ  90.

 Mizerna cicha, stajenka licha, (zobacz str. 316).

---

PIEŚŃ  91.
(Starodawna).

 Może teraz byc wesoły człowiek zwątpiony, * Albowiem już od niewoli wyswobodzony, * Która go trapiła, pod swą moc podbiła, * Jako grzesznego. * Teraz pocieszony, więc i wydźwigniony, * Od Pana swojego.

 Już proroctwa wypełnione, już i pociechy * Nastąpiły obiecane; szwankują grzechy, * Panna to sprawiła, która porodziła * Odkupiciela, * Stworzyciela Swego, a co największego * I Rodziciela.

 Dziwne to są tajemnice i niepojęte, * A rozumem przyrodzonym nieogarnięte: * Panna czysta rodzi, przecie w wieńcu chodzi * Nienaruszona. * Powiła nam wieków [94]Pana, bowiem też jest Ta wybrana, * Z wieków przejrzana.

 Pójdźmyż prędko z prawem sercem, a nie mieszkajmy; * Syna tego z Panieneczką, dziś przywitajmy. * A prośmy ich o to, żeby sprosne błoto * Grzechu brzydkiego * Oczyścili z duszy, przywiedli do gmachu, * Nas niebieskiego.

---

PIEŚŃ  92.

 Na Boże narodzenie, Aniołów ucieszenie, * Gdy z weselem śpiewają, Bogu cześć, chwałę dają. * Panna Syna powiła, Chrystusa porodziła, * Panną będąc jak była.

 Pasterzom to wesele przyniósł Anioł, że w ciele * Bóg się ludziom narodził, z grzechu ich oswobodził. * Panna Syna itd.

 Trzej królowie przybyli, darami Go uczcili, * Jako Pana swojego, Zbawcę rodu ludzkiego. * Panna Syna itd.

 Gwiazda się pojawiła, co Królów prowadziła, * Prowadząc im świeciła, gdzie Panna z Synem była. * Panna Syna itd.

 Z Bożego narodzenia, wznawiajmy dziękczynienia, * Nieustannie śpiewając, Bogu cześć, chwałę dając. * Panna Syna itd.

---

PIEŚŃ  93.

 Na Boże narodzenie weselą się Anieli i z weselem śpiewają, * Bogu cześć, chwałę dają, * Panna Syna poczęła, * Chrystusa porodziła, * Czystą Panną została.

[95] Zwiastował też Gabryel, pasterzom to wesele, Chrystusa narodzenie, * Nam grzesznym pocieszenie: * Pana Syna itd.

 Trzej Królowie przyjechali, dary Mu oddawali, mirrę, kadzidło i złoto, * Wzięli zapłatę za to: * Panna Syna itd.

 Gwiazda się ukazała, która ich prowadziła, na tem miejscu stanęła, * Gdzie Panna z Synem była: * Panna Syna itd.

---

PIEŚŃ  94.

 Narodzenie Chrystusowe, * Dopełnia żądania * Patryarchów, których owe, * Były częste wołania: * Spuśćcie nieba Zbawiciela, dla próśb częstych Izraela, * Ześlijcie Sprawiedliwego, urodź ziemio Zbawcę swego.

 Przyszedł poczęty w żywocie * Panny Niepokalanej, * W ubogiej ciała prostocie, * Od świata nieuznanej. * I od swoich nie przyjęty, chociaż Bóg nad Świętych Święty; * Któż się nie zdziwi ze łzami, widząc Boga z bydlętami.

 Pająki snują obficie, * Ze słomy dywan drogi, * Z chust podłych zimne okrycie, * Zamiast puchów barłogi. * Miasto wonnego kadzidła, duszące wyziewy bydła; * Takie wygody gościowi, czyni świat Stworzycielowi.

 Oślica do Balaama * Przemówiła cudownie; * Dawida i Abrahama * Plemię się rodzi równie. * Nie dziw tedy, że wół, osieł, Stwórcę za sobą [96]uprosił, * Aby Mu w stajni służyli, kiedy ludzie odmówili.

 Królewski ród zubożały * Pałacu nie znajduje, * W stajni kąt i żłóbek mały, * Za pokoje szanuje: * Znać Bóg dumą świata gardzi, kiedy podłość obrał bardziej, * W której służą pastuszkowie, nucą Panu Aniołowie:

 Chwała bądź na wysokości * Bogu, ludziom na ziemi * Pokój żyjącym w skromności, * Których czyni świętymi. * Chrystusowe narodzenie, przynoszące im zbawienie, * Podług żądania Proroków, gdy Bóg spuszczony z obłoków.

 Niebieskie muzyki brzmijcie, * Bogu wraz Człowiekowi, * Wszyscy Go mile przyjmijcie, * Bajcie pokłon Królowi: * Anielskie chóry śpiewajcie, pastuszkowie się zbiegajcie, * Uznajcie majestat w Bóstwie, chociaż Bziecina w ubóstwie.

 Słodkie Aniołów śpiewania * Weselcie kwilącego. * Pasterze znoście ubrania * Aby zagrzać drżącego. * Wpatrując się myślą w Dziecię, nie co inszego powiecie, * Tylko godzien użalenia, w przykrościach rozweselenia.

 Ten Pan choć w maleńkiem ciele, * Serca myśli przenika; * Kto Mu czyni mało wiele, * W Swej pamięci zamyka: * Nie zaniedba dać nagrody, czyniącym co dla wygody * Miłosierdzia żądających, w nędzy tak jak Pan płaczących.

 Jego słowa wezmą skutek: * Najmniejszym co czynicie, * Jeść, pić dając, ciesząc smutek, * Nagim [97]niosąc okrycie: * To jakbyście Mnie Samemu dali, dając ubogiemu; * Za co weźmiecie po zgonie, miejsce, w Abrahama łonie.

 Przeto miejmy przedsięwzięcie * Od Pana narodzenia, * Żywot nasz prowadzić święcie * I w cnotach się ćwiczenia. * By była radość Dzieciny, z uczynków naszych przyczyny, * Który z nieba zstąpił na to, by nam był wieczną zapłatą.

 Na wiek wieków niechaj będzie * Chwała Bogu naszemu, * I teraz niechaj słynie wszędzie * Nowonarodzonemu, * Który się nam w ciele zjawił, ażeby nas wszystkich zbawił. * Niech Mu oraz będą dzięki, przez radosne głosów dźwięki.

---

PIEŚŃ  95.

 Narodził się Jezus Chrystus, bądźmy weseli, * Chwałę Mu na wysokości nucą Anieli. * [98]

Gloria, gloria in excelsis Deo, * Gloria, gloria in excelsis Deo!

 Na kolana wół i osieł przed Nim klękają, * A swoim Go Stworzycielem i Panem znają. * Gloria itd.

 Pastuszkowie przybiegają na znak im dany, * Cześć oddają i witają Pana nad pany. * Gloria itd.

 Trzej królowie z podarunki, gdy przyjechali, * Mirrę, kadzidło i złoto Jemu dawali. * Gloria itd.

 I my także chwałę dajmy Dzieciątku temu, * Jako Panu nieba, ziemi, Zbawcy naszemu. * Gloria itd.

---

PIEŚŃ  96.

 Narodził się Jezus to Dziecię Boże, * Radują się niebo, ziemia i morze, * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Śpiewają Mu w chórze.

[99] Radują się na niebiosach Anieli, * Wyśpiewują Bogu chwałę weseli, * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Śpiewali weseli.

 Pastuszkowie Dzieciąteczko witają, * Na kolana koło żłóbka padają, * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Dzieciątku śpiewają.

 Trzej Królowie do Dzieciątka zjechali, * Złoto, mirrę i kadzidło Mu dali, * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Dzieciątku śpiewali.

 I my także Dzieciąteczko witajmy, * Z Aniołami, z pastuszkami śpiewajmy. * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Dzieciątku śpiewajmy.

 Wszyscy ludzie dobrej woli na ziemi, * Niech pieniami wyśpiewują wdzięcznemi, * Chwała na wysokości, * Chwała na wysokości. * Synowi Bożemu.

---

PIEŚŃ  97.
(Melodya piesni Narodził się w stajni, Jezus ubogi).

 Narodził się Jezus w stajni ubogiej, * Uniżył majestat, chociaż Pan srogi, * Będąc Synem Najwyższego, nie miał miejsca godniejszego * W Swojej Osobie, w Swojej Osobie.

 W stajni z bydlętami gospodą staje, * Ubogim pastuszkom w polu znać daje: * Wszyscy się ze snu porwali, * Skoro światłość oglądali... Ponad Betleem.

 A gdy usłyszeli Anielskie pienie, * Że się narodziło ludzkie zbawienie, * Krzyknął jeden na [100]drugiego, * Pójdźmy oglądać nowego... Gościa na ziemi.

 A gdy pastuszkowie pokłon oddali, * Wcielonemu Bogu powinszowali, * Potem kładli swoje dary, * Przyjmij od nas te ofiary... Jezu nasz drogi.

---

PIEŚŃ  98.

 Narodził się pożądany, * Przez Proroków wszystkim ludziom obiecany.

 Dla zbawienia ludu Swego, * Opuściwszy łono Ojca przedwiecznego.

 I niebieskie górne kraje, * Razem Bogiem i człowiekiem na świat staje.

 Z czystej Panny narodzony, * I Jezusem przez Anioła przerzeczony.

 W stajni pustej w sianku leży, * Dwoje bydląt nierozumnych k’niemu bieży:

 Osieł z wołem uklękają, * Stwórcę swego w ludzkiem ciele wyznają.

 I Anieli z nieba spieszą, * Chwałę Bogu wyśpiewując, ludzi cieszą.

 Gdy to pasterze słyszeli, * Trzody swoje, które paśli, odbieżeli.

 A przyszedłszy do stajenki, * Kędy Jezus odpoczywał Pan maleńki.

 Oddali Mu cześć i dary, * Przytem serca złożyli Mu na ofiary.

 A złożywszy proste dary, * Przyjmij, Jezu, te maleńkie hołdy wiary.

 Płaczącemu w przykre chwile, * Przygrywali na multankach bardzo mile.

 Otoczywszy żłóbek wkoło, * Zaśpiewali Dzieciąteczku pieśń wesołą.
[101] Witaj Jezu, wieczny Boże, * Jakże Ciebie ten żłóbeczek objąć może.

 Witaj Jezu, królu świata, * Mesyaszu pożądany długie lata.

 Witaj Jezu litościwy, * Ty masz zbawić rodzaj ludzki nieszczęśliwy.

 Opuściłeś skarby drogie, * Zszedłeś, abyś za nas cierpiał męki srogie.

 Błogosław nam Jezu drogi, * Byśmy kiedy nie zbłądzili z Twojej drogi.

 Wspomnij na nas, gdy nie w chacie, * Ujrzymy Cię, ale w górnym majestacie.

 Niech Ci, Jezu, tu i wszędzie, * Józefowi i Maryi chwała będzie.

 Niech Ci wieczna chwała, Panie, * Jako w niebie tak i na ziemi nie ustanie.

---

PIEŚŃ  99.

 Niechaj będzie * Głośne wszędzie * Narodzenie Pana, * Niech stworzenie * Wyda pienie, * Witając Hetmana: * Witaj, Jezu, Zbawicielu, * Witaj, nasz Odkupicielu, * Witaj, witaj, nasz Królu.

 Niech brzmią głosy * Pod niebiosy, * Niech muzyka woła * Z Aniołami * Mieszkańcami * Niebieskiego koła: * Wiwat z Panny narodzony, * Wiwat w żłobie położony * Wiwat, wiwat Bóg-Człowiek!

 Zna świat cały, * Jak król chwały * Poniżył się wiele, * Gdy z Boskiego * Tronu Swego * Utaił się w ciele, * Aby, gdy Bóg upodlony, * Człowiek został ugodniony, * Przebóg, przebóg, co za cud!

[102] Kto więc zdoła * Niech wesoła * Brzmi z ust jego chwała * Jezusowi * Chrystusowi, * A niech będzie stała; * I Maryi wsze stworzenie * Niechaj wyda łaski pienie! * Wiwat, wiwat Marya!

 I my razem * Przed obrazem * Wcielonego Boga * Nućmy trele * W tym kościele, * Gdy ofiara droga; * Tu Go wszyscy wysławiajmy * I wesoło zaśpiewajmy: * Wiwat, wiwat i wiwat!

---

PIEŚŃ  100.

 Niechaj będzie pochwalony Bóg w Betleem narodzony, * Który z nieba zszedł na ziemię, * By odkupił ludzkie plemię.

 Dziecię Jezus zeszło z nieba, by łaknącym podać chleba, * By cierpiącym życie słodzić, * By ze Stwórcą świat pogodzić.

 Światło zeszło wśród ciemności, więc Anieli z wysokości * Chwałę Bogu wyśpiewują, * Pokój ludziom oznajmują.

 Gwiazda świeci przy Dziecinie, od jej blasku ciemność ginie. * Więc Królowie z pogan rodu * Spieszą do niej z darem wschodu.

 Za to Bóg ich rozwesela, światło wiary im udziela, * Tak, że dzisiaj w Świętych gronie, * Chwalą Boga na Syonie.

---

PIEŚŃ  101.

 Niepojęte dary dla nas daje, dzisiaj z nieba Ojciec łaskawy; * Gdy A [103]się Wieczne Słowo Ciałem staje, mocą Swojej cudownej sprawy: * Nędze świata precz odmiata, a płaczliwe jęczenia, * Wdzięków głosy pod niebiosy i w wesele zamienia; * Skąd dziś wszyscy weseli, wyśpiewują Anieli: * Niechaj chwała Bogu będzie w niebie, * A na ziemi pokój ludowi.

 Patryarchów świętych upragnione spełniło się oczekiwanie, * Kiedy Słowo z Panny narodzone dopełniło wszystkich żądanie: * Gwiazda nowa Jakóbowa wypuściła promienie, * Ciemne błędy, gasząc wszędy, światła czyni zjawienie; * Skąd dziś każdy z Anioły, wyśpiewuje wesoły: * Niechaj chwała itd.

 Już prorockich przepowiedzeń skutki, odmieniły świat cały mile; * Oddalając uprzykrzone smutki, przywróciły wesołe chwile. * Wszędy echo brzmi z pociechą, że z daru Zbawiciela * Upewnienie o zbawienie dopełniło wesela; * Więc z niebieskimi szyki, wydajmy dziś okrzyki: * Niechaj chwała itd.

 Niebo dzisiaj z ziemią połączone, wyśpiewuje wdzięczności pienie; * Dzięki Bogu czyni nieskończone, za zjawione ludziom zbawienie: * Radość nasza z Mesyasza i wszystkiemu stworzeniu! * Że Pan chwały, śmierci strzały, skruszył w Swem narodzeniu. * Brzmijże świecie wesoło, wydaj odgłos wokoło: * Niechaj chwała itd.

 Aby człowiek Bogiem był nazwany, Jego postać Bóstwo przybrało; * By nie brząkał niewoli kajdany, [104]Słowo Ojca ciałem się stało: * Sługa z Pana, ach, odmiana! niesłychane przykłady! * By z wdzięczności dla miłości człowiek w Boga szedł ślady: * Więc niech pienia odgłosy, idą aż pod niebiosy; * Niechaj chwała itd.

 Uczynione z Twej miłości związki, Bóstwa Twego z naszym rodzajem, * Sprawiły nam ścisłe obowiązki, byś miłowan był od nas wzajem. * Dajże Panie, me kochanie, by ogniste pożary, * W sercach trwały na wiek stały, byś był kochan bez miary; * Nuż i teraz z miłości, wyśpiewujmy z radości: * Niechaj itd.

---

PIEŚŃ  102.

 Noc nadeszła pożądana, w tysiąc gwiazd jasnych przybrana; * Sen spoczynkiem troski słodził, wtem się Jezus nam narodził.

 I Aniołów grono całe, śpiewa w górze Panu chwałę; * Ludziom radość oznajmuje, i ziemi pokój zwiastuje.

 W złocisty obłok przyodziane, jaką w nocy czyni zmianę; * A gdy światłość wokół toczy, wtem je straż pasterzy zoczy.

 A skoro straż to spostrzega, żwawo do stajni nadbiega: * Widzieć Dziecię narodzone, ubogo w żłóbku złożone.

 Choć w pieluszki uwinione, za Pana jednak uczczone, * Bo każdy w Niem poznać może, ulubione Dziecię Boże.

 Jaką radość i nadzieję, niebo na [105]ziemię nam leje; * Jak nas Ojciec umiłował, kiedy nam Syna darował!

 Dawszy nam Bóg Syna Swego, da też co jest zbawiennego; * Jego miłość nieskończona, niechaj będzie uwielbiona.

---

PIEŚŃ  103.

 Nocnej chwili, w poluśmy byli, trzód swoich patrzając, aż Anieli, * Prędko z nieba śpieszą do szopy, z wesołą muzyką tam bieżeli, * Gdzie gwiazda stanęła, * Nad szopą świeciła, * My nie śmieli, * [106]

Strach niesłychany, cud niewidziany w żłobie, * Coś to nowego, a niepodłego, w szopie, * Wesoła nowina, gdy Panna zrodziła nam Jezusa.

 W kotły, trąby, cymbały, dudy, skrzypice, basice i klarnety, * W arfę, cytrę, wiolę, lutnię, pózon, flet, bandurę i spinety. * Gdy w szopie zagrali, my w polu skakali, hoc, hoc, hoc. * Panu nad pany, gdy na przemiany... * Pięknie * Na strofy grali, drudzy śpiewali... * Wdzięcznie. * Wesoła nowina itd.

 My prostacy, chłopi cepacy... Przyśliśmy do szopy jak żebracy. * Alić Józef i Panieneczka, Dzieciątko w żłóbeczku się lokuje, * Wół z osłem klękają, parą zagrzewają członki drżące. * Józef Mu ściele w żłóbeczku niewiele siana, * Matuchna luli, od zimna tuli, Pana. * Wesoła nowina itd.

 Wschodni Mędrcy, królowie ziemscy kraj swój opuszczają w obcej [107]ziemi, * Na kolana upadłszy, Pana witają, pokłony niżuchnymi. * Dary Mu oddają i z głów swych korony składają wszyscy społem. * Złote korony, przed którym trony * Gasną; * I przed Maryą, śliczną lilią * Jasną, * Tą Jego Matuchną, chociaż ubożuchną * Biją czołem.

---

PIEŚŃ  104.

 Nowy rok bieży, w jasełkach leży, * A kto, kto? * Dzieciątko małe, dajcie Mu chwałę, * Na ziemi.

 Leży Dzieciątko jako jagniątko, * A gdzie, gdzie? * W Betleem mieście, tam się pospieszcie, * Znajdziecie.

 Jak Go poznamy, gdy Go nie znamy, * Jezusa? * Podło uwity, nie w aksamity * Ubogo.

 Wół, osieł ziewa, parą zagrzewa, * A jakoż? * Klęcząc, padając, chwałę oddając, * Przy żłobie.

 Anieli grają, wdzięcznie śpiewają, * A co, co? * Niech chwała będzie, zawsze i wszędzie, * Dzieciątku.

 Królowie jadą z wielką gromadą, * A skąd, skąd? * Od Wschodu słońca, szukają końca, * Zbawienia.

 Skarb otwierają, dary dawają, * A komu? * Wielcy królowie, możni panowie, * Dzieciątku.

 Pójdźcie kapłani do tejże stajni, * A proście: * Niech w rękach waszych a ustach naszych, * Bóg rośnie.

 Pójdź miła młodzi, Jezus się rodzi * W stajence. * Daryć przynosi, rączki podnosi, * Dziecięce.

 Pójdźcie Panienki do tej [108]stajenki, * Klęknijcie. * Wasz oblubieniec da rajski wieniec, * Dziękujcie.

---

PIEŚŃ  105.

 Nużeśmy chrześcijanie, serdecznie się radujmy dnia dzisiejszego; * Że się raczył narodzie z czystości Panieńskiej, Syn Boga żywego: * Aby szatańską, moc i jego wszystką złość, wiecznie zgubił; * A nas chrześcijany, za Swe własne syny, Sobie poślubił.

 O temci oni, święci, Ojcowie i Prorocy, opowiadali: * Że niebieskie obłoki, Zbawcę na świat szeroki, wypuścić miały. * Aarona różdżka zakwitnąć miała; * Co Córka Syońska już doczekała.

 Anieli, którzy w niebie, Bogu w ludzkiej osobie, chwałę dawali; * Na powietrzu będący, społem się radujący, głosem wołali: * Ludzkiemu plemieniu, na tem uniżeniu, pokój serdeczny; * Na wysokiem niebie bądź cześć, chwała Tobie, Boże Wszechmocny.

 Królowie z Saby, z Tarsu, tego to prawie czasu, wnet przyjechali; * Znakiem gwiazdy niebieskiej, na miejsce z sprawy Pańskiej, drogę wiedzieli; * Dary Jemu dali, i przed Nim klękali, z radością wielką; * Z Jego narodzenia, pełni podziwienia, z pociechą wszelką.

 Narodził się w Betleem, miasteczku Dawidowem, w ubogim domie; * W pieluszki uwiniony, w jasełeczkach położony, leży na słomie: * Wół i osieł niemy, z posługami swemi, [109]wdzięczni Mu byli; * Znając Pana swego nam narodzonego, przed Nim klękali.

