Słownik etymologiczny języka polskiego/Indeks K
Jak g i ch, tak samo ulega k przed miękkiemi brzmieniami (ie, ię, i, j) dwojakiemu miękczeniu; dawniejsze, w czasach przedchrześcijańskich, daje cz, ż, sz; nowsze, w dobie po nar. Chr., daje c (dz, s); stąd różnica między kosa a czesać (z *kesati), gardło a żrzeć (z *gerti), chód a szedł; w pożyczkach niemieckich i przed późniejszemi brzmieniami miękkiemi: cesarz, cęta, ocet, albo: cały, cedzić (z pierwotnego *koil-, *koid-); najpóźniejsze brzmienia miękkie, np. kij, wielki (Czesi piszą je jeszcze przez y, chociaż brzmienie to w mowie własnej już od czasów Husa utracali), nie wywołały już podobnego skutku (przynajmniej wcale nie w języku pisemnym, a w ludowym tylko we skrawku pewnym). Z pierwotnego sk odpada s: skóra i kora jedno i to samo słowo; wolno więc etymologowi nagłosowe k i jako z sk powstałe uważać; natomiast przechodzi sk- w innych razach (p. wyżej chęć, chód, i i.) w ch-. Wymowa a za nią i pismo pomieszały w kilku słowach k i ch.
kabak • kabała • kaban • kabat • kabłąk • kabza • kacap • kacerz • kaczać • kaczan • kaczka • kadłub • kaduk • kadzić • kadź • kafar • kafla • kaftan • kaganek • kajać się • kajdany • kajet • kajzerka • kak • kakać • kalambur • kalarepa • kalcedon • kaleka • Kalendarz • kaleta • kalfas • kalina • kalosze • kał • kałamarz • kałamaszka • kałarasz • kałauz • kałdun • kałkan • kałkus • kamasze • kamcha • kamfora • kamień • kamizelka • kamlarz • kampzor • kamrat • kamzans • kanak • kanał • kanapa • kanar • kancelarja • kandyba • kandydat • kania • kanon • kanona • kant • kantar • kantopory • kantor • kanwa • kańczuk • kapa, kapica • kapać • kapalin • kapcie • kapciuch • kapel(k)a • kapelusz • kapiszon • kapitan • kapituła • kaplica • kapłon • kapowy • kapral • kaprys • kaptur • kapusta • kaput • kapuza • kara • kara, kareta, karoca • karabela • karacena • karaczan • karafioł • karaś • karawaka • karawan • karazja • karb • karcić • karcz • karczma • karczoch • kardasz • kark • karkać • karmazyn • karmelek • karmia • karnal • karnawał • karp • karśniawy • karta • kartofel • kartun • karuj • karuk • karw • karwasz • karwatka • kary • karzeł • kasać się • kasza • kaszanat • kaszel • kasztan • Kaszuba • kat • katanka • Katarzyna • katorga • kawa • kawaler • kawał • kawecan • kawior • kawon • kazać • kazić • kazna • kaźmir • kaźń • każdy • kądziel • kąkol • kąp • kąpać • kąsać • kąt • kątrzyć i kętrzyć • kębłać • kędy • kędziory • kępa • kęsy • kętnar(y) • ki • kibic • kibić • kicać, kicnąć • kichać • kichlarz • kicia • kiczka • kić • kidać • kieca • kiedy • kiel • kielich • kielnia • kielsztrank • kieł • kiełb • kiełbasa • kiełp • kiełtać się • kiełzać • kien • kiep • kiepieniak • kier • kierat • kierca • kierchów • kierdel • kiereja • kiereszować • kierlesz • kiermasz • kiernoz • kierpce • kierz • kierznia • kiesa • kieszeń • kij • kika • kilim • kilka • kilof • kiła • kinal • kinąć • kindiak • kindziuk • kindżał • kipieć • kir • kirys • kisnąć • kiszka • kiścień • kiść • kit • kita • kitajka • kitel • kiwać • kiwior • klacz • klag • klajster • klamka • klamra • klapa • klar • klasa • klask • klasztor • klatka • klawisz • kląć • kląskać • klecha • kleć • klej • klejnot • klekot • kleń i klepień • klepać • Kleparz • klepsydra • kler • kleszcze • klęczeć • klęska • klicz • Klimek • klin • kliszawy • klituś-bajduś • kloc • klofta • klok • klomb • klon • kloza • kluba • klucz • kluć • klukać • klupić • klusię • kluska • kład • kłak • kłam • kłapać • kłąb • kłącze • kłobuk • kłócić • kłóć • kłoda • kłokocina • kłomia • kłon • kłopot • kłos • kłus • kłyk • kment • kmieć • kmin • kmotr • knafel • knap • knebel • knecht • knieć • knieja • knot • knut • knydel • knyp • knysać, knesać • kob • kobierzec • kobieta • kobyła • kobza • koc • kocanek • kochać • kocić się • kocieł • kocirpka • kociuba • kocmołuch • kocz • koczerga • koczkodan • koczot • koczować • koczpergał • koczwarować • kodłuch • koftyr • koga • kogut • koić • kojec • kokać, kokcieleć • koko • kokora • kokosz • kolacja • kolak • kolano • kolasa • kolczuga • kolebać • kolega • kolej • kolet • kolęda • kolędra • koliba • kolimaga • kolnia • Kolno • kolor • koltryna • kolubryna • kolumna • -kolwiek • kołacz • kołat • kołczan • kołdra • kołdun • kołnierz • koło • kołpak • kołtrysz • kołtun • kołysać • kom- • komar • komenda • komenty • komesz • komiega • komin • komis • komnata • komora • komosić • kompanja • komża • kon- • konać • konar • koncerz • konew • koniec • konopaczyć • konopie • konszachty • konterfet • kontusz • koń • kopa • kopać • kopeć • koper • kopera • koperta • kopja • kopno • kopr • kopuła • kopyść • kopyto • kor • kora • korab • koral • korba • korbacz • korbas • korbel • korcić • korczak • kord • korda • kordat • kordegarda • kordel • kordelas • kordon • kordyban • korek • kornet • koromysło • korona • korowaj • korowód • korsak • Korsarz • kortezja • korwet • korydon • koryto • korzec • korzeń • korzkiew • korzyć • korzyść • kos • kosa • kosaciec • kosior • kosm • kostrzewa • kosy • kosz • koszary • koszerne • koszt • koszula • kościół • kość • kot • kotara • kotiuha • kotka • koza • kozak • kozera • kozieł • kozik • Kozodrza • kozub • koża • kożuch • kpić • kra • kradzież • kraj • Kraków • kralka • kram • kraniec • krank • krapcie • krasa • kraść • krata • krawat(a) • krawędź • krawiec • krąg • kreda • kredens • krekorać • krepel • kreptuch • kres • kreślić • kret • kretes • krew • krewić • krewki • kreza • kręcić • kręgiel • krępa • krępować • krępulec • krępy • kręty • krnąbrny • krobia • krochmal • kroć • krogulec • krój • krok • krokodyl • krokos • kroksztyn • krokwa • król • krom • krompel • kromras • kronika • kropierz • kropla • krosna • krosta • krótki • krowa • krszyć • krta • krtań • kruchta • kruchy • kruk • krumperz • krupa • Kruszce • kruty • kruż • krużganek • kryć • kryksman • kryłoszanin • Krym • krynica • krypa • kryształ • krytyka • krzak • krząkać • krzątać się • krzczyca • krzemień • krzepić • krzesać • krzesić • krzesło • krzta • krzyk • krzynów • krzywy • krzyż • krzyżmo • ksiądz • książka • ksieniec • ksiuk • ksyk • kształt • kto • który • ku • kubana • kubek • kubeł • kubrak • kuc • kuchnia • kucia • kucza • kuczbaja • kuczma • kuczmerka • kuć • kudła • kufa • kufer • kuglować • Kujawy • kujon • kukać • kukła • kukłać • kukrachty • kukrzysko • kuks • kukurudza • kul • kula • kulbaka • kulczyba • kulesza • kulig • kulsze • kułak • kum • kumpie • kumys • kuna • kundys • kunszt • kupa • kupało • kuper • kupia • kur • kuradent • kurant • kurcjan • kurcz • kurdesz • kurdupel • kurdyban • kurdygarda • kurdziel • kureń • kurhan • kuropatwa • kuropłoch • kurp • kurs • kurta • kurtyna • kurz • kus • kusić • kustrać się • kustrzyca • kusy • kusz • kusza • kuszaba • kusznąć • kuśnierz • kuta • kutas • kutel • kuternoga • kutlof • kutnerować • kutrygał • kutwa • kuty • kuwiek • kuzyn • kuźń • kwacz • kwadra • kwak • kwapić się • kwarc • kwas • kwatera • kwef • kwerela • kwękać • kwiat • Kwiaty • kwiel • kwik • kwinta • kwit • kwitnąć • kwoka