 Pasterze krajów onych, pilnie strzegąc trzód swoich, weseli byli; * I że narodzonego, od wojska Anielskiego, być usłyszeli: * Do Betleem wszyscy, Panu swemu ku czci, wnet się udali; * Tam w jasełkach nagiego, i rodzice Jego, przy Nim znaleźli.

 Z tego się my radujmy, i wdzięcznie przywitajmy, Pana naszego; * Że się raczył narodzić, chciejmyż Jemu wdzięczni być, z serca prawego: * Jemu dziś śpiewajmy, Jemu chwałę dajmy, mówiąc bez miary: * Tobie chwała Panie, Tobie dziękczynienie, za Twoje dary.

---

PIEŚŃ  106.

 Obchodząc Jezusa dziś narodzenie, * Cieszy się nawzajem wszystko stworzenie: * Niebieskie i ziemskie dziś się weseli, * Na ziemi lud wszystek, w niebie Anieli.

 Chociaż Go nie widzim jako pasterze, * W Betleem przy żłobie grając na lirze; * Jednak Go wyzna jem wiarą stateczną, * Że On jest pociechą naszą serdeczną.

 Oddajmyż Mu serca nasze za dary, * Bo On tej jedynie pragnie ofiary: * W nich On chce odpocząć jako we żłobie, * I w nich chce zamieszkać w Swojej osobie.

 Przyjdźże już nasz Jezu, oto gotowe, * Masz serce zupełnie, a nie połowę: * Które Ci oddajem z [110]wielką ochotą, * Bo Ciebie ważymy nad wszelkie złoto.

 O Jezu! najmilsze nasze kochanie, * Tobie się niech dusza nasza dostanie: * Życzymy, prosimy serdecznie Ciebie, * Byś z nami był w życiu, my z Tobą w niebie.

---

PIEŚŃ  107.

 O Betleemski żłobie wielebny, * W którym odpoczywa Stwórca chwalebny, * Od Maryi zrodzony, w pieluszki uwiniony, * W lichej szopie na sianeczku jest położony.

 Drży od zimna i płacze Dziecina mała, * Tylko wół z osłem parą zagrzewa, * Tylko tych bydląt para pada na kolana, * Wyznawają Stwórcę, swego Pana.

 Pasterze usłyszeli Anielskie pienie, * Że się narodziło ludzkie zbawienie, * Trzody swe opuścili, do Betleem przybyli, * Poklęknąwszy przed Dzieciątkiem, Jego uczcili.

 O wielka miłości, Panie nad pany, * Żeś raczył na świecie zostawać z nami, * Za grzech pierwszych rodziców Bóg Ci to polecił, * Aby człowiek utracone niebo dziedziczył.

 Królowie ze wschodu słońca przybyli, * Trojakiemi dary Jego uczcili, * Złoto, kadzidło, mirrę składali na ofiarę, * Poklęknąwszy na kolana, dali Mu chwałę.

 Cóż Ci za te łaski, Panie, oddamy, * Kiedy nic godnego z sobą nie mamy? * Tylko wszystko od Niego, więc wołajmy do Niego, * Zbaw nas, [111]Chryste Zbawicielu, człeka grzesznego. Amen.

---

PIEŚŃ  108.

 O błogosławiony żłobie! jak wielki skarb mieścisz w sobie: * Rozum ludzki i świat cały, by go pojął, jest za mały.

 Co jest najdroższego w niebie, posiadasz to wpośród siebie: * Więcej nad to, bo cud wielki, przechodzący rozum wszelki.

 Dwie natury nieskończenie różne w bycie, różne w cenie, * W jednej złączone Osobie, dziś są umieszczone w Tobie.

 Wstrzymaj rozumie twe zdanie, boś kropelką w oceanie: * Wiara tu tylko prawdziwa, sama uczy, przekonywa.

 Ten, co w nędznym żłobie leży, bez posłania, bez odzieży, * On o wszystkiem pieczę miewa, On świat cały przyodziewa.

 Z głodu w naturze człowieka, łaknie panieńskiego mleka: * Lecz On co wszystko ma życie, z darów swych żywi obficie.

 O jak dziwne, niepojęte! o jak wielkie, o jak święte! * Dzieła Twoje, mocny Boże, któż je godnie pojąć może.

 Zstąpcie do nas Aniołowie, i wszyscy niebios duchowie, * Pospieszcie na powitanie, Boga waszego w tym stanie.

 Połączcie się z ziemianami, bo tu Bóg jest między nami: * [112]Połączcie przymierzem stałem, bo się Słowo stało ciałem.

 Już się ta ściana zwaliła, która nas od was dzieliła: * Bóg się z ludem Swoim złączył, aby nas z wami połączył.

 Jezu drogi! Boże z nami! witamy Cię z Aniołami, * Który w maleńkiem Dzieciątku, Bogiem jesteś bez początku.

 Niech Ci za to będzie chwała, w nieskończone wieki trwała, * Który przez Swe narodzenie, przynosisz wszystkim zbawienie.

---

PIEŚŃ  109.

 O Boże litościwy i pełen miłości, * Któż Cię z nieba zesłał na świat, na te nizkości, * Kto na ostrym złożył mrofcie, kto zbudował w stajni łoże? * Kto zostawił pod okołem z osłem i z wołem?

 Miłość Mnie ku człowiekowi przyniewoliła, * Iżem zstąpił z nieba na świat, ona sprawiła, * Miłość niezmierna ku tobie, złożyła Mnie w stajni, w żłobie, * Zostawiła pod okołem, z osłem i z wołem.

 Nie dla kogo to innego czynię człowiecze, * Więc się przypatrz Mojej opiece nad twą duszą, * Abyś ze Mną mieszkał w niebie, uniżyłem się dla ciebie, * W stajnim Sobie łoże sprawił, abym cię zbawił.

 O Dziecino, niewymownej nigdy miłości, * Któż się może wydziwować, Twojej śliczności, * Tobie niebiescy duchowie, dają chwałę [113]Aniołowie, * I my Cię wszyscy chwalimy, żyjąc na ziemi.

 Leżysz w żłobie na zielonem sianku złożony. * Z jednej Józef, z drugiej Panna Najświętsza strony. * Lulaj, lulaj przyśpiewują, osieł z wołem przyklękują, * Ciebie, Jezu, zagrzewają, parą chuchają.

---

PIEŚŃ  110.

 O gwiazdeczko! coś świeciła, * Nad stajenką tam, * Powiedzże nam gwiazdko miła, * Powiedz gwiazdko nam, * Kto ci mleczne wskazał drogi, * Żeś przebyła świat, * I przed Boży tron ubogi, * Mędrcom słała ślad.

[114] Wszechmogący Stwórca ziemi * Życie we mnie wlał, * I drogami błękitnemi * Do Betleem słał.

 Bo jak Anioł wiódł pasterzy * W Betleemski próg, * Tak przezemie wieść się szerzy, * Gdzie zrodzony Bóg.

 I dziś wzywa Bóg łaskawy, * Łaską darzy nas. * Szczęsny, kto wśród świata wrzawy * W szopkę zwróci twarz!

 Lecz niestety! na głos Boży * Nie pospiesza lud; * Bo niewiernych nie zatrwoży * I największy cud.

 W noc pogodną gwiazdek krocie * Pięć tysięcy lat * Ku pokucie i ku cnocie * Nędzny wabią świat.

 A na ziemi lud wybrany * Rozpromienia krąg, * Chociaż żółcią napawany, * Choć omdlewa z mąk.

 Betleemska gwiazdo złota * Błyśnij pośród nas, * Gdzie brak wiary i niecnota * Serca mieni w głaz.

 Świeć i prowadź do kościoła * Wśród ciernistych dróg, * Tam nas czeka, tam nas woła * Ojciec nasz i Bóg!

 Często ciemno, smutno w duszy, * Że płaczemy w głos: * Czemu w strasznych mąk katuszy * Bóg zgotował los?!

 Wtedy gwiazdo zaświeć jasno, * Ową szopkę wskaż! * Nim źrenice nam zagasną, * Upadniem na twarz.

---

[115]

PIEŚŃ  111.

 O gwiazdo Betleemska, * Zaświeć na mem niebie, * Ja cię szukam wśród nocy, * Ja tęsknię bez ciebie. * Prowadź mnie do stajenki, * Gdzie Chrystus złożony, * Bóg człowiek z Panny świętej, * Dla nas narodzony.

[116] Niema Go już w stajence, * Niema Go już w żłobie, * Gdzież pójdziemy, Chrystusie, * Pokłonić się Tobie? * Pójdziemy upaść na twarz, * Przed Twoje ołtarze, * I serce, duszę, ciało, * Poniesiem Ci w darze.

 Czy zamieszkasz w tem sercu, * Zbawco mój i Panie! * Gdzie nędzniejsze niż w stajni, * Znajdziesz tam posłanie. * Ulituj się nade mną, * Nad Twojem stworzeniem! * Jakoś stajnią nie wzgardził, * Nie gardź sercem mojem.

 Maryo! Tyś przy żłóbku * Czuwała nad Synem, * I uboga stajenka * Szczęściem Twem jedynem. * Nędza Cię nie odstrasza, * Boś z Dziecięciem Twojem, * Czuwał nad Twym Synem, * W nędznem sercu mojem.

---

PIEŚŃ  112.

 O Jezu mój drogi, takeś to ubogi, * Że się w twardym lokujesz żłobie, * Nieograniczony, tron niewysławiony, * W takiej szopie zakładasz Sobie. * Wiatr się pyta każdą szparą, * Co to za gość z bydląt parą * Stoi na noc w takiej biednej dobie.

 Dziwują się Anieli, żeć w słonej kąpieli, * Źrenica wyrzuca łez fale. * Mróz Ci pobłaża, lecz ciałko przeraża, * Gwiazda Cię nie grzeje, drżysz w skale. * Ach jak serce moje boli, * Gdy Cię w żałosnej niedoli * Świat zostawia w takiej zuchwale.

 O mój miły Panie, czy Cię to nie stanie, * Być służyła pyszna, bogata * Grota, nie te progi, liche barłogi, * Nie ta podła, bydlęca chata, * [117]Ktoć asystent ukląkł społem, * Parą grzeje osieł z wołem, * Szczera nędza z Tobą się brata.

 Przyjmę ja Cię, Panie, masz u mnie mieszkanie, * Uścielę Ci w sercu mem łoże, * Lecz próżno go raję, mam w nim złości zgraję, * Jakże się pomieścisz? miły Boże, * Uprzątnąćby trzeba zbrodnie, * Abyś spoczywał swobodnie. * Któż w ciężkości duszy pomoże?

 Więc do Ciebie wołam, boć ja sam nie zdołam, * Przyjmij moje westchnienie, * Niech Twe łzy obfite, zlewają sowite * Łask niebieskich strumienie, * Niechaj zmyją winy moje, * W czyste, Chryste, wnijdź pokoje, * Witaj gościu, wszystkim zbawienie.

---

PIEŚŃ  113.

 O Jezu, nasz Zbawicielu, jedyny Odkupicielu, * Przed wieki z Ojca zrodzony, z Matki w czasie narodzony, * O Jezu.

 Śliczna Ojcowska jasności, nadziejo ludzkiej słabości, * Skłoń uszy Twe litościwe, na prośby nasze troskliwe, * O Jezu.

 Wspomnij Zbawicielu sobie, żeś naszej ludzkiej osobie, * Równe ciało wziął z rodzice, niepokalanej Dziewice. * O Jezu.

 Toć dzień Twego narodzenia, do wszego mówi stworzenia, * Żeś nam z tronu Ojcowskiego, przyszedł dla stworzenia Swego. * O Jezu.

 Przetoż dziś niebo wykrzyka, wesołość z morza wynika, * Ziemia [118]z niezmierną radością, cieszy się Twoją bytnością. * O Jezu.

 My też przez Cię odkupieni, i krwią Twoją oczyszczeni, * Pamiątkę dziś w nowem pieniu, czynim Twemu narodzeniu. * O Jezu.

 Bądź Jezu wiecznie chwalony, z Panny czystej narodzony, * Wieczna chwała Ojcu Twemu, i z Nim Duchowi świętemu, * O Jezu.

---

PIEŚŃ  114.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, gdzie się Chrystus narodził? * Józef. W Betleem, w Betleem. * Wszyscy. Chwała Tobie, Jezu Chryste, * Za Twe narodzenie czyste, w Betleem.

Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusa powijał? * Józef. Marya, Marya. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusa kołysał? * Józef. Ja, Józef, ja, Józef. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusowi śpiewał? * Józef. Anieli, Anieli. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusa zagrzewał? * Józef. Wół, osieł, wół, osieł. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

[119] Pyt. O Józefie! J ó z e f. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Mu pokłon oddawał? * Józef. Pasterze, Pasterze. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusa odwiedził? * Józef. Królowie! Królowie! * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, kto Jezusa zabić chciał? * Józef. Król Heród, król Herod. * Wszyscy. Chwała Tobie itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. Powiedzże nam, czemu Jezus ubogi? * Józef. Bo drogi, bo drogi. * Wszyscy. Chwa¬ ła Tobie. itd.

 Pyt. O Józefie! Józef. Czego chcecie? * Pyt. O to Ciebie z nabożeństwem prosimy: * Józef. A o co? A o co? * Wszyscy. Aby wraz z osobą Twoją, * Był nam Jezus z Matką Swoją, przy śmierci.

---

PIEŚŃ  115.

 O tej dobie, leży w żłobie, * Syn wiekuisty, z Panny przeczystej.

 Ta Dziewica, królewica, * Nam porodziła, grzech Nim zgładziła.

 Osieł z wołem pod okołem,. * Nizko padają, pasterze grają.

 Trzej królowie swoje zdrowie, * Z upominkami niosą go sami.

 I Anieli się zdumieli, * Widząc swojego, Pana naszego.

[120] Święty, Święty niepojęty, * Jemu śpiewają, cześć, chwałę dają.

 Także i my z wesołemi, * Pójdźmy z pieśniami a nie baśniami.

 Przywitawszy, pokłon dawszy, * Z serca szczerego, szanujmy Jego.

---

PIEŚŃ  116.

 Oto Panienka miłego nam Syna porodziła, * Owinąwszy Go, w jasełka ubogie położyła, * Mówiąc: nynaj Dzieciątko, nynaj Pacholątko, * W Nim się cieszyła, tak Mu śpiewała.

 Wół i osieł na Niego puchając, tak Mu mówili, * Królu nasz Panie! Tyś między nami, tak Go witali, * Też inne bydlęta, rozliczne ptaszęta * Go wychwalały i uwielbiały.

 Dlatego my rozumne stworzenia tak Go witajmy, * Jego święte narodzenie czcijmy i wychwalajmy, * Też Ojca niebieskiego, nam tak łaskawego, * Za ten dar chwalmy, zań Mu dziękujmy.

 Który ze Swojej prze wielkiej miłości nam to uczynił, * Posłał Syna z niebieskiej wysokości, by nas zbawił. * Ten od narodzenia, był bez pocieszenia, * Nasz ukochany, Chrystus jedyny.

 Mówmy: Ojcze, dziękujemy Tobie z serca prawego, * Za dar dany, nam w niebie zesłany Synaczka Twego, * Dla Jego narodzenia, zbaw od zatracenia, * Zapomnij złości, przyjm z łaskawości.

 Pochwalon bądź Bóg Ojciec niebieski z Swym jedynaczkiem. * Dla [121]tak hojnej, przewielkiej szczodrości i z Duchem świętym. * Jezusa narodzenie jest z Bogiem zjednanie, * Dajmyż Mu dzięki na wieki wieków.

---

PIEŚŃ  117.

 O wesel się, ludzkie plemię, dziś pamiątek czas, * Dziś Bóg zstąpił na tę ziemię, aby zbawił nas; * Hej! ludzie w pokorze, uczcijmy to Boże, * Uczcijmy to Boże, narodzenie wraz.

 Jako ongi w szopie lichej, rozbił namiot Swój; * Tak i oto ołtarz cichy, mieści Jego tron, * Hej! ludzie skruszeni, niech modłów i pieni, * Niech modłów i pieni; płynie w niebo tom.

 Och! witajże upragnienie, tylu dawnych lat, * Ty bądź nasze uwielbienie, choć szaleje świat, * W Twem sercu niech Panie, wciąż mamy mieszkanie, * Wciąż mamy mieszkanie, a ujdziemy strat.

 Litość Twoja, niech uśmierza burzę krwawych dni, * Miej w opiece Swej Papieża, bo Go trapią źli, * Pożal się kapłanów, a pogrom tyranów, * A pogrom tyranów, niech zwyciężą cni.

 A jak teraz Boskie Dziecię, Ciebie pragniem czcić, * Także skoro śmierć nas zgniecie, Twą nam łaską świeć, * O Jezu, niech Ciebie, chwalim kiedyś w niebie, * Chwalim kiedyś w niebie; słodko w Tobie żyć.

---

[122]

PIEŚŃ  118.

 Pan z Nieba i z łona, Ojca przychodzi, * Oto się z Maryi dziś Jezus rodzi. * Łaski przynosi, kto o nie prosi, * Odpuszcza grzechy, daje pociechy, * O Panie nasz święty, cud niepojęty.

 Przystąpmy do Tego z swemi prośbami, * Którego oczęta spłynęły łzami; * Niech łaska Boże, Twoja wspomoże; * Zlituj się Panie, oddal [123]karanie, * Od nas grzesznych ludzi, gdy trąba zbudzi.

 Pamiętaj na dobroć, co się to stało, * Żeś przyjął z Maryi nikczemne ciało; * Panna nosiła, Panna powiła, * Grzały pieluszki, czcili pastuszki, * Monarchy witali, gdy Cię poznali.

 A siano i żłóbek, i bydląt dwoje, * Bawiły pieszczone ciałeczko Twoje; * Powieczki łzami, jakby perłami, * Przy piersiach snęły mile spoczęły, * Sam robaczek w głodzie, a świat w wygodzie.

 O Panie! Tyś z Ojca, Tyś światło z Boga, * Ubogiś i Twoja Matka uboga; * Te czynią kroki, bo chcą wyroki, * Aby stworzony, człowiek korony * Dostąpił przez Ciebie i mieszkał w niebie.

 Wejrzyj na nędznych! Dawco zbawienia, * O Boże dobry, bo Tobie pienia * Oddają zorze, ziemia i morze, * Co tylko czuje, kołem się snuje, * Jan jeszcze w żywocie znał Cię w istocie.

 Te same czynimy Tobie i Twemu * Ojcu i Duchowi w Bóstwie równemu, * Brzmiące okrzyki, przez swe języki, * Głębokie dzięki święty na wieki, * Troisty, jedyny, odpuść nam winy.

---

[124]

PIEŚŃ  119.

 Pasterze bieżeli, gdy głos usłyszeli, * śpiewania Anielskiego, * Znaleźli w żłóbeczku, * W Betleem miasteczku, Jezusa maleńkiego: * Osieł Mu z wołem usługują, * Klękają, znając, adorują * Stworzyciela swojego.

[125] Widząc to pasterze, iż bydlęta szczerze, * Nieme, ukłon oddają; * Padli na kolana, tak wielkiego Pana * Zaśpiewawszy witają: * Zawitaj Boże utajony, * Z Panienki czystej narodzony; * Na twarze upadają.

 Gdy się pokłonili, do trzody spieszyli, * Weseli pastuszkowie; * Bo gwiazdę ujrzeli, że dzień rozumieli, * Alić to trzej królowie: * Od Wschodu z darami jechali, * By pokłon Panu królów dali, * Poddani Monarchowie.

 Będąc blizko szopy, że poszyta w snopy, * Bardzo się zadziwili; * Idą na pokoje, widząc bydląt dwoje, * Myślą, że pobłądzili: * Majestat gdzie jest upatrują, * Żłóbek im z Panną pokazują, * Dopiero się cieszyli.

 Z najgłębszym ukłonem, przed takowym tronem, * Na oblicze padali; * Z serdecznej ofiary, swe trojakie dary, * Jezusowi oddali: * Te mile Zbawiciel przyjmuje, * Lecz bardziej serca ich szanuje, * Że Go Bogiem uznali.

 Wszechmogący Boże! któż wymówić może, * Co czynisz dla stworzenia; * Kiedy swoje Bóstwo zsyłasz na ubóstwo, * I na srogie męczenia: * Niechże Ci w Trójcy jedynemu, * Cześć, chwała, Bogu przedwiecznemu, * Będzie bez zakończenia.

---

PIEŚŃ  120.

 Pasterze drzymali w dolinie, * Paszący bydełko, owce i barany: * Alić o północnej godzinie, * Anioł [126]jasnością odziany, * W przyjemnym rozgłosie, * Milszą nowinę nad życie * Oznajmił, że dziś zrodziło się, * Boskie w Betleemie Dziecię.

 Pasterze się ze snu porwali, * Chcąc iść razem w drogę, * A bydełko jakże zostawić, * Myślą, co tu czynić dalej: By się nic nie bawić, * A wtem jasność sroga, * Każdego uderzy w oczy; * A to co! krzykną, ach dla Boga! * Że tak widno o północy.

 A więc wszyscy razem co żywo, * Pasterze lękliwi do szopy bieżeli, * Aby zobaczyli to dziwo, * Które głosili Anieli. * Przychodzą. W oborze: * Panna, staruszek i Dziecię; * Takież to, krzykną, wielki Boże! * Ubogie Twoje powicie.

 Lecz ich nie zraziły bydlęta: * Wół i osieł, liche pieluszeczki w żłobie; * Swoje oddawali prezenta, * Poklęknąwszy, Boże, Tobie! * I my dziś klękamy * Przed Twym Bożym Majestatem, * Kornemi naszemi modłami, * Wielbimy Cię z całym światem.

---

PIEŚŃ  121.

 Pasterzu! pasterzu! * Czy widzisz, jakie światło tam? * To szopka, to żłóbek, * Dziś niebo je głosiło nam. * O spieszmy Dziecię uczcić czemprędzej! * Wszak to nasz Zbawca, Bóg nasz i Pan. * Sam chciał się w naszej urodzić nędzy, * I przyjąć biedny — biedny nasz stan. * O spieszmy więc uczcić czemprędzej, * To Dziecię, to Bóg nasz i Pan.

[127] Słyszałeś dzisiaj, jak nam niebiosy * Głosiły dary wielkich swych łask. * Cudneż-to były Aniołów głosy! * Cudneż ich twarzy piękność i blask! * „Pokój każdemu kto dobrej woli!“ * Błogą nam z nieba przynieśli wieść. * Bóg się ku naszej skłonił niedoli, * Bóg między nami! nieśmy Mu cześć! * O Boskie Dziecię! przyjm naszą cześć. * Pospieszmy pasterzu! * Pospieszmy więc czemprędzej tam! * Do szopki! do żłóbka! * Dziś niebo je głosiło nam.

 O jakąż radość dziś czuję w sobie! * Nigdy tak serce nie biło mi. * Widać, że dzisiaj przy onym żłobie * Początek naszych szczęśliwszych dni. * O prawda! przy onym dziś żłobie * Początek szczęśliwszych już dni. * Powiedz mi jednak, co znaczy przecie, * Że w takiej nędzy przychodzi Bóg? * Nie wiem, lecz sądzę, król na tym świecie * Przybyłby w świcie dworzan i sług. * To Dziecię kiedyś może tu z nami * Paść będzie trzody wśród gór i łan.

 A przecież niebo nas dziś nie mami, * Gdy mówi: że to Bóg nasz i Pan. * To biedne Dziecię Bóg nasz i Pan! * O szopko! o żłóbku! * O jakże mamy uczcić was? * Chodź, wstąpmy do szopki! * Patrz, Matka w niej już woła nas. * O ta stajenka — jakże uboga! * Jakże bolesny Dziecięcia stan: * Ach! takież ma być mieszkanie Boga? * Tak się nam rodzi Zbawca i Pan! * Ach! takież jest mieszkanie Boga * Tak rodzi się Bóg nasz i Pan?

[128] Mroźno na polu, a tu przez szpary * Na wszystkie strony wiatr zimny dmie. * Kostnieje Dziecię; ciepłem swej pary * Bydełko tylko ogrzewa je. * Tak śliczne Dziecię, — i w takim stanie! * Ach jakże serce do Niego lgnie! * Bóg nasz i Zbawca złożon na sianie"! * Tego tu człowiek nie pojmie — nie. * Ach! tego człowiek nie pojmie — nie. * Patrzaj pasterzu, * Czy widzisz Boskie Dziecię tam? * To skarb nasz, — to Bóg nasz, * Dziś niebo Go głosiło nam.

 Błogiż to uśmiech na Jego twarzy! * Jakże nas kocha Dzieciątko to! * I w sercach naszych miłość się żarzy, * Ach! niepodobna nie kochać Go. * O tak niepodobna nie kochać * To Dziecię, co kocha nas tak. * Mówią, żem biedny, — ja myślę sobie, * Że już szczęśliwszym nie mogę być. * Przy tem Dzieciątku i przy tym żłobie * Czemuż nie można na wieki żyć? * Ale to szczęście czeka nas w niebie, * To Boskie Dziecię chce zbawić nas. * Tam nas przytuli kiedyś do Siebie, * I uszczęśliwi na wieczny czas. * O Boskie Dziecię! racz zbawić nas! * Pasterzu, czy widzisz, * Jak ku nam wyciąga Swą dłoń? * O powiedz, co czynić? * Jak mamy odezwać się doń?

 Witaj Dziecino! Królu tej ziemi! * Ścielem się kornie u Twoich nóg. * My sługi Twoje, króluj nad nami, * Boś Ty nasz Zbawca, Pan nasz i Bóg. * My sługi Twe — króluj nad nami! * Tyś Zbawca, Tyś Pan nasz i Bóg, * Lecz dar Mu jaki [129]złożyć potrzeba * Na znak poddaństwa i winnej czci. * O Jezu! Królu ziemi i nieba! * Serca dziś nasze składamy Ci. * Cóż Ci innego dać nędza może? * Cóż może pasterz w darze Ci nieść? * Dzieciątko święte! Dzieciątko Boże! * Przyjm nasze serca, przyjm naszą cześć, * Przyjm nasze serca, przyjm naszą cześć!

II.

 Cześć Ci i dzięki, Jezu maleńki! * Boży wysłanku! Świata kochanku! * Nasze zbawienie! Cześć Ci i pienie! * Śpij na sianeczku, * Mój Aniołeczku! * Niech Cię Matula * Do snu utula; * Niech Ci osuszy * Łzę ogniem duszy. * Ty zimo pusta * Już zamknij usta, * I przestań dmuchać * W lice Paniątka. * Zacznijcie chuchać * Korne bydlątka! * Cześć Ci i dzięki, Jezu maleńki!

III.

 Panie! przed Tobą klękam zdumiały. * Gdzież twa niezmierność? gdzież tron Twej chwały? * Czemu z wysoka na tym padole * Zjawiasz się jako nizkie pachole? * Wielbi Cię wszechświat, służą Ci wieki, * A Ty spłakane tulisz powieki, * I snu ziemskiego na twardem sianku * Pragniesz, o śliczny niebios kochanku! * Chórom Anielskim tęskno za Tobą, * Raj się okrywa smutną żałobą: * Tyś berło złożył na Ojca łonie, * W nasze wygnańcze spiesząc ustronie, * I Siebie Czystej dałeś Panience, * I oto w zimnej leżysz stajence, * W lichym wzgardzonych [130]bydlątek żłobie, * A ja tu kornie klęczę przy Tobie! * A oko patrząc łzy ciche roni, * I serce rzewnie w piersi mi dzwoni. * Więc niemowlęcia przyjąłeś postać, * By naszym bratem i Zbawcą zostać? * O Panie! jakiej żądasz ofiary * Za niepojęte Boskie Twe dary? * Pozwól niechaj się zbliżę ze drżeniem, * Wiedzion gorącem duszy pragnieniem, * I ucałuję Twe stopy małe, * I niech Ci oddam me życie całe! * Rajska Dziecino! ach już bez Ciebie * Nie chcę żyć, choćby w szczęściu i w niebie. * Jeden najmilszy, jeden mi drogi: * Jezus pokorny! Jezus ubogi!

IV.

 Racz nas prowadzić, o Młodzianku Boży, * Pośród obłędnych żywota bezdroży. * Czy to cierń ostry, czy twarda opoka * Stopę zakrwawi nam w losów kolei, * Niech nigdy Ciebie nie spuszczamy z oka, * I nigdy w Tobie nie tracim nadziei. * Gdy rozum pojąć dróg Twoich nie zdoła, * Gdy boleść w duszy zwątpienie wywoła, * Niech wiara w sercu budzi przekonanie, * Że tak najlepiej, jak nas wiedziesz Panie. * Spraw, byśmy wierni, pokorni, weseli * W Tobie, dla Ciebie, przez Ciebie cierpieli. * Wiedź nas łaskawie, o Dzieciątko Boże, * Z Egiptu cierpień w ziemię obiecaną: * Uśmiechem łaski umilaj bezdroże, * Dodaj nam męstwa, gdy siły ustaną: * Czoła strudzone trosk ziemskich brzemieniem * Ochłodź, o Panie! Twej miłości tchnieniem, * Pokrzep [131]mdłe serca, łzy osusz na oku, * I wzmocnij stopy w chwiejącym się kroku. * W mgłach i ciemnościach prowadź nas bezpiecznie. * Po trosk i płaczu i cierniów płaszczyznie: * Karz i doświadczaj, byśmy potem wiecznie * W niebieskiej z Tobą spoczęli ojczyźnie.

---

PIEŚŃ  122.

 Pastuszkowie bracia, cóż to za nowina, * Jakaś się nam w szopie zjawiła, Dziecina: * Nuże, nuże i wy też nie leżcie, * A na takie nowiny, nie czekając godziny, * Do szopy pospieszcie.

 Przyszedłszy do szopy, oglądałem Dziecię, * Jakiegom też nigdy nie widział na świecie; * Nuże, nuże, uderzmy tu czołem, * Kiedy widzę, że tego, jako Pana swojego, * Wita osieł z wołem.

 Musi to być Bogiem prawdziwym to Dziecię, * Którego Anieli tak sławią po świecie: * Nuże, nuże, biegajmy do szopy, * A drudzy też za nami, z nowymi okrzykami, * Niech spieszą do szopy.

---

PIEŚŃ  123.

 Pastuszkowie ze snu powstali, * Aby swego Stwórcę poznali, * Słysząc Anielskie pienie, * Że Bóg przyszedł na ziemię, * Trzody opuszczali, do szopy biegali, * Małemu Dzieciątku nowe pieśni grali, * Złożonemu w żłobie.

 Leżysz w żłóbeczku, mój Panie, * W pieluszkach powity na sianie, * [132]Opuściłeś tron święty, * Łączysz się z bydlęty, * Przed którym Anieli, na twarz padali, * Święty, Święty, Święty po trzykroć śpiewali, * Chwała na wysokości.

 Panna czysta Dziecię piastuje, * Karmi Je piersiami, całuje, * O Dobro nieskończone, * Bóstwo z ciałem złączone, * Syn jednorodzony, z Boga przedwiecznego, * W żywocie poczęty z Ducha Najświętszego, * Z Panny Niepokalanej.

---

PIEŚŃ  124.

 Pójdźmy wszyscy do stajenki, Do Jezusa i Panienki, * Powitajmy maleńkiego , I Maryę, Matkę Jego.

[133] Witaj Jezu ukochany, od Patryarchów czekany, * Od Proroków ogłoszony, od narodów upragniony.

 Witaj Dziecineczko w żłobie, wyznajemy Boga w Tobie, * Coś się narodził tej nocy, byś nas wyrwał z czarta mocy.

 Witaj Jezu nam zjawiony, witaj dwakroc narodzony, * Raz z Ojca przed wieków wiekiem, a teraz z Matki człowiekiem.

 Któżto słyszał takie dziwy, Tyś człowiek i Bóg prawdziwy, * Ty łączysz w Boskiej osobie, dwie natury różne sobie.

 Tyś świat stworzył, a świat Ciebie nie poznał, mając wśród siebie: * Idziesz dla jego zbawienia, on Ci odmawia schronienia.

 Za to u świata ubogich, ale w oczach Twoich drogich, * Pastuszków, którzy czuwali, wzywasz, by Cię przywitali.

 O szczęśliwi pastuszkowie! któż radość waszą wypowie: * Czego Ojcowie żądali, wyście pierwsi oglądali.

 Obietnica w raju dana, dziś została wykonana: * Boże jakżeś miłosierny! w darach hojny, w słowach wierny.

 Takeś świat ten umiłował, iżeś Syna nie żałował: * Zesłałeś Go na cierpienia, od samego narodzenia.

 O Jezu, nasze kochanie, czemu nad niebios mieszkanie * Przekładasz nędzę, ubóstwo, i wyniszczasz Swoje Bóstwo.

 Miłości to Twojej dzieło, z miłości początek wzięło: * Byś nas [134]zrównał z Aniołami, poniżasz się między nami.

 Spraw to, Jezu, Boskie Dziecię, niech Cię kochamy nad życie: * Niech miłością odwdzięczamy, miłość, której doznawamy.

 Święta Panno, Twa przyczyna, niech nam wyjedna u Syna, * By to Jego narodzenie, zapewniło nam zbawienie.

---

PIEŚŃ  125.

 Porwijmy instrumenta, a porzućmy lamenta: * Wszyscy wesoło grajmy Panu swemu, * Dla nas z bydlęty w stajni zrodzonemu.

 Dziś święta niezwyczajne, żadnemu nie są tajne: * Kto żyje, temu weselić się godzi, * Gdy do natury ludzkiej Bóg przychodzi.

 Wielką nam do radości, przyczynę i miłości, * Sam Stwórca świata już tem samem daje, * Gdy nam podobnym człowiekiem się staje.

 Przedtem był niewidziany, i na nas zagniewany: * Teraz gdy naszem ciałem się okrywa, * Swej surowości względem nas pozbywa.

 Więc godne bez przestania, na znak Jego kochania, * Z wielką ochotą składajmy Mu dzięki, * Chwaląc Go za to, teraz i na wieki.

---

PIEŚŃ  126.

 Posłuchajmy z weselem, * Co się dnia tego * Czasu dawnego * W [135]Betleem * Zapewne stało, * A już podało * Ludziom wszem.

 Narodził się Chrystus Pan * Z ubogiej Panny, * Który nad pany * Panem sam, * Nie miał wczesności, * By wieczne włości * Sprawił nam.

 W stajni połog leżała * Święta Dziewica, * Gdy królewica * Trzymała, * Bo miejsca indziej * Gdzie marni ludzie * Nie miała.

 W pieluchy uwiniony, * A do jasełek, * Gdzie wół, osiełek, * Włożony, * Dla nas lichotą, * Nędzą, sromotą * Zniszczony.

 O Synaczku jedyny, * Tyś w ludzkiem ciele, * Ucierpiał wiele * Bez winy,* Wszystkie trzymając * I w mocy mając * Krainy.

 Niebem nieogarniony, * W bydlęcym żłobie, * W lichej osobie * Złożony, * Masz byt na ziemi * Z syny ludzkiemi * Wzgardzony.

 Ty, który przyodziewasz * Wszystkie stworzenie, * Sam zimno, drżenie, * Wszystko masz, * Nędzaś Ty, który * Niebieskie dary * Rozdawasz.

 W szczerejś obrał podłości * Sobie Rodzicę * Czystą Dziewicę * W nizkości, * Równy wielkiemu * Ojcu Swojemu, * Z wieczności.

 A to wszystko nam k'woli, * Aby z ostatniej * Nas już wyjął tej * Niewoli, * A nas Sam Sobie * Miał ku ozdobie, * Po woli.

 Inszy nikt, tylko Ty Sam * Nas poratować, * Nie mógł zachować; * Co Adam * Przez grzech utracił, * Ten dług zapłacił * Chrystus Pan.

[136] Odjął nas doskonale * Czartu srogiemu, * Piekłu strasznemu, Już wcale, * Sprawił zbawienie * I uwielbienie, * W Swej chwale.

 Bądźmyż my wdzięczni tego, * Iż Zbawiciela, * Odkupiciela * Pewnego, * Jezusa mamy; * Znamy, ufamy, * W samego.

 Chryste nam narodzony, * A od Aniołów, * Niebieskich posłów, * Zjawiony, * Ty Pieśni wdzięcznych, * Czci i pochwał wiecznych * Dostojny.

 Przyjmij do Swej opieki, * Nas niewolniki, * Twe służebniki, * Bym dzięki * Tu zaczynali, * W niebie śpiewali, * Na wieki.

---

PIEŚŃ  127.

 Pospieszcie pastuszki z piosneczki, * Pospieszcie pastuszki, * Pospieszcie pastuszki do stajeneczki, * Pospieszcie pastuszki, * Zaśpiewajcie Dzieciątkowi, * Zaśpiewajcie Jezusowi, * Zaśpiewajcie Dzieciątkowi, * Zaśpiewajcie Jezusowi, * Zjawionemu na nizkości. * Chwała Mu na wysokości, * Zaśpiewajcie Dzieciątkowi, * Zaśpiewajcie Jezusowi, * Zaśpiewajcie Dzieciątkowi, * Zaśpiewajcie Jezusowi, * Zjawionemu na nizkości, * Chwała Mu na wysokości, * Zjawionemu na nizkości. * Chwała Mu na wysokości, * A w samem Twem poniżeniu, * Boże, Boże, niezmierzony. * W Twem pasterskiem prostem pieniu, * Bądź na wieki pochwalony.

[137]

PIEŚŃ  128.

 Powiedz pasterzu, gdzie Pana mieszkanie? * Oto w stajence, tam leży kochanie; * Bóg utajony w lichem ludzkiem ciele, * Skąd wypłynęło na ten świat łask wiele, * Na ten świat łask wiele.

 W biedne pieluszki jęczy uwiniony, * Ostrymi mrozy srodze uziębiony, * Aby okrzepłe grzesznika zbawienie, * Z ognia miłości wzięło ożywienie, * Wzięło ożywienie.

 Mizerne bydlę Boga adoruje, * Swoją przysługą, wdzięczność pokasuje. * Sam tylko człowiek jest na to bezpieczny, * Że tam nie spieszy, kędy żywot wieczny, * Kędy żywot wieczny.

 Toruj że drogę pasterzu kochany, * Za przewodnika na tę podróż dany; * Choćbym umarł na tej garści siana, * Byle w nagrodę ucałować Pana, * Ucałować Pana.

 A na kolędę ofiaruję duszę, * Której od nóżek już więcej nie ruszę, * Boga w lepiance ludzkiej złożonego, * Aż się doczekam zbawienia wiecznego, * Zbawienia wiecznego.

 Nie mam też więcej, cobym Panu dała, * Wszak dusza jest to kolęda nie mała: * Niech się nią Jezus Dziecię kontentuje, * W zamian zaś Siebie na wieki daruje, * Na wieki daruje.

 Amen krzyknijmy, Amen, niech się stanie, * O co prosimy, pozwól dobry Panie: * A tak wysławiać będziem powodzenie * Nasze [138]szczęśliwe, przez Twe narodzenie, * Przez Twe narodzenie.

---

PIEŚŃ  129.

 Przez Adama przyszła na świat robota, * Mizerya, niedostatek, lichota. * A iż tego żaden nie mógł naprawić, * Musiał się każdy człek w otchłań stawić.

 Adam Nowy Jezus Chrystus naprawił, * Chwałę Swoją między nami zostawił. * A przeto Mu wszyscy za to dziękujmy, * Co przykazał, to wiernie zachowujmy.

 Bez wątpienia będziem wszyscy zbawieni. Amen.

---

PIEŚŃ  130.

 Przybieżeli do Betleem Pasterze, * Grając skocznie Dzieciąteczku na lirze, * Chwała na wysokości, chwała na wysokości, * A pokój na ziemi.

 Oddawali swe ukłony w pokorze, * Tobie z serca ochotnego, o Boże! * Chwała na wysokości itd.

 Anioł Pański sam ogłosił te dziwy, * Których oni nie słyszeli jak żywi, * Chwała na wysokości itd.

 Dziwili się na powietrzu muzyce, * I myśleli, co to będzie za Dziecię, * Chwała na wysokości itd.

 Któremu się wół i osieł kłaniają, * Trzej królowie podarunki oddają; * Chwała na wysokości itd.

 I Anieli gromadami pilnują, * Panna czysta i z Józefem piastują. * Chwała na wysokości itd.

[139] Poznali Go Mesjaszem być prawym, * Narodzonym dzisiaj, Panem łaskawym,* Chwała na wysokości itd.

---

PIEŚŃ  131.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Serce miłością zranione, z nieprawości oczyszczone, * Tobie musi być, Tobie musi być.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Wola moja zniewolona i z Twoją wolą złączona. * Tobie musi być, Tobie musi być.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Myśl moja nieroztargniona, w Tobie samym utopiona, * Tobie musi być, Tobie musi być.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Ochota do usług Twoich, ze wszystkich sił członków moich. * Tobie chcę służyć, Tobie chcę służyć.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Czyste serce i sumienie, wszystko moje ziemskie mienie. * Tobie musi być, Tobie musi być.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * Dusza z grzechu oczyszczona i krwią Twoją odkupiona. * Tobie musi być, Tobie musi być.

 Przyjdźże Jezu, przyjdź, Tobie musi być, * W sercu mojem pomieszkanie, przyjdź tylko, moje kochanie. * Tobie musi być, Tobie chcę służyć.

---

PIEŚŃ  132.

 Przyjmij od nas Jezus dzięki, za Twe narodzenie, * Któryś raczył [140]z nieba zstąpić dla nas na zbawienie. * I Maryi Twojej, niech będzie cześć, chwała. * Która Cię z czystych wnętrzności na świat wydała, * Józefa także świętego wespół uwielbiamy, * Bo go ojcem Twym mniemanym i stróżem być znamy. Amen.

---

PIEŚŃ  133.

 Przylecieli tak śliczni Anieli, * Wszyscy w bieli, złote piórka mieli: * Przynieśli nam wesołą nowinę, * Panna czysta zrodziła Dziecinę.

 A zrodziwszy, w pieluszki powiła, * A powiwszy, na sianku złożyła: * Leży, leży Jezus malusieńki, * Leży, leży Jezus nagusieńki.

 Zdjęła Panna swój rąbeczek z głowy, * Ściele w żłóbku Panu Jezusowi: * A nynaj że drogie Serce moje, * Bo Cię kocham tak jak życie swoje.

 Pastuszkowie grajcie Stwórcy swemu, * W tej stajence dla was zrodzonemu : * Proścież Pana, by wam błogosławił, * Tu na ziemi, a w niebie postawił.

---

PIEŚŃ  134.

 Przy onej górze, świecą się zorze; * Pasterze się uwijają, * I na multaneczkach grają. * Nie wiem dlaczego.

 Przybądźmy do nich, poznajmy po nich, * Czyli nie wiedzą o Panie, * A gdzie jest święte mieszkanie. * Narodzonego.

 Graj pasterzu, graj, Bóg ci pomagaj : * Powiedz, która tu [141]gospoda^[1], * Słodkiego grona jagoda, * Syna powiła.

 Wszak zapłacimy i odwdzięczymy; * Ukaż nam, gdzie ta pociecha, * Co nam dzisiaj się uśmiecha, * W świat się zjawiła?

 Płacić nie trzeba, bo ten Pan z nieba: * Zapłaci Swymi skarbami, * Obsypie Swemi łaskami, * Kogo miłuje.

 Pójdźmyż do Niego, malusieńkiego: * Wiem, że On uprzejmie przyjmie, * I wesoło nas obejmie, * Serce me czuje.

 Zwyczaj jest stary, przynosić dary : * Przywitać Gościa nowego, * W otchłaniach pożądanego; * I w tej cichości.

 Weźmie je wdzięcznie, pójdźmyż bezpiecznie: * Niechaj odbiera królewskie, * Jako to plemię niebieskie, * Naszej miłości.

---

PIEŚŃ  135.

 Przypatrz się mizerny człowiecze, — * Co Bóg dla ciebie podejmuje, * Kiedy się w Betleemskiej stajni — * Między bydlętami lokuje.

 Dziwy, że będąc Panem wszystkiego, * Na tę ziemię zstąpił dla grzesznego. * Tak! dla ciebie to człowiecze, * Owa nędza Boga siecze.

 Miłości Boga Przedwiecznego! * Cóżeś takiego uczyniła, * Żeś Syna Swojego Najmilszego — * Na sianku w żłóbeczku złożyła?

[142] Dla winy Ewy i Adama * Goreje Boska miłość sama; * Ta to nas szczerze ukochała, * Z nieba na świat Syna zesłała.

 Przecież to wielki dziw na świecie, — * Od wieków nigdy nie słychany, * Żeby tak kto za kogo cierpiał, — * Jako Syn Boski ukochany.

 Ty przecież w grzechach skamieniały, * Jak kamień leżysz zatwardziały; * Syn Boski łzami się zalewa, * A tobie grzechów nie ubywa.

 Zlituj się mizerny grzeszniku, — * Już więcej nie obrażaj Boga; * Wszak widzisz, że już strach niezmierny * Na cały świat i wielka trwoga.

 Dla twoich to zatwardziałości, * Że nie masz ku Bogu miłości; * I coraz to więcej przyczyniasz, * Miarki grzechów swoich dopełniasz.

 Upadnij teraz przed tym Panem, * Który w żłobie jest położony; * Obaczysz mizerny grzeszniku, * Iże wkrótce będziesz zbawiony.

 Dlatego Dzieciną się staje; * Przedwieczny cię synem uznaje; * Chce cię przytulić do Siebie, * Ażebyś z Nim królował w niebie. Amen.

---

PIEŚŃ  136.

 Przystąpmy do szopy, ściskajmy za stopy, * Jezusa małego, nam narodzonego.

 Dziecina się kwili, lubo nie w tej chwili, * Więc Go naszem kołem, obróćmy wesołem.

[143] W żłóbku się raduje, do szopy przyjmuje, * Odpocznij więc Sobie, bo lepiej jak w grobie.

 O Jezu rad będę, dam Tobie kolędę, * Serc naszych upały, by Cię zagrzewały.

 Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja.

---

PIEŚŃ  137.

 Puer natus in Betleem, unde gaudet Jerusalem * Assumpsit formam hominis, Verbum Patris Altissimi.

 Cognovit bos et asinus, quod quer erat Dominus. * Reges de Saba veniunt, Aurum, thus, mirram ferunt.

 Intrantes domum invicem, Salutant novum Principem. * Hic jacet in praesepio, Qui regnat sine termino:

 In hoc natali gaudio, benedicamus Domino; * Laudetur sancta Trinitas, una et indivisa Deitas.

---

PIEŚŃ  138.
(Na Nowy Rok. Starodawna).

 Rad czczę obrzezanie w niemowlęciu Panie; * Jak nam źródłem świętej krwi płacisz; * Królowie gminy niosą Ci daniny, * Ty ich większą łaską bogacisz; * A ode mnie cóż za dary? * Oto broniąc Twojej wiary, * Krew chcę wylać, bo miłość spłacisz.

 Wzmacniaj tylko siły, o mój Jezu miły! * Karm Anielskim chlebem w Twem ciele. * Tyś Ganimedesów skruszył, Herkulesów. * Ucz [144]grzechowe więzy rwać śmiele; * Dajże ciału czerstwe zdrowie * I co się duszy czystością zowie; * Daj w obojgu słodkie wesele.

 Imię Jezusowe na to lato nowe, * Bądź nam hasłem duszy zbawienia ! * Po rózdze, po boju, nieś różdżkę pokoju. * Niech zakwitną uszczęśliwienia; * Znieś głód, otrzyj płacz z powieki; * Żelazne nam oddal wieki, * Daj wiek złoty Ciebie uwielbiania.

 Taki ślub przyjm Panie, miej nas w dobrym stanie; * Posiłkuj nas w każdej potrzebie, * Daj skutki nadziei, jako w Galilei, * Że nam gody sprawisz i w niebie. * Pomnóż liczbę złotych wieńców, * By jak starych tak młodzieńców, * Serca w górnym Raju czciły Ciebie.

---

PIEŚŃ  139.

 Radość dziś dla świata, niech więc pieśń ulata,' * Bo za ludzkie winy, już spływa odpłata; * Zbawiciel z niebios przybywa * A świat cały wdzięcznie śpiewa, * Gloria.

 W plemieniu Dawida, a na Judzkiej ziemi * Rodzi się Zbawiciel, między ubogimi; * Więc i my grzeszni nędzarze * Nieśmy Mu pieśń naszą w darze, * Gloria.

 I słychać w stajence, kwilenie Dziecięce, * Niby pieśń proroczą, już o przyszłej męce. * Bądź więc chwała Panu temu, * Dla nas grzesznych Wcielonemu, * Gloria.

 A czysta Dziewica już Boża Rodzica, * Nuci nad Synaczkiem, [145]radość lśni z Jej lica. * Więc i my też z Maryą społem, * Zanućmy pieniem wesołem, * Gloria.

 Dobry Pasterz zrodzon, więc też od pasterzy, * Pierwszą cześć odbiera, kiedy w żłobie leży. * A więc i dzisiaj pasterze * Zaśpiewajcie Panu szczerze, Gloria.

 Wtóry Adam idzie, świat za grzech pierwszego, * Obmyć na Golgocie, wpośród chrztu krwawego; * Niechajże Mu chwała będzie * Dziś, na wieki, zawsze, wszędzie, * Gloria.

 Słońce Prawdy wschodzi, Król królów się rodzi; * Słowo Boskie spływa, w świetlanej powodzi, * Słowu Boga cześć oddajmy, * Naszem słowem Je witajmy, * Gloria.

 Przewodnicza gwiazda wskazuje, gdzie droga, * Trzem Królom ze Wschodu, do kolebki Boga; * Oni dary swe składają, * Nimi Panu hołd oddają, * Gloria.

 Uczuć naszych złoto, a poświęceń mirrę, * I kadzidło modłów, jako dary szczere, * Ciągle nieśmy na cześć Pana, * Co nas wydarł z rąk szatana, * Gloria.

---

PIEŚŃ  140.

 Radujcie się, bracia mili, * Gdyż dziw nad dziwy, * [146]

Swego Syna zesłał na świat, * Bóg dobrotliwy. * W stajni lichej, w żłóbku małym, * na sianku leży, * Choć nasz Zbawca pośród bydląt, * Biednych pasterzy.

[147] Nię na puchach, ani w złocie, * Ani w purpurze, * Zimno cierpi Pan Bóg dla nas * W ludzkiej naturze. * Przyszedł na świat, by wybawić * Nas ludzkie plemię, * Z mocy grzechu przez to zesłał * Radość na ziemię.

 Spełniły się obietnice * Od Boga dane, * Gdy to Dziecię dla nas nędznych, * Z nieba zesłane. * Przy Dziecinie Matka Jego, * Panna Marya, * I Opiekun, starzec święty, * Józef, lilia.

 Aniołowie się radują, * I tak śpiewają: * Bogu chwała, dobrzy ludzie, * Niech pokój mają. * Gwiazda dziwna nad stajenką * W obłokach płonie, * Ale większa miłość ku nam, * W dzieciny łonie.

 Chociaż wieki upłynęły, * Jednak te chwile, * Tak radosne w sercach ludzkich * Zawsze brzmią mile. * Wszak Zbawiciel dla nas zstąpił * Na ziemskie niwy, * Z tronu Swego niebieskiego, * Choć Bóg prawdziwy.

 Więć z ufnością, z wiarą wielką,* Śpiewajmy Jemu: * Chwała Tobie w wysokości! * Ludowi Twemu. * Pozwól użyć tego szczęścia, * Byśmy na ziemi, * Mogli Tobie śpiewać „Chwała“, * Będąc wolnemi.

---

PIEŚŃ  141.

 Raduj się, człowiecze, z przyjścia twego Pana, * Niebieskich Aniołów Króla i Hetmana, * Jezusa malusieńkiego, który dla zbawienia twego, * Dzisiaj w ludzkiem ciele światu się rodzi.

 Rozbrat czyni z niebem, zstępuje na ziemię, * Opuszcza Aniołów, [148]kocha ludzkie plemię, * A świat złością zaślepiony nie wie, że Bóg utajony, * W postaci Dziecięcia, do nas przychodzi.

 Który włada niebem, morzem i wiatrami, * Ziemię pokrył kwiatem, ptaszęta piórami, * Sam na mrozie Bóg Dziecina, zimno cierpi; ach! nowina * Niesłychana nigdy dotąd na świecie.

 Przyszedł Bóg do ludzi, w sprawie odkupienia, * By człowiek wiecznego uszedł zatracenia; * I od ludzi nieprzyjęty, idzie Święty nad Święty * Do bydląt tam; tam ma żłóbek dla Siebie.

 Obacz sam człowiecze, że jest niekontenta * Z takowej usługi ta Dziecina święta, * Leżąc między bydlętami, na nas wskazuje rączkami, * Byśmy się zbliżyli do Niego.

 Pójdźmyż, nie mieszkajmy, czemprędzej do szopy, * Ucałować w ciele, Boga godne stopy, * Ażeby nas błogosławił, i od szkody nas wybawił * Wiecznie, który dla nas na ziemię zstąpił.

 Zawiniłaś wiele, o ludzka prostoto, * Czemuż wstydem twarzy niepokrywasz oto, * Że się kłania osieł z wołem Jezusowi, a ty czołem * Nizko nie uderzasz przed Stwórcą twoim? Amen.

---

PIEŚŃ  142.

 Raduj się, ziemio! Gość z nieba przychodzi, * Co Boga z ludem, lud z Bogiem pogodzi: * Synów Adama [149]z czartowskiej niewoli, * Wyrwie, wyzwoli.

 Raduj się, ziemio! śpiewaj z Aniołami, * Wychwalaj Boga, ciesz się z niebianami: * Już nie podnóżkiem jesteś Najwyższego, * Lecz tronem Jego.

 Raduj się, ziemio! masz pokój żądany, * Bóg ci przebaczył, dotąd zagniewany: * Połącz się z niebem, boś już dzisiaj święta, * Niegdyś przeklęta.

 Raduj się, ziemio! oto światło wschodzi, * Które każdego, co na świat przychodzi, * Blaskiem oświeca, a wnet znikną wszędy, * Ciemność i błędy.

 Raduj się, ziemio! Prorok wielki idzie, * Co będzie gromił żyjących w bezwstydzie: * On wskaże drogę pewną do zbawienia, * Zniszczy zgorszenia.

 Raduj się, ziemio! idzie Prawodawca, * Nowego prawa i zakonu Dawca, * Dawne ustawy chwilowe poznosi, * Wieczne ogłosi.

 Raduj się, ziemio! z wielkiego Kapłana! * Na odpuszczenie grzechów moc Mu dana: * Ten skoro nową ofiarę odprawi,* Cały świat zbawi.

 Raduj się, ziemio! masz Króla u siebie, * PannęPana, co włada na ziemi i niebie: * Królestwo Jego końca mieć nie będzie, * Gdy tron posiędzie.

 Raduj się, ziemio! bo to Bóg tym Panem, * Bóg Prawodawcą, Prorokiem, Kapłanem: * On to w naturze człowieka się rodzi, * Na świat przychodzi.

[150] Raduj się, ziemio! witaj Tego Pana, * I ludy wszystkie zegnijcie kolana: * On wam przynosi przez Swę narodzenie: * Wieczne zbawienie.

---

PIEŚŃ  143.

 Radziła Trójca święta na niebie: * Jakby człowieka przyjąć do Siebie; * Który przez grzech niebo stracił, * I aby się do niego wrócił, * Szuka sposobu.

 Pytał Bóg Ojciec Syna Swojego, * Jakby człowieka przyjąć grzesznego. * Ja sam, Ojcze mój najmilszy, * Pójdę na świat, nie kto inszy, * Zbawić człowieka.

 Zstępuje poseł z nieba górnego, * Jako pociecha świata całego; * Bóg Ojciec Swą wszechmocnością, * Duch święty wielką miłością * Wszystko to sprawił.

 Panna poczęła i porodziła, * Którego dziewięć miesięcy nosiła; * Położyła Go Sama na sianie, * Klęknęła przed Nim z nizkim ukłonem, * Z nizkim ukłonem.

 Paśli pasterze bydło na górze; * Zlękli się, widząc światło w oborze; * Mówi jeden do drugiego: * Coś się zjawiło nowego, * Pójdźmy na dziwy.

 Gdy przybieżeli, Dziecię we żłobie * Ubogo leży w małej Osobie; * Jedni na multankach grają, * Z trzód swych, co mieli, oddają * Panu swojemu.

 Panna się schyla, Dziecię całuje; * Jego niewczasów w sercu żałuje, * Mówiąc: mój Synu [151]kochany, * Z dawna światu pożądany, * Bądź pochwalony!

 Królowie dary oddają swoje: * Przyjmijże Boże, wszystkoć to Twoje. * Pierwszy złoto ofiaruje; * Co ma, to wszystko daruje * Panu swojemu.

 Drugi kadzidło kładzie przed Pana; * Znaj Stwórcę swego duszo kochana. * Trzeci mirrę ofiaruje; * Co ma który, to daruje * Panu swojemu.

 I my nędznicy w grzechach ospali * Wstańmy, żebyśmy pokłon oddali: * Boć On nam odpuści grzechy, * I da nam zażyć pociechy * Na wieki. Amen.

---

PIEŚŃ  144.

 Rozkwitnęła się lilia, a ta jest Panna Marya, * Zrodziła nam Syna, wesoła dzisiaj nowina.

 Anieli w niebie śpiewają, Boga nam opowiadają, * Panno nad pannami, módl się dziś do Niego za nami.

 Apostoli się radują, Męczennicy wykrzykują, * Śpiewa chór Panieński, że się Król narodził niebieski.

 Gwiazdy się z nieba spuszczają, wielkie wesele stąd mają, * Więc ze swej powinności, wychwalają Pana światłości.

 Wdzięczne niebieskie obroty, świat się weseli z ochoty, * Z Jezusa Małego, nam wielce Kochanka Wdzięcznego.

 Pasterze trzody puszczają, weselący się ścigają, * W Betleem szukają, Jezusa z darami witają.

 Wół i osieł cześć oddają, klękając Pana wyznają, * Pana zagrzewają, Dziecię Boga wychwalają.

[152] Ze wschodu słońca Królowie, wielkiego kraju panowie, * Dary Mu gotują, witając Jego, szanują.

 Wszystkie te rzeczy od wieka, dzieją się dziś dla człowieka, * Więc Mu dziś Królowie winszujcie, śpiewajcie panowie.

 I wszystek gmin chrześcijański, sercem, myślą, na dzień Pański, * Niech Jezusa Tego, wychwala na wieki małego.

 Weselą się Aniołowie, ziemscy, niebiescy posłowie; * Weselmy się ninie, żaden z nas na wieki nie zginie.

---

PIEŚŃ  145.

 Rozkwitnęła się lilia, a ta jest Panna Marya: * Zrodziła nam Syna, wesoła dla wszystkich nowina.

 Porodziła Go w radości, w panieństwa Swego całości: * Wydała kwiat z Siebie, którego początek jest w niebie.

 Troskliwie z nieba pełnemi, karmiła piersiami Swemi: * Od zimna chroniła, w pieluszki Dziecię powiła.

 Złożyła Je na sianeczku, w lichej stajenki żłóbeczku: * Pokłon Mu oddała, jak Boga Swojego witała.

 O święta Bogarodzico! o Przenajczystsza Dziewico! * Tyś różdżką z Jessego, dałaś kwiat zapachu wdzięcznego.

 Nie zmazanaś grzechu plamą, stałaś się niebieską Bramą, * Przez którą Bóg wchodzi, gdy się nam na ten świat rodzi.

 Krzak Mojżeszów wśród płomienia, wolnym będąc od spalenia, * [153]Tego był obrazem, Panieństwa z macierzyństwem razem.

 Ciebie Bóg obrał Świątynią, przymierza nowego skrzynią: * Gdy żywot Twój czysty, zamieszkał Pan nieba Wieczysty.

 Pozwól, o Panno, prosimy, niech prośby nasze złożymy: * Bo Twoja przyczyna, jest mocy przeważnej u Syna.

 Spraw to, niech Syn Twój jedyny, odpuściwszy nasze winy, * Gdy na świat przychodzi, przez łaskę w sercach się narodzi.

 Niechaj wzbudzi w nas ochotę, abyśmy szli z cnoty w cnotę: * Niech wolę zapali, byśmy Go statecznie kochali.

 Niech i w doczesnem pobycie, opatruje nasze życie: * Strzeże od przygody, uprząta w służbie Swej przeszkody.

---

PIEŚŃ  146.

 Salve Parvule, Dzieciątko dostojne * Nate hodie z błogosławionej Dziewicy Maryi. * Quae dum credit Angelo nuntianti * Wnetżeś raczył wstąpić w żywot Przenajświętszej, * O clementia dla odkupienia i pocieszenia ludzkiego, * Omnes sancti Angeli, są dziś w Niebie weseli * Nos etiam concinnamus pariter na ziemi.

---

PIEŚŃ  147.

 Słowo było cudem, względem zbawienia, * W Betleem spełnione od narodzenia, * Z nieba przychodzi, na świat się rodzi, * W stajence [154]małej, gdzie bydła stały, * O Boże! Tyś cudem nad Swoim ludem.

 Cały świat do lichej stajenki bieżał, * Gdzie Stwórca Zbawiciel w żłobie leżał, * Z nieba Anieli, gdzie Dziecię mieli, * Przed Nim padali, z ludźmi witali, * O Boże! Tyś wielki, czci Cię duch wszelki.

 Tobie monarchowie dary składają, * W tej biednej stajence, na twarz padali, * Cud niewidziany, że Pan nad pany, * Między bydlęty, a taki święty, * O Boże! Tyś drogi, leżysz ubogi.

 Ty jesteś w Betleem w ołtarzu święty, * Gdzie z wina i Hostyi, cud niepojęty, * Tu jest Bóg żywy, zawsze prawdziwy * W tym Sakramencie, w każdym momencie, * O Boże! cóż czynisz, gdy się przemienisz.

 Przed Tobą cały świat i piekło pada, * Bo któż jest tak mocen, kto wszystkim włada. * Ty światem całym, ludem niemałym, * W świątyni, w niebie, co chwalą Ciebie, * O Boże! Tyś rządca, nie masz Ci końca.

 Ty byłeś przed wieki, na wieki będziesz, * Twój lud przyjdziesz sądzić, na tron ząsiędziesz, * Przez narodzenie, daj odpuszczenie, * Przyjm nas do Siebie, daj nam być w niebie, * O Boże! racz sprawić, nas wiecznie zbawić.

---

PIEŚŃ  148.

 Słowo przedwieczne z ust Ojca pochodzi, * Z czystych wnętrzności Maryi się rodzi * Na ten świat, na ten świat zstąpił, by zgubioną * [155]Owieczkę, owieczkę znalazł utraconą, * W raju przez jabłko Adama.

 W lichej stajence pomiędzy bydlęty, * Mieści się w żłobie Bóg nasz niepojęty, * Na garści, na garści starego barłogu, * Takążto, takążto pościel swemu Bogu, * Dajesz niewdzięczny człowiecze.

 On się dla ciebie z wysokiego nieba * Spuścił, bo tego koniecznie potrzeba, * Aby cię, aby cię przez grzech zatraconą * Wynalazł, wynalazł, owieczkę zgubioną, * W mylnym świata labiryncie.

 Co za wygody na pierwsze poznanie * Jemu gotujesz, czy to nie tę stajnię, * Za pałac, za pałac, Jemu ofiarujesz, * Takżeto, takżeto, niewdzięczny lokujesz, * Boga pomiędzy bydlęty.

 Ach! ach niewdzięczność człeka mizernego, * W grzechowym kale ciężko upadłego: * Nadzwyczaj, nadzwyczaj, srogo zaślepiony, * Niewieszże, niewieszże, że Bóg uniżony * Dla cię, niewdzięczne stworzenie.

 Nieme bydlęta daleko wdzięczniejsze, * Są Mu w stajence nad cię przychylniejsze, * Kiedy Go, kiedy Go parą zagrzewają, * Stwórcą Go, stwórcą Go swoim wyznawają. * Ty się do niczego nie zdasz.

 Tyś w sercu swoim bardzo zatwardziały, * I nieużyty, nad marmur i skały, * Nie mając, nie mając nad Nim użalenia, * Któryby, któryby grzechów przewinienia * Mógł łatwo tobie odpuścić.

 Zaczem niewdzięczność wyznaj poufale, * On ci odpuści i zapomni [156]wcale * Twych złości, twych złości, które popełniłeś, * Za które, za które piekło zasłużyłeś, * Przez nieskończone wieczności.

 Bo On na ten świat nie przyszedł dlatego, * By sprawiedliwych zbawił, lecz grzesznego * Człowieka, człowieka, wiecznie straconego, * Chytrością, chytrością węża zwiedzionego, * I na wygnanie danego.

 Więc już wyznaję moją wielką winę, * Żem Cię obraził, a niechaj nie ginę, * Na wieki, na wieki w piekielnym upale, * Ale niech, ale niech żyję w Twojej chwale, * W społeczności ze Świętymi.

---

PIEŚŃ  149.

 Słyszeliśmy wdzięczne hymny, * Podczas nocy ciemnej, zimnej, * Lecz my ludzi nie widzieli, * Tylkośmy głosy słyszeli: * O najmilsi pastuszkowie, * Niech nam kto o Bogu powie.

 Naszą wolę taką mamy, * Od was porady żądamy: * Czy możemy pójść do Niego, * Jako do Pana swojego? * Idźcie śmiało bez obawy, * Ten Pan na wszystkich łaskawy.

 Jakież Mu dary weźmiemy, * Co ofiarować będziemy? * Czyli przyjmie dary nasze, * Tak jak przyjął przedtem wasze? * Wszystko przyjmie, co Mu dacie, * Jeśli serca czyste macie.

 Jeszcze jednego żądamy, * Niż się do Niego udamy; * Gdzie jest stajnia, my nie wiemy, * Powiedzcie nam, was prosimy. * Za Betleem [157]tuż przy mieście, * Jest stajenka, i tam bieżcie.

 Już więc idźmy, skoczno grając, * Oraz wesoło śpiewając: * Boże, z nieba wysokiego, * Co dla człowieka nędznego, * Zrodziłeś się w ten mróz srogi, * Żyj nam Zbawicielu drogi.

---

PIEŚŃ  150.

 Słyszę z Nieba muzykę i anielskie pieśni, * Sławią Boga, że nam się do stajenki mieści. * Nie chce rozum pojąć tego, * Chyba okiem dojrzy czego, * Czy się mu to nie śni.

[158]  Słyszę z nieba muzykę, już ci to na jawie, * Wyśpiewują o takiej dziwnej Boskiej sprawie: * Że Bóg przyjął stan człowieka, * Panieńskiego łaknie mleka, * Ku ludzkiej naprawie.

 Skoczmyż raźno, kto pierwej do szopy przyskoczy, * Jużci widzę, co nigdy nie widziały oczy: * Wespół bydło z Aniołami, * Bije w ziemię kolanami, * I w żłóbek się tłoczy.

 A kto moje bydlęta nauczył mądrości, * Kto im podał do serca naukę miłości, * Iż do Dzieciny maleńkiej, * I do.Jego Matuleńki, * Padły w uprzejmości.

 Nierozumny osiełku! znasz ty w ciele Boga? * O wołeczku! Bóg że to, co czci Twoja noga? * Toż to Bogu niebo ciasne, * Słońce Mu się ściele jasne, * Na garstce barłogu.

 Przecież moje bydlęta klękają w tej dobie, * Cóż się dziwię, Bóg stanął w Dziecięcej osobie: * O piękności w ludzkiem ciele! * O ciałeczko! jako wiele * Magnesu jest w Tobie.

 Rączki ściąga różowe, usteczka cukrowe, * Serce gasi, twarz i oczka, piersi liliowe, * A kiedy się do mnie śmieje, * Miłością mi serce tleje, * Przestać nie gotowe.

 Pozwólże mi Mateńko szczęśliwa i święta, * Wziąśó na ręce Synaczka, aby te rączęta * Duszę moją zachęciły, * I z więzienia uwolniły, * Zdjąwszy z onej pęta.

 Cości coś do mnie Dziecię śliczne przemówiło, * I z oczu swych [159]pochodnie do serca rzuciło, * Nikt nie zgadnie, jak mnie kradnie, * Duch nie władnie, węglem padnie, * A zgorzeć mu miło.

---

PIEŚŃ  151.

 Spało Dzieciątko, kryło się siankiem, * Dwoje bydlątek stanęło wiankiem, * Zziębnięte ogrzeją, ogrzeją kości, * Matka najświętsza patrzy w Dziecinę, * Duchem niebiańską zwiedza krainę, * Szczęsna, a pełna żałości.

 Słowa Gabryela cieszą nadzieją; * Czasem obawę w sercu zatleją. * To Anny słowa prorocze... * Przeto i radość na wpół zmięszana * Raczej obawa wkoło rozlana * Święte oblicze zamroczy.

 Ale staruszek spojrzy łagodnie * W lice Maryi, a smutku cienie * Z twarzy co rychło ulecą. * Wszakże, co życie wiodą pogodnie, * Którym wszech grzechów obce brzemienie, * Ciemne godziny rozświecą.

 Święty Józefie, cny opiekunie, * Ciebie my biedni łzami błagamy, * Wstaw się za nami do Boga! * Zjednaj, niech zgodę raz odzyskamy, * Z duszy zbolałej ustąpi trwoga, * Nim w gruzy życie nam runie!

---

PIEŚŃ  152.

 Syn Boży z nieba nam dany, * Dziś jest dla nas obrzezany, * Dziś zaczął Swą Krew przelewać, * Brudy grzechów naszych umywać.

 Dziś jest Jezusem nazwany, * [160]nasz Zbawiciel ukochany, * Niech klęka przed tem Imieniem, * Wszelkie kolano ze drżeniem.

 I my przed Nim poklękajmy, * Zbawcę świata wysłuchajmy, * Dziękując za łaski Jego, * Żebrząc wszelkiego dobrego.

 Jezu, Panie panujących, * Chryste, Królu królujących, * Bądź na wieki pochwalony, * Z Panny dla nas narodzony.

 Za dobra miane z Twej ręki, * Boże, oddajemy dzięki, * Ciebie, Pana, wychwalamy, * Twą opatrzność uwielbiamy.

 Błogosław nam ten rok nowy * Niech nam będzie żyzny, zdrowy, * Daj nam pokój pożądany, * O Jezu, Panie nad pany.

 Broń nas od wszelkiej niezgody, * Odwróć nieszczęsne przygody, * Błogosław nas wszech wokoło, * Niech Ci służymy wesoło.

 Spraw, niech pobożnie Cię czcimy, * Łaski Twojej nie tracimy, * Jak się w lata pomnażamy, * Tak niech i w cnotach wzrastamy.

 Jezu, z Panny narodzony, * Bądź od wszystkich pochwalony, * Z Ojcem i z Duchem społecznie, * Teraz i na wieki, wiecznie.

---

PIEŚŃ  153.

 Szczęśliwa kolebko, szczęśliwy żłobie, * Ten Bóg, co świat stworzył, położon w tobie: * Niebem nieogarniony, * W tobie wszystek zamkniony.

 Kolebko niebieska, żłóbku [161]ubogi, * W tobie jest zawarty ten Klejnot drogi: * Z nieba światu spuszczony, * Złotem nieoceniony.

 Gdy twoją uważam piękną ozdobę, * Ceniąc, która leży w żłobie osobę: * Nikną wszelkie urody, * Miękkie świata wygody.

 Za nic złotogłowy, za nic szkarłaty, * Kiedy patrzę na te ubogie szaty, * Któremi Cię związała, * Matka innych nie miała.

 Zasypiaj szczęśliwie w tej kolebeczce, * Przyśpiewuj Matuniu tej Dziecineczce: * Niechaj zasypia wdzięcznie: * Jezus mój i bezpiecznie.

---

PIEŚŃ  154.

 Szczęśliwy moment, światu zdarzony, Anieli głoszą w tej porze, * Gdy w ciele ludzkiem, Bóg narodzony, widzieć się daje w oborze, * Mieści się między bydlęty, święty Pan, Zastępów święty, * Mieści się między bydlęty. * Którego świat, niebo, objąć nie zdoła, * Tego obejmuje nikczemna buda, * Nie masz niebo, ziemio, dziś być wesoła, * Niebieskie na ziemi obchodząc cuda, * I my dajmy swoje pienia, w dzień Bożego Narodzenia, * By nam życzenia się wiodły, wnośmy do Niego modły.

 Szczęśliwy moment, światu z nim błogo, rodzi się Pan ziemi, nieba, * Aby nas nędznych zbogacił mnogo, cieszyć się wszystkim potrzeba, * Łączy się z nami w ubóstwie, równy Ojcu w Swojem Bóstwie, * Łączy się z nami w ubóstwie, * Pan dobra wszelkiego, złożony w żłobie, * [162]Zaczyna już mieszkać z nami ogólnie. * Wszystkiem władnącego mamy przy sobie, * Mamy przy Nim wszystko, cieszmy się wspólnie, * I my dajmy swoje pienia, w dzień Bożego Narodzenia, * By nam życzenia się wiodły, wnośmy do Niego modły:

 Szczęśliwy moment, wszystkim zbawienie, gdy Bóg od wszystkich widziany, * Wszystkim ogłasza Swe Narodzenie, chce świadkiem mieć wszystkie stany. * Pastuszków, królów, na gody, wzywa pogany, narody, * Pastuszków, królów na gody. * W pastuszkach zaleca serca prostotę, * I wierność poddaństwa od nas winnego, * W królach wszelkich ofiar, chętną szczodrotę, * Wszystko Mu winniśmy, mając od Niego. * I my dajmy swoje pienia w dzień Bożego Narodzenia, * By nam życzenia się wiodły, wznośmy do Niego modły.

---

PIEŚŃ  155.

 Śliczna Dziecino, jedyne pieszczoty, * Celu naszego kochania, * Któż dodać może nam większej ochoty * Do niniejszego śpiewania, * Nad Ciebie, wszelkiej źródło pociechy, * Przeto do Ciebie czynim pospiechy, * Z naszem pieniem wesołem.

 Dobroć Twa, Jezu, wszystkich nas przejmuje, * Miłość do siebie pociąga, * W szczerych stworzeniach swoich nie brakuje, * Każdy stąd Ciebie osiąga ; * Jak Cię nie kochać, gdyś dobroć szczera, * Jak nie [163]zaśpiewać, kiedy otwiera * Usta miłość serdeczna. Opuszczasz dla nas niebieskie pałace, * Czyż dobroć większa słychana? * Przyjmujesz oraz trudy, boleść, pracę, * Czyż miłość większa doznana? * Służbęć za dobroć w zamian dajemy, * Za miłość wonią cnoty niesiemy. * Przyjmij naszą tę wdzięczność.

---

PIEŚŃ  156.

 Śliczna Panienka Jezusa zrodziła, * W stajni powiwszy, siankiem Go okryła, * O, siano, siano, siano jak lilia, * Na którem kładzie Jezusa Marya.

[164] Czemuż litości nie masz, Panno droga, * Żeś w liche sianko uwinęła Boga, * O siano, siano, siano kwiecie drogi, * Że się na tobie kładzie Pan ubogi.

 Dziwna na świecie stała się odmiana, * Że Nazareński kwiat rzucon do siana, * O siano, siano, co w tobie było? * Żeś będąc sianem, w kwiat się obróciło.

 Lecz to dziwniejsza, że Pan ogniem bywszy, * W siano się ukrył, siana nie spaliwszy, * O siano, siano, czemu nie gorejesz, * Czemuż przynajmniej Pana nie zagrzejesz.

 Już to nie w cierniu jest kwiat liliowy, * Lecz z siana wyrósł przez grzech Adamowy, * O siano, siano, o błogosławione, * Na którem Jezus, Dziecię jest złożone.

 Szczęśliwa łąka, któraś temu sianu, * Stać się kazała na pościółkę Panu, * O siano, siano, wszystek kwiat różany, * Przechodzisz dzisiaj narcyz, tulipany.

 Szczęśliwa kosa, co to siano ścięła, * Bo Jezusowi za złoto stanęła, * O siano, siano, zapach w tobie drogi, * Kiedy przechodzisz także i kwiat drogi.

 Szczęśliwe ręce te zaprawdę były, * Co dla Jezusa to siano kosiły, * O siano, siano, godneżeś to było, * By się na tobie Bóstwo położyło.

 Przeklął był ludzkie Bóg dla grzechów plemię, * Leżąc na sianie, dziś oświeca ziemię, * O siano, siano, gdy piastujesz Boga, * Nam się przez ciebie ściele do nieba droga.

 Dobrze, rzekł Dawid [165]ukoronowany, * I że do bydląt człowiek przyrównany, * O siano, siano, coś ty narobiło, * Żeś Boga między bydlęty włożyło.

 Wynijdź królestwo światowe do Pana, * Patrz, jak leży twój Król na wiązce siana, * O siano, siano, królewskie bławaty, * Przechodzisz w cenie świetne majestaty.

 Wynijdź już książę z złotego pokoja, * Niech go okryje siankiem ręka Twoja, * O siano, siano, o nieprzepłacone, * Godnebyś było w raju położone.

 Kładźcie na sianie berła i korony, * Panu małemu, każdy z swojej strony, * O siano, siano, mój klejnocie drogi, * Gdy się na tobie kładzie Pan ubogi.

 Nie tylko starzy kwapcie się do Pana, * Ale i młodzi pospieszcie do siana, * O siano, siano, tak sobie śpiewajcie, * Pana Jezusa siankiem nakrywajcie.

 Nie bądźcie gorsi nad osła gnuśnego, * Który na sianie poznał Pana swego, * O siano, siano, daj się wziąśc każdemu, * Niech cię zaniosą Jezusowi swemu.

 W ostatku i my też pójdźmy do Pana, * A po kolędzie, weźmy wiązkę siana, * O siano, siano, przyjmij od nas Panie, * A nam za siano daj w niebie mieszkanie.

 Abyśmy z Tobą tam na wieki żyli, * Ciebie z Świętymi społecznie chwalili, * Wszakże to siano, raczył się owinąć, * By człowiek grzeszny mógł nieba nie minąć. Amen.

---

[166]

PIEŚŃ  157.

 Śliczna Panienka Jezusa zrodziła, * W stajni powiwszy, siankiem Go okryła. * O siano, siano, siano, jak lilia, * Na którym kładzie Jezusa, Marya.

 Matka najświętsza zalewa się łzami, * Gdy Dziecię zziębłe tuli pieluszkami. * O nędzo! nędzo! jakżeś mi jest droga, * Kiedy osłaniasz Syna, Twórcy Boga.

 O Boże wielki, umysł mój za mały, * By pojął wszystko, co wyroki chciały, * O Panie! Panie! jakżeś niepojęty, * Jakież Twe prawa, jakiż rozkaz święty.

 Mesyasz przyszedł lud z piekieł wybawić, * Przykład najświętszy Swem życiem zostawić; * Och! swoi, swoi, przyjąć Go nie chcieli, * Boskiego Syna do stajni wepchnęli.

 Bydlęta parą Dziecię ogrzewają, * Zwierzęta nawet, żeś Bogiem, poznają; * Och! zwierzę, zwierzę, mądrzejsze od ludzi, * Człek Boga nie zna, w zwierzu cześć się budzi.

 Płacz Króla królów, w stajni się rozlega, * Liczba pasterzy na ten głos się zbiega; * O! biedni! biedni! jesteście wybrani, * Coście najpierwsi nieśli serca w dani.

 Rodzice w smutku już szczęścia doznają, * Widząc pasterzy, jak hołdy składają; * O! szczęście! szczęście! szczęście niepojęte; * Widzieć niemowlę, Dziecię Boskie, święte.

 Bo któż szczęśliwy, znać Boga w tym stanie, * W stajni w żłóbeczku ukrytego w sianie; * O! siano! [167]siano! jakżeś godne chwały, * Kiedy nosisz dziś skarb niebiański cały.

 Myślano pewnie, że Bóg z Tronu Swego, * Dwornie zajedzie na pole grzesznego; * O! Panie! Panie! jakżeś zawiódł ludzi, * Których blask świata i pycha wciąż łudzi.

 Sądzą, że matkę obierzesz w koronie, * Koronę świata wtłoczysz na Swe skronie; * O Boże! Boże! cóż się pokazało, * Bóstwo najwyższe na sianie leżało. Amen.

---

PIEŚŃ  158.

 Śpiewajcie jednorodzonemu, * Chrystusowi, Synowi Bożemu, * Odkupicielowi sweniu, * W żłobie leżącemu. * W żłobie leżącemu.

 Dziateczki, śpiewajcie, * Starzy pomagajcie. * Dzięki i chwałę dajcie, * Panu wdzięcznie śpiewajcie. * Panu wdzięcznie śpiewajcie.

---

PIEŚŃ  159.

 Śpiewajmy Panu z weselem, * Jezus naszym przyjacielem, * Dziś na ziemię przychodzi, * Z Panny czystej się rodzi.

 Złóżmy Mu ukłon głęboki, * Szanujmy Jego wyroki; * Bóg nieograniczony,* Człowiekiem dziś zrodzony.

---

PIEŚŃ  160.

 Świetny był ten dzień, w swym świetnym widoku, * W którym świat cały ucieszył się wiele, * Gdy Pan nad pany z dobroci wyroku * W [168]ludzkiem na ziemi ukazał się ciele, * Najprzód w dziecięce pieluszki powity, * Złożon był w szopce, od zimna ukryty.

 O jakże wtenczas patrzeć było miło, * Gdy w dzień narodzin, niebo rozjaśniło; * Wszelkie stworzenie posępne ożyło, * By Stwórcy swemu radość okazało; * Cieszmy się i my wiarą ożywieni, * Że w przyjściu Jego jesteśmy zbawieni.

 Unosiły się nad szopą Anioły, * Narodzonemu przyjemnie śpiewały,* Wzruszając głosem powietrzne żywioły, * Aby i one chwałę Jemu dały, * Złączmyż więc z niemi, wiary naszej pienia, * W dowód szczerego Jezusa uczczenia.

 Z najodleglejszych przyszli krajów Króle, * Niosąc najdroższe z skarbów swych ofiary, * Jedni Mu złoto skradali na stole, * Drudzy kadzidło, co mirrę za dary; * Oddajmy i my daninę w swej mierze, * Prośmy, niechaj ją Pan Jezus odbierze.

 Liczne pasterzów wesołych gromady, * Stają przy żłobie, w którym Jezus leżał, * Czyniąc z serc swoich temu Panu składy, * I każdy co miał oddać Jemu bieżał; * Oddajmy i my wiary naszej cnoty, * Tych naśladując pasterzów prostoty.

 Cny Ojciec Józef i Marya Matka, * Posługi czynią dla Swojego Syna, * Pełna okrzyków Betleemska chatka, * Niech żyje Dziecię, pociecha jedyna; * Niech żyje i w nas przez wiarę na wieki, * Póki nie zamkniem śmiertelnej powieki.

[169] O Jezu Chryste, światu narodzony, * Któremuś przyniósł z nieba Swe zbawienie, * Bądź od stworzenia i od nas chwalony, * Przyjmij za wdzięczność nasze dziękczynienie; * Spraw łaską Twoją, byśmy z Tobą żyli, * A potem z Tobą w niebie się mieścili.

---

PIEŚŃ  161.

 Ten, który światem w mocnej sile włada, * Wszystko ożywia, żyjącym wzrost daje, * W szczupłych się członkach na sianeczku składa, * Gdy z nieba przyszedł ziemskie zwiedzić kraje; * Wielkież to dziwy, że Bóg prawdziwy, * W Swej potędze zawsze stały, do nas przyszedł słaby, mały.

 Ten, który w jasnym twarzy Swej widoku * Dworzany niebios rozwesela mile, * Stojących przy Swym Tronu świetnym boku, * Między bydlęty płacze w zimne chwile; * Wielkież to dziwy, że Bóg prawdziwy, * Rozkosz, słodycz nieprzebrana, płacze wpośród garstki siana.

 Ten, który bogactw niezmierzone skarby * Posiada i Swą ręką szczodrą mierzy * Losy na ludzi, piększy kwiatów farby, * Ubogi, nagi, któż temu uwierzy? * Wielkież to dziwy, że Bóg prawdziwy * Drży od zimna, nie ma szaty, ani nawet biednej chaty.

 Ten, który karmi zwierząt, ptaków mnóstwo, * I Swą Opatrzność wszystkim rozprzestrzenia, * Łaknie Sam piersi, właśnie jakby Bóstwo * [170]Potrzebowało Siebie zasilenia; * Wielkież to dziwy, że Bóg prawdziwy * Mlekiem Panny zasilony, który daje żyzne plony.

 Ten, który niebios najwspanialsze gmachy * Opuszcza, ku nam miłością zajęty, * By zniszczył śmierci okrutne zamachy, * Z ludzką naturą czyni związek święty. * Niech się świat dziwi, że Bóg prawdziwy * Czyni z ludźmi to przymierze, że ich szuka, kocha szczerze.

 Mała Dziecino, Wielki oraz Boże, * Czemuż w żłóbeczku składasz Swoje skronie, * Oto masz w sercu mojem miękkie łoże. * Choć przez momencik spocznij na mem łonie, * Niech się świat dziwi, że Bóg prawdziwy * Nie pogardza taką chatą, która w miłość jest bogatą.

 Tobie kolędę, gdy umiemy pienia, * Pewni jesteśmy, obszernej nadziei, * Że uskutecznisz czułych serc życzenia, * Uszczęśliwiając wszystkie po kolei; * Wszak to nie dziwy, Boże Sprawiedliwy, * Że gdy Twoja Boska ręka szczęścia daje, zły los pęka.

---

PIEŚŃ  162.

 Triumphus Regis Angelorum, * Factus est a summo Caelorum: * Excitavit pastores, sui gregis tutores, * Cantando, cantando.

 Laus summa in excelsis Deo, * Et plausus peccatori reo: * Quia natus Salvator, peccatorum amator, * In terris, in terris.

[171] Natus est de Maria matre, * Aeternus Deus sine patre: * Ut loco inferorum, nos in arce polorum, * Locaret, locaret.

 Pastores nimis admirantur, * Triumphi causam sciscitantur: * Quid novi ageretur, unde lux oriretur, * Ignari, ignari.

 Dum norunt esse Caeli Regem, * In campis relinquentes gregem, * Festinant salutatum, Betleem Juda natum, * Infantem, infantem.

 Divina luce illustrati, * Adorant puerum prostrati: * Deum verum credentes, et corde confitentes, * Fideli, fideli.

 Quae habent munera depromunt,* Et coram Pusione ponunt: * Suscipe neonate, nos et haec dona grate, * Oblata, oblata.

 Paulo post, colunt et Mariam, * Infantis Verbi matrem piam, * Cum Josepho parente, ore simul et mente, * Sincera, sincera.

 Pastores oves deseratis, * Et agno uni serviatis, * Qui relicto terreno, nos pascat in supremo, * Ovili, ovili. Amen.

---

PIEŚŃ  163.

 Tryumfy króla niebieskiego, * Zstąpiły z nieba wysokiego, * Obudziły pasterzów, * Dobytku swego stróżów, * Śpiewając, śpiewając, śpiewając.

 Chwała bądź Bogu z wysokości! * A ludziom pokój na nizkości! * Narodził się Zbawiciel, * Dusz ludzkich Odkupiciel, * Na ziemi, na ziemi, na ziemi!

[172] Zrodziła Marya Dziewica * Wiecznego Boga bez rodzica, * By nas z piekła wybawił, * A w niebiesiech postawił, * Pałacach, pałacach, pałacach.

 Pasterze w podziwieniu stają, * Tryumfu przyczynę badają, * Co się nowego dzieje? * Że tak światłość jaśnieje, * Niewiedząc, niewiedząc, niewiedząc.

 Że to Bóg, gdy się dowiedzieli, * Swej trzody w polu odbieżeli, * Spieszą na powitanie, * Do betleemskiej stajni, * Dzieciątka, Dzieciątka, Dzieciątka.

 Niebieskiem światłem oświeceni, * Pokornie przed Nim uniżeni, * Bogiem Go być prawdziwym, * Serca afektem żywym, * Wyznają, wyznają, wyznają.

 I które mieli z sobą dary, * Dzieciątku dają na ofiary, * Przyjmij, o narodzony! * Dar od nas przyniesiony * Z ochotą, z ochotą, z ochotą.

 A potem Maryi cześć dają, * Za Matkę Boską Ją przyznają, * I z ojcem domniemanym, * Józefem mianowanym, * Serdecznie, serdecznie, serdecznie.

---

PIEŚŃ  164.

 Trzej królowie, * Monarchowie, * z wschodnich krajów niosą [173]

dary, * Gwiazda w przedzie, * Królów wiedzie, * Do ubogiej tej koszary.

 Anioł leci, * Gwiazda świeci, * Aż do żłóbka ubogiego. * Wół z osiełkiem * Stoją społkiem, * Z pastuszkami wedle Niego.

 Poklękali; * Pokłon dali, * Mirry, złota pełne czasze. * Z nimi, Boże, * My w pokorze, * Serca oddajemy nasze.

---

PIEŚŃ  165.

 Usnąłeś, Jezu, na Maryi łonie, * I my Cię także już pożegnamy, * Twojej się wszyscy oddajem obronie, * Do pracy naszej wesoło wracamy.

 Ciebie żegnamy o Niepokalana * Panno, coś światu Jezusa wydała, * Tyś odtąd, Matko, nam ukochana, * Tyś Opiekunką naszą została.

[174] Żegnamy Ciebie, Starcze, co przy żłobie * Strzeżesz Maryi, Jezusa małego, * Święty Józefie w każdej życia dobie * Chciej że być Stróżem i serca naszego.

 Sercem dziecinnem Ciebie wychwalamy, * Bośmy się z Tobą dzisiaj dziećmi stali; * Choć się od żłóbka Twego oddalamy, * Daj, byśmy sercem przy Tobie zostali.

 Wszakże Twoimi my Towarzyszami, * Żyć i umierać chcemy dla Twej chwały; * Jeżeli tylko-Ty zostaniesz z nami, * Nic nie pomoże przeciw nam świat cały.

---

PIEŚŃ  166.

 W Betleem mieście Jezus się narodził, * Tęskliwe serca z żalu oswobodził: * Wesoło tedy, jeżeli kiedy, * Dziś być potrzeba.

 Pasterze Jemu wesoło śpiewali, * Wół z osłem parą w zimnie zagrzewali: * My z wesołością, z szczerą miłością, * Czołem Mu bijmy.

 Królowie wschodni za gwiazdy powodem, * Zjechali z dary poddaństwa dowodem: * My Mu za złoto z wielką ochotą * Serca oddajmy.

 Marya karmi, a Józef piastuje, * Małej Dziecinie pilnie usługuje: * Więc za ich przykładem, wierności śladem, * Służmy Dziecinie.

 Spraw to Dziecino, Jezu nasz kochany, * Niech w Twojej łasce nie znamy odmiany: * Niech w doczesności, potem w wieczności, * Zawsze Ci służym.

---

[175] PIEŚŃ  167.

 W Betleem się narodziło Dziecię, co świat ucieszyło, * Co nam przyniosło zbawienie, z mocy czarta wyzwolenie, * Z dawna żądane, prorokowane, * Teraz od czystej Panny na świat wydane.

 O prawdziwie dniu szczęśliwy, którego Bóg Dobrotliwy * Spowinowacił się z światem, wziął ciało, stał się nam bratem; * A to dlatego, aby każdego, * Oswobodził z kary grzechu Adamowego.

 Bóg się nam na świat narodził, by nas z piekła wyswobodził; * Dobrej myśli być się godzi, gdy dziś Zbawiciel przychodzi: * Więc Mu śpiewajmy i wychwalajmy, * Bogu dziś narodzonemu cześć oddawajmy.

 Wszakże i bydlęta same, chociaż z rozumu obrane, * Wół z osłem Bogiem Go znają, jak mogą, tak Go witają, * Nizko klękają i upadają, * Na kolanach Dzieciąteczku pokłon oddają.

 I siana z obroku swego, żłobu dla spoczynku Jego, * Z ochotą Mu pozwalają, parą Go swą zagrzewają, * Jak Stwórcę swego i Pana tego, * Któremu nie było, ani będzie równego.

 Pastuszkowie też przybyli, w czem mogli, Panu służyli, * Biegnąc do szopy w zawody, porzuciwszy swoje trzody, * Jedni śpiewali, drudzy zaś grali, * A inni dary dawali, które pobrali.

 I my też z serca ofiary, łącząc z pastuszymi dary, * Oddajemy [176]wcielonemu, Bogu dziś narodzonemu, * Nasze śpiewania i wychwalania, * Prosząc, aby nas uchronił w piekle karania.

 Wspieraj nas, Wieczny Dziedzicu, w świętych cnotach, w dobrem życiu, * Błogosław każdego mile, poszczęść wszystkie życia chwile: * Miasta z wioskami i z dobytkami, * Pobłogosław nam na zawsze Twemi rączkami.

---

PIEŚŃ  168.

 W biednej stajence między bydlętami, * Złożone Dziecię Przeczystej Dziewicy, * Jego jest władza, nad ziemi ludami, * Boski Majestat lśni w Jego źrenicy, * Bo On jest Słowem Ojca Przedwiecznego, * Bo On jest Synem Boga Najświętszego.

 Królestwo Boże już się rozpoczyna, * Malutkie Dziecię berło świata bierze, * Potęga piekieł trwożyć się zaczyna, * Czując swą niemoc naprzeciw ofierze, * Którą Syn Boży ludom świata daje, * Gdy biorąc ciało, człowiekiem się staje.

 O jakaż radość Aniołów przejmuje! * Bo czują zaszczyt ludzkiego plemienia, * Na szczyt zacności ród ludzki wstępuje, * I padół płaczu w raj się nam zamienia, * Gdy Bóg Przedwieczny człowiekiem się staje, * W ludzkiej naturze ludziom się oddaje.

 Chwała więc Bogu w niebiosów wszechświecie, * I szczęście ludziom co Boga miłują, * To nam przynosi owo święte Dziecię, * Anieli światu I to dziś wyśpiewują; * Bo kiedy Bóg [177]sam człowiekiem się staje, * Najwyższe szczęście wiernym Swoim daje.

 Śpiewajmy Panu łącznie z Aniołami * Hymny radości, wdzięczności i chwały; * Wszystkie narody niech się złączą z nami, * Pieśń uwielbienia niech zagrzmi w świat cały; * Królestwo Boże niech już tryumfuje, * Szatan swą nicość na zawsze poczuje.

---

PIEŚŃ  169.

 Wdzięczni Anieli, bądźcie weseli, gdy Niebieska Dziecina * Na ten padół płaczu z górnego pałacu * Szczęśliwie zstępuje, wolność nam daruje, * Czy godnaż tego wina?

 Myśmy zgrzeszyli, wieczność stracili, i dary święte nieba, * Te Bóg-człowiek płaci, niewdzięcznych za braci * Przyjmuje do Siebie, miejsce dając w niebie; * Nam też tego potrzeba.

 Anielskie roty, prędkimi loty, w górnym służą Syonie, * Mniej o nich dbasz Boże, schodzisz na rozdroże, * Podobny w naturze, zostając w posturze, * Nie w Niebieskiej koronie.

 Świat stajnię daje za święte kraje, Tobie to na mieszkanie, * Ostre Akwilony, z wszelkiej świata strony * Mroźliwe zbyt wieją, Twe oczka łzy leją,* Cierpisz dla nas mój Panie.

 Zasypiasz w szopie, niech łzami kropię, patrząc na Twoją nędzę; * Nie wczasom podpadasz, nam ludziom doganiasz; * Wieczny Majestacie, [178]tulisz się w tej chacie, * Ja rozkoszne dni pędzę.

 Czyż się to godzi, Bóg się tak rodzi, żadnej niema odzieży; * Siankiem jest okryty, choć Bóg znamienity ; * Ciałeczko ozdobne, na mróz niesposobne, * Plemię ratując, bieży.

 Wdzięcznym być potrzeba; Panięciu z nieba ten upominek dajmy; * Z serca kontent będzie, gdy miłością wszędzie * Miłość tę zapłacim; będziem z Nim królować; * Tylko Go wyznawajmy.

---

PIEŚŃ  170.

 W dzień Bożego narodzenia, weseli ludzie, błogo im będzie; * Chwałę Bogu wyśpiewują, * Wesoło wszędzie.

 Anioł pasterzom zwiastował, że się narodził, nas uweselił; * Król Herod się zafrasował, * Dziatki pobić dał.

 Bili, siekli, mordowali, srodzy katowie, właśni zbójcowie; * Krzyczą dziatki, płaczą matki, bardzo rzewliwie.

 Od piersi ich wydzierali i rozcinali: Rycerze mali, * Z matkami się pożegnali, * Żal to nie mały.

 Tam krwawe łzy wylewały płaczliwe matki, kiedy ich dziatki * Leżą, jakby barankowie, * Lub w polu snopki.

 Ręce matki załamują, włosy targają, i omdlewają; * Niebo głosy przebijają, * Serdecznie łkają.

 Rachel Pani tak rzeczona, [179]pociechy nie ma, prawie umiera; * Patrzająca na swoje syny, * Często omdlewa.

 O Herodzie! okrutniku, wielka to nowina, że tego Syna, * W Betleemie nie zabito; * Co za przyczyna?

 Chciałeś trafić na Chrystusa, Syna Bożego; ale Go z tego * Nie wykorzenisz królestwa,* Boć niebo Jego.

---

PIEŚŃ  171.

 Wesoła nowina, porodziła Syna; * Matka Boża przeczysta i Panna wiekuista.

 Anieli śpiewają, Boga wychwalają, * Że się z Swojej miłości spuścił na te nizkości.

 Lecz i pastuszkowie, kiedy ci duchowie * Ze snu ich pobudzili, z nimi się weselili.

[180] I zaraz powstawszy, z miejsca się porwawszy, * Do Betleem pobiegli, Dziecię w żłobie znaleźli.

 Dzieciątko miluchne, nader nadobniuchne, * W pieluszki uwinione, na sianku położone.

 Widzą Pannę godną, Aniołom podobną, * Z radości Jej winszują, co mają, ofiarują.

 Także Józefowi, cnemu staruszkowi * Z ochotą pomagają, stajenkę uprzątają.

 Coraz do Dzieciątka, jako do Paniątka, * Ochotni powracają i na twarz upadają.

 Potem Mu śpiewają, Boga wychwalają, * Że się człowiekiem zrodził, nas z piekła wyswobodził.

 My też z pastuszkami, oraz z bydlątkami, * Przywitajmy Dzieciątko, nadobne Pacholątko.

 Jemu podziękujmy, i z Niem się radujmy, * Iż się tak upokorzył, co nas z niczego stworzył.

 Bądźże pochwalony, o Boże wcielony! * Daj, abyśmy Ci służyli, Twoją wolę pełnili.

---

PIEŚŃ  172.

 Wesołą nowinę bracia słuchajcie, * Niebieską Dziecinę ze mną witajcie, * Jak miła [181]

ta nowina, Mów gdzie jest ta Dziecina, * Byśmy tam pobieżeli i ujrzeli.

 Jeżeli mię z wiarą słuchać będziecie, * Z tą duszy ofiarą Zbawcę znajdziecie. * Jak miła itd.

 Marya powiła Syna Bożego, * Pokłonem uczciła jako Takiego. * Jak miła itd.

 Którego zrodziła, Bogiem uznała, * I Panną jak była, Panną została. * Jak miła itd.

 Pasterzom wesele Anioł zwiastował, * Że w ludzkiem Bóg ciele już się znajdował. * Jak miła itd.

 Z Aniołem Anieli Jego chwalili, * Nam ludziom weseli pokój głosili. * Jak miła itd.

---

PIEŚŃ  173.

 Wesołą nowinę, bracia słuchajcie; * Niebieską Dziecinę ze mną witajcie; * Jak miła ta nowina! * Mów, gdzie jest ta Dziecina, * Byśmy tam pobieżeli i ujrzeli.

 Bogu chwałę wznoszą na [182]wysokości, * Pokój ludziom głoszą, duchy światłości. * Jak miła itd.

 Panna nam powiła Boskie Dzieciątko, * Pokłonem uczciła, To niemowlątko, * Jak miła itd.

 Którego zrodziła, Bogiem uznała, * I Panną jak była, Panną została. * Jak miła itd.

 Królowie na wschodzie już to poznali, * I w Judzkim narodzie szukać jechali. * Jak miła itd.

 Gwiazda najśliczniejsza ich oświeciła, * Nad wszystko piękniejsza, Doń prowadziła. * Jak miła itd.

 W Jeruzalem mieście, najprzód szukali, * Ale błąd nareszcie sami poznali. * Jak miła itd.

 Heroda znajdują, gwiazdę stracili, * Lecz się dowiadują, gdzie pewni byli. * Jak miła itd.

 W Betleem, miasteczku, tak prorokuje * Micheasz, weselem tam Go zwiastuje. * Jak miła itd.

 Gdy się tam udali, gwiazdę ujrzeli, * Już pewnie jechali, wielce weseli. * Jak miła itd.

 Znaleźli to Dziecię i Matkę Jego, * Tam idźcież, znajdziecie Syna Bożego. * Jak miła itd.

 Już wiemy gdzie Dziecina, * Wszyscy tam pobieżmy i ujrzemy. * Jak miła itd.

---

PIEŚŃ  174.

 Wiek on szczęśliwy radość świata, * Z przyjścia Chrystusa, od Ojca z nieba, * Przesłał pamiątkę na nasze lata, * Że nam cieszyć się z tego potrzeba, * A cieszyć zawsze [183]nawet w kolędzie, * Bo tak bywało u nas i wszędzie.

 Prostota wtenczas skocznych pasterzy, * Biegnąc przyspieszno w Betleem Judy, * Była wesołą w biednej odzieży, * Patrząc na Pana i Jego cudy, * Taż niech się radość wznieci w kolędzie, * Bo tak bywało u nas i wszędzie.

 Trony trzech Królów z innemi wspólnie, * Radość łączyły oddając dary, * Przyjął Pan Jezus wszystkie ogólnie, * Patrząc na szczere serc ich ofiary, * Dajmy je także w naszej kolędzie, * Bo tak bywało u nas i wszędzie.

 Panna Marya, Jej Oblubieniec, * Wśród nawet zimna, pełni wesela, * Kładli pospołu swych pociech wieniec, * Na Syna Swego i Zbawiciela, * Dajmyż tych pociech dowód w kolędzie, * Bo tak bywało u nas i wszędzie.

 Aniołów także głos się rozchodził, * I rozniósł pokój w wszystkie narody, * Że się nam Jezus z Maryi rodził, * Aby naprawił wszech grzechów szkody, * Śpiewajmyż z Niemi chwałę w kolędzie, * Bo tak bywało u nas i wszędzie.

---

PIEŚŃ  175.

 Wiole i wdzięczne lutnie, muzyki ziemskiej czoło, * Milcząc grajcie i wygrajcie, głos bez głosu wesoło: * Bo nie mówiąc Słowo mówne, Najwyższemu w Bóstwie równe, * Intonuje wesele, w Dziecięcem milcząc ciele.

[184] Wiola żłób, siano struny, słowo na nich milczeniem * Wdzięczną ludziom pieśń wygrywa, Bóg się zjawił Wcieleniem: * Formuje głos Miłość z nieba, serca nie uszu potrzeba * Do słuchania wdzięczności, melodyjnej piękności.

 Miłość nasza niech miłości odpowiada niebieskiej, * Niech się łączą w duszach naszych głosy muzyki ziemskiej: * Wygrywajmy na przemiany, wiwat, wiwat, Pan nad pany; * Wiwat Bóg nasz Wcielony, wiwat, Bóg narodzony.

 Lutnia serce, struny zmysły; głos od nich uderzony * Pójdzie w niebo, kochającej woli afekt wzruszony: * Echo słychać na przemiany, wiwat, Jezus ukochany; * Wiwat Bóg nasz Wcielony, wiwat Bóg narodzony.

---

PIEŚŃ  176.

 Witaj gościu na ziemi z Syonu górnego, * Zrodzony przed Świętymi z Ojca Przedwiecznego. * Niestworzony, niepojęty, nieśmiertelny Boże, * Wszechmogący, wieczny święty, Ciebie ziemia, morze * Wielbi, chwali, adoruje, oraz z podziwienia, * Nie pojmuje cudownego Twego narodzenia.

 Nim świat stanął w swej porze i sfery ogniste, * Słońce, gwiazdy i zorze, nieba obłoczyste, * Tyś na Swego Ojca łonie, zostawał w jasności, * Na królewskim siedząc tronie, panował w wieczności. * I początek rzeczom dałeś wszystkim przy stworzeniu, * Wszystkie słowem sformowałeś, w jednem oka mgnieniu.

[185] Gdy czas przyszedł z wyroków Twoich zamierzony, * Figurami Proroków świętych dopełniony, * Tyś za wolą ojca Twego, dla naszej miłości * Zstąpił z nieba wysokiego, na ziemskie nizkości, * Ty zbawienie objawiłeś, przed upadłym ludem, * Sam się człowiekiem stworzyłeś, niewymownym cudem.

 Na świat, któryś zbudował, przyszedłszy Pan Chwały, * Niepoznanyś nocował, w szopie spustoszałej, * I Szukając w Swej dziedzicznej własności wygody, * Nieprzyjętyś do publicznej mieszkańców gospody. * Żeś miał wielkie być pragnienie z nami robakami, * Twe mieściłeś narodzenie wespół z bydlętami.

 O szczęśliwa godzino narodzenia Twego! * O wesoła nowino zbawienia naszego, * Gdy się Słowo Ciałem staje i człowiekiem z nami, * Nam być z Sobą prawo daje Boskimi Synami. * Niech Ci będzie od stworzenia, cześć na wysokości, * Ludziom pokój z odkupienia, na ziemskiej nizkości.

---

PIEŚŃ  177.

---

PIEŚŃ  178.

 Witaj Jezu ukochany, * Na zbawienie ludziom dany, * Witaj małe Dzieciąteczko, * Witaj śliczne Paniąteczko, * Witaj Jezu.

 Witaj z dawna pożądany, * Od Proroków obiecany, * Witaj świata [186]Zbawicielu, * Witaj nasz odkupicielu, * Witaj Jezu.

 Witaj Dziecino maleńka, * Którego się piekło lęka: * Witaj ubogi sieroto, * Z którego rąk płynie złoto, * Witaj Jezu.

 Witaj różdżko Aaronowa, * Witaj lasko Mojżeszowa, * Izraela przewodniku, * Witaj grzesznych pośredniku, * Witaj Jezu.

 Witaj tarczo Gedeona, * Witaj skarbie Salomona, * Witaj mocy Samsonowa, * Tyś korona Dawidowa, * Witaj Jezu.

 Witaj o rajski kwiateczku, * Cnego panieństwa wianeczku, * Witaj prześliczna lilia, * Tyś pachnąca konwalia, * Witaj Jezu.

 Witaj, o baranku cichy, * Który gładzisz świata grzechy, * Witaj Jezu, winne grono, * Które dziś w żłobie złożono, * Witaj Jezu.

 Leżysz w żłobie położony, * W pieluszeczki uwiniony, * Matka Cię karmi piersiami, * A Ty zalewasz się łząmi, * Dobry Jezu.

 Anieli chwałę śpiewają, * Wschodni królowie cześć dają, * Gdy jedni dary składają, * Drudzy Cię na śmierć szukają, * Dobry Jezu.

 O miłości niesłychana! * O dobroci niewidziana! * Jako kwiat dziś się otwierasz, * Alić zaraz obumierasz, * Dobry Jezu.

 Pójdźcie ludzie, przywitajcie * Boga, w ciele oglądajcie, * Mówcie! Tobie pokłon wszelki, * Należy się Boże wielki, * Dobry Jezu.

---

[187]

PIEŚŃ  179.

 Witajcie męczeńskie kwiatki, * W samej życia wiośnie dziatki, * Których zniósł przeciwnik Boży, jak wicher kwiat świeżej róży.

 Wy dla Chrystusowej wiary * Pierwsze z trzód młodych ofiary, * Na ołtarzu położone, gracie w palmy i Koronę.

 Słyszy okrutnik stroskany, * O przyjściu Pana nad pany, * Że w Izrael królem będzie i tron Dawida posiędzie.

 Na tę wieść jak wściekła jędza, * Krzyknie: następca mnie spędza, * Idź wojsko, weźmij miecz w ręce, zbrocz krwią pieluchy Dziecięce.

 Taka zbrodnia, co pomoże * Herodowi, tylko to, że * Kiedy tyle dzieci wybił, jednego Chrystusa chybił.

 Jezu z Panny narodzony, * Bądź od wszystkich pochwalony, * Z Ojcem i z Duchem społecznie, teraz, i na wieki, wiecznie.

---

PIEŚŃ  180.

 Witajmy Jezusa nam narodzonego; * W ubogiej stajence w żłobie złożonego, * Który leży, bez odzieży, * Osieł z wołem, Jego społem, * Parą grzeją.

 Któż Ci jest przyczyną mój Jezu kochany, * Od kogoś na ten świat w tę nędzę przysłany? * Tyś Pan nieba, czegoć trzeba * Tu na ziemi, między temi * Bydlętami.

 Za co Twój majestat tak jest [188]poniżony? * Przed którym najwyższe zwykły, padać trony * Na kolana wielbiąc Pana, * Stwórcę swego i wiecznego * Szczęścia Dawcę.

 O Ojcze przedwieczny! cóż to za przyczyna? * Iż nam z górnych niebios zsyłasz Swego Syna * Tu na ziemię, aby plemię * Śmiercią srogą i krwią drogą * Ludzkie zbawił.

 Niewinny Baranku, Boże Stwórco świata, * Idziesz z nieba do nas, boć nasza zapłata: * Witaj Panie i kochanie! * Ludu Twego mizernego * Zbawicielu.

 Boże, bądź pochwalon od wszego stworzenia, * Żeś nam dał pociechę z Syna narodzenia: * On świat zbawi i to sprawi, * Że strasznego i wiecznego * Ujdziem piekła.

 Pobłogosław, Jezu, nas, lud Twój ubogi, * Ciesz, wspomagaj, ratuj, oddal gniew Twój srogi: * I my Ciebie tu i w niebie * Niech wielbimy i chwalimy * Na wiek wieków.

---

PIEŚŃ  181.

 Witaj niebo Stworzyciela, witaj niebo Zbawiciela; * Dziś nam w nocnej dobie, położony w żłobie * Na pociechę, na pociechę w człowieczej osobie.

 Powstań człowiecze z niewoli, powstań z wszelakiej niedoli; * Spiesz do swego Pana, gdzie na wiązce siana * Leży, leży, leży w żłobie Dziecina.

 Gwiazda żłóbek okazała i nad szopą zajaśniała. * Przyszli [189]pastuszkowie i też trzej królowie, * Jakby byli, jakby byli, na jednej zmowie.

 Twa to miłość, Twe żądanie, przyszły dzisiaj w to mieszkanie, * Niechaj nasze głosy, chwalą pod niebiosy, * W tej kolędzie ludziom wszędzie, to narodzenie.

 Jezus Chrystus dziś się rodzi, Zbawcę nam witać się godzi, * Drogę utorował, niebo nagotował * Dla nas wiernych, dla nas wiernych, Bóg ten niezmierny.

 Przedwiecznemu, Jedyneaiu, z Maryi Panny zrodzonemu, * Śpiewać te pragnienia, Bóg ten bez zmierzenia. * Święty, Święty, Święty od nas przyjęty.

 Już na wysokości Bogu chwała, z narodzenia Chrystusa się stała, * Niechże tu i wszędzie, pokój ludziom będzie, * Dobrej woli, dobrej woli, wybaw z niewoli.

 Świeć, o Panie, słowem Twojem, któreś dał w Kościele Twoim, * I tak napisanem i nam tu podanem, * Od zborów, od zborów świętych uznanem.

 Wierzymy, Panie, coś nam objawił, niebo i ziemię z niczegoś sprawił, * Jeszcześ nam Swojego, Syna jedynego, * Dla zbawienia, dla zbawienia, zesłał naszego.

 Nikt z nas też już o tem wątpić nie może, boś nieomylnie to spełnił, Boże, * Już to i cudami, zaraz i łaskami, * W Sakramencie, w Sakramencie, w tym to zostawił.

 Ten, co w stajence zrodzony, Ten sam w pieluszkach uwiniony * O Boże Wcielony, od nas uwielbiony, * Od [190]Swych wiernych, od Swych wiernych, Boże niezmierzony.

 Serca nasze otwierajmy, dla Pana przysposabiajmy, * Ażebyśmy sobie, tak jako On w żłobie, * Spoczywali, spoczywali, po śmierci w grobie.

 Chodźcież, święci Aniołowie, wszakżeście nasi stróżowie, * Niechaj razem z wami, kolędę oddamy.* Gloria, gloria, Jemu śpiewamy. A.

---

PIEŚŃ  182.

 Witaj że Dzieciątko z Panny narodzone, * W jasełkach na mrozie nago położone. * Witaj Królu nieba, Królu nieskończony, * Witaj i Monarcho nieprzezwyciężony.

 Chwalcie Go dziś wszyscy niebiescy duchowie, * Sławcie pod niebiosa cni Serafinowie: * Bo Jezus maleńki, Jezus ukochany, * Z nieba na świat ludziom zstąpił pożądany.

 Chwalcie Go dziś wszyscy powietrzni ptaszkowie, * Chwalcie czołgający ziemi robaczkowie, * Chwalcie to Dzieciątko Jezusa małego, * Dziś z przeczystej Panny nam narodzonego.

 Chwalcie Go wraz wszystkie po lasach zwierzęta, * Chwalcie i domowe pracowne bydlęta: * Bo Król i Monarcha, Pan nieba i ziemie, * Tak bardzo ukochał nędzne ludzkie plemię.

 Ten, który wysoko siedział na Swym tronie, * I który na Boga Ojca bawił łonie, * Któremu się wszyscy Anieli kłaniali, * Któremu cześć, I chwałę w każdy czas dawali.

[191] Teraz, o! jak w podłym Jezus leży żłobie, * W stajni między bydłem w tak lichej osobie; * Pójdźże tedy duszo do ukochanego, * Jak stworzenie Jego, do Stwórcy swojego.

 A gdzież Go mam szukać? nędzna utrapiona! * I kędyż Go znajdę? zewsząd opuszczona! * Pójdę do Betleem, przebiegnę miasteczko, * Azaż tam Jezusa znajdę Dzieciąteczko.

 Powiedzże, ktokolwiek wiesz o moim Bogu? * Oto leży w stajni na trosze barłogu. * Ach mój Jezu wdzięczny, serdeczne kochanie! * Ochłodo niebieska, duszy mej wzdychanie!

 Ach, cóż to ja widzę... widzę Pana mego, * Na trosze barłogu w stajni złożonego: * Od zimna srogiego podsiniały oczy, * Łza łzę popychając, hojny strumień tłoczy.

 A cóż Ci to po tem Jezu najśliczniejszy, * Że tak wiele cierpisz, Jezu najwdzięczniejszy? * Dla mnie to wiem pewnie, dla mej grzesznej duszy, * A przecie me serce na to się nie wzruszy.

 Pójdę tedy prędko, pójdę bez odwłoki * Do Ciebie, mój Jezu, uczyń z tej Opoki, * Serce moje miękkie, niech się w oceanie * Łez Twoich zanurzy, najłaskawszy Panie.

---

[192]

PIEŚŃ  183.

 Witajże, witaj, dziś narodzony, * Witaj w pieluszki nam uwiniony, * Witaj kochany, Z nieba zesłany, O Jezu.

 Witaj że, witaj, wdzięczny nasz Panie, * W maleńkiem ciele, wielki Hetmanie: * Witaj pociecho, wesela echo, * O Jezu!

 Wszyscy Cię, Panie, mile witamy, * Pod nóżki Twoje serca składamy: * Niechaj doznamy, czego żądamy, * O Jezu!

 Odpuść nam, Jezu, winę grzechową, * Nie chciej nas karać karą surową, * Bo wszędzie wojna jest niespokojna, * O Jezu! [193] Jeszcze do tego śmierć z kosą goni, * Od której się z nas nikt nie obroni: * Więc Panie drogi, oddal te trwogi, * O Jezu!

 Niech ten żłób, w którym leżałeś Panie, * Nieprzełamanym murem się stanie: * Niech nas zasłoni, wszystkich obroni, * O Jezu!

 Matko Najświętsza, proś Swego Syna, * Niechaj nie będzie w kraju ruina: * Oddal karanie, niech złe ustanie, * O Jezu!

 Józefie święty, Ojcze mniemany, * Za opiekuna Maryi dany: * Błagaj Małego, narodzonego * Jezusa.

---

PIEŚŃ  184.

 Witam Cię, witam, Jezu me kochanie, * Który się dzisiaj rodzisz w nędznym stanie * Dla zbawienia niewdzięcznego * Człowieka i sługi Swego.

 Witam Cię, witam, o Boże wcielony, * Z Panny przeczystej cudownie zrodzony, * Który mieszkasz z Aniołami, * A tu między bydlętami.

 Witam Cię, witam, o Panie nad pany, * Królu nad królmi, z nieba dziś zesłany, * Tam Ci trony usługują, * Tu Cię ludzie nie przyjmują.

 Witam Cię, witam, co królestwa dajesz, * Sam teraz w stajni bydlęcej zostajesz, * Ptastwo piórami odziewasz, * A sam od zimna omdlewasz.

 Witam Cię, witam, o Stwórco wszechmocny, * Tyś Pan zastępów, Tyś jest hetman mocny; * Mając [194]zwalczyć czarta złego, * Przybrałeś postać słabego.

 Witam Cię, witam, Panie szczodrobliwy, * Który bogacisz ten świat złota chciwy, * A sam leżysz tak ubogi, * Na sianeczku, Jezu drogi.

 Witam Cię, witam, o przedwieczne Słowo, * Który obdarzasz niemowlęta mową; * A sam zaś nie mówisz słowami, * Tylko płaczem, tylko łzami.

 Witam Cię, witam, przedwieczna Mądrości, * Któraś z zbytecznej ku ludziom miłości, * Mądrość Swoję zataiła, * I rozum Boski zakryła.

 Witam Cię, witam, Panie nieba i ziemi, * Któryś się zjawił pomiędzy Swojemi; * A Swoi Cię nie poznali, * Owszem od siebie wygnali.

 Błagam, o Jezu, Twego przebaczenia, * I chcę nadgrodzić tak ciężkie zelżenia; * Bogiem Cię swoim uznaję, * I na służbęć się oddaję.

---

PIEŚŃ  185.

 Wiwat dzisiaj Boskiej istności; * Gdy zstępuje z Niebios nizkości; * [195]

Już się ono spełniło, Co pod figurą było: * Wesoło na ziemi, Gdy Boga widzimy, * Krzyknij, świecie, z wielkiej radości!

 Już Proroków Pismo spełnione, gdy widzimy Słowo Wcielone; * Symeon się weseli, gdy słyszy, że Anieli * Bogu wyśpiewują, pokój oznajmują, * Serce całe radość przenika.

 Już Ojcowie to uprosili, Święci, czego sobie życzyli, * Płacząc, jęcząc wzdychali, rosy z nieba wołali: * Spuśćcie nam obłoki, wydajcie nam w skoki, * Żebyśmy tu dłużej nie byli.

 Słodki Jezu, jak Ci dziękować, gdyżeś zstąpił Ojców ratować. * Gdy Ojcowie już w niebie, przyjmij dzieci do Siebie; * Przyjmij Ojców syny, i matek dzieciny, * Niechaj Święci i nas ratują.

[196] Wiwat, wiwat! wielka ochota, gdy Bóg nieba otworzył wrota: * Nieskończone radości, gdy Bóg w Swojej miłości, * Piekło zawojował i czarta przykował, * O szczęśliwa niebios roboto!

 Wiwat, wiwat! bądźmy weseli, gdy są w piekle owi Anieli, * Których pycha zepchnęła, człowieka wywyższyła, * Do rajskiej wieczności, pokój na nizkości, * Wiwat, wiwat! bądźmy weseli!

---

PIEŚŃ  186.

 Wspaniałości niezmierzonej, * I dobroci nieskończonej, * Żłób nam widowisko otwiera: * Tu miłość mdleje, * Ogień ziębnieje, * Tu Bóg w spocznieniu, * Słowo w milczeniu, * Tu Nieśmiertelny, * Rodzi się śmiertelny.

 Skrzydlaste, co Go wznaszają * Wiatry, tu Go przerażają, * Światłość prawdziwą noc pokrywa: * By dwa słoneczka, * Płaczą oczeczka, * Lice kochane, * Łzami oblane, * Drżą Niemowlątka, * Członeczki Dzieciątka.

 Którego objąć nie może * Ziemia, niebo, w swym przestworze, * Szczupłe przyodziewa powicie: * Za dwór niebieski, * Ma zły chlew wiejski, * Co za pokrycie, * Śnieg mży na Dziecię, * Mróz srogi ściska, * Wiatr się zewsząd wciska.

 Ten, co ziemi okrąg stworzył, * I ogrom nieba założył, * Nie znalazł skłonienia na świecie: * Nieba Mieszkaniec, * Tu jest Wygnaniec; * [197]Co rozwesela, * Pociech udziela, * Zlewa się łzami, * Pod wiatrów burzami.

 Uporczywych serc i hardych, * Wychodźcie już z murów twardych, * Wychodźcie córeczki Syońskie: * Patrzcie na czyny, * Króla Dzieciny, * Tron tego Pana, * Ze słomy i siana. * Słudzy: osiełek, * I mizerny wołek.

 O Boże! Tyś źródło czyste, * Mej pociechy i wieczyste, * O uweselenie Anielskie! * O kochający! * O zbawiający! * Tyżeś Dzieciątko, * Król Niemowlątko? * Tyżeś jest Stwórca, * Tyżeś nieba Rządca?

 O Miłości niezmierzona! * O Dobroci nieskończona! * Jezu! któż Cię określić może? * Jakaż Cię męczy, * Miłość i dręczy? * O światło świata, * W niebie odpłata, * Zbawienia Sprawco, * Obrońco i Dawco.

 Kolebeczko! o sianeczko! * Pełna Boga stajeneczko! * Panno Rodzicielko! o Dziecię! * Dziecię zrodzone! * Słowo Wcielone! * Tu ogień wzrasta, * Serce przyrasta. * Tu pierś topnieje, * Tu miłość drętwieje.

---

PIEŚŃ  187.

MSZA ŚWIĘTA NA BOŻE NARODZENIE (PASTERSKA).

 Wśród nocnéj ciszy głos się rozchodzi * Wstańcie pasterze, [198]

Bóg się wam rodzi. * Czem prędzej się wybierajcie, * Do Betleem pospieszajcie, * Przywitać Pana.

 Poszli, znaleźli Dzieciątko w żłobie, * Z wszystkiemi znaki danemi sobie; * Jako Bogu cześć Mu dali, * A witając, zawołali, * Z wielkiej radości.

 Ach, witaj Zbawco z dawna żądany! * Cztery tysiące lat wyglądany; * Na Ciebie króle, prorocy * Czekali, a Tyś tej nocy * Nam się objawił.

 I my czekamy na Ciebie, Pana; * A skoro przyjdziesz na głos kapłana, * Padniemy na twarz przed Tobą * Wierząc, żeś jest pod osobą * Chleba i wina.

NA GLORIA.

 Pienia Aniołów brzmią pod niebiosy, * Śpiewajmy z nimi wspólnymi głosy * Chwała Bogu w wysokości, * A ludziom na tej nizkości, * Niech pokój będzie.

 Ojcze przedwieczny, królu na niebie, * Coś nam dał Syna, wielbimy Ciebie: * Chwała Bogu itd.

[199] O Synu Boży! przyjm dziękczynienie, * Za Twoje dla nas dziś narodzenie. * Chwała Bogu itd.

 Ty w chwale Ojca sam jesteś święty, * Wraz z Duchem świętym Bóg niepojęty. * Chwała Bogu itd.

NA GRADUAŁ.

 Śpiewa się ze dwie zwrotki pieśni: „Gdy się Chrystus rodzi“ (zob. str. 446).

NA CREDO.

 Wierzę w jednego Boga na niebie: * Ojca, co ten świat stworzył dla Siebie; * I w Jezusa, Syna Jego, * We wszystkiem Ojcu równego, * Pana naszego.

 Który chcąc zbawić nas ludzkie plemię, * Z górnych niebiosów zstąpił na ziemię: * (Klęcząc). Z Ducha świętego poczęty * Rodzi się między bydlęty * Z Maryi Panny.

 Umarł, a potem gdy powstał żywy * Wzniósł się do nieba Bóg-człek prawdziwy; * Skąd, gdy trąba na sąd wzbudzi, * Przyjdzie sądzie wszystkich ludzi * W dzień ostateczny.

 Zarówno wierzę w Ducha świętego, * Od Ojca, Syna pochodzącego, * Wierzę w Kościół, w nim zbawienie, * Wierzę w grzechów odpuszczenie * I żywot wieczny.

NA OFFERTORIUM.

 Śpiewa się dalszy ciąg pieśni: „Gdy się Chrystus rodzi“ (str. 446).

NA SANCTUS.

 Śpiewajcie wespół głosami swemi, * Anieli w niebie, a my na ziemi. * Święty, Święty, zawsze [200]Święty * Bóg zastępów niepojęty * W Swym majestacie.

 Pełne są nieba, Boże! Twej chwały; * Pełna jest ziemia, pełen świat cały. * Niechaj wszystko się zdumiewa, * Niechaj wszystko „Święty“ śpiewa * Bogu naszemu.

PO PODNIESIENIU.

 Zawitaj, Jezu, dziś narodzony, * A w Sakramencie tym utajony! * Padamy na twarz przed Tobą * Wierząc, żeś jest pod osobą * Chleba i wina.

 Błogosławiony! coś dla nas przyszedł, * Z czystych wnętrzności panieńskich wyszedł. * Tobie śpiewamy „Hosanna!“ * Którego zrodziła Panna * Nienaruszona.

NA AGNUS.

 Baranku Boży! co ludzkie winy, * Przyszedłeś gładzić Boże jedyny! * I zaraz od narodzenia * Rozpoczynasz Swe cierpienia, * Przepuść nam, Panie.

 Baranku Boży! co świata długi * Przyjąłeś na się w postaci sługi, * I wypłacasz nadobficie, * Poświęcając za nas życie; * Przepuść nam, Panie.

 Baranku Boży! niepokalany, * Coś za nas poniósł na krzyżu rany; * Do Ciebie grzeszni wołamy, * Twojej litości błagamy: * Przepuść nam, Panie.

---

PIEŚŃ  188.

 W szopie ubogiej Bóg narodzony * Na świeżem sianku był [201]położony. * Cóżto za siano, siano majowe, * Na którem kładzie Jezusek głowę?

 Z trawki miał Jezus przynajmniej siano, * A jakież z ludzi dla Niego wiano? * Li tylko oset, kolce i ciernie, * Bo się świat żłóbka nie trzyma wiernie.

 O sianko drogie, ty skarbie nieba, * Jakże nam ciebie dzisiaj potrzeba! * Ciebie bydlętom na strawę dali, * My się zaś Bogu miłymi stali.

 O sianko święte przez Stwórcę Pana * Z ciebie nauka dla nas podana, * Że nasze ciało i nasze żyeie * Z Dzieciątka Jezus łask ma obficie.

 Twardy ma żłóbek Dzieciątko Boże, * Z ostrego sianka za ostre łoże; * Więc w sercach naszych dajmy mieszkanie, * Z wiary, miłości ścielmy posłanie!

---

PIEŚŃ  189.

 Wykrzyknijmy wiwat, Panu nowotnemu, * W Betleem na sianku, w żłobie złożonemu: * Hej! wiwat, wiwat, wiwat nasz Panie, * Niech Ci będzie wdzięczne nasze śpiewanie.

 Boś Ty Bóg prawdziwy, Syn Ojca wiecznego, * Stałeś się człowiekiem dla człeka grzesznego: * Hej wiwat, wiwat, gdy się tak dzieje, * Ty Ojców w otchłaniach spełniasz nadzieje.

 Stałeś się człowiekiem, byśmy nie zginęli, * W czartowskich kajdanach wiecznie nie jęczeli: * Hej wiwat, [202]wiwat, niech Cię to chwali, * Gdyśmy narodzenie Twe oglądali.

 Jakże, wielki Boże! zbytnia miłość Twoja, * Którą dla wiecznego świadczysz nam pokoja: * Grzesznik zaś Tobie, wszechmocny Boże, * Czemże taką łaskę odwdzięczyć może.

 Dosyć miłość Twoją jawnie pokazujesz, * Gdy tyle przykrości dla nas podejmujesz: * Ej jeszcze, jeszcze, jeszcze to mało, * Dla człeka z miłości dam wszystko ciało.

 Dziwno mi to jednak, Zbawicielu drogi, * Że ubogo leżysz na taki mróz srogi: * Ej nie dziw, nie dziw z ubóstwa Mego, * Bom wszystko dla człeka wydał grzesznego.

 Czemuż tedy płaczesz, czyli Ci żal tego, * Iżeś się narodził dla człeka grzesznego? * Ej płaczę, płaczę, płaczę dlatego, * Że umrę dla grzechu Adamowego.

 Ale wielki Panie, wielkie to są dziwy, * Że Cię człek nie przyjął w kącik osobliwy: * Ej tak złość ludzka bardzo zawzięta, * Ledwie Mnie przyjęła między bydlęta.

 Nie maszci dworzanów, aby Ci służyli, * Przy tym twardym żłobie, aby Cię cieszyli: * Ej nie masz, nie masz, tylko Marya, * I Józef, który Cię siankiem uwija.

 Na tak ciężkim mrozie, drżysz bez pościołeczki, * Nie masz się czem zagrzać, nie masz kąpiołeczki: * Ej nie masz, nie masz, sam osieł z wołem, * Swą parą chuchają, grzeją Cię społem.

 Czemże Tobie, Jezu, za to odwdzięczymy, * Czem Ci za tak [203]wielką miłość nagrodzimy? * Ej nie, nie, nie nie, nie pragnę więcej, * Serca i miłości pragnę człowieczej.

 Więc ja Ciebie, Jezu, dla Twojej wygody, * Przyjmuję do serca mójego gospody: * Hej wiwat, wiwat, wiwat Anieli, * Niech się całe niebo dzisiaj weseli.

 Tam Ci czystą duszę będę ofiarował, * W miłości, afektach, będę Cię lokował: * Hej wiwat, wiwat, moje wnętrzności, * Kiedy sam Zbawiciel w nich się rozgości.

 Bądźże za to Jezu wiecznie pochwalony, * Iżeś dla nas grzesznych ludzi narodzony: * Hej wiwat, wiwat, Panu nowemu, * Z Przeczystej Dziewicy narodzonemu.

---

PIEŚŃ  190.

 W żłobie leży bez odzieży, Sobie przystojnej, * Ani chaty Król bogaty, nie ma spokojnej, * Ej przedziwna sprawa, * Pan nad pany i ziemiany, * W swych rodzinach, nawiedzinach * Nieporównany.

 Bydląt dwoje, siano swoje, w żłób pościelą ją, * Bo poduszek i pieluszek ludzie nie dają, * Ej przecież niesława! * Jak wzgardzony, opuszczony, * Ten co władnie niebios trony, * W szopie złożony.

 Snadź tak wola tego Króla rozporządziła, * Aby z nędzy człeka prędzej oswobodziła, * Ej w pustej stajence! * Bóg się rodzi nie zawodzi, * Łaski dawca, życia sprawca * Na świat przychodzi.

 Te rodziny, z naszej winy, gdy [204]wspominamy, * Z uprzejmością i wdzięcznością mile śpiewamy, * Hej czystej Panience! * Chwała wszędzie niechaj będzie, * Z Jej Dziecięcia, Niemowlęcia, * Dana w kolędzie.

---

PIEŚŃ  191.

 W żłobie leży, któż pobieży, Kolędować małemu * Jezusowi Chrystusowi, Dziś do nas zesłanemu? * Pastuszkowie przybywajcie, * JemyJemu wdzięcznie przygrywajcie, * Jako Panu naszemu.

[205] My zaś sami z piosneczkami, za wami pospieszymy, * A tak tego Maleńkiego, niech wszyscy zobaczymy: * Jak ubogo narodzony, * Płacze w stajni położony, * Więc Go dziś ucieszymy.

 Najprzód tedy, niechaj wszędy, zabrzmi świat w wesołości, * Że posłany, nam jest dany Emanuel w nizkości; * Jego tedy przywitajmy, * Z Aniołami zaśpiewajmy: * Chwała na wysokości!

 Witaj Panie, cóż się stanie, że rozkoszy niebieskie * Opuściłeś, a zstąpiłeś na te nizkości ziemskie? * Miłość moja to sprawiła, * By człowieka wywyższyła, * Pod nieba Empirejskie.

 Czem w żłóbeczku, nie w łóżeczku, na sianku położony? * Czem z bydlęty, nie z Panięty, w stajni jesteś złożony? * By człek sianu przyrównany, * Grzesznik bydlęciem nazwany, * Przezemnie był zbawiony.

 Twoje państwo i poddaństwo, jest świat cały, o Boże; * Tyś polny kwiat, czemuż Cię świat, przyjąć nie chce, choć może? * Bo świat doczesne wolności * Zwykł kochać, Mnie zaś z swej złości, * Krzyżowe ściele łoże.

 W Ramie^[2] głosy, pod niebiosy, wzbijają się Racheli, * Gdy swe syny, bez przyczyny, w krwawej widzi kąpieli; * Większe niż dla nich kąpanie, * W krwawym krwi Twej oceanie, * Czeka Cię miły Panie!

[206] Trzej Królowie, Monarchowie, wschodni kraj opuszczają, * Serc ofiary, z trzema dary, Tobie, Panu, oddają; * Darami się kontentujesz, * Bardziej serca ich szacujesz, * Za co niech niebo mają.

---

PIEŚŃ  192.

 Zadziwieni światłem niebieskiej planety, * Pojąc nie możemy, czy to są komety: * Gdy widokiem przerażeni, * I jasnością przestraszeni, * Nie wiemy, co to znaczy.

 Duch nasz obok trwogi jakąś radość czuje, * I mniema, że cuda myśl jego maluje: * Bo to światło jest nieznane, * Ani też kiedy widziane, * Jak uważać mogliśmy.

 A gdy spieszno bieżym, byśmy co widzieli, * Przed blaskiem na niebie, wszyscyśmy struchleli: * Oko patrzy ucieszone, * A serce jest zatopione,* W dziwotwornej światłości.

 Lecz czekamy dalej, co się tu dziać będzie ,* Światłość się powiększa, niebo gore wszędzie: * Czekajmyż już bracia mili, * Stanie się tu wnet po chwili * Z nieba coś cudownego.

 Pastuszkowie starzy, cóż się to wam marzy? * Pastuszkowie młodzi, dowiedzieć się godzi, * Czy to z nieba ta nowina, * Że Panienka rodzi Syna, * W Betleemskiej stajence.

 Tak jest nie inaczej, otóż starzy zgadli, * Pobiegli tam młodzi, na kolana padli, * Gdy ujrzeli z nieba Króla, * Bo ta Jego była wola, * By się na świat narodził.

---

[207] PIEŚŃ  193.

 Zasypiajże jak w łóżeczku, w tym maluśkim żłóbeczku. * Pociecho moja kochana, Dziecino mnie z nieba dana. * Nynaj, nynaj w tym żłóbeczku, najwyborniejszy kwiateczku: * Bezpieczny sen godzinami, wdzięcznemi przepleć chwilami.

 Jeśli zaś, moje Kochanie, nie zabierać się na spanie, * Opuściwszy sen dzieciński, weźmij pokarm macierzyński. * Potem spokojnie spoczywaj, a mnie też snu nie przerywaj : * Nynaj, nynaj niewinątko, zasypiaj z Matką Dzieciątko.

 Jeśli pokarm nie smakuje, niechże go miłość cukruje, * Twego mi pokarmu dawaj, nim moje serce napawaj : * A tak dasz zasypiającej, o Ciebie się starającej * Matce trochę użalenia, a Sobie uspokojenia.

 Więc nynaj, nynaj śliczności, niebieska wespół radości: * Uśnij, uśnij kochaneczku, u Maryi na łóżeczku. * Nie są oczka snem zmorzone, ale w niebie zanurzone, * Tam je podnosisz z chciwością, gdzie zażywasz gód z radością.

 Ach, śpijże, śpij najpiękniejszy, mój Jezusie najwdzięczniejszy, * Nynaj, nynaj Niewiniątko, zasypiaj z Matką Dzieciątko. * Oczęta widzę otwarte, na górne niebo wywarte, * Gdzie rządzisz i rozkazujesz i Aniołami kierujesz.

 Nynaj że, nynaj kwiateczku, woniejący fiołeczku, * Proszę na chwilę spoczywaj, a snu Sobie nie przerywaj. * Bądź z Matką uspokojony, [208]wiecznie Synu ulubiony, * Nynajże, nynaj Zbawienie, Stwórco i wszech Odkupienie.

 Śpij na ręku Matki Twojej, opiekunki miłej Swojej, * Śpijże mój Jezu ubogi, na sianeczku, skarbie drogi. * Zażywaj już snu wdzięcznego, Pociecho serca mojego, * A ja za to będę wiecznie Boga wychwalać statecznie, * Niechaj żyje Syn kochany, Jezus sercu pożądany.

---

PIEŚŃ  194.

 Zawitaj Jezu z Panny narodzony! * Czemuś w żłóbeczku ubogo złożony? * Cóż za przyczyna ubóstwa Twojego? * Znać, byś z sieroty czynił bogatego.

 Czemuż w tak lichej rodzisz się stajence ? * Ziębisz w pieluszkach ciało Twe Panięce. * Płaczesz, a na cóż? znać byśmy weseli, * W górnych pałacach wszyscy Cię widzieli.

 Płacze i Rachel dziatek swych, o Boże, * Krwią sfarbowanych, jako śliczne róże, * A Ty czem z niemi wraz się nie farbujesz? * Znać, że Swej dla nich więcej krwi gotujesz.

 Jadą do Ciebie wschodni trzej Królowie, * Oddają dary sławni Monarchowie, * Któremi Ty się lubo kontentujesz, * Lecz bardziej serca onychże szacujesz.

 Tyś serca pragnął przez Mędrca Twojego, * Jakobyś nad nie nie miał nic milszego. * Więc z uprzejmością serca oddajemy, * Za co od Ciebie zbawienia pragniemy.

---

[209]

PIEŚŃ  195.

 Zawitajże pożądana perło droga z nieba; * Gdy cały świat napełniony Anielskiego chleba. * W ciele ludzkiem Bóg jest skryty, dla człowieka jest obfity. * Ciałem karmi, krwią napoi, by człowieka w chwale swojej * Między wybranymi połączył.

 Czyliż nie dość mocny Boże, żeś na świecie z nami? * Zimno cierpisz dla nas grzesznych, między bydlętami. * Malusieńki Jezus w żłobie, co za wielka miłość w Tobie, * Czyliż nie są wielkie dziwy, w ludzkiem ciele Bóg prawdziwy, * Przyszedł zbawić człeka grzesznego.

 O miłości najwdzięczniejsza, coś tak wielka była * Iżeś się tu z niebieskiego tronu sprowadziła, * Jeszcze do pustej szopiny, o niesłychane nowiny, * Ach pokorny Baraneczku, Twój odpoczynek w żłóbeczku, * Z dalekiej podróży królewskiej.

 Cóż to robisz Stwórco, nieba, ziemi i wszystkiego? * Czyżeś sobie nie mógł wybrać pałacu jakiego, * Ażeby był podobniejszy, Pański pokój wygodniejszy; * A tu się oblewasz łzami, na zimnie pod obłokami, * Ubogi a drogi klejnocie.

 Panna czysta gdy powiła, całuje członeczki, * Nakarmiła Go piersiami, zawiera powieczki; * Józef Go siankiem okrywa, kołysze, Marya śpiewa: * Lulaj hojny Pelikanie, Synu mój, Stwórco i Panie, * Lulajcie pieszczoty serdeczne.

 Dla nas to tak ostre życie Zbawiciel zaczyna, * Złości nasze [210]przewiniły, cóż winna Dziecina? * Uważ teraz każdy wierny, jak wielce Bóg miłosierny; * Odżałował Syna Swego, by krew przelał dla grzesznego * Człeka, by nie zginął na wieki.

 Niech Ci, Jezu, będą dzięki, za Twe narodzenie, * Bo przez nie zacząłeś nasze sprawować zbawienie: * Miłość, która to sprawiła, iż Cię do nas sprowadziła, * Niech swą iskrą nas zapali, abyśmy Cię miłowali, * Teraz i bez końca w wieczności.

---

PIEŚŃ  196.

 Z dalekiego Wschodu jadą królowie, * Mądrzy Arabowie i Murzynowie; * I od tarsowej krainy * jadą do [211]

Bożej Dzieciny, * Co świat powitała, by go zbawiła.

 Gwiazda ich do szopy zaprowadziła * I dalekiej drogi trud osłodziła, * Bo na skarbie się poznali, * Winny pokłon Mu oddali, * I złożyli dary, co z sobą wzięli.

 A gdy już do domu powracać chcieli, * Do Jezuska w żłóbku westchnęli: * O maleńki Jezu drogi, * Czemuś dla nas tak ubogi? * Wszak w bogactwach mnogich Twoi są kmiecie!

 Ofiary królewskie przyjęło Dziecię, * I było im Bogiem na całe życie, * My, co skarbów dziś nie mamy, * Na ofiary serca damy. * Ratuj nas, o Jezu, drogi klejnocie!

---

[212]

PIEŚŃ  197.

 Zgińcie z oczu bogactwa, za nic złote góry, * Serce się was nie chwyta, obłudne pozory; * Nie jesteście mi łakome, Betleemską wolę słomę, * I kącik obory.

 Tam szczęśliwe ubóstwo, tam nędza bogata, * Niebo z skarbów obdziera i z Bogiem się brata: * Ile Bóg jest w Sobie drogi, tyle mają te barłogi, * Ta bydlęca chata.

 Słyszę miłe śpiewania, Anielskie kapele, * Komuż niebo wygrywa tak radosne trele? * Być to musi, że wesoło przy ubóstwie stawia czoło, * Bóg mój w ludzkiem ciele.

[213] Cóżeś znalazł Jedyny Boski Synu w żłobie? * Czem Cię ziemia daruje, ulubionem Tobie? * Czego niebo nie szafuje, znalazł czem się kontentuje, * W najuboższej dobie.

 Z nieba zstąpił skwapliwie dla ludzkiej zdobyczy, * Niedostatek z niedolą w zysku swoim liczy; * A na zastaw stawia Bóstwo, aby w skarbie miał ubóstwo. * Tego Sobie życzy.

 Na cóż ludzie niebaczni utarczki jak w boju, * O doczesne bogactwa toczycie do znoju? * Uczy Dziecię z nieba dane, że ubóstwo szacowane, * W lepszym stawia stroju.

---

PIEŚŃ  198.

 Zjawiło się nam dziś coś nowego, * Pokój na ten świat przynoszącego: * Który głosili i roznosili, * Anieli.

 Chwała bądź Bogu na wysokości, * A ludziom pokój na tej nizkości: * Dziwna nowina, zrodziła Syna, * Marya.

 Lecz to dziwniejsza, iże Dziewica, * Zrodziła Syna, a bez rodzica: * Jego powiwszy, w żłóbek włożywszy, * Całuje.

 Takie radości są ogłoszone, * Ażeby światu były wiadome: * Co gdy słyszeli, wnet pobieżeli * Pasterze.

 A bieżąc w drogę, pilno spieszyli, * Aż do Betleem miasta przybyli: * Tam wraz witali, dary składali, * Dzieciątku.

 Oto przynosim dary dla Ciebie, * Nie gardź, lecz przyjmij wszystkich [214]do Siebie: * Odpuść nam winy, Synu Jedyny, * Maryi.

 Bogiem Cię prawym być wyznawamy, * Maryę Pannę za Matkę mamy; * Za Ojca Twego domniemanego, * Józefa.

 Teraz padamy do nóżek Twoich, * Nie racz opuszczać pastuszków Swoich: * Oddajem siebie, gdy już od Ciebie * Idziemy.

---

PIEŚŃ  199.

 Z narodzenia Pana dzień dziś wesoły, * Wyśpiewują chwałę Bogu żywioły; * Radość ludzi wszędzie słynie, * Anioł budzi przy dolinie * Pasterzów, co paśli pod borem woły.

 Wypada wśród nocy ogień z obłoku, * Dumają pasterze w takim widoku: * Każdy pyta co się dzieje? * Czy nie świta? czy nie dnieje? * Skąd ta łuna bije tak miła oku?

 Ale gdy Anielskie głosy słyszeli, * Zaraz do Betleem prosto bieżeli, * Tam witali w żłobie Pana, * Poklękali na kolana, * I oddali dary, co z sobą wzięli.

 Potem wykrzyknęli w głos na przemiany, * Żyj, Jezu maleńki, na świat wydany: * Bądź Ci, Panie, od nas chwała, * Nieustannie wiecznie trwała; * Żyj, żyj Zbawicielu, z nieba zesłany.

 Odchodzą z Betlem pełni wesela,* Że już Bóg wysłuchał próśb Izraela: * Gdy tej nocy to widzieli, * Co Prorocy widzieć chcieli, * W ciele ludzkiem Boga i Zbawiciela.

 I my z pastuszkami dziś się radujmy, * Chwałę z Aniołami wraz [215]wyśpiewujmy: * Bo ten Jezus z nieba dany, * Weźmie nas między Niebiany, * Tylko Go z całego serca miłujmy.

---

PIEŚŃ  200.

 Z nieba wysokiego Bóg zstąpił na ziemię, * Ażeby do nieba wywiódł ludzkie plemię: * Bierze osobę Dzieciny, opłakuje ludzkie winy, * Syn Boga Jedyny.

 Zniża Swój majestat Król całego świata, * Opuszcza tron nieba, a z ludźmi się brata: * Bóg Niezmierny, w ciele mały, zapomina Bóstwa chwały, * By zbawił świat cały.

 Mieści się w żłobie Nieograniczony, * W pieluszki powity, na sianku złożony: * Choć Mu zimno, nie narzeka, chętnie cierpi dla człowieka, * Łez pokutnych czeka.

 Więc pospiesz grzeszniku, Dziecina cię wzywa, * Łatwy masz do szopy przystęp, gdzie spoczywa: * Wszak nie grozi ani łaje, ale rączki ci podaje, * Odmień obyczaje.

 Zbawienie jest twoje w ręku tej Dzieciny, * Tylko proś ze łzami, odpuści ci winy: * Wszak na rączkach ma powicie, karać nie może, bo Dziecię, * Tylko dawać życie.

 Już na nóżki wstaje, pogląda na ciebie, * Rączki ci podaje, wabi cię do Siebie: * Więc przybliż się do Dzieciny, czyń za grzechy przeprosiny, * Odpuści ci winy.

---

[216]

PIEŚŃ  201.

 Z Panny się narodził, który ten świat stworzył, * Z dawna obiecany; że miał być posłany.

 Jemu Aniołowie i Archaniołowie, * Święty Mu śpiewają, Bogiem wyznawają.

 My też grzeszni ludzie, wiedząc o tym cudzie, * Wesoło śpiewajmy, chwałę Jemu dajmy.

---

PIEŚŃ  202.

 Zwiastuję wam radość niesłychanie wielką, * Że Panna się stała Świętą Rodzicielką, * Króla niebieskiego; * Chwalmyż z niebiosami * Pana Anielskiego.

 Prorocy od dawna już prorokowali * Zbawiciela Pana, światu zwiastowali, * Pospiesz obiecany * Od ludu Twojego * Z dawna pożądany.

 Słoneczko z gwiazdami pełne ucieszenia, * Radość swą wydaje z tego narodzenia, * I wszelkie stworzenia, * Mając już nadzieję * Swego odkupienia.

 Patrzmyż na Dzieciątko, w stajni na jasełkach, * Wesołe, prześliczne, powite w pieluszkach, * Jemuż to niebieskie, * Cześć, chwałę dawają, * Wsze chóry Anielskie.

 Marya Panienka, Rodzicielka czysta, * Ta nam porodziła Pana Jezu Chrysta, * On nam bramę raju * Otworzy, a da nam radość * W Swoim kraju.

Skan zawiera grafikę.

1. Gospoda, wyraz dawny, znaczy: Pani.
2. Rama, było miasteczko w Ziemi św. w pokoleniu Benjamina.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autorów: anonimowy, Karol Miarka (syn).